III.

Thực trạng pháp luật về sàn giao dịch thương mại điện tử và thực tiễn áp dụng
tại Shopee
3.1. Thực trạng pháp luật về sàn giao dịch thương mại điện tử
Hiện nay, sàn giao dịch điện tử không còn là sự xa lạ đối với cá nhân, doanh nghiệp, tổ
chức. Họ tham gia vào sàn giao dịch với nhiều tư cách cùng những mục đích khác nhau
để cùng xây dựng nên hệ thống sàn giao dịch tiên tiến, phổ biến hơn. Tuy nhiên sự phát
triển của kinh doanh thông qua sàn giao dịch ngày càng mạnh, ưu điểm vượt trội hơn
giao dịch truyền thống nhưng đi kèm với đó càng nhiều nhược điểm, rủi ro xảy ra trong
quá trình giao dịch.
3.1.1. Ưu điểm của việc kinh doanh thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử
Kinh doanh trên sàn thương mại chính là minh chứng cho việc áp dụng công nghệ thông
tin vào quá trình quản lý bán hàng hàng. Nhờ sự hỗ trọ của công nghệ thông tin, các
doanh nghệp, tổ chức đã dễ dàng tạo ra các bước nhảy vọt đột phá. Trong bối cảnh Việt
Nam hiện nay thì chưa có đơn vị kinh doanh nào hoàn toàn không tồn tại- các hoạt động
kinh doanh hoàn toàn dựa trên internet. Giá trị lợi ích mà Thương mại điện tử mang lại
cho doanh nghiệp là không hề nhỏ nhưng chú ý nhất là tăng doanh thu và đối tượng
khách hàng không bị giới hạn về mặt không gian địa lý hay thời gian làm việc. Việc bán
hàng qua các sàn giao dịch thương mại điện tử không đơn giản là bạn bán cho những
khách hàng sinh sống cùng nơi với bạn mà còn có thể bán sang các khu vực lân cận và
các nước khác.
Đồng thời, thương mại điện tử giúp chủ thể có thể cắt giảm được chi phí quảng cáo, với
thương mại điện tử thì chủ thể không phải tốn kém nhiều cho việc thuê cửa hàng mà đông
đảo nhân viên phục vụ, cũng không cần phải đầu tư quá nhiều cho kho chứa…mà chỉ cần
khoảng 10 triệu đồng để xây dựng một website bán hàng qua mạng, sau đó để chi phí vận
hành website mỗi tháng không quá một triệu đồng. Trên website của sàn giao dịch chủ
thể chỉ cần trưng bày thông tin, hình ảnh của sản phẩm mà không cần phải in ấn brochure
(sách hướng dẫn), catalogue (danh mục sản phẩm) hay chi phí gửi bưu điện của những ấn
phẩm. Đặc biệt là không cần phải làm hàng xuất khẩu, tìm kiếm khách hàng qua mạng
internet, mạng viễn thông mà không cần phải đi công tác, xuất ngoại.
Trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, sản phẩm được trưng bày thông tin trên
website sẽ có nhiều kênh bán hàng khác nhau, điều này giúp cho khách hàng có thể dễ
dàng so sánh giá cả; các thương nhân bán hàng có thể thăm dò thị trường mua bán các
sản phẩm cùng loại nhưng được sản xuất bởi các nhà sửn xuất khác nhau. Trên các sàn
này thì khách hàng có đa dạng cách thức thanh toán và được các ưu đãi vào các dịp
khuyến mãi lớn theo mùa, theo các dịp lế lớn.
Kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử cũng có lợi thế cạnh tranh tuy nhiên, việc
kinh doanh như thế này cúng được xem là một sự sáng tạo đồng thời có thể áp dụng được
các ý tưởng hay, các dịch vụ hỗ trợ, chiến lược tiếp thị, quảng cáo sản phẩm. Và các đôi
thủ cạnh tranh trên sàn giao dịch thương mại điện tử có được thắng lợi chính là dựa trên
sự sáng tạo, nét đặc trưng của chủ thể, sản phẩm và dịch vụ của mình để thu hút và giữ
khách hàng.
3.1.2. Nhược điểm của việc kinh doanh thông qua sàn giao dịch thương mại điện tử
Bên cạnh nhưng ưu điểm mà sàn giao dịch thương mại điện tử đêm lại thì cũng có những
vướng mắc cũng cần phải giải quyết.
Thứ nhất, hiện nay các website thương mại điện tử, mạng xã hội đã được sử dụng rộng
rãi tại Việt Nam cho nên việc số người dùng tham gia vào các diễn đàn mạng xã hội để
mua sắm trực tuyến cũng gia tăng chóng mặt. Các doanh nghiệp, thương nhân sử dụng
nền tảng di động như kênh liên lạc giữa người bán và người mua ngày càng tăng. Do đó,
việc quản lý các mạng xã hội kinh doanh thương mại điện tử cũng như di động cúng có
phần cấp thiết. Tuy nhiên, đối với danh sách các website thương mại điện tử khuyến cáo
người tiêu dùng thận trọng thì vẫn chưa có quy định rõ ràng; thiếu quy định hướng dẫn
chi tiết về quy trình giao kết hợp đồng mua hàng trực tuyến và cảnh báo cần thiết đối với
người tham gia loại hình dịch vụ này.
Thứ hai, những điều kiện kinh doanh với mong muốn hủy bỏ những khó khăn, cản trở
trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, trong lĩnh vực kinh doanh qua các sàn giao dịch
thương mại điện tử các khách hàng thường hay bị lừa đảo hoặc sản phẩm khi nhận lại
không giống với hình ảnh thông tin trên website thương mại điện tử, điều này dễ làm mất
đi lòng tin của người tiêu dùng đối với sàn giao dịch thương mại điện tử.
Thứ ba, hầu hết các sàn giao dịch thương mại điện tử khi lựa chọn đơn vị tham gia bán
hàng đều yêu cầu các loại giấy tờ có liên quan đến sản phẩm, hoạt động kinh doanh hoặc
kiểm tra kho hàng của nhà cung cấp tuy nhiên trên thực tế lại không thể kiểm tra được
chất lượng của từng loại sản phẩm được bày bán trên gian hàng của sàn thương mại điện
tử. Vì chính khe hở này đã giúp cho các đối tượng bán hàng gian lận, hàng kém chất
lượng,… Đặc biệt là sử dụng hình ảnh chính gốc để quảng cáo, chào hàng với giá cả rẻ
hơn thu hút người tiêu dùng. Khi khách hàng đặt mua các sản phẩm, người bán đóng gói
trực tiếp và giao cho đơn vị vận chuyển đối tác của sàn giao dịch thương mại đến tay
người tiêu dùng. Chính vì vậy việc hàng thật hay hàng giả, hàng có chất lượng và hàng
kém chất kém chất lượng đến tay khách hàng thì chỉ có người bán biết. Cũng từ những
nguyên do đó có thể thấy trên các sàn giao dịch thương mại vẫn còn tràn lan hàng giả,
hàng kém chất lượng…
Thứ tư, rủi ro về việc lộ thông tin riêng tư của người tiêu dùng trên các sàn giao dịch
thương mại điện tử. Nền tảng cho việc phát triển thương mại điện tử là quyền con người
về dữ liệu cá nhân nhưng với việc phát triển mạnh mẽ về kỹ thuật của dữ liệu lớn hay trí
tuệ nhân tạo đã phá tan các rào cản về quyền riêng tư của khách hàng. Đây cũng là vấn đề
khá khó để giải quyết vì chính bản thân em cũng từng bị lộ thông tin cá nhân trên sàn
giao dịch thương mại điện tử.
Tài liệu tham khảo:
1. https://vneconomy.vn/thach-thuc-voi-thuong-mai-dien-tu-trong-boi-canh-binh-thuong-
moi.htm
2. https://www.vietnamplus.vn/xu-ly-vi-pham-gian-lan-tren-san-thuong-mai-dien-tu-van-
gap-kho/801676.vnp
3. http://laocaitv.vn/kinh-te-moi-truong/kho-khan-trong-quan-ly-thuong-mai-dien-tu
4.