PAGSUSULAT NG LATHALAIN/ FEATURE

WRITING
ANO ANG LATHALAIN?
 May interpretasyon at pagsusuri sa mga datos
 Ipinapaliwanag sa mambabasa ang mga
balita/penomenon sa paraang malalim,
komprehensibo, at malikhain
 Hindi inverted pyramid kundi narrative o naratibo
ang karaniwang istruktura
 Kailangan ng malawak na pananaliksik
 Sinasalamin ang paniniwala at oryentasyon ng
manunulat
ELEMENTO NG NARATIBO (NARRATIVE)
 May beginning, middle, at end
 Gumagamit ng eksena, dialogue, at anecdotes
patungo sa isang climax
 Tao ang prominente sa istorya, at responsable sa
aksiyon
 “Who becomes character. What becomes plot.
Where becomes scene or setting. Why becomes
motivation. How becomes narrative.” ~Roy Peter
Clark, Poynter Institute
ELEMENTO NG NARATIBO (NARRATIVE)
 “It is not news you can use, but news you can
feel”
 Describes how people live and what they value
MGA KARANIWANG TIPO NG LATHALAIN

1. Personality profiles
2. Human interest stories
3. Trend stories
4. In-depth stories (News features)
5. Backgrounders
TIPO NG LATHALAIN
PERSONALITY PROFILE

 Inilalapit sa mambabasa ang isang personality

 Personality- Taong prominente dahil sa
kanilang kapangyarihan, yaman,
impluwensiya, talento, tapang, kawang-gawa,
at iba pang bukod-tanging katangian
TIPO NG LATHALAIN
HUMAN INTEREST STORY

 Nagbibigay ng pokus sa mga ordinaryong

tao- may mataas na emotional at
entertainment value
 Naipapakita ang epekto sa ordinaryong tao
ng isang balita/penomenon
 Mula sa ”buhay na karanasan”
TIPO NG LATHALAIN
TREND STORY

 Pagtukoy ng trend o mga bagay na

kapansin-pansin ang pag-iral; at mga
dahilan at epekto/implikasyon nito
 Maaaring tungkol sa pulitika, ekonomiya, o
kultura
TIPO NG LATHALAIN
IN-DEPTH STORY (NEWS FEATURES)

 Inililinaw sa mambabasa ang isang

napapanahong isyu (mga dahilan at
epekto/implikasyon nito) sa pamamagitan
ng pagbibigay ng detalye at pagsusuri
TIPO NG LATHALAIN
BACKGROUNDER

 Nagbibigay ng konteksto at mas malalim

na kahulugan sa isang napapanahong isyu
sa pamamagitan ng paglahad ng
kasaysayan ng isang kaganapan, tao,
organisasyon, polisiya o batas, atbp.
PAANO MAGSULAT NG LATHALAIN?

1. Pagpili ng topic/pagpaplano
2. Pananaliksik
3. Organisasyon ng datos at pagsusuri
4. Pagsusulat
PAGPILI NG TOPIC/PAGPAPLANO

 Ginagamit din ang news elements (immediacy,

prominence, proximity, consequence, conflict,
oddity, human interest)
 Mas pinapahalagahan ang mga elemento na
human interest (buhay na karanasan) at
consequence (epekto/implikasyon ng isyu)
 Dapat matukoy ang batayang isyu (problem)
PAGPILI NG TOPIC/PAGPAPLANO

 Tipo- sosyal, pulitikal, kultural, o pang-

ekonomiya
 Saklaw - lokal, pambansa, o pandaigdig
 Laging isipin ang inyong target na mambabasa
PANANALIKSIK

 Mangalap ng mayayaman na karanasan, lumubog

sa iba’t ibang sektor ng lipunan
 Gumamit ng dokumento (primary at secondary)
 Gumamit ng panayam (traditional at non-
traditional sources)
 Sa field, magkaroon ng “eye for detail”, “eye for
the hidden god”
ORGANISASYON NG DATOS AT PAGSUSURI
 Mahalaga ang focus- Tukuyin ang main
problem/idea ng iyong artikulo (Dapat maisuma
sa 1 o 2 pangungusap)
 Piliin at ayusin ang datos batay sa main
problem/idea na ito. Tanggalin ang lahat ng hindi
saklaw nito.
 Kung maaari, gumawa ng paninindigan/call to
action
ORGANISASYON NG DATOS AT PAGSUSURI
 Kailangan ng tools for analysis
(dialectic/historical materialism scientific
world view)
 Magpakadalubhasa sa iba’t ibang larangan
 Makakabuo ang manunulat ng kanyang world
view—maisasalamin ito sa kanyang pagsusulat
 SIYENTIPIKONG WORLD VIEW

 Ang mga isyu o kaganapan ay lumitaw mula sa

mga konkretong pang-ekonomiya, pulitikal, at
sosyal na salik
 May istorikal at istruktural na pagkakaugnay ang
mga bagay
 Ang realidad ay maaaring baguhin ng indibidwal
o kolektiba
PAGSUSULAT

A. Lead (Introduksiyon)
B. Nut graph (Anggulo)
C. Main Body (Blocks)
D. Conclusion (Pagsusuri)
PAGSUSULAT: LEAD
 2 tipo ng lead: 1) direct/summary/conventional o
2) delayed/non-conventional
 Karaniwang gumagamit ang lathalain ng
delayed/non-conventional lead
 Direct- 25 words
 Delayed- 2 to 4 paragraphs
NON-CONVENTIONAL LEADS

1. Punch lead
2. Direct quotation lead
3. Question lead
4. Descriptive lead
5. Contrast lead
NON-CONVENTIONAL LEADS

6. Atmosphere lead
7. Literary/historical/mythological lead
8. Suspended interest lead
9. Stacatto lead
HALIMBAWA NG LEAD
 Diona Cepeda has a college degree and a
background in computer science.
 But on a recent drizzly afternoon she sat in a local
street market, swatting away flies that buzzed around
piles of meat that her sister-in-law was selling.
Surrounded by shanties and run-down stores, the
ground slimy with wet dirt, it seemed like an odd
place for Cepeda to be.
 ~Destitute, jobless, and on the move again: Philippine workers and the
great migration, Carlos H. Conde, Global Post
HALIMBAWA NG LEAD
 Sa isang mataas na gusali sa Mindanao State
University sa Marawi City, matatanaw ang Lake
Lanao. Maganda ang panahon, kaya tanaw mula sa
malayo ang malinis na asul na tubig. Tanaw rin ang
malaking bahagi ng Lanao del Sur.
 “Sakop sana ang buong lugar na ito ng
Memorandum of Agreement,” sabi ng isang
propesor sa naturang pamantasan. “Sana.”
 ~ Simula’t sapul, giyera ang habol, Kenneth Guda, Pinoy Weekly
DAPAT TANDAAN SA PAGSUSULAT NG LEAD

 It must capture the essence of the story and do it

in a way that encourages the reader to continue.
 It is a promise to the readers of what is to come;
must be honest ("A lead should not be cheap,
flashy, meretricious, blaring a great fanfare of
trumpets, and then a mouse comes out of its
hole.“ ~John McPhee)
 Make each word count
PAGSUSULAT: NUT GRAPH (OPTIONAL)

 Isang talata na nagsusuma ng laman ng buong

artikulo
 Explain the lead and its connection to the rest of
the story
 Reveal your destination or the essential theme of
the story
 Explain why the story is important to convince
your readers to come along for a ride
PAGSUSULAT: MAIN BODY

 Ihiwa-hiwalay ang teksto sa mga blocks batay

sa iba’t ibang aspeto o transisyon ng istorya;
gumamit ng subtitles
 Raise a question or a dilemma in one
paragraph and answer it in the next
 Gumamit ng thread (mag-ulit ng phrase o
salita) at transition (nagdurugtong sa mga
pangungusap o paragraph)
PAGSUSULAT: MAIN BODY

 Pagiba-ibahin ang haba ng ginagamit na mga

pangungusap
 Panatilihing malinaw at simple ang lengguwahe
(free of clutter)
 Gumamit ng anecdotes
 Gumawa ng listahan para sa pag-highlight ng
mga punto
 Gumamit ng dialogue
PAGSUSULAT: CONCLUSION/ENDING

 Dapat malaman ng mambabasa na tapos na

ang istorya
 Dapat masapul ang punto ng istorya
 Dapat mag-iwan ng impact sa mambabasa
 Dito ilagay ang call to action, kung mayroon
 Narrative:Characterproblemstruggle
resolution
ILANG TIPS SA PAGSUSULAT NG LATHALAIN

 Rebisahin nang ilang ulit ang inyong sinulat

 Humingi ng feedback
ILANG TIPS SA PAGSUSULAT NG NARATIBO

 “If examining everyday life is your goal,

every place is your laboratory.”
 Thinking, reporting and writing in scenes.
 Capturing a narrator's voice and/or writing
the story from the point of view of one or
several subjects
 Gathering telling details from our subjects'
lives
 Gathering real-life dialogue
ILANG TIPS SA PAGSUSULAT NG NARATIBO
 Gathering "interior" monologue
 Reporting to establish a time line
 Immersing ourselves temporarily in the lives of our
subjects
 Gathering physical details of places and people
 Always being aware that no matter how artful our
stories may be, how specific they are to the lives of
our subjects, they are primarily meant to enlighten,
caution, criticize or inspire
 Each story will have different requirements,
limitations and opportunities