PAGPAPAYAMAN AT

PAG-OORGANISA NG DATOS:

CHARACTER SKETCH
 LAYUNIN

Nagagamit ang iba’t

Naipaliliwanag ang
Natutukoy ang mga ibang estratehiya ng
katangian ng character
elemento ng isang pagpaparami ng datos
sketch bilang
character sketch o detalye para sa
akademikong sulatin
character sketch
CHARACTER SKETCH
Isang anyo ng sanaysay na
naglalarawan o nagsasalaysay
tungkol sa isang tao, hayop,
bagay, o lugar tungo sa isang
impresyon o kakintalan, o
kaya’y insight o kabatiran.
CHARACTER SKETCH

Nagsisimula sa
• Binibigyang-diin nito
paghahanay ng mga
naoobserbahang datos
ang character o mga
tungkol sa paksa, at katangiang panloob
pagkatapos, na tinataglay ng isang
pinatitingkad ang isang indibiwal o bagay.
mas malalim o hindi
lantad na katangian nito.
• Kung tao ang paksa, hindi natatapos ang
sanaysay sa paglalarawan ng pisikal na
katangian.

• Patungo ang sanaysay sa pagtatampok sa

mental, moral, o mga panloob na
katangian ng paksa.
May movement o galaw ang
sanaysay mula sa kongkretong datos
patungo sa isang abstraktong
kaisipan.
 • hayop - maaaring kaaya-
ayang ugali nito.

• bagay - maaaring personal

Maaari ding maging
na silbi niyo sa isang tao.
paksa ang mga
sumusunod:
• lugar - maaaring ang
natatanging kahalagahan niyo
sa isang pamayanan.
Sa pagpili ng paksa, isaalang-alang ang dalawang bagay.

• Una, pumili ng • Pangalawa, pumili

paksa na pamilyar ng paksa na
sa manunulat. makabuluhan sa
lipunan.
 PAGPAPARAMI NG
DATOS SA
CHARACTER SKETCH
 Dalawang aspekto ng pagsulat ang
mahalaga sa character sketch

1. Ang kasapatan ng 2. Ang organisasyon o

datos; pagsasaayos ng mga
datos
 Paglilista
Mahalaga na
matutuhan ang Pagmamapa
ilang estratehiya sa
malayang pagsulat
pagpaparami ng
datos sa konteksto Maaaring tawaging ang mga
ng personal na estratehiyang ito na mga pre-
sanaysay tulad ng writing activity o mga gawain
character sketch. bago ang mismong pagsulat.
PAGLILISTA
• Inililista ang anumang salita o parirala na
may kaugnayan sa paksa.
• Hindi kailangang bigyang-paliwanag sa isip
ang bawat impormasyong isusulat sa
listahan.
• Isulat lamang ang lahat ng detalyeng
pumasok sa isip habang naglilista
PAGMAMAPA

• Ang pagmamapa ay tulad din ng paglilista.

• Isinusulat din ang mga salita na may
kaugnayan sa paksa.
• Ang kaibahan lamang, mas naipapakita sa
estratehiyang ito ang koneksiyon ng mga
detalye o aytem sa listahan ng isa’t isa.
MALAYANG PAGSULAT

• Tuloy-tuloy na paglilista ng mga detalye sa anyong

patalata.
• Mahalaga sa estratehiyang ito ang mahigpit na
pagsunod sa wastong proseso.
• Kontrolado ang oras ng pagsasagawa ng
estratehiya upang maging mabisa ito at
makapagpalitaw ng mga detalye tungkol sa paksa.
ILANG PARAAN NG
PAGSASAAYOS NG
DETALYE
 • Ang orasan ay may tiyak na galaw.
• Gayundin sa pagsasaayos ng mga
detalye para sa isang character
sketch.
ORASAN • Maaring magsimula sa detalye o
pinakaunang naganap na susundan
ng iba pang detalye o pangyayaring
lumitaw o naganap ayon sa daloy
ng panahon.
 • Ang paputok ay isang bagay na
sinisindihan o ginagawang aktibo
para lumikha ng isang malakas na
ingay.
• Sa pagsasaayos ng isang character
PAPUTOK sketch batay sa paputok,
nagsisimula sa isang mahalagang
pangyayari.
• Ilalahad naman ang mga bunga o
resulta ng pangyayaring ito.
 • Ang mananayaw ay umuurong-sulong,
humahakbang sa iba’t ibang
direksyon.
• Tinatawag na sayaw ang estratehiyang
ito dahil ang manunulat ay puwedeng
SAYAW gumamit ng detalye o pangyayari
mula sa iba’t ibang lugar o panahon.
• Ang magbigay ng kaisahan sa mga
datos na ito ay paksa o temang nais
idebelop sa sulatin.
 PAGSULAT NG
BIONOTE O
PAGPAPAKILALA
SA SARILI
Kahalitulad ng character
sketch ang bionote. Isa itong
anyo ng sulatin na pumapaksa
sa sarili o ibang tao, maikli
lamang ay karaniwang may
tonong pormal.
IBA’T IBANG SITWASYONG NANGANGAILANGAN NG BIONOTE

1. Para ipakilala 2. Para ipakilala ag 3. Para ipakilala

ang may-akda ng isang natatanging ang isang
isang aklat o indibidwal sa isang tagapagsalita sa
artikulo sa isang aklat na pang- isang
journal; general reference kumperensiya o
tulad ng seminar;
encyclopedia
4. Para ipakilala ang 5. Para ipakilala ang
isang pangunahing isang natatanging
pandangal sa isang indibidwal na
pormal na bibigyan ng
pagtitipon; at parangal.
(1) Halimbawa

Sa bionote para ipakilala ang may-akda ng

isang artikulo sa journal, maikli lamang ito at
karaniwang bumabanggit sa mga kredensiyal
ng may-akda na magpapatunay na karapat-
dapat siyang magsulat sa paksa ng kaniyang
artikulo.
(2) Halimbawa

Sa pagpapakilala naman ng isang indibidwal

para sa isang pang-general reference na aklat
mahalaga ang komprehensibong listahan ng
mga impormasyon na magpapakilala sa
inidibiwal upang maging kapaki-pakinabang
ang bionote sa iba’t ibang sitwasyong
paggagamitan nito.
 PERSONAL NA
IMPORMASYON

Ang bawat
a. Petsa ng kapanganakan
bionote ay
b. Lugar ng kapanganakan
naglalaman ng
c. Katergoryang kinabibilangan
sumusunod:
d. Magulang
e. Iba pang kaaanak na nasa
larang ng sining
 • Mga natapos sa pag-aaral

• Mga natapos na training-

Ang bawat workshop
bionote ay
naglalaman ng
• Mga likhang sining
sumusunod:

• Mga natamong pagkilala at

gawad
(3) Halimbawa

Sa bionote nagpapakilala sa tagapagsalita

sa isang kumperensiya o seminar,
kailangang maikli rin lang ito at naglalaman
ng mga impormasyong magpapahiwatig
na eksperto ang tagapagsalita sa paksang
kaniyang tatalakayin.
 PAG-UNAWA SA PAKSA
AT PAGTITIPON AT PAG-
OORGANISA NG DATOS:
PAGSULAT NG ULAT
 LAYUNIN

• naipaliliwanag • natutukoy ang • naipaliliwanag

ang kabuluhan iba’t ibang uri ang mga gabay
ng ulat sa ng ulat sa pagbuo ng
lipunan isang nakasulat
na ulat
pangklase
PAKSA, DATOS, PANANAW
AT IDEYA SA PAGSULAT
NG REPORT
 Ang report o ulat ay anumang anyo ng
pagpapahayag, maaaring pasulat o
pagbigkas, na ang pangunahing layunin ay
magpaabot ng makabuluhang impormasyon
sa isang indibidwal o isang grupo ng
mambabasa, manonood o tagapakinig.
Maituturing na malaman ang ulat kung
nagtataglay ito ng makabuluhan, sapat, at
mapagkakatiwalaang datos para matalakay
nito ang paksa o matugunan nito ang
inaasahang layunin.
Ginagawa ang report sa 1. Mapagsiyasat na Ulat
halos lahat ng larang gaya: (investigative repot) - Ulat na
nag-iimbestiga tungkol sa
• pamahalaan
isang napapanahong isyung
• negosyo
pampolitika o panlipunan;
• siyensiya
karaniwang ginagawa ng mga
• medisa
mamamahayag, ahensiya ng
• batas
pamahalaan, o nongovernment
• edukasyon
organization.
• media
2. Taunang Ulat (annual
report) - Ulat tungkol sa mga
nagawa o sa nagdaang taon
ng isang pampubliko o
pribadong organisasyon.
3. Ulat Panahon (weather report)
- Ulat tungkol sa kalagayan ng
panahon; karaniwan ito sa
pahayagan, radyo, telebisyon, at
iba pang pampublikong daluyan
ng impormasyon; ang ulat ay
kailangang napapanahon upang
pakinabangan pa ng madla.
 5. Siyentipikong Ulat (scientific
4. Ulat ng Pulis ( police
report ) - Ulat tungkol sa resulta
report ) - Ulat tungkol sa
ng isang saliksik o
nangyaring aksidente, krimen,
eksperimento na karaniwang
at iba pang kaugnay sa isang
inilalathala sa siyentipikong
tiyak na lugar o pamayanan.
journal o ipinepresenta sa isang
kumperensiya.
 ¡Idea
Awesome
genial!
Ang ulat ay madalas na nakasentro
idea!

sa isang paksa at may layuning

magbigay ng makabuluhan, kapaki-
pakinabang, napapanahon, at
mapagkakatiwalaang impormasyon sa
kanilang mga kaklase.
 Maaaring isa-isahin ang mga nabanggit na pamantayan:

• Makabuluhan - Ang • Kapaki-pakinabang - Ang

mga datos o mga datos ay may
impormasyon ay may kinalaman sa buhay ng mga
kaugnayan sa paksa. babasa o makikinig.
 Maaaring isa-isahin ang mga nabanggit na pamantayan:

• Napapanahon - Ang mga • Mapagkakatiwalaan - Ang

datos ay bago, o kung mga datos ay nagmula sa mga
luma man, makatwiran ang pangunahing sanggunian (hindi
paggamit ng gayong iyong galing sa internet,
datos. pagbubuod, o sangguniang
hindi kinikilala ang sumulat).
 Bukod sa matututuhang bagong impormasyon o kaalaman,
karaniwan ding ipinagagawa ng guro o propesor ang pag-uulat
sa mga estudyante upang simulan silang turuang manaliksik at
magpresenta ng resulta ng saliksik na ito. Dahil dito, kailangang
seryosohin ng estudyanteng mag-uulat ang gawaing ito upang
hindi mabalewala ang pagkakataong mahasa sa pagsasaliksik at
pag-uulat at hindi rin masayang ang panahon ng kaniyang mga
kaklase sa pakikinig sa kaniyang ulat.
Gabay para makabuo ang estudyante ng isang malinaw at
maayos na ulat.

1. Unawaing mabuti ang 2. Tiyakin ang parametro o

paksa. mga hangganan ng ulat.
Gabay para makabuo ang estudyante ng isang malinaw at
maayos na ulat.

3. Kumuha lamang ng 4. Umisip ng pinakapayak

impormasyong may ngunit pinakamabisang
kinalaman sa paksa. paraan ng presentasyon ng
ulat.
Gabay para makabuo ang estudyante ng isang malinaw at
maayos na ulat.

5. Tiyakin na may 6. Gumamit ng mga

maibabahaging bagong pantulong na materyal.
impormasyon. Maaaring gumamit ng iba't
ibang pantulong na
materyal
Gabay para makabuo ang estudyante ng isang malinaw at
maayos na ulat.

7. Gumamit ng angkop na sistema ng

dokumentasyon.
 MARAMING
SALAMAT SA
PAKIKINIG!
 Pagsusuri ng
Gawang Akademiko
PAGSULAT NG REBYU 2
 LAYUNIN

• •
Pagsusuri ng
Akademikong
Gawa sa Isang
•
Rebyu
•
•
•

•
•
•
•
•
ANG REPERTOIRE
NG GAWANG •

AKADEMIKO
Ang repertoire o katangian ng
gawang akademiko ay mahahati
sa dalawa: Pangkalahatan at
Partikular
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ANG REPERTOIRE NG
REBYUWER BILANG
MAMBABASA
 Ang repertoire o katangian ng rebyuwer o
mambabasa ng gawang akademiko ay mahahati
rin sa dalawa:
•

•
 GABAY NA
TANONG NA
MAAARING
GAMITIN NG ISANG
REBYUWER NG
GAWANG
AKADEMIKO
 GABAY NA
TANONG NA
MAAARING
GAMITIN NG ISANG
REBYUWER NG
GAWANG
AKADEMIKO
 GABAY NA
TANONG NA
MAAARING
GAMITIN NG ISANG
REBYUWER NG
GAWANG
AKADEMIKO
MARAMING
SALAMAT SA
PAKIKINIG!
 PAGE 01

START
 PAGE 02

Nailalahad ang Naiisa-isa ang mga Nakasusulat ng

gamit ng posisyong hakbang sa pagsulat isang posisyong
papel sa lipunan ng posisyong papel papel
PAGE 03
 PAGE 04

Ang posisyong papel ay isang sulatin na nagpapahayag ng

tiyak na paninindigan ng isang indibidwal o grupo tungkol
sa isang makabuluhan at napapanahong isyu. Naglalaman
din ito ng mga katwiran o ebidensiya para suportahan ang
paninindigan.
Maraming dahilan kung bakit makabuluhang sumulat ng
posisyong papel.
• Sa panig ng may-akda nakatutulong ang pagsulat ng
posisyong papel upang mapalalim ang pagkaunawa niya sa
isang tiyak na isyu.
• Pagkakataon ito para sa may-akda na magtipon ng datos,
organisahin ang mga ito, at bumuo ng isang malinaw na
paninindigan tungkol sa isang paksa o usapin.
Para sa lipunan naman, ang posisyong papel ay
tumutulong para maging malay ang mga tao sa
magkakaibang pananaw tungkol sa isang usaping
panlipunan.
• Nagagawa ito dahil ang posisyong papel ay
karaniwang ibinabahagi sa publiko sa pamamagitan
ng pagbibigay ng mga kopya o kaya ay sa paglalathala
nito sa pahayagan.
Mahalagang pagtuonan ang dalawang salitang
paulit-ulit na gagamitin.

Katwiran Argumento

Paninindigan Posisyon
May dalawang posibleng paraan kung paano nabubuo ang
paksa ng posisyong papel.
• Una puwedeng reaksiyon ito sa isang mainit na usaping
kasalukuyang pinagtatalunan.
• Pangalawa, puwedeng tugon lamang ito sa isang
suliraning panlipunan.
• Sa una, karaniwang ang posisyong papel ay binubuo
para sumangkot sa isang napapanahong usapin na
pinagtatalunan.

• Sa pangalawa, maaari din namang bumuo ng posisyong

papel bunsod ng isang napansing problema sa kagyat na
kapaligiran o lipunan.
 Matapos matiyak ang paksa, gumawa ng panimulang
saliksik. Lalo na kung napapanahon ang isyu, maaaring
magbasa-basa ng diyaryo o magtatanong-tanong ng opinyon
sa mga taong may awtoridad sa paksa para mapalalim ang
pagkaunawa sa usapin.
 Sikaping maging bukas muna ang isip para makabuo
ng matalino at makatwirang posisyon. lwasan munang
kumiling sa isang panig na maaaring humadlang para
makita ang iba't ibang pananaw sa usapin.
 (3) Bumuo ng posisyon o paninindigan batay sa
inihanay na mga katwiran

• Maglista ng mga argumento o katwiran ng

magkabilang panig upang matimbang ang dalawang
posisyon.
• Mas makabubuting isulat sa papel ang mga katwiran sa
dalawang hanayan para magkaroon ng biswal na
representasyon ng mga ito.
• Maaari ding pagtapat-tapatin ang bawat katwiran at
kontra-katwiran para makita kung alin ang walang
katapat o hindi pa nasasagot.
• Tandaan na hindi ito pahabaan ng listahan ng katwiran.
• Kailangan pa ring timbangin ang bigat at halaga ng
bawat isa. Batay sa paglilista at pagtitimbang, bumuo ng
sariling paninindigan.
• Matapos matiyak ang sariling paninindigan sa isyu,
maaaring magsagawa ng mas malawakan at malalimang
saliksik tungkol sa usapin.
• Maaaring pagtuonan na ang mga katwiran para sa panig
na napiling panindigan.
• Sumangguni sa mga aklat at akademikong journal.
• Makipanayam sa mga taong may awtoridad sa paksang
pinagtatalunan.
• Gumamit ng mga ulat ng ahensiya ng pamahalaan,
nongovernment organization (NGO), pribadong
organisasyon, pahayagan, at magasin upang
makapagtampok ng napapanahong mga datos o
impormasyon.
• Matapos matiyak ang sariling paninindigan sa isyu,
maaaring magsagawa ng mas malawakan at malalimang
saliksik tungkol sa usapin.
• Maaaring pagtuonan na ang mga katwiran para sa panig
na napiling panindigan.
 Gamiting gabay ang sumusunod na huwaran:

a. Introduksiyon
• Ipakilala ang paksa, Dito rin ipaliwanag ang konteksto
ng usapin.
• Maari na ring banggitin dito ang pangkalahatang
paninindigan sa usapin.
b. Mga Katwiran ng Kabilang Panig

• Isa-isang ihanay rito ang mga katwiran ng kabilang panig.

• Ipaliwanag nang bahagya ang bawat katwiran.
• Banggitin din ang sanggunian o pinagkunan ng katwirang
ito-mga dokumento, memorandum, interbiyu, at iba pa.
c. Mga Sariling Katwiran

• Isa-isa namang ihanay rito ang sariling mga katwiran.

• Sikaping may katapat na katwiran ang bawat isa sa
kabilang panig.
• Maaari ding magbigay ng iba pang katwiran kahit wala
itong katapat upang maipakikita ang kalamangan ng
sariling paninindigan.
d. Mga Pansuporta sa Sariling Katwiran

• Dito maaaring palawigin ang paliwanag sa sariling mga

katwiran.
• Maaaring magbigay rito ng karagdagang ebidensiya
para lalong maging kapani-paniwala ang sariling mga
katwiran.
e. Huling Paliwanag Kung Bakit ang Napiling
Panindigan ang Dapat

• Lagumin dito ang mga katwiran.

• Ipaliwanag kung bakit ang sariling paninindigan ang
pinakamabuti at pinakakarapat-dapat.
d. Muling Pagpapahayag ng Paninindigan at
Mungkahing Pagkilos

• Sa isa o dalawang pangungusap na madaling tandaan,

muling ipahayag ang paninindigan.
• Sikaping gawing maikli, malinaw, at madaling tandaan
ang mga huling pahayag na ito.
• Maaari ding dito sabihin ang mungkahing pagkilos na
hinihikayat sa babasa ng posisyong papel.
• Kung may malinaw na balangkas, madali nang maisusulat
ang posisyong papel.
• Kailangang buo ang tiwala sa paninindigan at mga
katwiran.
• Kailangang maiparamdam at maipahiwatig sa mambabasa na
kapani-paniwala ang mga sinasabi sa posisyong papel.
• Ipakita ang kaalaman at awtoridad sa usapin.
• Walang silbi ang posisyong papel kung hindi ito maibabahagi sa
publiko.
• Maaaring magparami ng kopya at ipamigay ito sa komunidad,
ipaskil a mga lugar na mababasa ng mga tao, ipalathala sa
pahayagan, magpaabot ng kopya sa mga estasyon ng telebisyon,
radyo, at iba pang daluyan.
• Maaari ding gamitin ang social media upang maabot ang mas
maraming mambabasa.
•
•
•
•
•
•
•

•
• •

• •