HƯỚNG DẪN HỌC TẬP VÀ CÂU HỎI

MÔN LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT

PHẦN 1. LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THẾ GIỚI............................................2

PHẦN 2. LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM........................................14

1
 PHẦN 1. LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THẾ GIỚI
CHƯƠNG 1. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT CHIẾM HỮU NÔ LỆ
Bài 1. Nhà nước chiếm hữu nô lệ

I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu

Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
- Chương II. Nhà nước và pháp luật phương Đông cổ đại và Chương III. Nhà nước và
pháp luật phương Tây cổ đại của Giáo trình Lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới, Trường
Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Phần nhà nước trong Chương 1. Nhà nước và pháp luật chiếm hữu nô lệ phương
Đông và Chương 2. Nhà nước và pháp luật chiếm hữu nô lệ phương Tây của Đề cương chi
tiết môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy
Xem Video ghi hình powerpoint:
Chương 1. Nhà nước phương Đông cổ đại
Chương 3. Nhà nước phương Tây cổ đại
II. Câu hỏi ôn tập
A. Trắc nghiệm
1. Hình thức chính thể nhà nước duy nhất tồn tại ở các quốc gia phương Đông cổ
đại là:
A. Quân chủ tuyệt đối
B. Quân chủ hạn chế
C. Cộng hoà quý tộc chủ nô
D. Cộng hoà dân chủ chủ nô
2. Giai cấp bị bóc lột chủ yếu ở các quốc gia phương Đông cổ đại là:
A. Nông nô
B. Tá điền
C. Nông dân công xã
D. Nô lệ
3. Quyền lực của nhà vua ở các quốc gia phương Đông cổ đại:
A. Bị hạn chế bởi quan đầu triều
B. Là sự kết hợp của vương quyền và thần quyền
C. Bị hạn chế bởi tầng lớp tăng lữ
D. Chỉ có ở chính quyền trung ương
4. Hình thức chính thể của nhà nước Sparta là:
A. Cộng hoà quý tộc chủ nô
B. Quân chủ tuyệt đối
C. Quân chủ hạn chế
D. Cộng hoà dân chủ chủ nô
5. Hình thức chính thể của nhà nước Athens sau quá trình dân chủ hoá là:

2
 A. Quân chủ tuyệt đối
B. Quân chủ hạn chế
C. Cộng hoà quý tộc chủ nô
D. Cộng hoà dân chủ chủ nô
B. Nhận định
1. Nô lệ là đối tượng bóc lột chủ yếu của giai cấp thống trị trong thời kỳ chiếm hữu
nô lệ.
2. Trị thủy và chiến tranh là nguyên nhân chính dẫn đến sự ra đời của nhà nước
chiếm hữu nô lệ phương Đông.
3. Nhà nước Cộng hòa La Mã cổ đại được tổ chức theo nguyên tắc tập quyền, với
quyền lực nhà nước tập trung toàn bộ vào Vua.
4. Tại Athens, mô hình dân chủ đã xuất hiện ngay từ khi Athens được xây dựng.
C. Tự luận
1. Hãy phân tích hình thức chính thể quân chủ tuyệt đối ở các nước chiếm hữu nô lệ
phương Đông.
2. Anh chị hãy phân tích những điểm tiến bộ trong mô hình dân chủ của Athens thời kỳ
cổ đại.

3
 CHƯƠNG 1. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT CHIẾM HỮU NÔ LỆ
Bài 2. Pháp luật chiếm hữu nô lệ
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
- Bộ luật Hammurapi
- Chương II. Nhà nước và pháp luật phương Đông cổ đại và Chương III. Nhà nước và
pháp luật phương Tây cổ đại của Giáo trình Lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới, Trường
Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Phần pháp luật trong Chương 1. Nhà nước và pháp luật chiếm hữu nô lệ phương
Đông và Chương 2. Nhà nước và pháp luật chiếm hữu nô lệ phương Tây của Đề cương chi
tiết môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy
Xem Video ghi hình powerpoint:
Chương 2. Pháp luật phương Đông cổ đại
Chương 4. Pháp luật phương Tây cổ đại

II. Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Hình phạt trong pháp luật phương Đông cổ đại :
a. Mang tính hà khắc, dã man
b. Được áp dụng ngang bằng cho các giai cấp khác nhau trong xã hội
c. Mang tính nhân đạo
d. Không áp dụng với phụ nữ và trẻ em
2. Bộ Luật 12 bảng ra đời là kết quả sự đấu tranh của
a. Dân tự do La Mã đối với quý tộc La Mã
b. Nô lệ đối với quý tộc La Mã
c. Quý tộc thị tộc đối với quý tộc công thương nghiệp
d. Bình dân Plebs đối với quý tộc La Mã
B. Nhận định
1. Bộ luật Hammurapi của Lưỡng Hà thừa nhận sự bình đẳng trong xã hội thông
qua nguyên tắc “đồng thái phục thù” .
2. Mệnh lệnh/ chiếu chỉ/ quyết định của hoàng đế La Mã là một trong những nguồn
luật của pháp luật La Mã thời kỳ cộng hoà hậu kỳ trở đi.
3. Nho giáo là hệ tư tưởng chủ đạo cho việc xây dựng pháp luật ở nhà nước chiếm
hữu nô lệ Trung Quốc.
C. Tự luận
Giải thích vì sao pháp luật La Mã thời kỳ cộng hoà hậu kỳ trở đi rất phát triển trong
lĩnh vực dân sự?

4
 CHƯƠNG 2. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT PHONG KIẾN
Bài 1. Nhà nước phong kiến Tây Âu
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Để nghiên cứu về nhà nước phong kiến Tây Âu, sinh viên đọc các tài liệu sau:
- Chương IV. Nhà nước và pháp luật phong kiến Tây Âu của Giáo trình Lịch sử nhà
nước và pháp luật thế giới, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb.
Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Chương 3. Nhà nước và pháp luật phong kiến Tây Âu của Đề cương chi tiết môn học
Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint:
Chương 5. Nhà nước phong kiến Tây Âu

II. Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Yếu tố nào sau đây là yếu tố mang tính tác động đến sự hình thành nhà nước
phong kiến Tây Âu:
A. Sự tấn công của người Giecmanh
B. Sự xuất hiện của quan hệ sản xuất chiếm hữu nô lệ
C. Sự xuất hiện của quan hệ phong kiến
D. Sự tập trung quyền lực của các thủ lĩnh quân sự
2. Nguyên nhân chính dẫn đến sự ra đời của nhà nước phong kiến Tây Âu:
A. Sự tấn công của người Giecmanh
B. Sự xuất hiện của quan hệ sản xuất chiếm hữu nô lệ
C. Sự xuất hiện của quan hệ phong kiến
D. Sự phân chia lãnh thổ của nhà nước La Mã cổ đại
B. Nhận định
1. Sự xuất hiện của quan hệ sản xuất phong kiến ở vùng đất Tây La Mã là nguyên
nhân mang tính quyết định đối với sự ra đời của nhà nước phong kiến Tây Âu.
2. Cuộc tấn công của tộc người Giecmanh là nguyên nhân mang tính quyết định đối
với sự ra đời của nhà nước phong kiến Tây Âu.
3. Xuyên suốt thời kỳ phong kiến, nhà nước phong kiến Tây Âu luôn tồn tại chính
thể quân chủ chuyên chế.
C. Tự luận
Giải thích vì sao tộc người Giecmanh lại xây dựng nhà nước phong kiến ở Tây La Mã
mà không phải là nhà nước chiếm hữu nô lệ?

5
 CHƯƠNG 2. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT PHONG KIẾN
Bài 2. Pháp luật phong kiến Tây Âu
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Để nghiên cứu về pháp luật phong kiến Tây Âu, sinh viên đọc các tài liệu sau:
- Chương IV. Nhà nước và pháp luật phong kiến Tây Âu của Giáo trình Lịch sử nhà
nước và pháp luật thế giới, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb.
Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Chương 3. Nhà nước và pháp luật phong kiến Tây Âu của Đề cương chi tiết môn học
Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint: Lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới:
Chương 6. Pháp luật phong kiến Tây Âu

II. Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1.Pháp luật phong kiến Tây Âu có đặc điểm:
a. Là hệ thống pháp luật thống nhất áp dụng trên phạm vi quốc gia
b. Giai đoạn sơ kỳ chịu ảnh hưởng bởi pháp luật La Mã cổ đại
c. Rất đa dạng, phức tạp về nguồn luật
d. Lãnh chúa không có quyền ban hành pháp luật
2.Loại nguồn luật nào sau đây không có trong pháp luật phong kiến Tây Âu:
e. Luật của Giáo hội
f. Luật của lãnh chúa
g. Luật của nhà vua
h. Luật của tư sản
B. Nhận định
1. Nguồn luật tập quán không có trong nguồn của pháp luật phong kiến Tây Âu.
2. Pháp luật phong kiến Tây Âu rất phát triển, hoàn thiện đặc biệt là các quy định về
dân sự.
C. Tự luận
Anh/chị hãy lý giải nguyên nhân về tính không thống nhất của pháp luật phong kiến
Tây Âu?

6
 CHƯƠNG 2. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT PHONG KIẾN
Bài 3. Nhà nước phong kiến phương Đông
 Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên đọc các tài liệu sau:
- Chương V. Nhà nước và pháp luật phong kiến phương Đông của Giáo trình Lịch sử
nhà nước và pháp luật thế giới, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb.
Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Chương 4. Nhà nước và pháp luật phong kiến Trung Quốc của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint:
Chương 7. Nhà nước phong kiến phương Đông

 Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Sự xuất hiện của nhà nước phong kiến Trung Quốc đánh dấu sự ra đời của hai
giai cấp cơ bản:
A. Nông dân và nô lệ
B. Địa chủ phong kiến và nô lệ
C. Địa chủ phong kiến và tá điền
D. Địa chủ phong kiến và nông nô
2. Với sự ra đời của …….. làm cho quan hệ sản xuất phong kiến xuất hiện ở Trung
Quốc vào thời kỳ Đông Chu:
A. Công cụ lao động bằng sắt
B. Chế độ phân phong đất đai
C. Chế độ tư hữu về ruộng đất
D. Quá trình tranh hùng xưng bá
B. Nhận định
1. Sự xuất hiện của chiến tranh thôn tính là yếu tố mang tính quyết định đối với sự
ra đời của nhà nước phong kiến Trung Quốc:
2. Nhà nước phong kiến Trung Quốc ra đời khi chế độ chiếm hữu nô lệ bị khủng
hoảng.
C. Tự luận
Giải thích vì sao ở nhà nước phong kiến Trung Quốc chỉ tồn tại hình thức chính thể
quân chủ tuyệt đối?

7
 CHƯƠNG 2. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT PHONG KIẾN
Bài 4. Pháp luật phong kiến phương Đông
 Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên đọc các tài liệu sau:
- Chương V. Nhà nước và pháp luật phong kiến phương Đông của Giáo trình Lịch sử
nhà nước và pháp luật thế giới, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb.
Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Chương 4. Nhà nước và pháp luật phong kiến Trung Quốc của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint: Chương 8. Pháp luật phong kiến phương Đông

 Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Sự xuất hiện của nhà nước phong kiến Trung Quốc đánh dấu sự ra đời của hai
giai cấp cơ bản:
b. Nông dân và nô lệ
c. Địa chủ phong kiến và nô lệ
d. Địa chủ phong kiến và tá điền
e. Địa chủ phong kiến và nông nô
2. Do ảnh hưởng bởi kinh tế nông nghiệp là chủ đạo nên pháp luật phong kiến
Trung Quốc:
A. mang tính “trọng hình, khinh dân”
B. áp dụng hình phạt dã man
C. không xuất hiện pháp luật thành văn
D. tập quán pháp là nguồn luật chủ yếu
3. Trong tất cả các triều đại phong kiến Trung Quốc, triều đại nào sau đây không sử
dụng hệ tư tưởng Nho giáo trong quá trình xây dựng pháp luật:
A. Nhà Đường
B. Nhà Minh
C. Nhà Hán
D. Nhà Tần
B. Nhận định
1. Sự xuất hiện của chiến tranh thôn tính là yếu tố mang tính quyết định đối với sự
ra đời của nhà nước phong kiến Trung Quốc
2. Ở nhà nước phong kiến Trung Quốc, nhà vua luôn là trung tâm của hoạt động lập
pháp nên không xuất hiện pháp luật thành văn.
C. Tự luận
1. Vì sao Nho giáo là hệ tư tưởng chủ đạo cho việc tổ chức bộ máy nhà nước và xây
dựng pháp luật ở nhà nước phong kiến Trung Quốc?

8
9
 CHƯƠNG 3. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT TƯ SẢN
BÀI 1. NHÀ NƯỚC TƯ SẢN
 Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
- Chương VI. Cách mạng tư sản và nhà nước tư sản thời kỳ chủ nghĩa tư bản tự do
cạnh tranh của Giáo trình Lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới, Trường Đại học Luật
Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
- Chương 5. Nhà nước và pháp luật tư sản của Đề cương chi tiết môn học Lịch sử nhà
nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint: Chương 9. Nhà nước tư sản

 Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Sự xuất hiện của nhà nước tư sản có nguyên nhân kinh tế là:
A. Sự xuất hiện của quan hệ sản xuất phong kiến
B. Sự phát triển của khoa học kỹ thuật
C. Sự xuất hiện của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa
D. Sự xuất hiện của ngành công nghiệp
2. Hình thức chính thể phổ biến nhất của các nhà nước tư sản sau cách mạng tư sản
là:
A. Cộng hoà tổng thống
B. Cộng hoà quý tộc
C. Quân chủ tuyệt đối
D. Quân chủ hạn chế
3. Sự xuất hiện của nhà nước tư sản lũng đoạn là do:
A. Kinh tế TBCN bị khủng hoảng
B. Chiến tranh thế giới
C. Kinh tế TBCN phát triển, xuất hiện các tập đoàn kinh tế
D. Cách mạng công nghiệp lần thứ 1
4. Trong tổ chức bộ máy nhà nước Hoa Kỳ, Tổng thống là:
A. Nguyên thủ quốc gia
B. Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu nghị viện
C. Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu chính phủ
D. Nguyên thủ quốc gia và đứng đầu toà án

B. Nhận định
1. Nhà nước tư sản thời kỳ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh không can thiệp vào
nền kinh tế

10
 2. Nhà nước tư sản Nhật Bản ra đời là sản phẩm của một cuộc cách mạng tư sản
triệt để.
3. Quân chủ tuyệt đối là hình thức chính thể của nhà nước tư sản Anh trong thời kỳ
CNTB hiện đại.
4. Học thuyết phân chia quyền lực nhà nước là cơ sở cho việc tổ chức bộ máy nhà
nước Pháp.

C. Tự luận
1. Giải thích vì sao quân chủ đại nghị là hình thức phổ biến nhất ở các nhà nước tư sản
sau cách mạng tư sản.
2. Giải thích vì sao nhà nước tư sản thời kỳ CNTB lũng đoạn, CNTB hiện đại thực
hiện chức năng điều tiết nền kinh tế?

11
 CHƯƠNG 3. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT TƯ SẢN
BÀI 2. PHÁP LUẬT TƯ SẢN
 Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
- Chương VII. Pháp luật tư sản thời kỳ CNTB tự do cạnh tranh, Chương IX. Pháp luật
tư sản thời kỳ CNTB lũng đoạn và hiện đại của Giáo trình Lịch sử nhà nước và pháp luật thế
giới, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia
Việt Nam.
- Chương 5. Nhà nước và pháp luật tư sản của Đề cương chi tiết môn học Lịch sử nhà
nước và pháp luật cho các lớp chính quy.
Xem file ghi hình video powerpoint: Chương 10. Pháp luật tư sản

 Câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Sự ra đời của ngành luật……. trong thời kỳ chủ nghĩa tư bản lung đoạn, hiện đại
giúp cho quyền lợi của người lao động được bảo vệ một cách hiệu quả:
A. Hiến pháp
B. Dân sự
C. Tố tụng hình sự
D. Lao động
2. Những bản hiến pháp đầu tiên xuất hiện ở thời kỳ:
A. Chiếm hữu nô lệ
B. Phong kiến
C. Tư bản tự do cạnh tranh
D. Tư bản lũng đoạn
B. Nhận định
1. Các bản hiến pháp tư sản trong thời kỳ CNTB tự do cạnh tranh đã ghi nhận và bảo
vệ cho quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân một cách triệt để.
2. Quyền bầu cử của công dân đã được ghi nhận và bảo vệ một cách triệt để trong các
bản hiến pháp tư sản.
C. Tự luận
Hệ thống pháp luật tư sản phân chia thành những dòng pháp luật nào và tiêu chí phân
biệt các hệ thống này.

12
 PHẦN 2. LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM
CHƯƠNG 1. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HÌNH
THÀNH
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
- Chương I. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn hình thành của Giáo trình Lịch
sử nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017),
Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 1 Phần II. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Chương 1. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn
hình thành

II. Hướng dẫn sinh viên ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Một trong những nguyên nhân làm chậm sự ra đời nhà nước đầu tiên trong lịch
sử Việt Nam là:
a. Sự tồn tại bền vững của công xã thị tộc.
b. Mâu thuẫn giai cấp sâu sắc.
c. Không xuất hiện chế độ tư hữu về ruộng đất.
d. Không xuất hiện chế độ tư hữu.
2. Sự xuất hiện các gia đình nhỏ trong xã hội công xã nguyên thủy Việt Nam là một
trong những biểu hiện của:
a. Sự tan rã chế độ thị tộc.
b. Sự mâu thuẫn giai cấp gay gắt.
c. Sự phân hóa xã hội thành các tầng lớp người khác nhau.
d. Sự ra đời nhà nước đầu tiên.
3. Nhu cầu chống chiến tranh xâm lược trong xã hội công xã nguyên thủy Việt
Nam:
a. Không là nguyên nhân dẫn đến sự ra đời nhà nước
b. Là nguyên nhân dẫn sự hình thành chế độ tư hữu
c. Là nguyên nhân làm chậm sự ra đời nhà nước
d. Là nhân tố thúc đẩy sự ra đời nhà nước
B. Nhận định
2. Nhà nước đầu tiên ở Việt Nam hình thành khi mâu thuẫn giai cấp vẫn chưa thật sự
gay gắt.
C. Tự luận

13
 Phân tích các yếu tố tác động đến sự hình thành nhà nước đầu tiên ở Việt Nam: (Yếu tố
kinh tế, yếu tố xã hội và các yếu tố thúc đẩy nhà nước hình thành sớm: yếu tố trị thủy, thủy
lợi và chiến tranh).

14
 CHƯƠNG 3. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THỜI NGÔ – ĐINH – TIỀN LÊ
(939 – 1009)
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương III. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn Ngô – Đinh – Tiền Lê của
Giáo trình Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ
Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 3 Phần II. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Chương 3. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn
Ngô – Đinh – Tiền Lê (từ 939-1009)

II. Nội dung câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Ngô – Đinh – Tiền Lê được duy trì trên nền tảng:
a. Ý thức hệ Nho giáo
b. Tuyển dụng quan lại bằng khoa cử
c. Nền hành chính - quân sự
d. Quý tộc thân vương
2. Trong tổ chức chính quyền quân quản với nền hành chính quân sự, chức năng
quan trọng nhất của nhà nước là:
a. Tiến hành chiến tranh xâm lược
b. Tăng cường bóc lột kinh tế
c. Tăng cường hoạt động lập pháp
d. Trấn áp, cưỡng chế
B. Nhận định
1. Nặng hành chính – quân sự là đặc trưng của nhà nước thời Ngô – Đinh – Tiền Lê.
2. Khoa cử là cách thức chủ yếu được sử dụng để tuyển chọn quan lại thời Ngô –
Đinh – Tiền Lê.
3. Nhà nước thời Ngô – Đinh – Tiền Lê được tổ chức theo mô hình quân chủ hạn
chế.
4. Nhà nước thời Ngô – Đinh – Tiền Lê có tính quý tộc – thân vương.
C. Tự luận
Hãy phân tích các đặc trưng cơ bản của nhà nước thời Ngô – Đinh – Tiền Lê.

15
 CHƯƠNG 4. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT THỜI LÝ – TRẦN – HỒ (1010 –
1407)
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương IV. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn Lý – Trần – Hồ của Giáo trình
Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh
(2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 3 Phần II. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Chương 4. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn
Lý – Trần – Hồ (từ 1010-1407)

II. Nội dung câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
Chương 4. Nhà nước và pháp luật Việt Nam giai đoạn Lý – Trần – Hồ
1. Vua trong nhà nước phong kiến thời Trần (1225-1400)
a. Có quyền lực bị chi phối bởi yếu tố “quý tộc thân vương” vì hoàng tộc trở thành
hậu thuẫn chính trị vững chắc
b. Luôn chỉ nắm một phần quyền lực nhà nước vì tồn tại chế độ “lưỡng đầu”
c. Bị hạn chế quyền lực bởi tính hành chính – quân sự mạnh
d. Không bị hạn chế quyền lực bởi bất kỳ thế lực nào
2. Chính thể quân chủ thời kỳ đầu thời Trần (1225 – 1400) có đặc điểm là:
a. Xây dựng chính quyền quân quản
b. Tổ chức theo mô hình quân chủ hạn chế
c. Duy trì quyền lực chính trị với tính quý tộc thân vương
d. Có sự đối trọng quyền lực giữa Vua và Thái thượng hoàng
3. Chính thể quân chủ thời Lý - Trần (1010 – 1400) có đặc điểm chung là:
a. Quyền lực nhà vua không bị hạn chế bởi bất kỳ thế lực nào
b. Chính quyền quân quản được thiết lập vào giai đoạn đầu mỗi triều đại
c. Có sự phân biệt rõ ràng giữa quyền hành pháp và tư pháp ở chính quyền trung
ương
d. Theo hình thức chính thể quân chủ tuyệt đối
4. Nền quân chủ thời Lý (1010 – 1225) có đặc điểm là:
a. Nặng hành chính – quân sự
b. Quyền lực nhà Vua chưa mang tính tuyệt đối
c. Tập quyền tuyệt đối vào Vua
d. Xây dựng trên mối quan hệ hôn nhân nội tộc
B. Nhận định:
1. Nặng hành chính – quân sự là đặc trưng cơ bản của nhà nước thời Lý – Trần.

16
2. Lưỡng đầu chế thời Trần – Hồ là biểu hiện của mô hình quân chủ hạn chế.
3. Khoa cử là hình thức chủ yếu để tuyển chọn quan lại thời Lý – Trần.
C. Tự luận
Hãy phân tích các đặc trưng cơ bản của nhà nước thời Lý – Trần – Hồ.

17
 CHƯƠNG 5. TỔ CHỨC BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI LÊ SƠ (1428-1527)
Phần 1. Giai đoạn thời kỳ đầu Lê sơ (1428-1460)
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương V. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lê Sơ (1428-1527) của Giáo trình Lịch sử
nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017),
Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 3 Phần III. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết
môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt nam: Chương 5.
Tổ chức Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ (1428-1527) – Giai đoạn thời kỳ đầu Lê sơ (1428-
1460)
II. Nội dung câu hỏi ôn tập
Chương 5. Tổ chức Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ (1428-1527) – Giai đoạn thời kỳ
đầu Lê sơ (1428-1460)
A. Trắc nghiệm
1. Chính quyền trung ương thời Lê giai đoạn trước cải cách của Vua Lê Thánh
Tông:
a. Có tổ chức bộ máy đơn giản
b. Nặng tính hành chính – quân sự
c. Không có tính quý tộc – thân vương
d. Vẫn tồn tại mô hình “lưỡng đầu” vì bị ảnh hưởng bởi nhà nước thời Trần – Hồ
2. Nền quân chủ thời Lê sơ giai đoạn 1428 – 1460 có đặc điểm là:
a. Khoa cử là hình thức chủ yếu để tuyển chọn quan lại
b. Mức độ tập quyền của Vua mạnh mẽ nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam
c. Quyền lực nhà Vua có sự chia sẻ với các thế lực cát cứ phong kiến địa phương
d. Quyền lực quan đại thần lớn

3. Chức danh nào trong bộ máy nhà nước trung ương thời Lê sơ giai đoạn 1428 –
1460 không tồn tại:
a. Quan đầu triều (Tể tướng)
b. Quan đại thần
c. Thái thượng hoàng
d. Đại hành khiển
B. Nhận định
1. Tổ chức nhà nước ở trung ương giai đoạn đầu Lê Sơ thực hiện nguyên tắc tản
quyền giữa các cơ quan
2. Quan đại thần giai đoạn đầu Lê sơ rất lớn quyền lực.
3. Nhà nước giai đoạn đầu Lê sơ có tổ chức bộ máy đơn giản

18
 4. Chính quyền địa phương giai đoạn đầu Lê sơ nặng hành chính – quân sự.
5. Tổ chức chính quyền cấp đạo thời kỳ đầu Lê sơ là đơn vị hành chính được tổ chức
theo nguyên tắc “trung ương tập quyền” kết hợp với “chính quyền quân quản”.
C. Tự luận
Phân tích các đặc trưng của tổ chức bộ máy nhà nước giai đoạn đầu Lê Sơ.

19
 CHƯƠNG 5. TỔ CHỨC BỘ MÁY NHÀ NƯỚC THỜI LÊ SƠ (1428-1527)
Phần 2. Giai đoạn từ sau cải cách của vua Lê Thánh Tông
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương V. Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lê Sơ (1428-1527) của Giáo trình Lịch sử
nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017),
Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 3 Phần III. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết
môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt nam: Chương 5.
Tổ chức Bộ máy nhà nước thời Lê Sơ (1428-1527) – Giai đoạn từ sau cải cách của vua Lê
Thánh Tông (1460-1527)
III. Nội dung câu hỏi ôn tập
D. Trắc nghiệm
4. Chính quyền trung ương thời Lê giai đoạn trước cải cách của Vua Lê Thánh
Tông:
a. Có tổ chức bộ máy đơn giản
b. Nặng tính hành chính – quân sự
c. Không có tính quý tộc – thân vương
d. Vẫn tồn tại mô hình “lưỡng đầu” vì bị ảnh hưởng bởi nhà nước thời Trần – Hồ
5. Nền quân chủ thời Lê sơ giai đoạn 1428 – 1460 có đặc điểm là:
e. Khoa cử là hình thức chủ yếu để tuyển chọn quan lại
f. Mức độ tập quyền của Vua mạnh mẽ nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam
g. Quyền lực nhà Vua có sự chia sẻ với các thế lực cát cứ phong kiến địa phương
h. Quyền lực quan đại thần lớn

6. Chức danh nào trong bộ máy nhà nước trung ương thời Lê sơ giai đoạn 1428 –
1460 không tồn tại:
e. Quan đầu triều (Tể tướng)
f. Quan đại thần
g. Thái thượng hoàng
h. Đại hành khiển
7. Chính quyền cấp đạo thời Lê sơ giai đoạn 1428 – 1460 có đặc điểm:
a. Lãnh đạo do người dân bầu ra
b. Quyền lực chính trị - quân sự được tăng cường
c. Là cấp chính quyền thấp nhất ở địa phương
d. Có ba cơ quan phụ trách
8. Quan đại thần dưới thời vua Lê Thánh Tông có đặc điểm là:
a. Quyền lực được tăng cường hơn trước

20
 b. Chức danh có thực quyền
c. Tư vấn tối cao cho nhà vua
d. Tham gia vào lĩnh vực hành pháp
9. Đội ngũ quan lại được bổ nhiệm vào bộ máy nhà nước thời vua Lê Thánh Tông
chủ yếu từ:
a. Những người đỗ đạt trong các khoa thi
b. Các “công thần khai quốc” triều Lê
c. Vương hầu quý tộc thuộc tôn thất nhà Lê
d. Các tướng lĩnh quân đội
E. Nhận định
1. Tổ chức nhà nước ở trung ương giai đoạn đầu Lê Sơ thực hiện nguyên tắc tản
quyền giữa các cơ quan
2. Quan đại thần giai đoạn đầu Lê sơ rất lớn quyền lực.
3. Nhà nước giai đoạn đầu Lê sơ có tổ chức bộ máy đơn giản
4. Chính quyền địa phương giai đoạn đầu Lê sơ nặng hành chính – quân sự.
5. Nguyên tắc phân quyền được áp dụng trong tổ chức bộ máy nhà nước thời vua Lê
Thánh Tông.
6. Chức danh quan đại thần dưới thời vua Lê Thánh Tông có rất nhiều quyền hạn và
tham gia hoạch định các chính sách của nhà nước.
7. Nguyên tắc “tản quyền” trong tổ chức bộ máy nhà nước thời Vua Lê Thánh Tông
làm hạn chế quyền lực của (Vua) Hoàng đế
F. Tự luận
1. Phân tích các đặc trưng của tổ chức bộ máy nhà nước giai đoạn đầu Lê Sơ.
2. Phân tích các đặc trưng của tổ chức bộ máy chính quyền địa phương giai đoạn
trước và sau cải cách của Vua Lê Thánh Tông.
3. Làm sáng tỏ những cải cách của vua Lê Thánh Tông đối với các cơ quan then
chốt ở trung ương.

21
 CHƯƠNG 6. PHÁP LUẬT NHÀ LÊ (THẾ KỶ XV-XVIII)
I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương VI. Pháp luật nhà Lê (thế kỷ XV-XVIII) của Giáo trình Lịch sử nhà nước và
pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2017), Nxb. Hồng Đức
– Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 4 Phần II. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết môn
học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt nam: Chương 6.
Pháp luật nhà hậu Lê

II. Nội dung câu hỏi ôn tập

A. Nhận định
1. Nguyên tắc chiếu cố trong pháp luật nhà Lê sơ:
a. Chỉ áp dụng cho những người thuộc diện bát nghị
b. Chỉ phản ánh tính giai cấp của pháp luật
c. Có thể áp dụng cho cả những người thuộc tầng lớp bị trị
d. Phản ánh tính xã hội mà không có tính giai cấp
2. Nội dung nào sau đây thể hiện tính nhân đạo trong pháp luật hình sự thời Lê sơ:
a. Trừng trị nghiêm khắc người phạm vào Thập ác tội
b. Phân hóa hình phạt theo các yếu tố nhân thân của người phạm tội
c. Không phân hóa hình phạt theo mức độ hành vi phạm tội
d. Không phân hóa hình phạt theo mức độ hậu quả do hành vi phạm tội gây ra
3. Đặc điểm nào đúng về tội phạm trong Quốc triều hình luật:
a. Thiệt hại do hành vi nguy hiểm gây ra là cơ sở để xác định tội phạm
b. Mục đích phạm tội là dấu hiệu bắt buộc để cấu thành tội phạm
c. Phải có hành vi nguy hiểm được quy định trong bộ luật
d. Không quy định đối với hành vi vi phạm trong lĩnh vực đạo đức
4. Yếu tố nào sau đây bắt buộc phải có trong mọi cấu thành tội phạm theo pháp luật
hình sự thời Lê sơ:
a. Hành vi trái pháp luật
b. Hậu quả
c. Động cơ
d. Mục đích
5. Hình phạt trong pháp luật hình sự thời Lê sơ thể hiện rõ nét nhất tính:
a. hà khắc
b. nhân văn, nhân đạo
c. công bằng, bình đẳng

22
 d. giáo dục, thuyết phục
6. Chế định hợp đồng trong pháp luật dân sự thời Lê sơ ưu tiên quan tâm bảo vệ:
a. Người bần cùng, nghèo khổ
b. Phụ nữ
c. Nam giới
d. Người già
7. Điều kiện nào của hợp đồng phù hợp với quy định trong Bộ Quốc triều hình
luật:
a. Chủ thể phải đủ tuổi theo quy định pháp luật
b. Chủ thể phải không mất năng lực hành vi
c. Mọi trường hợp phải giao kết trên cơ sở tự nguyện
d. Người mù chữ không được thiết lập hợp đồng bằng văn bản
8. Hợp đồng trong pháp luật thời Lê sơ:
a. Thừa nhận tính chất bất bình đẳng trong quan hệ giữa các bên
b. Không chấp nhận tình trạng mua bán nô tì
c. Không quy định hình thức hợp đồng bằng văn bản
d. Có thừa nhận tập quán canh tác của người Việt
9. Trong pháp luật thừa kế thời Lê sơ, con trai:
a. Được hưởng di sản theo pháp luật cao hơn con gái
b. Không được hưởng thừa kế nếu tranh giành di sản
c. Là chủ thể duy nhất được quyền thừa kế di sản hương hoả
d. Không được hưởng thừa kế nếu phạm tội
10. Trong pháp luật thừa kế thời Lê sơ, con gái:
a. Được quyền hưởng di sản thừa kế khi không có con trai
b. Không được hưởng di sản hương hoả
c. Có thể được hưởng di sản hương hoả
d. Không được hưởng di sản thừa kế
11. Việc quy định thừa kế di sản hương hỏa trong pháp luật thời Lê sơ:
a. Không chịu ảnh hưởng của phong tục tập quán
b. Chỉ chịu ảnh hưởng của tư tưởng pháp trị
c. Chịu ảnh hưởng bởi các chuẩn mực Nho giáo
d. Sao chép từ pháp luật phong kiến Trung Hoa
a. Quy định về thủ tục kết hôn

B. Nhận định
1. Pháp luật thời Lê sơ có tính hình sự hoá.
2. Theo Quốc triều hình luật, lỗi là cơ sở để xem xét phân hoá trách nhiệm hình sự.
3. Pháp luật dân sự thời Lê sơ thừa nhận tính chất bất bình đẳng giữa các bên trong
quan hệ hợp đồng.

23
 4. Theo pháp luật dân sự thời Lê sơ, việc lựa chọn hình thức ký kết hợp đồng chỉ
phụ thuộc vào ý chí, nguyện vọng của các bên.
5. Theo Quốc triều hình luật, con gái không được quyền hưởng di sản hương hoả (di
sản dùng vào việc thờ cúng tổ tiên).
C. Tự luận
1. Hãy làm sáng tỏ chế định thập ác tội trong Quốc triều hình luật.
2. Hãy trình bày các đặc trưng cơ bản của hình phạt trong Quốc triều hình luật.
3. Hãy làm sáng tỏ các đặc điểm sau đây thông qua các quy định về nguyên tắc và
tội phạm của pháp luật hình sự nhà Lê sơ:
a) Có đặc trưng “hình sự hóa” các quan hệ xã hội
b) Công khai thừa nhận tính chất “đặc quyền”.
4. Hãy làm sáng tỏ tính giai cấp và tính xã hội của pháp luật nhà Lê sơ thông qua
quy định của pháp luật về hình sự.
5. Hãy làm sáng tỏ tính chất bình đẳng thỏa thuận trong quy định về pháp luật hợp
đồng thời Lê sơ.
6. Hãy đánh giá những điểm tiến bộ về quy định thừa kế trong Quốc triều hình luật.
7. Phân tích, làm sáng tỏ pháp luật Hôn nhân gia đình thời Lê thế kỷ XV bảo vệ
quyền của phụ nữ ở một chừng mực nhất định thông qua Quốc triều hình luật.

24
 CHƯƠNG 8. NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM THỜI NGUYỄN
(1802-1884)

I. Hướng dẫn sinh viên nghiên cứu

Sinh viên tham khảo các tài liệu sau:
Chương VII. Nhà nước và pháp luật Việt Nam dưới thời Nguyễn (1802-1858) của Giáo
trình Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí
Minh (2017), Nxb. Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam.
Chương 4 Phần IV. Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt Nam của Đề cương chi tiết
môn học Lịch sử nhà nước và pháp luật.
Xem Video ghi hình powerpoint: Lịch sử nhà nước và pháp luật Việt nam: Chương 8.
Nhà nước và pháp luật Việt Nam dưới thời Nguyễn.

II. Nội dung câu hỏi ôn tập

A. Trắc nghiệm
1. Đặc điểm của bộ máy nhà nước thời Nguyễn giai đoạn 1802 – 1830 là:
a. Thể hiện rõ nét tính tự trị địa phương
b. Hạn chế quyền lực trung ương và tăng cường quyền lực địa phương
c. Thiết lập nền hành chính quân quản
d. Tăng cường quyền lực trung ương và hạn chế quyền lực địa phương
2. Nội dung nào sau đây cho thấy chính thể quân chủ dưới thời vua Minh Mạng
(1820 – 1840) phát triển hơn so với các triều đại trước đó:
a. Thiết lập mô hình chính quyền địa phương mang tính chất quân quản
b. Hạn chế quyền lực của chính quyền địa phương
c. Thừa nhận tự trị địa phương
d. Quyền lực nhà nước ở trung ương và địa phương được kiểm soát chặt chẽ trên cơ
sở sự hoàn thiện hệ thống cơ quan tư pháp và giám sát

3. Vua minh Mạng xóa bỏ đơn vị hành chính cấp thành và thành lập cấp tỉnh nhằm:
a. Bãi bỏ nguyên tắc trung ương tản quyền trong mối quan hệ giữa trung ương với
địa phương
b. Phát triển kinh tế - chính trị
c. Tăng cường quyền lực của chính quyền địa phương
d. Thừa nhận tự trị địa phương
B. Nhận định
1. Tổ chức chính quyền cấp xã thời kỳ Minh Mệnh không có gì thay đổi so với thời kỳ
1802 – 1830.
2. Đại lý tự thời Nguyễn (1802 – 1884) là cơ quan có thẩm quyền xét xử tối cao
3. Hoàng tộc là hậu thuẫn chính trị vững chắc cho đề quyền nhà Nguyễn (1802 – 1884)

25
 C. Tự luận
Lý giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc bỏ chức danh Tể tướng trong tổ chức tổ chức
chính quyền trung ương dưới thời vua Lê Thánh Tông (1460- 1497) và vua Gia Long (1802
– 1820).

26