2º EXAMEN GALEGO

1. O ARTIGO

O artigo é unha clase de palabra carente de significado propio; precede sempre ao

substantivo, delimitando así o seu significado.

1.1 Formas

Poden ser determinados ou indeterminados dependendo de se a entidade designada

polo sintagma nominal é ou non indentificable polo receptor.

Determinados Indeterminados

S P S P

masculino o os un uns

feminino a as unha unhas

As segundas formas de artigo non teñen porque ser empregadas na escrita

Elaboramos o traballo (elaborámolo traballo). Son de uso obrigatorio con guión despois
do adverbio (U las ideas?)

1.2 Contraccións

Determinados

1
Indeterminados

1.3 Funcións do artigo

- Función de actualizador: restrinxir o significado do substantivo

- Función substantivadora: fai que o elemento que o segue cumpra as funcións
propias do substantivo

1.4 Usos do artigo

O uso do artigo pode estar determinado polo contexto e polo tipo de palabras as que
acompaña.

O uso do artigo co posesivo é obrigatorio excepto:

- Cando o posesivo integra unha fóromula de tratamento: Fálalles sua excelencia o

embaixador...
- Cando o posesivo forma parte dun vocativo: Meu pobre, onde irás
- En certas expresións e frases feitas: Meu dito meu feito

2
 - Cando o posesivo vai precedido dun demostrativo: Este meu can é fino coma un
allo
- Enunciados nos que aparece un distributivo: Foron pasando cada un con súa
entrada

2. O DEMOSTRATIVO

Os demostrativos sinalan as persoa ou cousas designadas polo nome, situandoas no

espazo ou tempo.

Desde o punto de vista morfolóxico concertan co substantivo en xénero e número: Esa

casa

Desde o punto de vista sintáctico, poden cumprir, dentro do grupo nominal varias
funcións:

- Actualizador: cando van diante do substantivo

- Modificador: cando van detrás do substantivo
- Núcleo: cando son pronomes e non acompañan ao substantivo

2.1 Formas

- Os demostrativos, se non acompañan a un substantivo son pronomes

- Os neutros sempre son pronomes
- Por razóns de énfase poden ir propostos e neste caso si admiten artigo: Aquela
casa de alí
- Entre o demostrativo e o substantivo pode intercalarse un adxectivo
cualificativo: Aquel feliz acontecemento
- Os demostrativos poden combinarse con: posesivos (Este meu neneo); numerais

3
 (aquelas dúas mozas) e con indefinidos (Todo este ano choveu moito)

2.2 Formas contractas

2.3 Usos e valores especiais

- Ese, acompañando ou substituíndo a un nome, especialmente de persoa, asume

un sentido despectivo, iso tamén pode facer o mesmo: Ese éparvo/Iso non é unha
autovía, é unha corredoira
- Algunhas formas expresan valores afetivos ou irónicos: Este Rafael!
- Aquel e aquela poden ser usados como substantivo con significado indefinido:
Entrou na adega, foi ao pipo e abriu aquela (=billa)
- Daquela pode funcionar como adverbio de tempo: Cando era rapaz, daquela
poucos tiñan bicicleta
- Nisto, niso, con isto, nestasm nesasn con estas admiten un uso adverbial cun
significado “nese momento”: Estabamos xantando e niso petaron a porta
- Iso é, iso si, iso xa adoitan empregarse para afirmar: Non esquezas o molete de
pan. Iso xa.
-
3. OS POSESIVOS

Os posesivos indican unha relación con algunha das tres persoas grmaticais.

Morfolóxicamente, o posesivo concerta co substantivo en xénero e número

Sintácticamente, cumpre funcións de actualizador (O meu corpo é atlético) modificador

(Esa alumna túa é moi lista) ou atributo (Eses lapis son meus)

3.1 Formas

4
 - As formas de respecto (mi, tu su, noso/a, voso/a) só se usan acompañando a padre,
madrem tío, señor e amo
- As formas de terceira persoa de singuar e plural coinciden e poden producir
ambigüedades para isto, substituese o posesivo por “de+ poronome persoal”:
Velaquí o seu paraugas (del, dela, deles, de vostede?) → Velaquí o paraugas dela.
- Esta ambigüedade tamén pode darse na reflexividade. Neste caso, engádese ao
posesivo a palabra propio.

3.2 Posición

- O posesivo anteponse ao substantivo e esixe a presenza de artigo: O meu amigo

non veu
- Non se esixe a presenza de artigo cos posesivos de respesto mi ,tu, su, noso…
- O posesivo pode ir proposto ao substantivo cando:
a) Vai precedido dun interrogativo: Cantos amigos nosos iran?
b) Vai precedido dun idefinido: Algúns amigos nosos
c) Vai precedido dun artigo indeterminado: Uns amigos nosos
d) Cando vai precedido dun demostrativo: Estes amigos nosos
e) Por razóns de énfase: O amigo voso...

3.3 Posesivo de propiedade exclusiva

3.4 Posesivo distributivo

5
3.5 Usos e valores expresivos do posesivo

O PREXURDIMENTO

A Galicia de principios de século XIX caracterízase por un réxime de propiedade

sometido a foros ou impostos altos, pois as terras estaban nas mans duns poucos; polo
escaso desenvolvemento da industria e polo inicio dunha forte emigración.

Política e administración

Este século comeza coa guerra da Independencia contra os franceses (1808-1814) tras a
invasión das tropas napoleónicas. En Galicia organízase unha resistencia a través dun
alzamento popular contra a ocupación que provoca a destitución de Xosé Bonaparte
como monarca.Por outro lado, estes primeiros anos do século son un constante
enfrontamento entre liberais e absolutistas.

6
O provincialismo

O provincialismo é a primeira gran manifestación do galeguismo.

Entre 1840 e 1846 un grupo de universitarios, entre os que destacan Antolín Faraldo e
Francisco Añón, comezan a preocuparse por aspectos relacionados co noso país como é o
seu carácter diferencial (idioma, historia, folclore...). Comezan a loitar polos seus
intereses a todos os niveis co obxectivo de que teña máis relevancia a nivel estatal.Estes
súmanse ó levantamento militar liderado por Miguel Solís, pero este fracasa e moitos dos
seus líderes son fusilados e coñecidos como os mártires de Carral.

Lingua e cultura

A centralización política fai que a lingua e a cultura galegas se identifiquen con tradición
e atraso, mentres o español é sinónimo e progreso. A diglosia esténdese e o sistema
escolar gratuíto daralle un pulo o proceso castelanizador. Con todo, neste período
aparecen os primeiros xornais con artigos en defensa do galego (El idólatra de Galicia, El
Porvenir...). Créanse tamén liceos e academias, como Liceo de la Juventud de Santiago,
lugar de debate de personalidades como Rosalía, Murguía,Pondal…

7
 VARIEDADES INTRALINGÜISTICAS

Pdf clasroom