3

Mother Tongue-Based
Multilingual Education
Unang Markahan – Modyul 2:
Pagsulat sang Binalaybay,
Paktakon,Chants, kag Raps
Mother Tongue Based-Multilingual Education – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan 1 – Modyul 2: Pagsulat sang Binalaybay, Paktakon, Chants kag Raps

Unang Edisyon, 2020

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi: Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon

176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring
gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat : MARY JANE A. SUMPAY

Editor : RUDYLYN C. REYES

Tagasuri : CELESTINO DALUMPINES
Tagaguhit : ANNA MAE P. AUJERO
Tagalapat : JOY P. NAKAMURA, JERRY R. BAGUIOS

Tagapamahala: MA. GEMMA M. LEDESMA, CESO V

CYNTHIA G. DEMAVIVAS, CESO V
ELENA P. GONZAGA, EdD
FEDERICO P. PILLON, JR.
MARJORIE B. BASTIDA, EdD
CARMEL JOY P. AUJERO

Nilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon- Rehiyon VI

Office Address: Duran Street,Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816 (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph

ii
 3
Mother Tongue-Based
Multilingual Education
Unang Markahan - Modyul 2
Pagsulat sang Binalaybay,
Paktakon, Chants, kag Raps

iii
Paunang Salita
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:
Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa MTB 3 sang Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul para sa Pagsulat sang Binalaybay,
Paktakon, Chants, kag Raps!
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin
sa pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon,
ginpasanyog kag tul-id nga gintun-an ang modyul nga ini para
giyahan ka, ang mga manunudlo ukon manugpatigayon agud
mabuligan nga maangkon sang mga bumulutho ang
pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang ginaatubang nila sing
madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila kaugalingon,
sang sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa ila
pagtuon.
Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa
mga bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag
makinaugalingon. Katuyuan man sini nga mabuligan sila nga
maangkon ang mga kasampaton sa ika-21 nga siglo samtang
padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.
Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga
material sa una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang

Manunudlo/Manugpatigayon
Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon
estratehiya nga maggamit sa paggiya sa mga
bumulutho.

Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang

ideya ang mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul.

1
Kinahanglan man sia giyahan kag ilista ang iya pag-umwad
samtang padayon niya ng ginadumalahan ang iya pagtuon.
Ginalauman halin sa imo nga mas magganyat mo pa kag
maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga hilikuton sa
sulod sini nga modyul.
Para sa bumulutho:
Malipayon nga pagbaton sa MTB 3sang Alternative Delivery
Mode (ADM) Modyul nahanungod sa Pagsulat sang Binalaybay,
Paktakon, Chants, kag Raps!
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon.
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala
ka sa sulod sang hulot-klasehan. Ginalauman man nga
mahatagan ka sing mabungahon nga oportunidad sa pagtuon.
May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo
maintindihan.

Hibalu-a Ini Sa bahin nga ini, imo mahibaluan

ang mga dapat mo matun-an sa
modyul (objectives/learning
competencies).
Tinguha-i Ini Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon
ano ang nahibaluan mo sa sining
leksyon. Kon husto ang tanan mo
nga sabat (100%), pwede mo
laktawan ang ini nga modyul.

Balikan Mo Malip-ot ini nga test ukon review

sang natapos na nga leksyon.

2
Diskubreha/Tukiba Sa sini nga bahin sang modyul,
ipakilala sa imo ang bag-o nga
leksyon sa nagkalainlain nga
pamaagi kasubong sang istorya,
kanta, binalaybay, problema,
ulubrahon ukon isa ka sitwasyon.

Usisa-a Ini Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing

tul-id ang leksyon (discussion).
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa
pag-intindi ukon paghangop sang
bag-o nga konsepto kag mga
tulun-an.
Maghanas Makit-an sa sini nga bahin ang
mga ulubrahon para sa paggiya
sa imo sa paghanas agud lubos
mo nga maintindihan ang leksyon.
Pwede mo nga matsek ang imo
mga sabat sa mga ulubrahon
gamit ang Talamdan sang mga
Sabat nga makit-an sa ulihi nga
bahin sang modyul.

Tanda-i Makit-an sa sini nga bahin ang

mga pamangkot ukon para
maproseso mo kon ano ang natun-
an mo sa leksyon.

Himu-a Ini Ini nga bahin sang modyul may

mga hilikuton nga makabulig sa
imo sa paggamit sang imo bag-o
natun-an sa matuod nga

3
 sitwasyon o realidad sang kabuhi.
(application)

Pagtakus sang Imo Katuyuan sini nga ma assess ukon

Ihibalo
matakus ang imo nahibaluan sa
leksyon.

Dugang nga mga Sa bahin nga ini, may bag-o kag

Hilikuton
dugang nga mga ulubrahon para
mapasanyog ang imo nahibal-an
sa leksyon.

Talamdan sang Makit-an sini nga bahin ang husto

Husto nga mga
nga mga sabat sa tanan nga mga
Sabat
buluhaton sa sini nga modyul.

Sa Katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

References Diri nakasulat ang tanan nga

ginkuhaan sa pagdihon ukon
pagpasanyog sang modyul.

Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul

nga ini:
1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi
pagbutangan sang bisan ano nga marka ukon sulat ang
anuman nga bahin sini. Maggamit sang papel sa pagsabat
sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-I Ini antes
magpadayon sa iban pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang
kada hilikuton.

4
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa
pagtsek sang mga sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa
masunod pa nga hilikuton.
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon
manugpatigayon kon tapos na nga masabtan ang tanan
nga hilikuton.
Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi
magkahuya nga pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon
manugpatigayon. Pwede man ikaw makapangayo sang bulig
kay nanay ukon tatay, ukon sa imo mga magulang ukon sin-o
man sa inyo balay nga may ikasarang sa paggiya sa imo.
Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.
Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul,
maeksperyensyahan mo ang makahulugan nga pagtuon kag
maintindihan sing maid-id ang masunod nga mga kasampaton.
Masarangan mo ini!

5
 Hibalu-a Ini

Kamusta! Dali na ululupod kita nga hibaluon ang

kaundan sang modyul nga ini!

Ang ini nga modyul nagahatag pagtutok sa

pagpasanyog sang aton ihibalo sa pagsulat sang
binalaybay, paktakon, chants, kag raps. Ang mga ini
nagahatag sang dugang nga duag sa pagpakig-angot
sa aton isigkatawo. Isa man ini ka pamaagi nga
makapabutyag kita sang aton nga ginahuna-huna kag
nabatyagan sa makalilingaw kag interesado nga
pamaagi. Gani, importante nga mahibalu-an naton kun
paano isulat o himuon ang mga ini para mapasanyog
ang aton nga komunikasyon sa iban.
Pagkatapos mo matun-an ang modyul nga ini,
makasalig ikaw nga:

 makasulat sang binalaybay, paktakon, chants, kag

raps
( MT3C-la-e-2.5 )

6
 Tinguha-i Ini

Pagahimuon: Basaha ang binalaybay nga may

nagakaigo nga kadasigon kag tono. Linyahi ang mga
tinaga nga nagasilinanto sa kada estropa.

Halimbawa:
Ako bata nga masinulundon,
Nagapati sa isugo sa akon.
Siling ni nanay basura tipunon,
Agud magtinlo ugsaran namon.

7
 Si Pusing

Ni Florita T. Matic
Ginlubad sa Hiligaynon ni: Dympna leizel G. Jocson

Ako isa ka gamay nga kuring

Ginatawag nila ako kay pusing,
Sa akon paglagaw lagaw
Madamo ang nagatamyaw.

Sa akon kagamay
Magahatag sang tuod nga kalipay
Sa sulod sang balay
Ginakabig ako nga bugay.

Kasadya kag kakunyag

Ang akon ginabatyag
Sa tion nga ako makakita
Bag-o nga kahampang nga bata.

8
 Aralin
Pagsulat sang Binalaybay,
2 Paktakon, Chants, kag Raps

Nakabati ka na bala sang tawo nga naga

binalaybay, naga rap, naga chants ukon nagahambal
sang mga paktakon? Nanamian ka bala mamati sa ila?
Gusto mo man bala sundon kun paano nila ini
ginahambal? O gusto mo man mapabutyag ang imo
nga ginapinsar kag ginabatyag sa madamo nga
pamaagi pareho sini.
Dali! Tun-an naton magsulat sang binalaybay,
paktakon, chants, kag raps para mapabutyag mo ang
imo nga ginapinsar kag nabatyagan sa makawiwili nga
pamaagi.
Pero antes sina, balikan anay naton ang natun-an
mo sa nagligad nga modyul.

9
 Balikan Mo

Pagahimuon: Pasunura sang insakto ang mga letra para

mabaybay sang husto ang tinaga.

1. augs -(Nagahatag kasanag sa sulod sang balay

kun gab-i).
2. ntiandha -(Lugar nga ginabaklan sang nanari-sari nga
mga butang).
3. obas -(ginasudlan kag ginaimnan sang tubig).
4. sotaspa -(Ginasuksok sa tiil).
5. noygap -(Ginagamit proteksiyon sa init kag ulan).

Diskubreha/Tukiba

Pagahimuon: Kilalaha kung ang mga masunod isa ka

binalaybay, paktakon, chant, o rap. Isulat sa linya ang
sabat.

Halimbawa:
paktakon Naglabay si Tarzan,
Natunga ang dalan.

10
_________1. Sa ibabaw langit,
Sa tunga tubig,
Sa idalum langit.

_________2. Ang Hardin

Sa akon paglibot-libot,
Sa hardin nga mahamot.
May sari-sari nga mga bulak,
Nagahulat sa adlaw magbutlak.

Madamo nga ulutanon,

Manamit kaunon.
Berde kag madahon,
Nagapatahum sa palibot naton.

_________ 3. Go, Grow kag Glow,

Kaunon mo go, go, go!
Maayo sa lawas mo,
Kinanlan sang bata pareho mo!

_________ 4. Abyan ko,

Bisan diin upod ko.

_________ 5. Ang akon nga abyan, yow!

Upod ko sa buluthuan.
Mabuot kag maalwan,
Masaligan sa oras nga tanan. Yow!

11
 Usisa-a Ini

Pagahimuon: Kantaha ang chant sa tono sang Johnny,

Johnny. Kumpletuha ini giya ang mga tinaga sa kahon.

nanay dulsi prutas

teacher Grow gatas

utan grade

Grade 3, __ __ __ __ __ 3

Yes, teacher!

Kaon __ __ __ __

Yes, teacher!

Inom __ __ __ __ __

Yes, __ __ __ __ __ __ __!

Go, __ __ __ __, kag Glow

Go, go, go!

12
 Maghanas

Hilikuton 1

Pagahimuon: Sulati ang linya sang husto nga tinaga para

makumpleto ang binalaybay. Pili-a sa sulod sang
kahon ang imo sabat.

Ang Akon mga Kinahanglanon

__________ sa buhok akon ginagamit,

__________ naman sa bayu ang panghipid.
Mag-utod sang kuko, __________ gamiton ko,
Pagkatapos maligo __________ ipahid ko.

Sa mga ngipon nga mahigko __________ ang

ikuskos, __________ naman ipanghugas para
maghamot.
Maggwapa, magwapo kag mangin matinlo,
Kun ara ang tanan nga gamit paninlo.

13
 nail cutter husay

tualya tinidor

sipilyo
habon plantsa

Hilikuton 2

Pagahimuon: Kantaha ang isa ka ambahanon sa tono

sang “ Sitsiritsit Alibangbang.” Pagkatapos basaha ini
paagi sa pag rap.

“Mga bata nga pareho ko

Ikaayong lawas andaman ninyo,
Kaluwasan ang sa hunahuna ko
Husto nga gawi ang halad ko.

Masustansya nga pagkaon

Ehersisyo dapat himuon
Mapasensiyahon nga balatyagon
Maayo nga pamatasan angkunon.”

14
Isulat sa tinalabid ang rap nga imo nabasa.
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________
________________________________________________________

15
 Tanda-i

Ang pagsulat sang binalaybay, rap, kag chants

nagapahayag nahanungod sa mga ideya, inagihan
kag balatyagon. Ginabug-usan ini sang mga estropa.
Kada estropa ginabug-usan sang mga dinalan nga
nakalinya. Ang kadam-an sini nagagamit sang mga
tinaga nga nagasilinanto sa katapusan sang linya.
Samtang ang paktakon naman isa ka dinalan nga
nagasugid nahanungod sa isa ka butang sa makawiwili
nga pamaagi. Pwedi ini mangin isa ka hampang o
palaligban.

Sabti ang mga masunod nga mga pamangkot.

__________1. Ginahambal nga may insakto nga

kadasigon, nagasilinanto ang punta sang mga tinaga
kag masami ginabug-usan sang indi magnubo sa duha
ka estropa.

__________2. Ginahambal sang madasig kag

nagasilinanto.

16
__________3. Nagahambal nahanungod sa isa ka butang
paagi sa isa ka papakot.
__________4. Masami ginasinggit o ginahambal sang
matunog kag dululungan sang isa ka grupo sa tono sang
isa ka kanta.

Himu-a Ini

Pagahimuon: Pili-a sa kahon ang husto nga tinaga para

makumpleto ang paktakon suno sa ginapakita sang

laragway.

1. Ginahimo sang ___________ antis kaunon.

2.
Isa ang suludlan, __________ ang ginagwaan.

3.
Ginbutong ko ang balekawang, naglupad ang
_____.

17
4. Indi pari, indi ________, nagabayu sang sari-sari.

5. Malapit sa ______, pero indi mo pa makita.

tatlo bulak tiyan

mata hari apat

Pagtakus sa Imo Ihibalo

Pagahimua: Magsulat sang isa ka binalaybay

nahanungod sa imo hinuptan. Sabti ang pamangkot
bilang giya sa pagsulat sang imo binalaybay. Tinguhai
nga ang katapusan nga tinaga sang mga linya
nagasilinanto.

18
 ________________________
Tig-ulo

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________

Linya 1: Ano ang imo hinuptanan?

Linya 2: Paano mo tawgon ang imo hinuptanan?
Linya 3: Ano ang kinaiya sang imo hinuptanan?
Linya 4: Ano ang mga butang nga masami ninyo
ginahimo?
Linya 5. Ano ang nabatyagan mo sa imo hinuptanan?

19
 Dugang nga Hilikuton

Maghimo sang isa ka chant nahanungod sa imo pamilya.

20
 21
MAGHANAS
HIMU-A INI 1. husay
1. bulak TANDA-I 2. plantsa
2. tatlo 1. binalaybay 3. nail cutter
3. tiyan 2. rap 4. tualya
4. hari 3. paktakon 5. sipilyo
5. mata 4. chant 6. habon
USISA-A INI DISKUBREHA BALIKAN MO
/TUKIBA
1. Grade 1. suga
1. paktakon
2. utan 2. tindahan
2. binalaybay
3. gatas 3. baso
3. chant
4. teacher 4. sapatos
4. paktakon
5. Grow 5. payong
5. rap
Talamdan Sang Husto Nga Sabat
 Sanggunian

 Mother Tongue-Based Multilingual Education 3

Learner’s Material

 Edukasyon sa Pagpapakatao 3
Learner’s Material
 For inquiries or feedback, please write or call:
Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 634-1072; 634-1054; 631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph