6

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Quarter 1- Module 5: Week 4
Tamang Paggamit ng
Impormasyon
Tungo sa Makabuluhang Desisyon

Department of Education ● Republic of the Philippines

For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – Division of Lanao del Norte

Office Address: Gov. A. Quibranza Prov’l. Gov’t. Compound,
Pigcarangan, Tubod, Lanao del Norte
Telephone Nos.: (063)227 – 6633, (063)341 – 5109
E-mail Address : lrmdsldn@gmail.com
Edukasyon sa Pagpapakatao - Grade 6
Alternative Delivery Mode
Quarter 1 - Module 5: Tamang Paggamit ng Impormasyon Tungo sa Makabuluhang
Desisyon
Unang Edisyon 2020
Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas
Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang
akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng
pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa
pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.
Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan
ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay sa
isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at ang kumakatawan sa paghiling ng
pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkin ng
kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon -Sangay ng Lanao del Norte Tagapamanihala ng
mga Paaralan: Edilberto L. Oplinaria

Mga Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul ng Mag-aaral sa EsP 6

Manunulat: Alito B. Delos Santos
Illustrator and Layout Artist: Albert Prieto
Proofreader, In-House Content and Language Editors: Mary Grace Yap; Romelyn
Ventures; Soledad Cabardo; Jocelyn Alforque

Management Team

Chairperson: Edilberto L. Oplenaria, CESO V

Schools Division Superintendent

Co-Chairperson: Mary Ann M. Allera

Assistant Schools Division Superintendent

Members Mary Arlene C. Carbonera, Ed.D. OIC-CID Chief

Erl C. Villagonzalo, Ph.D., EPS-EsP
Norhatta Daud, Ph.D., PSDS
Amelita Bagol, Ed.D., Coordinating Principal
Connie A. Emborong, Ph.D., LRMS Manager
Jocelyn R. Camiguing, Librarian II
Myles M. Sayre, PDO II
Regional Evaluator: Rolyn Z. Baquial, Bukidnon Division

Inilimbag sa Pilipinas ng: ______________________

Department of Education – Division of Lanao del Norte
Office Address:Gov. A. Quibranza Prov’l. Gov’t. Comp, Pigcarangan, Tubod, Lanao del
Norte
Telephone Nos.: (063)227 – 6633, (063)341 – 5109
E-mail Address: lrmdsldn@gmail.com
 6
Edukasyon sa
Pagpapakatao
Quarter 1- Module 5: Week 4
Tamang Paggamit ng Impormasyon
Tungo sa Makabuluhang Desisyon

Ang modyul na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador

mula sa mga publikong paaralan ng Departamento ng Edukasyon.
Hinihikayat namin ang mga guro, ibang nasa larangan ng edukasyon, at mga
magulang na mag - email ng inyong mga puna sa Kagawaran ng
mungkahi ng Edukasyon sa lrmdsldn@gmail.com.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

Mga Larawan mula sa Internet

Freepik. Accessed June 17, 2020, <https://www.freepik.com>

Mindanaos covid 19 positives. Accessed June 17, 2020, <https://bit.ly/2ZaDzwT>

Ano ang New Normal. Accessed June 18, 2020, < https://bit.ly/3dqMdvX>

Sintomas ng Trangkaso. Accessed June 18, 2020, <https://bit.ly/2NjkRxi>

Sintomas ng Covid-19. Accessed June 18, 2020, <https://bit.ly/3emp2Ep>

 Talasanggunian
Mga Aklat

Brizuela, Mary Jean B. et al. Edukasyon sa Pagpapakatao (Modyul para sa

Mag-aaral). Unang Edisyon. Pasig City: FEP Printing Corporation, 2015.

Punsalan, Twila et al. Kaganapan sa Maylalang. Unang Edisyon.

Quezon City: Rex Printing Company, Inc., 2007.

Ylarde, Zenaida, and Gloria Peralta. Ugaling Pilipino sa Makabagong Panahon

(Batayang Aklat). Quezon City: Vibal Group, Inc., 2016

Ylarde, Zenaida, and Gloria Peralta. Ugaling Pilipino sa Makabagong Panahon

(Manwal ng Guro). Quezon City: Vibal Group, Inc., 2016

Diksyonaryo

Merriam-Webster. “Information,” accessed June 18, 2020,

https://www.meriam-webster.com

Merriam-Webster. “Information age,” accessed June 19, 2020,

https://www.meriam-webster.com

Mga Artikulo mula sa Internet

“Paano nga ba ang tamang paraan ng paggamit ng social media,” Medium,

published Sept. 11, 2016, https://bit.ly/3fLwhGg

“Maikling Buod ng Alamat ng Pinya,” Brainly, published Nov. 11, 2018,

https://brainly.ph/question/1973997

“Alamat ng Pinya,” accessed June 19, 2020, https://bit.ly/3fM3Wjb

“Sino ang higit na dakila: Si Rizal o Bonifacio?”, published December 31, 2006,
https://bit.ly/313pGmz

Downloaded Resources

Pagsusuri ng Impormasyon. June 17, 2020.

https://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/pagsusuri-ng-
impormasyon.pdf.
 COVER PAGE
COPYRIGHT PAGE
TITLE PAGE

Talaan ng mga Nilalaman Mga

Pahina

Aralin 1 – Ang Kahulugan, Gamit at Kahalagahan ng Impormasyon

Alamin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 6
Subukin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 6
Balikan- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 8
Tuklasin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 9
Suriin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 10
Pagyamanin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11
Isaisip - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 13
Isagawa- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 13
Tayahin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 14
Karagdagang Gawain- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 16

Aralin 2 – Ang Kasalukuyang Panahon ng Impormasyon

Alamin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 18
Subukin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 18
Balikan- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 20
Tuklasin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 21
Suriin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 22
Pagyamanin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 25

Isaisip - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 25

Isagawa- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 26

Tayahin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 27

Karagdagang Gawain- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 28

Aralin 3 – Ang Wastong Pagsusuri ng Impormasyon

Alamin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 30

Subukin - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 30

Balikan- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 33

Tuklasin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 33

Suriin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 36

Pagyamanin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 39

Isaisip - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 41

Isagawa- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 41

Tayahin- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 43

Karagdagang Gawain- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 46

Sanggunian - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 47
MODYUL 5

Tamang Paggamit ng Impormasyon

Tungo sa Makabuluhang Desisyon

TUNGKOL SAAN ANG MODYUL NA ITO

Napakahusay! Ngayon ay nasa ikaapat na modyul ka na. Alam mo ba na

maraming mga tao ngayon sa mundo ang nalilito kung ano ang dapat
paniniwalaan nila lalo na ngayon sa panahon ng pandemya. Naglilipana kasi ang
maraming impormasyon na mababasa, maririnig o makikita sa loob ng social
media. May nagsasabing hindi raw totoo na may pandemic. Mayroon ding
nagbabalita na may gamot na ang Covid-19. Samantalang iginiit din ng iba na
walang siyentipikong basehan ang paggamit ng face mask. Dahil dito, masasabi
natin na marami talaga sa atin ang hindi marunong gumamit ng impormasyon.
Kaya palaging nagpapa-alala ang World Health Organization (WHO) at ang Inter-
Agency Task Force (IATF) for the Management of Emerging Infectious Diseases,
na hindi tayo dapat agad maniniwala bagkus ay kailangan nating suriin muna ang
balita nang maigi bago ito paniwalaan.

Kaya sana ay gamitin mong maayos ang modyul na ito dahil sa

pamamagitan nito ay maaari mong matututunan ang wasto at mapanagutang
paggamit ng impormasyon. Nakasisiguro ako na kung tama at responsable ang
paggamit mo ng impormasyon ay hindi ka rin mahihirapan sa paggawa ng isang
mabuting desisyon, desisyon na hindi lang makapagbibigay ng kabutihan sa iyo,
kundi makapagdudulot din ito ng higit na kaligayahan sa iyong kapwa.

Ang module na ito ay may tatlong aralin:

• Aralin 1: Ang Kahulugan, Gamit at Kahalagahan ng Impormasyon

• Aralin 2: Ang Kasalukuyang Panahon ng Impormasyon
• Aralin 3: Ang Wastong Pagsusuri ng Impormasyon

Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaasahan na:

1. Nakagagamit ng wasto/tamang impormasyon (EsP6PKP- Ia- i– 37).

 1.1. natutukoy ang kahulugan, gamit, at kahalagahan ng
impormasyon
1.2. nakapagpapaliwanag sa kung ano ang kasalukuyang panahon
ng impormasyon
1.3. nakapagsasagawa ng wastong pagsusuri ng impormasyon
4. Mag-spray ng rubbing alcohol o chlorine sa katawan o nasal spray
para sa ilong upang mawala ang virus.

5. Hindi magtatagal ang buhay ng virus sa Pilipinas dahil mainit ang

klima rito.

Mga Sagot
9. Nagtitinda ng mga pekeng DVD ang isa sa iyong mga kapitbahay.
Karaniwang bumibili ang iyong kuya Arnold nito dahil sa mahilig siyang
manood ng mga sine at ito lang ang kaya niyang bilhin. Wala naman itong
naging problema noong una dahil parang orihinal ito. Kaya lamang
napansin mo na unti-unting nasira ang inyong DVD player. Kausapin mo ba
ang iyong kuya Arnold tungkol dito o manahimik ka na lang lalo na at may
pagka-mainitin ng ulo ang kuya mo? a. Manahimik na lang dahil baka mag-
aaway pa kayo.
b. Walang gagawin, bibili na lang ng bagong DVD player kung sakaling
tuluyang masisira na ang lumang player na ito.
c. Sasabihin mo na lang ito sa iyong mga magulang upang sila na mismo
ang magpatigil sa karaniwang gawain ng kuya.
d. Kausapin nang masinsinan si kuya Arnold at ipaliwanag sa kaniya ang
masamang epekto sa kakabili niya ng mga pekeng DVD.

10. May ipinapagawang pagsasanay sa pananaliksik ang iyong guro

gamit ang isang Graphic Organizer bilang bahagi ng itinakdang
requirement ng inyong aralin. May nagsabi sa iyo na marami namang
mada-download na ganito mula sa internet na maaari mong pagbabasehan
sa iyong gawain. Ngunit tinatamad ka na kaya naisipan mong ipi-print na
lang kaagad ang nakuha mo. Kaya lang naaalala mo rin ang babala ng
iyong guro laban dito. Ano ang gagawin mo ngayon, i-edit mo ba muna ito
o i-print na kaagad?
a. I-edit na lang ito dahil sa takot na mapagalitan ka ng iyong guro.
b. Gawin ang sariling pananaliksik at gamitin lang ang na-download na
organizer bilang pagbabatayan mo.
c. Ipi-print na ito kaagad, hindi naman ito malalaman ng iyong guro na
hindi mo pala sariling gawa ito.
d. Walang gagawing pagbabago sa na-download na organizer maliban sa
pagsulat ng itong pangalan, petsa, baitang at seksyon.

Karagdagang Gawain
 Gumawa ng isang maliit na pananaliksik sa pamamagitan ng paggamit ng
internet o pagtatanong sa mga magulang o sa may otoridad at alamin kung totoo
nga ba ang mga sumusunod na balitang kumakalat sa social media:
1. Maaaring lunas sa COVID-19 ang saging at bawang. Epektibo rin ang
pagmumumog ng tubig na may asin at pag-inom ng alak.

2. Epektibong panlaban sa virus ang hand dryers at UV lamps.

3. Maligo gamit ng mainit na tubig upang hindi mahawa ng COVID-19.

o PAANO MO
GAGAMITIN Bago pa tayo magsimula , nararapat na
ANG MODYUL tandaan mong maigi ang mga sumusunod:
NA ITO?

•
Huwag sulatan ang alinmang bahagi ng Modyul sapagkat mayroon pang
ibang mga mag-aaral na maaaring gagamit nito. Sa halip, gumamit ng
isang maliit na kuwaderno bilang iyong REFLECTIVE JOURNAL at dito mo
isusulat ang lahat ng iyong kasagutan sa bawat gawain. Huwag kalimutang
maglagay ng LABEL sa iyong mga natapos na gawain ayon sa modyul,
aralin at petsa sa paggawa mo ng mga ito.

•
Ang bawat modyul ay may maikling panuto at sinusundan ito ng paglalahad
ng mga layunin. Basahin ang mga ito at sunding maigi ang mga tagubilin.

•
Bago simulan ang mga gawain, sagutin muna ang PRE-TEST. Tandaan na
ang bawat gawain ay naaayon sa mga layunin ng modyul o aralin. Isiping
mabuti ang bawat kasanayan na nais mong linangin.

•
Matapos ang bawat gawain, kailangan mong balikan ulit ang mga aytem na
sa palagay mo ay hindi mo napagtagumpayan.

•
Sagutin ang POST TEST kung sa palagay mo ay nauunawaan mo na ng
lubos ang lahat ng mga aralin.
 Aralin

1 Ang Kahulugan, Gamit at

Kahalagahan ng Impormasyon

Alamin

Maligayang Pagbati! Ikaw ay nasa Baitang 6 ng pag-aaral sa Edukasyon sa

Pagpapakatao! Kawiwilihan mo ang nilalaman ng modyul sa Unang Kwarter,
Ikaapat na Linggo. Ito ay ginawa upang magbigay ng suplementaryong kagamitan
sa iyo bilang gabay sa pag-aaral sa mga paksa sa Edukasyon sa Pagpapakatao 6
na binubuo ng mga aralin na kinakailangang matapos sa loob ng isang linggo.

Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan ng pagsunod sa mga
tamang hakbang bago makagawa ng isang desisyon para sa ikabubuti ng
lahat

Pamantayan sa Pagganap:
Naisasagawa ang tamang desisyon nang may katatagan ng loob para sa
ikabubuti ng lahat
Tatas: Inaasahan na ang mga mag-aaral ay ay makasagot sa mga tanong tungkol
sa paggamit ng impormasyon.
Pamantayan sa Pagkatuto: Pagkatapos ng araling ito, inaasahan na:
 1.1. nakapagsusuri nang mabuti sa mga bagay na may kinalaman sa
sarili at pangyayari (EsP6PKPIa-i– 37)

Subukin

Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga tanong. Piliin ang titik ng
pinakaangkop na sagot.
1. Alin dito ang may parehong kahulugan ng impormasyon?
a. balita b. kaalaman c. pamamaraan d. patalastas
2. Alin sa sumusunod ang nabibilang sa mga halimbawa ng impormasyon?
a. anunsyo b. cellphone c. radyo d. telebisyon
a. Iba’t iba ang pananaw ng bawat isa sa atin.
b. Pare-pareho ang epekto ng mga kaganapan sa lahat.
c. Hindi maiiwasan ng tao ang kaniyang pagiging makasarili.
d. Malikhain ang tao kaya madali siyang makakagawa ng mga kuwento.

5. Naghahanap ka ng magagamit mong laptop para sa iyong blended learning

ngayong taon. Napag-alaman mo na may dalawang brand ng laptop ang available
sa isang online shop. Magkakapareho lang ang presyo at specifications ng
dalawa, ngunit ngayon mo lang narinig ang pangalan ng brand ng isa. Kaya
nakapagdesisyon mo na bilhin na lamang ang laptop na kilalangkilala mo na ang
brand. Ano ang mas pinagbabatayan mo sa desisyong ito?
a. Kutob ng loob c. Kaalaman tungkol sa laptop
b. Diskwento na makukuha d. Presyo ng dalawang laptop

6. Nais ni Tony at ng kaniyang mga kapatid na magbukas sila ng computer shop sa

bayan, ngunit kulang ang kanilang pera upang makapagsimula ng negosyo. Dapat
bang ituloy nila ang ideya o maghanap muna ng mga kaibigan na interisado
mamuhunan sa ganoong negosyo?
a. Agarang simulan ang negosyo bago magkaroon ng ka-kompetensiya.
b. Hindi na ituloy ang negosyo dahil nakakaabala lang ito sa buhay ninyo.
c. Dahil kulang ang pera mas mabuti kung maghanap lang muna ng pwedeng
maging kasosyo sa negosyong ito.
d. Dapat na ituloy kaagad ang ideya baka mawalan pa ng gana kung
maghihintay pa ng iba na sasama sa mga plano ninyo.

7. Ang pamilya ni Mang Oscar ay gumagawa ng wood carving sa loob ng mahabang

panahon. Kamakailan, ipinagbawal na ng lokal na pamahalaan ang pagputol ng
 isang uri ng puno na siyang ginagamit sa kanilang produkto. Dahil dito apektado
ang pinagkukunan ng kabuhayan ni Mang Oscar. Kaya nag-isip siya kung ano ang
mas mabuti niyang gawin. Hihinto na ba siya sa pagwowood carving o itutuloy
niya pa rin ito nang patago? Kung ikaw ang nasa kalagayan niya, ano ang
gagawin mo?
a. Itutuloy ito nang patago para maitaguyod ang pamilya.
b. Hihinto sa pagwo-wood carving at lumuwas sa Maynila upang doon maghanap
ng trabaho.
c. Titigil sa gawain at umaasa na lamang sa tulong ng gobyerno upang mapakain
ang pamilya.
d. Itutuloy pa rin ito gamit ang ibang uri ng materyal kasabay ang pahintulot ng
lokal na pamahalaan.

8. Nagbabalak na umalis ng bansa ang iyong ama upang makapagtrabaho sa Middle

East. Nakakuha na siya ng pasaporte mula sa isang opisina na nagtataguyod nito.
Nang minsa’y nag-uusap ang iyong mga magulang ay narinig mong peke pala ang
dokumentong ito. Sa iyong palagay, dapat bang ituloy ng iyong ama ang kaniyang
pangingibang-bansa?
a. Siyempre, para sa kabutihan din ito ng inyong pamilya.
b. Dapat lang dahil nakapagbayad na siya ng malaki para dito.
c. Itutuloy ang binabalak matapos makakakuha ng tunay na pasaporte.
d. Delikado ang pangingibang-bansa kung peke ang dala-dalang dokumento
kaya kailanma’y hindi na lang siya mag-abroad.

Gabay na Tanong:

Batay sa tulang nabasa at sa ginawang paghahambing, sino sa palagay mo

ang higit na dakila, si Jose Rizal o Andres Bonifacio? Ipaliwanag.
 Tayahin

Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga tanong. Piliin ang titik ng
pinakaangkop na sagot.
1. Ano ang itinuturing na pika-dahilan kung bakit kinakailangan nating suriin
ang pagkakapareho at pagkakaiba ng dalawa o higit pang bagay?
a. Malalaman mo kung alin sa impormasyon ang dapat tanggapin.
b. Maliliwanagan ka kung ano ang kulang sa nararapat mong gawin.
c. Matutulungan ka sa paggawa ng tama at makabuluhang desisyon.
d. Malalaman mo kung aling impormasyon ang hindi dapat seseryosohin.

2. Sa harap ng pagdagsa ng samu’t saring impormasyon, paano

makatutulong ang isang Graphic Organizer sa atin?
a. Naipapakita nito ang iyong kasanayan sa pagguhit
b. Naipapamalas nito ang iyong kakayahan sa pagbasa
c. Napapalawak nito ang iyong pag-unawa sa sitwasyon
d. Nagbibigay ito ng isang mas maayos na pagsusulatan

3. Bakit mahalaga na malaman mo muna ang buong kaganapan o pangyayari

bago ka magpasya?
a. Hindi maganda ang mga desisyon na padalos-dalos.
b. Mababago ng panahon ang iyong pagkaintindi sa sitwasyon.
c. Kadalasan ay hindi magiging tama ang pasya kung kulang ang iyong
nalalaman.
d. Kinakailangang kasi na matingnan muna ang sitwasyon sa mga
eksperto at hintayin ang kanilang opinyon bago ka gumawa ng
desisyon.

4. Bakit nagkakaroon ng dalawa o higit pang bersyon ang mga kuwento o

balita na maaaring marinig?
b. anunsyo b. cellphone c. radyo d. telebisyon

3. Ano ang pinakamalalim na dahilan kung bakit mahalaga para sa isang tao ang
magkaroon ng sapat na impormasyon?
a. Upang makasagot sa mga tanong ng guro.
b. Para hindi iisipin ng iba na ikaw ay isang mangmang.
c. Ito ay nakakaimpluwensiya sa paghubog ng ating pagkatao.
d. Maipapakita sa iba na ikaw ay nakapag-aral at marami nang alam.

4. Ano ang kinakailangan mong matutunan sa panahon ngayon kung kailan naging
mas madali na para sa isang batang tulad mo ang pag-access sa internet? a.
Pangangalaga sa sarili laban sa maling impormasyon.
b. Pagpapakalat ng balita kahit na hindi pa napatotohanan ito.
c. Pagpo-post ng mga maselang impormasyon sa social media.
d. Pakikipag-chat nang madalas sa mga taong nakilala lamang sa Facebook.
5. Sa iyong pakikipag-text, nakakilala ka ng isang kaibigan. Hindi nagtagal, naging
malapit na kayo sa isa’t isa. Isang araw, humingi ang iyong textmate ng tulong sa
iyo dahil ninakaw daw ang kaniyang mga gamit pati na rin ang kanyang wallet. Kaya
kung maaari daw ay padalhan mo siya ng limandaang peso kahit alam naman niya
na wala ka pang trabaho. Nagkataon naman na may sapat kang pera na nalikom sa
iyong alkansiya. Ano ang gagawin mo?
a. Hindi muna iti-text ang kaibigan dahil ayaw mong magbigay.
b. Manghingi ng pera sa magulang upang ipadala sa kaibigan.
c. Padalhan ng sariling pera ang kaibigan dahil kailangan niya ito.
d. Tapatin ang textmate na kahit malapit na kayo sa isa’t isa, mayroon pa ring
limitasyon ang inyong pagkakaibigan.

6. Nabasa mo mula sa isang Facebook post ng iyong kapitbahay na isinailalim daw sa

General Community Quarantine (GCQ) ang inyong lugar. Dapat mo bang
paniwalaan kaagad ito?
a. Oo, dahil lahat nang balita ay tama
b. Oo, dahil nurse ang kapitbahay mo
c. Hindi, dahil dapat na magsaliksik ka muna
d. Hindi, dahil lahat ng makikita sa Facebook ay fake news

7. May isang taong hindi mo kilala ang nagpalaboy-laboy sa inyong lugar at

nagsusumigaw na may parating daw na lindol sa isang malapit na bayan na kung
saan nandoon ngayon ang iyong mga magulang. Ano ang gagawin mo? a.
Puntahan kaagad ang mga magulang upang silay mailigtas.
b. Ipapabugbog ang di kilalang tao dahil nagpapakalat ito ng fake news.
c. Hindi papansinin ang kaniyang sinabi kasi wala namang makakahula ng
paparating na lindol.
d. Ipo-post sa facebook ang sinabi ng di kilalang tao upang mabigyan ng babala
ang maraming tao lalong-lalo na ang iyong mga magulang.

8. Nag-away kayo ng bunso mong kapatid. Dahil sa init ng pagtatalo ay nasabi niya na
ampon ka lang daw ng mga magulang nyo. Ano ang gagawin mo? a. Aalis ng bahay
at makikitira sa ibang kamag-anak.
b. Hahanapin at ipapakita sa kapatid ang iyong birth certificate.
c. Iisipin na nasabi lang ito ng iyong kapatid dahil sa galit niya sa iyo.
d. Aawayin ang mga magulang dahil sa paglihim nila sa pagkatao mo.

9. Narinig mo mula sa iyong katabi na may kaklase raw kayo na nagsabing

kinokopya mo lang daw ang kanyang mga sagot kaya nakapasa ka sa una
ninyong pasulit. Alam mong hindi naman ito totoo. Ano ang gagawin mo? a.
Sisigawan ang nasabing kaklase at pagmumurahin.
b. Magmakaawa sa iyong kaklase na babawiin niya ang kaniyang sinabi.
c. Isumbong sa iyong tigasing kuya ang ginawa niyang pagbebentang sa
iyo.
d. Huwag pansinin ang sinasabi niya alam mo namang walang katotohanan
ang kaniyang mga paratang.
 10. Nakatanggap ka ng text mula umano sa isa sa mga malaking kompanya ng
bansa. Bibigyan ka raw ng sampung libong peso dahil nais ng kompanya na
mamahagi ng kanilang kita sa mga mamamayan lalo na ngayon na may
pandemya. Upang matanggap ang pera ay kailangan mo lang daw mag-
register at magpadala ng dalawang daan sa isang bank account para daw
ma-proseso nila ang iyong pera. Ano ang gagawin mo? a. Hindi papansinin
ang nasabing text.
b. Palihim na magpadala ng pera mula sa iyong ipon.
c. Mangutang ng dalawang daan upang makapag-register.
d. Manghingi ng pera sa mga magulang ngunit hindi sasabihin kung saan ito
gagamitin.

Balikan

Marahil ay nasasabik ka na ngayon na aralin agad ang pamilyar na paksang ito.

Hindi kasi natin maikakaila na isinilang at lumaki ka sa panahon ng impormasyon
(information age). Nasisiguro ko na musmos ka pa lamang nang una mong
natuklasan ang paggamit ng facebook, youtube, at iba pang application sa
internet na nagbibigay sa iyo ng samu’t saring impormasyon. Kaya nga ikaw at
ang mga kasama mo sa iyong henerasyon ay tinagurian na mga digital natives.
Ngunit, bago tayo magpatuloy agad sa ating pag-aaral, nais ko munang
bisitahin mo ulit ang nakaraang aralin. May iilan akong katanungan na makikita
mo sa ibaba. Nais kong basahin at pagnilayan mo nang maigi ang mga ito at isulat
ang iyong mga sagot sa iyong Reflective Journal.
1. Bakit kailangang pag-isipang mabuti ang pagpapasiyang gagawin?
2. Paano mo nasisiguro na tama ang iyong pagpapasiya?
3. Paano nakatutulong ang pagiging mahinahon sa paggawa ng pasiya?

Gawain 4. Pag-aralan at suriing mabuti ang tula. Mamili ng alinmang Graphic Organizer
na nagamit mo na upang paghambingin si Rizal at Bonifacio at masagot ang tanong:
“Sino ang higit na dakila?” Gawin ito sa iyong Reflective Journal.
 Sino ang higit na dakila: Si Rizal o Bonifacio?
Published on December 31, 2006 as Pilantik ni Dadong Matinik

Bonifacio Day natin ang November 30

At Rizal Day naman ang December 30;
Sila’y dalwang taong sa baya’y nagsilbi Kaya
kinilalang parehong bayani!

Bayani si Rizal sapagka’t ang diwa

Ay nailarawan sa kanyang pagkatha;
Mga pang-aapi ng mga Kastila
Buong tapang niyang nasabi sa bansa!

Nang ang baya’y lubhang sakal ng dayuhan

Itong Bonifacio ay naging matapang;
Kanyang itinaas ang tabak na tangan Tinagpas
ang leeg ng mga kalaban!

Dr. Jose Rizal nangibang bayan pa

Upang ipakita ang masamang gawa —
Ng mga kaaway nitong ating bansa
At ang himagsika’y noon nagsimula!

Himagsikang iyon ay pinapag-apoy

Nitong Bonifacio’ng nagmistulang dragon; Naging
bukambibig saanman paroon
Kanyang kagitingang paglaya ang misyon!

Kaya nga si Rizal at si Bonifacio Ay

kapwa bayani at ating idolo
Naglaho man sila dito sa ‘ting mundo Ang
pamana nila’y tapang at talino!

Marunong si Rizal pagka’t ang panulat

Ay ating nabasa na nakagugulat;
Matapang si Andres sa hawak na tabak — Pagka’t
lider siyang sa baya’y nagmulat!

Ginamit ni Rizal -— diwang kayumanggi

At si Bonifacio —- dupil ang baluti Sila ay
bayaning bayani palagi
Sapagka’t simbolo at dangal ng lahi!

Source: https://www.philstar.com/opinyon/2006/12/31/377650/sino-ang-higit-nadakila-si-rizal-o-
bonifacio

Bilang
D A H I L… ng
Talat
a
 Hindi makatulog si
Lamok

Malakas ang pagtawa ni

Palaka
Pasan-pasan ni Pagong
ang kaniyang bahay
May bitbit na apoy si
Alitaptap

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Sino ang totoong salarin sa kuwento? Ipaliwanag.
2. Nalaman mo ba kaagad ito? Bakit? Bakit hindi?
3. Mabuti ba ang ginawa ng Hari na ipinatawag ang lahat na may
kaugnayan o kaalaman sa nangyari upang mapakinggan ang istorya
ng bawat isa sa kanila? Bakit? Bakit hindi?
4. Bakit mahalaga na malaman mo ang buong kaganapan o pangyayari
bago ka magpasya?
5. Ano ang naitulong sa Graphic Organizer sa paghahambing mo sa
bawat dahilan na inilahad ng mga tauhan sa kuwento?

Isaisip
Sana matapos ang lahat ng pinapagawa ko sa iyo ay nakumbinsi ka na ang
pagsuri ng impormasyon ay kailangang-kailangan upang magamit mo ang
impormasyon nang mas maayos at maiwasan mo ang maling paggamit nito. Isa
sa mga pinakamadaling paraan ng pagsuri ng impormasyon ay ang
paghahambing at pag-iiba nito sa iba pang mga impormasyon gamit ang
Graphic Organizer. Sa pamamagitan nito ay makikita mo kung paano
magkapareho o magkaiba ang dalawa o higit pang klase ng impormasyon. Ang
pagkukumpara ng dalawa o mas maraming impormasyon ay makatutulong sa
iyo ng malaki sa pagpapalawak ng iyong pagunawa sa sitwasyon o mga bagay
na isa sa mga pinakamahalagang sangkap sa pagbuo ng isang tama,
mapanagutan, at makabuluhang desisyon.
Isagawa

Tuklasin

Girl-taking-
selfie-eating: Freepik.com;

Children-using-computer-tablet: Freepik.com

Gawain 1. Suriing maigi ang mga larawan na nasa itaas at sagutin ang mga
sumusunod na tanong sa iyong Reflective Journal:
1. Ano ang ginagawa ng mga bata sa larawan?
2. Bakit aliw na aliw ang mga bata sa kanilang hawak na gadyet?
3. Ano ang mga mabubuting bagay na nakukuha nila sa mga gadyet na
ito?
4. Kailan maging di kanais-nais ang paggamit ng mga gadyet na ito?
5. Kung ikaw ang nasa kalagayan ng mga batang ito, ano ang gagawin mo
sa gadyet na hawak mo? Ipaliwanag.
 Kids-reading-books-working-computer: Freepik.com
Gawain 2. Ngayon naman ay tingnang mabuti ang pangalawang grupo ng mga
larawan. Pag-aralan ang mga ito at pagkatapos ay sagutin ang mga sumusunod:
1. Ano ang ginagawa ng mga bata na makikita sa larawan?
2. Bakit nila ginagawa ang ganitong mga bagay?
3. Ano ang hinahanap nila sa mga hawak nilang libro at laptop?
4. Sa iyong palagay, saan nila gagamitin ang mga impormasyong
nakakalap? Ipaliwanag.
5. Mahalaga ba sa isang bata ang malaman kung ano ang kahulugan
ng impormasyon at kung ano tamang paggamit nito? Bakit? Bakit
hindi?

Suriin
Ayon sa Webster Dictionary ang impormasyon ay ang kaalaman
na makukuha mula sa pagsisiyasat, pag-aaral, o pagtuturo. Ito ay nagpapahiwatig
ng mga detalye ukol sa isang tao, lugar, bagay, pangyayari, sitwasyon, at iba pa.
Ang salitang ito ay katumbas din sa salitang katunayan (facts) at datos (data). Ang
ilan sa mga halimbawa ng impormasyon ay ang mga sumusunod: (1) balita, (2)
patalastas, (3) anunsyo, (4) dokumentaryo sa radyo o telebisyon, (5) lista ng mga
sangkap sa label ng mga mabibiling pagkain, (6) mga pamamaraan (procedure)
sa paggawa ng mga bagay-bagay kagaya ng pagluluto, at (7) iba pang mga
kaalaman na makukuha sa pahayagan, magasin, diksyunaryo, ensiklopedya,
atlas, at iba pang uri ng medya.

Ngayon, may ipapakita ako sa iyo na isang mahalagang bagay. Kailangan mong
basahin at intindihin ang nilalaman nito nang mabuti dahil may katanungan akong
ipasasagot sa iyo maya-maya lamang. Handa ka na ba? Sige, subukin natin!
2.
Isang araw, biglang nagambala ang mahimbing sanang pagtulog ni
Lamok dahil sa sobrang ingay na kaniyang narinig mula sa malakas na
halakhak ng kaniyang kapit-bahay na si Palaka. Noong una ay hinayaan niya
lamang ito subalit habang nagtagal ay mas lumakas pa ang tawa ni Palaka.

3.
Kaya, pinuntahan ni Lamok si Palaka at kinausap nang masinsinan na
kung maaari ay hinaan nito ang kaniyang pagtawa upang hindi siya
madidistorbo sa kaniyang pagtulog. Ngunit patuloy pa rin ang malalakas
na pagtawa ni Palaka. Kinausap siya ni Lamok ng maraming beses pa
pero wala pa ring nagbago. Kaya, napagpasiyahan na ni Lamok na
isumbong na lamang si Palaka sa kanilang Hari.

4.
Inilahad ni Lamok ang nangyari sa kanya sa Hari kaya agad na inutusan
ng Hari ang kanyang mga kawal na dalhin si Palaka sa kanyang palasyo
upang masagot nito ang reklamo ni Lamok.

5.
Nagmamakaawa si Palaka sa Hari na intindihin ang kanyang kalagayan.
Wala daw siyang kasalanan dito, kasalanan daw ito ni Pagong kung bakit
napahalakhak siya nang malakas. Aniya, sino daw ang hindi matatawa kung
makikita mo ang iyong kapitbahay na dala-dala ang kaniyang mabigat na
bahay kahit saan magpunta ito. Kaya ipinatawag ng Hari si Pagong.
6.
Umiyak na nagpapaliwanag si Pagong sa Hari na hindi raw niya
kasalanan kung bakit tumawa nang malakas si Palaka at hindi makatulog
si Lamok. Ang sabi niya, si Alitaptap daw ang totoong salarin dahil kung
hindi lang sana mahilig magdala ng apoy si Alitaptap, ay hindi rin daw
dadalhin niya ang kaniyang bahay kung magpunta siya sa ibang lugar.
Natatakot lang daw si Pagong na baka masunog pa ito ni Alitaptap.
Dahil dito, pinatawag din ng Hari si Alitaptap.

7. Nakatitig si Alitaptap kay Lamok habang ikinuwento niya kung bakit

palagi siyang may bitbit na apoy na siyang dahilan kung bakit dala-dala
ni Pagong ang kaniyang bahay, kung bakit hindi mapigilan ni Palaka
ang kaniyang malakas na paghahalakhak, at kung bakit hindi
makatulog si
Lamok. Bukas-loob na inamin niya ito sa hari,
“Mahal na Hari, totoo po na may bitbit akong apoy araw-araw.”
“Bakit?” ang nababahalang tanong ng Hari.
“Ginamit ko kasi ang apoy bilang pangtaboy sa bago naming
kapitbahay... ito kasing si Lamok ay nangangagat!”

Source: Hango mula sa kuwento ng Tiyahin ng Module Writer

Ang Alamat ng Pinya

(Bersyon 1 at 2)

Puntos ng Mga Pagkakatulad Mga Pagkakaiba

Paghahalintulad
1. Mga Tauhan sa
alamat
2. Taglay na mga
katangian ng ina
3. Taglay na mga
katangian ng anak
4. Dahilan kung bakit
umalis ang anak
5. Aral na mapupulot
mula sa kuwento

Sagutin:
1. Alin sa dalawang bersyon ng alamat ang mas nagustohan mo?
Bakit?
2. Sino sa dalawang tauhan ang may mas malaking pananagutan sa
sinapit ng anak? Ang anak mismo o ang kanyang ina? Panindigan mo
ang iyong sagot.
3. Bakit nagkakaroon ng dalawa o higit pang bersyon ang mga kuwento
o balitang ating naririnig?
 4. Dahil nagkakaroon ng maraming bersyon ang isang istorya o balitang
naririnig sa radyo, telebisyon, o social media ano ang nararapat mong
gawin upang malaman mo ang totoong nangyari? Ipaliwanag.
5. Bakit kailangang malaman muna natin ang buong kaganapan o
istorya bago tayo magpasya?

Pagyamanin

Panuto. Alamin ang kuwento tungkol ni Lamok at ng kaniyang mga

Kapitbahay. Pagkatapos ay punan ang Graphic Organizer at sagutin ang mga
katanungan na nasa ibaba.
1.
Noong unang panahon, sa isang malayong kaharian , ay may
magkakapitbahay na si Palaka, Pagong, at Alitaptap. Tahimik at mapayapa
ang pamumuhay ng magkakapit-bahay hanggang sa lumipat si Lamok at
doon na rin manirahan sa kanilang lugar.

Gawain 3. Sagutin ang mga tanong:

1. Masasabi mo ba na ito ay isang halimbawa ng impormasyon?
Bakit? Bakit hindi?
2. Kung naniniwala ka na ito nga ay isang halimbawa ng
impormasyon, ano naman ang uri ng impormasyong ito?
3. Tungkol saan ang mga datos na makikita sa itaas? Ipaliwanag.
4. Ano ang kahalagahan ng mga datos na ito sa iyo, sa iyong pamilya,
at sa iyong pamayanan?
5. Paano mo magagamit ng tama ang impormasyong ito?

Pagyamanin

Panuto A: Lagyan ng tsek () ang bilang kung ito ay nagpapakita ng isang
halimbawa ng impormasyon at ekis (x) naman kung hindi. Pagkatapos ay
magbigay ng isang linyang paliwanag tungkol sa iyong naging kasagutan. Gawin
ito sa iyong Reflective Journal.
Halimbawa:

Mga mahal naming kababayan, doon po

sa kabilang kanto ang sakayan
patungong Barangay Pag-asa.

__  Paliwanag: Ito ay isang halimbawa ng

impormasyon dahil nagbibigay ito ng kaalaman tungkol sa tamang
sakayan ng trisikel patungong Barangay Pag-asa.

Magandang balita, gumagaling na

ang lahat na nagpopositibo ng
Covid-19 sa buong mundo sa araw
na ito.

_____ 1. Paliwanag: ____________________________________

Mga anak makinig kayong mabuti

dahil iisa-isahin ko sa inyo ang mga
tamang hakbang sa paglalaba
upang matututo rin kayo. Una,
_____ 2. ihiwalay ang mga puti sa mga de
kolor. Pangalawa, lagyan ng tubig…
 Nagulat si Aling
Rosa sa itsura Read more on Brainly.ph -
ng bunga ng https://brainly.ph/question/1973997#readmore
halaman
sapagkat ang
bunga nito ay
napapalibutan
ng mata.
Kanyang naalala
ang kanyang
anak na si
Pinang at ang
kanyang sinabi
dito. Naiisip niya
na ang sinabi
niya kay Pinang
ay tumalab dito.
Kung kaya ang
halaman ay
tinawag niyang
itong Pinang.
Nang magtagal
ito ay tinawag na
Pinya.

Ikalawang Bersyon ng Alamat ng Pinya

Si Pina ay kaisa-isang anak ni Aling Marya. Palibhasa nag-iisang anak, si

Pina ay hindi pinapagawa ng ina at sa halip siya na lang mismo ang
gumagawa ng lahat ng gawaing bahay. Kaya ang nakasanayang gawin lang
ni Pina ay maglaro, maligo, magbihis at matulog.

Hanggang isang araw si Aling Marya ay nagkasakit nang malubha at palagi

na lang nakahiga. Kaya nakiusap siya sa anak na lutuan siya ng lugaw.
Naglugaw si Pina subalit dahil sa walang alam sa gawaing bahay ang
nilutong lugaw ay nasunog. Tumagal ang sakit ni Aling Marya at si Pina ay
nagrereklamo na sapagkat pagod na raw sa pagsisilbi sa nanay niya.
Isang umaga, si Pina ay nagluto ngunit hindi niya makita ang
sandok. Kaya nagtanong siya sa kaniyang ina kung saan. “Bakit ba hindi ka
na lang magkaroon ng maraming mata para makita mo ang hinahanap mo!”
ang sabi ng ina. “Marami pa naman kayong sinasabi eh, nagsesermon pa
kayo!” ang galit naman na tugon ni Pina. Pagkasagot sa ina ay sabay
panaog si Pina. Lumipas ang maghapon, gumabi, at nag-umaga ngunit hindi
na nakabalik si Pina sa itaas.
Isang araw habang nagwawalis sa bakuran si Aling Marya, ay
nagulat ito ng makita ang umusbong na halaman sa malapit sa kanilang
tarangkahan. Dinilig ni Aling Marya ang halaman at inalagaan araw-araw.Di
nagtagal at nagkaroon ng bunga ang halaman. Napansin ni Aling Marya na
ang bunga ay tila hugis ulo na maraming mata. Naalala niya ang huling sinabi
sa anak bago ito nawala. “Si Pina nya!” ang sabi ng mga kapitbahay ng
makita nila ang prutas na maraming mata. Mula noon tuwing makikita ng mga
tao ang prutas na maraming mata ay tinatawag nila itong si “Pina nya”. Nang
lumaon ay naging Pinya na lamang ang naging tawag dito.

Source: https://pinoycollection.com/alamat-ng-pinya/

hindi mabilang-bilang na impormasyon na imbes maghatid ng kalinawan ay

kalabuan pala ang dala ukol sa isang isyu o bagay. Bakit? Dahil hindi lahat ng
impormasyong ito ay tama, kapaki-pakinabang, at mapagkakatiwalaan.

Ito ang dahilan kung bakit ibinahagi ko sa iyo kung paano paghambingin
ang dalawa o higit pang bagay. Ang pagsuri sa pagkakapareho at pagkakaiba ng
mga bagay kasi ay isa sa makatutulong sa iyo upang malaman mo kung alin sa
mga impormasyon ang dapat tanggapin at alin naman ang hindi lubos
paniniwalaan dahil sa kakulangan ng mga detalye. Makatutulong din ito upang
maliwanagan ka kung anong hakbang ang nararapat mong gawin bilang tugon sa
mga impormasyon ng iyong nakalap (halimbawa: Alin ang bibilihin mong gadyet?
at, Ano ang dapat gawin kung sakaling may sinisipon, nilalagnat, at inuubo na
kasapi ng iyong pamilya?).

Sa madaling salita, sa pamamagitan ng pagkukumpara ng dalawa o higit

pang mga bagay ay matutulungan ka hindi lamang sa pagtukoy kung alin sa mga
impormasyon ang dapat mong ingatan, kundi matutulungan ka rin sa pagkamit ng
isang tama at makabuluhang desisyon para sa sarili at sa iyong kapwa.

Gawain 3. Basahin at pag-aralan ang dalawang bersyon ng Alamat ng Pinya.

Pagkatapos ay punan ang hinihingi sa Graphic Organizer at sagutin ang mga
sumusunod na tanong.

Unang Bersyon ng Alamat ng Pinya

 Si Pinang ay nag-iisang anak ni Aling Rosa. Mahal na mahal niya ito
kung kaya ninais niyang lumaki itong may kaalaman sa mga gawaing bahay.
Ngunit si Pinang ay hindi mahilig sa paggawa ng mga ito. Ang tangi niyang
nais ay makipaglaro sa kanyang mga kaibigan.

Isang araw na nagkasakit ang kanyang ina napilitan si Pinang na

gumawa ng mga gawaing bahay. Isang araw sa kanyang p agluluto hindi
niya makita ang sandok. Kanya itong itinanong sa kanyang ina, sa inis ng ina
sapagkat lahat na lamang ay tinatanong ni Pinang sinabi niya dito na sana ay
magkaroon ito ng maraming mata upang makita nito ang mga bagay na
hinahanap nito.

Umalis si Pinang sa silid ng ina ng di umiimik. Kinagabihan, hindi na

bumalik si Pinang sa kanyang silid. Agad niya itong tinawag ngunit walang
sumasagot sa kanyang tawag. Hindi niya na ito nakita.
Isang umagang nagwawalis si Aling Rosa sa kanilang bakuran nakita
niya ang isang halaman na tumubo sa silong ng kanilang bahay. Kinuha niya
ito at itinanim sa kanilang bakuran. Pagkaraan ng mga araw ito ay lumaki at
namunga.

mong sagot. Kopyahin mo ang pormat sa ibaba sa iyong journal at punan lamang
ang mga patlang upang magawa mo ang gawaing ito.

Ang aytem bilang ____ ay isang maling impormasyon dahil

_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_______________________________

Isaisip

Mahalaga para sa lahat ng tao ang pagkakaroon ng sapat na

impormasyon. Mahalaga rin na malaman niya kung tama ba ang impormasyong
kaniyang nakalap o peke. Ang impormasyon kasi ay tila may kapangyarihan na
maaaring humubog sa pag-iisip, pag-uugali, pagkilos at pagpapasya ng isang tao
sa araw-araw. Marahil ay nakarinig ka na ng mga kuwento tungkol sa mga
indibidwal na nailagay sa alanganin ang kanilang buhay dahil sa hangad nilang
maisakatuparan ang isang facebook challenge. Dahil dito nararapat lamang na
malaman mo kung aling impormasyon talaga ang kailangang mong tanggapin at
alin naman ang hindi dapat paniwalaan. Pakatandaan na ang impormasyon ay
parang isang tabak na dalawa ang talim (double-edged sword)—minsan ito’y
nakabubuti, minsan naman ito’y nakasasama.

Sa panahon ngayon na kung saan madali lang sa isang batang katulad mo

ang pag-access sa internet, mas kinakailangan mong matutunan kung paano mo
mapangalagaaan ang iyong sarili laban sa mga lumalaganap na mga maling
impormasyon. Maliban dito, kailangan mo rin na magkaroon ng isang mapanuring
pag-iisip upang makaiwas ka rin sa pagpapakalat ng fake news sa iba. At higit sa
lahat, kinakailangan mo na maging mas alisto ngayon laban sa mga
mapagpanggap at mapang-abusong indibidwal at mga huwad na katuruan sa loob
ng social media.

Isagawa

Gawain 4. Isulat sa iyong Reflective Journal ang mga kongkretong hakbang na

kailangan mong gawin magmula ngayon upang maisakatuparan ang wastong
paggamit ng impormasyon at maitataguyod ang kahalagahan nito sa sarili at sa
kapwa tao.
 Para sa aking pamilya ga gawin ko ang mga sumusunod:

___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________

Para sa aking paaralan ga gawin ko ang mga sumusunod:

___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________

Para sa aking pamayanan ga gawin ko ang mga sumusunod:

___________________________
___________________________
___________________________
___________________________
___________________________

Tayahin
Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga tanong. Piliin ang titik ng
pinakaangkop na sagot.
1. Alin dito ang may parehong kahulugan ng impormasyon?
a. balita b. kaalaman c. pamamaraan d. patalastas

Paghahambing ng Sintomas ng Trangkaso at Covid-19

Paano sila
nagkakatulad?

TRANGKASO COVID -19

Paano sila nagkakaiba ?

Sagutin ang mga tanong:

1. Mas nakikilala mo na ba ngayon ang dalawang sakit na ito?
Bakit? Bakit hindi?
2. Kung halimbawa may kakilala kang may sipon, ubo, at lagnat,
masasabi mo ba kaagad na siya ay may Covid-19? Ipaliwanag.
3. Ano ang imumungkahi mo sa iyong pamilya, base sa dalawang
infomercial na nakita at sinuri, kung saka-sakaling nagkaroon ng
sipon, lagnat, at ubo ang iyong nakababatang kapatid?
Ipaliwanag.

Suriin
Natalakay na natin sa nakaraang aralin na ang kasalukuyang panahon ay ang
Panahon ng Impormasyon. Kasabay nang mabilis na pagdating ng impormasyon
mula sa mga pahayagan, magasin, at librong elektroniko, radyo at telebisyon na
may kakayahang mag-internet, kompyuter, at cellphone tungo sa atin, ay ang
pagdagsa ng
2. Alin sa sumusunod ang nabibilang sa mga halimbawa ng impormasyon?
a. anunsyo b. cellphone c. radyo d. telebisyon

3. Ano ang pinakamalalim na dahilan kung bakit mahalaga para sa isang tao ang
magkaroon ng sapat na impormasyon?
a. Upang makasagot sa mga tanong ng guro.
b. Para hindi iisipin ng iba na ikaw ay isang mangmang.
c. Ito ay nakakaimpluwensiya sa paghubog ng ating pagkatao.
d. Maipapakita sa iba na ikaw ay nakapag-aral at marami nang alam.

4. Ano ang kinakailangan mong matutunan sa panahon ngayon kung kailan naging
mas madali na para sa isang batang tulad mo ang pag-access sa internet? a.
Pangangalaga sa sarili laban sa maling impormasyon.
b. Pagpapakalat ng balita kahit na hindi pa napatotohanan ito.
c. Pagpo-post ng mga maselang impormasyon sa social media.
d. Pakikipag-chat nang madalas sa mga taong nakilala lamang sa Facebook.

5. Sa iyong pakikipag-text, nakakilala ka ng isang kaibigan. Hindi nagtagal, naging

malapit na kayo sa isa’t isa. Isang araw, humingi ang iyong textmate ng tulong sa
iyo dahil ninakaw daw ang kaniyang mga gamit pati na rin ang kanyang wallet. Kaya
kung maaari daw ay padalhan mo siya ng limandaang peso kahit alam naman niya
na wala ka pang trabaho. Nagkataon naman na may sapat kang pera na nalikom sa
iyong alkansiya. Ano ang gagawin mo?
a. Hindi muna iti-text ang kaibigan dahil ayaw mong magbigay.
b. Manghingi ng pera sa magulang upang ipadala sa kaibigan.
c. Padalhan ng sariling pera ang kaibigan dahil kailangan niya ito.
d. Tapatin ang textmate na kahit malapit na kayo sa isa’t isa, mayroon pa ring
limitasyon ang inyong pagkakaibigan.

6. Nabasa mo mula sa isang Facebook post ng iyong kapitbahay na isinailalim daw sa

General Community Quarantine (GCQ) ang inyong lugar. Dapat mo bang
paniwalaan kaagad ito?
a. Oo, dahil lahat nang balita ay tama
b. Oo, dahil nurse ang kapitbahay mo
c. Hindi, dahil dapat na magsaliksik ka muna
d. Hindi, dahil lahat ng makikita sa Facebook ay fake news
7. May isang taong hindi mo kilala ang nagpalaboy-laboy sa inyong lugar at
nagsusumigaw na may parating daw na lindol sa isang malapit na bayan na kung
saan nandoon ngayon ang iyong mga magulang. Ano ang gagawin mo? a.
Puntahan kaagad ang mga magulang upang silay mailigtas.
b. Ipapabugbog ang di kilalang tao dahil nagpapakalat ito ng fake news.
c. Hindi papansinin ang kaniyang sinabi kasi wala namang makakahula ng
paparating na lindol.
d. Ipo-post sa facebook ang sinabi ng di kilalang tao upang mabigyan ng babala
ang maraming tao lalong-lalo na ang iyong mga magulang.

8. Nag-away kayo ng bunso mong kapatid. Dahil sa init ng pagtatalo ay nasabi niya na
ampon ka lang daw ng mga magulang nyo. Ano ang gagawin mo?
a. Aalis ng bahay at makikitira sa ibang kamag-anak.
b. Hahanapin at ipapakita sa kapatid ang iyong birth certificate.
c. Iisipin na nasabi lang ito ng iyong kapatid dahil sa galit niya sa iyo.
d. Aawayin ang mga magulang dahil sa paglihim nila sa pagkatao mo.

9. Narinig mo mula sa iyong katabi na may kaklase raw kayo na nagsabing

kinokopya mo lang daw ang kanyang mga sagot kaya nakapasa ka sa una
ninyong pasulit. Alam mong hindi naman ito totoo. Ano ang gagawin mo? a.
Sisigawan ang nasabing kaklase at pagmumurahin.
b. Magmakaawa sa iyong kaklase na babawiin niya ang kaniyang sinabi.
c. Isumbong sa iyong tigasing kuya ang ginawa niyang pagbebentang sa
iyo.
d. Huwag pansinin ang sinasabi niya alam mo namang walang katotohanan
ang kaniyang mga paratang.

10. Nakatanggap ka ng text mula umano sa isa sa mga malaking kompanya ng

bansa. Bibigyan ka raw ng sampung libong peso dahil nais ng kompanya na
mamahagi ng kanilang kita sa mga mamamayan lalo na ngayon na may
pandemya. Upang matanggap ang pera ay kailangan mo lang daw mag-
register at magpadala ng dalawang daan sa isang bank account para daw
ma-proseso nila ang iyong pera. Ano ang gagawin mo?
a. Hindi papansinin ang nasabing text.
b. Palihim na magpadala ng pera mula sa iyong ipon.
c. Mangutang ng dalawang daan upang makapag-register.
d. Manghingi ng pera sa mga magulang ngunit hindi sasabihin kung saan ito
gagamitin.

Karagdagang Gawain
 Gumawa ng isang Advocacy Campaign tungkol sa wastong paggamit ng
impormasyon at masigasig na paglaban sa paglaganap ng fake news. Hayaan
kitang gawin ito sa sarili mong pamamaraan batay sa iyong kakayahan, talento,
pagkamalikhain, imahinasyon, hilig, pagkakaroon ng mga angkop na kagamitan
sa iyong tahanan o komunidad (halimbawa: computer, printer, internet, coloring
pens, construction paper, pintura, atbp.), haba ng oras na dapat ilaan, at iba pang
mahahalagang sangkap sa pagbuo nito. May ilan lang akong rekomendasyon
para sa proyekto mo. Maaari mong gawin ang isa (1) sa mga sumusunod:
1. Poster
2. Slogan
3. Bulletin board
4. Paper mosaic
5. Video presentation
6. Short film
7. Maikling Kuwento

Laptop Tablet

Laptop at
Tablet

Mga tanong:
1. Kung bibigyan ka ng sapat na pera upang mabili ang isa sa
dalawang aparato (device), alin dito ang bibilhin mo? Bakit?
2. Mas madali ba ang pagpili ng dalawang bagay matapos malaman
mo ang kanilang pagkakatulad at pagkakaiba? Bakit? Bakit hindi?
3. Ano ang kahalagahan ng pagsusuri tungkol sa pagkakatulad at
pagkakaiba ng dalawa o higit pang bagay?
4. Suriin ang sitwasyon: Naghahanap ka ng magagamit mong
device para sa pinili mong blended learning ngayong taon at
napag-alaman mo na ang dalawang aparatong ito ay available sa
isang online shop. Kung halimbawa magkapareho lang ang
nabanggit na presyo at taglay na kakayahan ng dalawang
 aparato, ngunit ngayon mo lang narinig ang pangalan ng brand ng
isa sa mga ito, alin sa dalawa ang ipagbibili mo sa mga magulang
mo?

Gawain 2. Pag-aralan ang mga sintomas ng Trangkaso (Flu) at Covid-19.

Paghambingin ang dalawa gamit ang pormat na nasa ibaba. Gawin ito sa iyong
Journal.

Balikan

Natatandaan mo pa ba kung ano ang tinalakay natin sa ikalawang aralin ng

modyul na ito? Tama! Ang nagdaang aralin ay tungkol sa kung paano natin
magagamit nang tama ang impormasyon at social media sa panahon ngayon ng
impormasyon. Bago natin puntahan ang susunod na aralin ay nais ko munang
sagutin mo ang mga katanungan na makikita mo sa ibaba. Nais kong basahin at
pagnilayan mong mabuti ang mga ito at isulat ang iyong mga sagot sa iyong
Reflective Journal.
2. Paano nakatutulong ang Panahon ng Impormasyon sa iyong pag-unlad
bilang tao?
3. Ano-ano ang mga nananatiling hamon sa iyo tungkol sa paggamit ng
impormasyon at social media?
4. Anu-anong pamamaraan ang maaari mong isagawa upang maging
kapakipakinabang ang paggamit mo ng impormasyon?
 Tuklasin

Technologic-devices: Freepik.com

Gawain 1. Gamit ang Venn Diagram na makikita sa ibaba, isulat mo ang

pagkakapareha at pagkakaiba ng laptop at cellphone. Gawin ito sa iyong Journal.
(Note: Magtanong sa guro kung hindi alam ang paggamit ng Venn Diagram).
8. Music video
9. Song (mp3)- sariling komposisyon
10. Interpretative Dance (video recorded)
11. Talumpati
12. Iba pang malikhaing pamamaraan

Mga Sagot
Aralin

2 Ang Kasalukuyang
Panahon ng
Impormasyon
 Alamin
Maligayang Pagbati! Ikaw ay nasa Baitang 6 ng pag-aaral sa Edukasyon sa
Pagpapakatao! Kawiwilihan mo ang nilalaman ng modyul sa Unang Kwarter,
Ikaapat na Linggo. Ito ay ginawa upang magbigay ng suplementaryong kagamitan
sa iyo bilang gabay sa pag-aaral sa mga paksa sa Edukasyon sa Pagpapakatao
6 na binubuo ng mga aralin na kinakailangang matapos sa loob ng isang lingo.

Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagsunod sa mga
tamang hakbang bago makagawa ng isang desisyon para sa ikabubuti ng
lahat

Pamantayan sa Pagganap:
Naisasagawa ang tamang desisyon nang may katatagan ng loob para sa
ikabubuti ng lahat

Pamantayan sa Pagkatuto : Pagkatapos ng araling ito, inaasahan na:

1.1 nakapagsusuri nang mabuti sa mga bagay na may kinalaman sa sarili

at pangyayari (EsP6PKPIa-i– 37)

Subukin

Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga sitwasyon. Ano ang gagawin mo
kapag naharap ka sa sumusunod na sitwasyon? Isulat ang titik ng iyong sagot sa
journal.

wood carving sa loob ng mahabang panahon. Kamakailan, ipinagbawal na ng lokal na

pamahalaan ang pagputol ng isang uri ng puno na siyang ginagamit sa kanilang
produkto. Dahil dito apektado ang pinagkukunan ng kabuhayan ni Mang Oscar. Kaya
nag-isip siya kung ano ang mas mabuti niyang gawin. Hihinto na ba siya sa
pagwowood carving o itutuloy niya pa rin ito nang patago? Kung ikaw ang nasa
kalagayan niya, ano ang gagawin mo?
 a. Itutuloy ito nang patago para maitaguyod ang pamilya.
b. Hihinto sa pagwo-wood carving at lumuwas sa Maynila upang doon maghanap
ng trabaho.
c. Titigil sa gawain at umaasa na lamang sa tulong ng gobyerno upang mapakain
ang pamilya.
d. Itutuloy pa rin ito gamit ang ibang uri ng materyal kasabay ang pahintulot ng
lokal na pamahalaan.

8. Nagbabalak na umalis ng bansa ang iyong ama upang makapagtrabaho sa Middle

East. Nakakuha na siya ng pasaporte mula sa isang opisina na nagtataguyod nito. Nang
minsa’y nag-uusap ang iyong mga magulang ay narinig mong peke pala ang dokumentong
ito. Sa iyong palagay, dapat bang ituloy ng iyong ama ang kaniyang pangingibang-bansa?
a. Siyempre, para sa kabutihan din ito ng inyong pamilya.
b. Dapat lang dahil nakapagbayad na siya ng malaki para dito.
c. Itutuloy ang binabalak matapos makakakuha ng tunay na pasaporte.
d. Delikado ang pangingibang-bansa kung peke ang dala-dalang dokumento
kaya kailanma’y hindi na lang siya mag-abroad.

9. Nagtitinda ng mga pekeng DVD ang isa sa iyong mga kapitbahay. Karaniwang
bumibili ang iyong kuya Arnold nito dahil sa mahilig siyang manood ng mga sine at ito
lang ang kaya niyang bilhin. Wala naman itong naging problema noong una dahil
parang orihinal ito. Kaya lamang napansin mo na unti-unting nasira ang inyong DVD
player. Kausapin mo ba ang iyong kuya Arnold tungkol dito o manahimik ka na lang
lalo na at may pagka-mainitin ng ulo ang kuya mo?
a. Manahimik na lang dahil baka mag-aaway pa kayo.
b. Walang gagawin, bibili na lang ng bagong DVD player kung sakaling tuluyang
masisira na ang lumang player na ito.
c. Sasabihin mo na lang ito sa iyong mga magulang upang sila na mismo ang
magpatigil sa karaniwang gawain ng kuya.
d. Kausapin nang masinsinan si kuya Arnold at ipaliwanag sa kaniya ang
masamang epekto sa kakabili niya ng mga pekeng DVD.

10. May ipinapagawang pagsasanay sa pananaliksik ang iyong guro gamit ang isang
Graphic Organizer bilang bahagi ng itinakdang requirement ng inyong aralin. May
nagsabi sa iyo na marami namang mada-download na ganito mula sa internet na
maaari mong pagbabasehan sa iyong gawain. Ngunit tinatamad ka na kaya naisipan
mong ipi-print na lang kaagad ang nakuha mo. Kaya lang naaalala mo rin ang babala
ng iyong guro laban dito. Ano ang gagawin mo ngayon, i-edit mo ba muna ito o i-print
na kaagad?
a. I-edit na lang ito dahil sa takot na mapagalitan ka ng iyong guro.
b. Gawin ang sariling pananaliksik at gamitin lang ang na-download na organizer
bilang pagbabatayan mo.
c. Ipi-print na ito kaagad, hindi naman ito malalaman ng iyong guro na hindi mo
pala sariling gawa ito.
d. Walang gagawing pagbabago sa na-download na organizer maliban sa
pagsulat ng itong pangalan, petsa, baitang at seksyon.
2. Sa harap ng pagdagsa ng samu’t saring impormasyon, paano
makatutulong ang isang Graphic Organizer sa atin?
a. Naipapakita nito ang iyong kasanayan sa pagguhit
b. Naipapamalas nito ang iyong kakayahan sa pagbasa
 c. Napapalawak nito ang iyong pag-unawa sa sitwasyon
d. Nagbibigay ito ng isang mas maayos na pagsusulatan

3. Bakit mahalaga na malaman mo muna ang buong kaganapan o pangyayari

bago ka magpasya?
a. Hindi maganda ang mga desisyon na padalos-dalos.
b. Mababago ng panahon ang iyong pagkaintindi sa sitwasyon.
c. Kadalasan ay hindi magiging tama ang pasya kung kulang ang iyong
nalalaman.
d. Kinakailangang kasi na matingnan muna ang sitwasyon sa mga
eksperto at hintayin ang kanilang opinyon bago ka gumawa ng
desisyon.

4. Bakit nagkakaroon ng dalawa o higit pang bersyon ang mga kuwento o

balita na maaaring marinig?
a. Iba’t iba ang pananaw ng bawat isa sa atin.
b. Pare-pareho ang epekto ng mga kaganapan sa lahat.
c. Hindi maiiwasan ng tao ang kaniyang pagiging makasarili.
d. Malikhain ang tao kaya madali siyang makakagawa ng mga kuwento.

5. Naghahanap ka ng magagamit mong laptop para sa iyong blended learning

ngayong taon. Napag-alaman mo na may dalawang brand ng laptop ang
available sa isang online shop. Magkakapareho lang ang presyo at
specifications ng dalawa, ngunit ngayon mo lang narinig ang pangalan ng
brand ng isa. Kaya nakapagdesisyon mo na bilhin na lamang ang laptop na
kilalangkilala mo na ang brand. Ano ang mas pinagbabatayan mo sa
desisyong ito?
a. Kutob ng loob c. Kaalaman tungkol sa laptop
b. Diskwento na makukuha d. Presyo ng dalawang laptop

6. Nais ni Tony at ng kaniyang mga kapatid na magbukas sila ng computer

shop sa bayan, ngunit kulang ang kanilang pera upang makapagsimula ng
negosyo. Dapat bang ituloy nila ang ideya o maghanap muna ng mga
kaibigan na interisado mamuhunan sa ganoong negosyo?
a. Agarang simulan ang negosyo bago magkaroon ng ka-kompetensiya.
b. Hindi na ituloy ang negosyo dahil nakakaabala lang ito sa buhay ninyo.
c. Dahil kulang ang pera mas mabuti kung maghanap lang muna ng
pwedeng maging kasosyo sa negosyong ito.
d. Dapat na ituloy kaagad ang ideya baka mawalan pa ng gana kung
maghihintay pa ng iba na sasama sa mga plano ninyo.

7. Ang pamilya ni Mang Oscar ay gumagawa ng

1. Alin sa sumusunod ang tamang paglalarawan ng panahon ng impormasyon?

a. lalong humihina ang kalakalan o negosyo sa bansa
b. nagiging mas totoo at tama ang mga kumakalat na impormasyon
 c. nagiging mabilis ang pagpapalitan ng mga datos sa buong mundo
d. dumadagsa ang mga makalumang pamamaraan ng komunikasyon

2. Alin sa mga sitwasyong ito ang nagpapakita ng mabubuting naidulot ng panahon

ng impormasyon?
a. Lumalaganap ang maraming nagpapakalat ng fake news.
b. Nagiging mas mapaniwalain ang mga tao dahil sa social media.
c. Madaling makakausap ng tao ang kaniyang mga mahal sa buhay.
d. Naging mas komplikado ang pagsusuri sa mga nakalap na impormasyon

3. Ano ang nagbunsod sa pag-usbong ng panahon ng impormasyon?

a. Kaalaman sa lipunan c. Makabagong kaalaman
b. Kaalaman sa teknolohiya d. Kaalaman sa pananalapi

4. Bakit maaaring ituring ang impormasyon bilang isang “tabak na dalawa ang talim”
o “doubled-edged sword”?
a. Ito’y maaaring makapagdudulot ng kabutihan at kapahamakan sa tao.
b. Kung tutuusin, ang impormasyon ay walang mabuting maibigay sa tao.
c. Ang impormasyon ay gaya ng isang tabak na maaring makakasakit ng tao.
d. Dahil sa impormasyon, mas umunlad ang isipan ng mga tao katulad ng isang
matalim na tabak.

5. Alin sa mga sumusunod na paraan ang nanghihikayat na magsangguni sa mga

magulang kung hindi sigurado sa nakikita o nababasa sa social media? a.
Iwasang mag-share ng mga maling impormasyon.
b. Ang social media ay lugar para sa pagkakaibigan.
c. Tandaan na ang social media ay isang publikong lugar.
d. Ugaliing magtanong sa mga nakakaalam bago magkomento.

6. Bakit kailangang napatotohanan muna ang meme bago ito i-share sa iba?
a. Upang maiwasan na makasakit ng iba.
b. Dahil ito’y magiging katatawanan lamang.
c. Upang madaling mag-viral ang ginawang meme.
d. Dahil walang nagkakainteres sa mga meme na hindi na-verify.

7. Alin dito ang nagpapakita ng isang maling dahilan ng paggamit ng internet?

a. Matuto at maliwanagan c. Mapabuti ang pamumuhay
b. Manlinlang ng kapuwa d. Malinang ang pakikipagkapwa-tao

8. Alin sa mga alituntunin sa ibaba ang tuwiran mong nilabag kung mamasamain mo
at insultuhin ang isang netizen dahil lang sa magkaiba ang inyong pananaw sa
isang bagay?
a. Iwasan ang pagpapakalat ng hindi beripikadong balita.
b. Iwasan ang pag-post ng maseselang litrato, video, o paksa.
c. Intindihing mabuti ang nilalaman ng isang artikulo bago ito i-share sa iba.
d. Igalang ang opinyon ng iba kahit na salungat ito sa sarili mong paniniwala.
 9. Ano ang mangyari kung sakaling magkokomento ka sa isang balita na hindi
mo naman masyadong naiintindihan dahil ang headline lang nito ang iyong
binasa? a. Angkop ang iyong magiging tugon sa balita.
b. Maiiwasan mo ang maging biktima ng fake news.
c. Maitataguyod mo ang pagpapalaganap sa mga totoong balita.
d. Maaaring lumihis ang iyong pagkaintindi sa nilalaman ng balita.

10. Ngayong may pandemya naisip ng pamilya mo na sumubok sa isang

online investment kahit na wala naman kayong karanasan dito. Madali lang
daw ang magkakapera rito ayon sa nag-recruit sa inyo. Ang kailangan lang
daw ninyong gawin ay mag-imbita nang mag-imbita ng mga bagong
miyembro at kikita na kayo nang libu-libo. Ilang linggo bago pa ito nangyari
ay may napanood kayong dokumentaryo sa TV na kung saan nagbabala
ang NBI sa lahat laban sa naglipanang mga investment scam. Sino ngayon
sa kanila ang mas paniniwalaan ninyo at bakit?
a. Ang NBI dahil nakikita ninyo sila na ini-interview sa TV.
b. Ang recruiter dahil kung kumikita siya, kikita din kayo gaya niya.
c. Ang NBI dahil marami na silang karanasan sa ganitong mga scam.
d. Ang recruiter dahil kapani-paniwala ang kanyang pagpapaliwanag.

Balikan
Sa nagdaang aralin ay natalakay natin kung ano ang kahulugan, gamit, at
importansiya ng impormasyon sa atin bilang tao. Natutunan mo rito kung gaano
kahalaga ang pagkakaroon at pagpapanatili ng sapat at tamang impormasyon sa
arawaraw. Bukod dito, nakita mo rin mula sa nakaraang aralin na ang
impormasyon pala ay may malaking papel na ginagampanan sa iyong buhay.
Hindi mo maikakaila na ito ay maaaring makaimpluwensiya sa iyong pagkatao.
Kaya napagtanto mo na nararapat lamang din na maisasabuhay mo ang
pangangalaga sa iyong sarili laban sa mga maling impormason o fake news at sa
mga taong mapagpanggap na naglipana ngayon sa facebook, youtube, twitter, at
iba pang mukha ng social media.

Bago pa tayo umusad tungo sa bagong aralin, nais ko munang basahin mo at

pagnilayang maigi ang mga tanong na nasa ibaba at isulat ang iyong mga sagot
sa iyong Reflective Journal.
1. Bakit mahalagang magkaroon ng tamang pag-unawa sa kahulugan,
gamit, at kahalagahan ng impormasyon sa ating buhay?
2. Ano sa palagay mo ang makatarungang paggamit ng impormasyon?
Ipaliwanag.
3. Anu-ano ang maari mong gawin upang mailapat mo ng kongkreto
ang pagkatuto sa araling ito?
 Aralin

3 Ang Wastong Pagsusuri

ng Impormasyon

Alamin

Maligayang Pagbati! Ikaw ay nasa Baitang 6 nang pag-aaral sa Edukasyon sa

Pagpapakatao! Kawiwilihan mo ang nilalaman ng modyul sa Unang Kwarter, Ika-
apat na Linggo. Ito ay ginawa upang magbigay ng suplementaryong kagamitan sa
iyo bilang gabay sa pag-aaral sa mga paksa sa Edukasyon sa Pagpapakatao 6 na
binubuo ng mga aralin na kinakailangang matapos sa loob ng isang linggo.

Pamantayang Pangnilalaman:
Naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan ng pagsunod sa mga
tamang hakbang bago makagawa ng isang desisyon para sa ikabubuti ng
lahat

Pamantayan sa Pagganap:
Naisasagawa ang tamang desisyon nang may katatagan ng loob para sa
ikabubuti ng lahat
Pamantayan sa Pagkatuto : Pagkatapos ng araling ito, inaasahan na:

1.1. nakapagsusuri nang mabuti sa mga bagay na may kinalaman sa

sarili at pangyayari (EsP6PKPIa-i– 37)

Subukin

Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga tanong. Piliin ang titik ng
pinakaangkop na sagot.
1. Ano ang itinuturing na pinaka-dahilan kung bakit kinakailangan nating suriin ang
pagkakapareho at pagkakaiba ng dalawa o higit pang bagay?
a. Malalaman mo kung alin sa impormasyon ang dapat tanggapin.
b. Maliliwanagan ka kung ano ang kulang sa nararapat mong gawin.
c. Matutulungan ka sa paggawa ng tama at makabuluhang desisyon.
d. Malalaman mo kung aling impormasyon ang hindi dapat seseryosohin.

Impormasyon/Social Media

Makabagong gadyet/teknolohiya

Mga Sagot
 Tuklasin

Nasubukan mo na bang maglaro ng Logo Quiz? Ang larong Logo Quiz ay isa sa
mga pinakatanyag na mobile game kung saan sinusukat nito ang iyong kaalaman
o pagkakilanlan sa iba’t ibang company logo (tatak) dito sa ating bansa o sa
buong mundo. Gusto mo bang sumubok sa larong ito at malaman kung gaano
kalalim ang iyong pagkakilala sa mga tatak na ito? Bakit hindi?

Gawain 1A. Tukuyin o hulaan ang tamang pangalan ng kumpanya batay sa logo
na ipapakita ko. Isulat ang iyong mga kasagutan sa patlang sa iyong Reflective
Journal.

______ 1. ______ 3. _______ 5.

______ 2. ______ 4.
Iskor:
5
Modern-social-media-icon: Freepik.com

Gawain 1B. Ngayon may hamon ako sa iyo. Paki-usapan mo ang iyong magulang
na gawin din niya ang ipinapagawa ko sa iyo sa Gawain 1A. Tandaang mabuti,
hindi pinahihintulutan sa gawaing ito na ibahagi o ipakita mo ang iyong sagot sa
iyong magulang. Hayaan mo na siya at siya lamang ang sasagot sa pagsubok na
ito.

Sagutin ang mga tanong:

1. Ilan ang tamang nakuha mo sa Logo Quiz na ito? Ilan naman ang
tamang nahulaan ng iyong magulang?
2. Sino sa inyong dalawa ang may mas mataas na nakuha sa maikling
pagsusulit na ito?
3. Naging madali ba ang game na ito sa iyo? ng iyong magulang?
4. Bakit parang nakakalamang ka sa pagsusulit na ito kahit na mas nauna
pang namuhay sa mundo ang magulang mo kaysa sa iyo?
5. Masaya ka ba sa iyong napagtagumpayan? Bakit? Bakit hindi?

Marahil, marami sa mga mag-aaral na nasa ika-anim na baitang ngayon,

kagaya mo, ang nasisiyahan dahil mas mataas ang nakuhang iskor nila kaysa sa
kanilang magulang. Gusto mo pa bang maglaro ulit tayo? Ayos!

Gawain 2A. Suriin ang mga acronym sa ibaba at ibigay ang tamang kahulugan
nito. Isulat ang iyong sagot sa patlang. Gawin ito sa iyong Journal.
1. BAE - __________________________________
2. BTW - __________________________________ Iskor:
3. FTW - __________________________________
4. TBH - __________________________________
5. YOLO - __________________________________ 10
6. OMG - __________________________________
7. LOL - __________________________________
8. BRB - __________________________________
9. Thx - __________________________________
10. FB - __________________________________

Gawain 2B. Paki-usapan mo ulit ang isa sa iyong mga magulang na gawin din
niya ang ipinapagawa ko sa iyo sa Gawain 2A. Tandaang mabuti, hindi
pinahihintulutan dito ang pagbabahagi o pagpapakita mo ng iyong sagot sa iyong
magulang. Hayaan mo na siya at siya lamang ang sasagot sa pagsubok na ito.

Sagutin:
1. Ilan ang tamang nakuha mo sa pagsusulit na ito? Ilan naman ang
tamang nahulaan ng iyong magulang?
2. Sino sa inyong dalawa ang may mas mataas na iskor?
3. Naging madali ba ang pasulit na ito sa iyo? ng iyong magulang?
4. Bakit nakakalamang ka sa pagsusulit na ito kaysa sa iyong magulang?
5. Ano ang pinakamahalagang aral na nakuha mo sa gawaing ito?
Ipaliwanag.
 Suriin

Napatunayan mo kani-kanina lang na may mga bagay pala na napakadali

lang gawin para sa iyo samantalang napakahirap namang gawin ang mga ito para
sa iba. Alam mo ba ang dahilan nito? Isinilang, inaruga, at lumaki ka kasi sa pana-
hon ng impormasyon! Opo, tama po ang pagkabasa mo, namumuhay ka ngayon sa
Panahon ng Impormasyon o Information Age. Ano ba ang ibig sabihin nito?
Ayon sa Webster Dictionary, ito ay ang panahon kung saan ang
impormasyon ay nagiging isang bagay na maaaring bilhin o ipagbili (commodity)
nang mabilisan at malawakan at ito rin ay madaling makuha at magamit ninuman
sa tulong lamang ng mga makabagong teknolohiya tulad ng kompyuter at internet.
Dahil dito naging singbilis ng kidlat ang pagpapalitan ng impormasyon sa buong
mundo. Noon, daraan pa ng ilang oras bago makarating sa mga taga-Mindanao
ang mga nasyonal na pahayagan na nagmula pa sa Luzon. Ngayon, mapapanood
mo na ang balita sa real time o sa oras habang nangyayari ito.

a. Matuto at maliwanagan c. Mapabuti ang pamumuhay

b. Manlinlang ng kapuwa d. Malinang ang pakikipagkapwa-tao

8. Alin sa mga alituntunin sa ibaba ang tuwiran mong nilabag kung mamasamain
mo at insultuhin ang isang netizen dahil lang sa magkaiba ang inyong pananaw
sa isang bagay?
a. Iwasan ang pagpapakalat ng hindi beripikadong balita.
b. Iwasan ang pag-post ng maseselang litrato, video, o paksa.
c. Intindihing mabuti ang nilalaman ng isang artikulo bago ito i-share sa
iba.
d. Igalang ang opinyon ng iba kahit na salungat ito sa sarili mong
paniniwala.

9. Ano ang mangyari kung sakaling magkokomento ka sa isang balita na hindi mo

naman masyadong naiintindihan dahil ang headline lang nito ang iyong binasa?
a. Angkop ang iyong magiging tugon sa balita.
b. Maiiwasan mo ang maging biktima ng fake news.
c. Maitataguyod mo ang pagpapalaganap sa mga totoong balita.
d. Maaaring lumihis ang iyong pagkaintindi sa nilalaman ng balita.

10. Ngayong may pandemya naisip ng pamilya mo na sumubok sa isang online

investment kahit na wala naman kayong karanasan dito. Madali lang daw ang
magkakapera rito ayon sa nag-recruit sa inyo. Ang kailangan lang daw ninyong
gawin ay mag-imbita nang mag-imbita ng mga bagong miyembro at kikita na
kayo nang libu-libo. Ilang linggo bago pa ito nangyari ay may napanood kayong
dokumentaryo sa TV na kung saan nagbabala ang NBI sa lahat laban sa
naglipanang mga investment scam. Sino ngayon sa kanila ang mas
paniniwalaan ninyo at bakit?
a. Ang NBI dahil nakiita ninyo sila na ini-interview sa TV.
 b. Ang recruiter dahil kung kumikita siya, kikita din kayo gaya niya.
c. Ang NBI dahil marami na silang karanasan sa ganitong mga scam.
d. Ang recruiter dahil kapani-paniwala ang kanyang pagpapaliwanag.

Karagdagang Gawain

Gumawa ng mga paalala o reminders para sa tamang paraan ng paggamit

ng impormasyon/social media at mga makabagong gadyet/teknolohiya.

Tayahin

Panuto: Basahin at pag-isipang mabuti ang mga sitwasyon. Ano ang gagawin mo
kapag naharap ka sa sumusunod na sitwasyon? Isulat ang titik ng iyong sagot sa
journal.

1. Alin sa sumusunod ang tamang paglalarawan ng panahon ng

impormasyon?
a. lalong humihina ang kalakalan o negosyo sa bansa
b. nagiging mas totoo at tama ang mga kumakalat na impormasyon
c. nagiging mabilis ang pagpapalitan ng mga datos sa buong mundo
d. dumadagsa ang mga makalumang pamamaraan ng komunikasyon

2. Alin sa mga sitwasyong ito ang nagpapakita ng mabubuting naidulot ng

panahon ng impormasyon?
a. Lumalaganap ang maraming nagpapakalat ng fake news.
b. Nagiging mas mapaniwalain ang mga tao dahil sa social media.
c. Madaling makakausap ng tao ang kaniyang mga mahal sa buhay.
d. Naging mas komplikado ang pagsusuri sa mga nakalap na
impormasyon

3. Ano ang nagbunsod sa pag-usbong ng panahon ng impormasyon?

 a. Kaalaman sa lipunan c. Makabagong kaalaman
b. Kaalaman sa teknolohiya d. Kaalaman sa pananalapi

4. Bakit maaaring ituring ang impormasyon bilang isang “tabak na dalawa ang
talim” o “doubled-edged sword”?
a. Ito’y maaaring makapagdudulot ng kabutihan at kapahamakan sa
tao.
b. Kung tutuusin, ang impormasyon ay walang mabuting maibigay sa
tao.
c. Ang impormasyon ay gaya ng isang tabak na maaring makakasakit
ng tao.
d. Dahil sa impormasyon, mas umunlad ang isipan ng mga tao katulad
ng isang matalim na tabak.

5. Alin sa mga sumusunod na paraan ang nanghihikayat na magsangguni sa

mga magulang kung hindi sigurado sa nakikita o nababasa sa social media?
a. Iwasang mag-share ng mga maling impormasyon.
b. Ang social media ay lugar para sa pagkakaibigan.
c. Tandaan na ang social media ay isang publikong lugar.
d. Ugaliing magtanong sa mga nakakaalam bago magkomento.

6. Bakit kailangang napatotohanan muna ang meme bago ito i-share sa iba?
a. Upang maiwasan na makasakit ng iba.
b. Dahil ito’y magiging katatawanan lamang.
c. Upang madaling mag-viral ang ginawang meme.
d. Dahil walang nagkakainteres sa mga meme na hindi na-verify.
7. Alin dito ang nagpapakita ng isang maling dahilan ng paggamit ng internet?
Ang galing di po ba? Dahil sa mabilis na pagpapalitan ng impormasyon,
nagawa ng isang bata na makausap niya ang kaniyang inay na nagtatrabaho sa
Middle East, napadali ng isang ordinaryong mag-aaral ang paggawa ng kaniyang
pananaliksik sa Science, birtuwal na nakakausap mo ang iyong class adviser sa
pamamagitan ng video chat, at marami pang mga kapakinabangan.

Subalit, gaya ng sinabi ko kanina, ang impormasyon ay parang isang tabak

na dalawa ang talim (double-edged sword). Maliban sa kabutihang idinudulot nito
sa ating buhay, maaari ding magbigay ito ng maraming kapahamakan kung hindi
tayo nagiingat sa ating paggamit ng impormasyon lalung-lalo na sa panahon
ngayon.

Basahin mo ngayon ang talata sa ibaba na hango sa payo ng isa sa mga

eksperto ng marketing and communications sa ating bansa. Ito ay tungkol sa
tamang paraan ng paggamit ng impormasyon sa social media. Pagnilayan mo
itong mabuti at pagkatapos ay sagutin mo nang masinsinan ang mga tanong.
 Ano nga ba ang tamang paraan ng pag-gamit ng social media?
Published Sept. 11, 2016 ni Ken Lerona

Paano nga ba ang tamang paraan ng pag-gamit ng social media?

Isaisahin natin ang ilan lamang sa mga pamamaraan. Maaring sa
pamamagitan ng mga maliliit na gawaing ito, magsilbi tayong halimbawa sa
mas nakararami pa nating mga kababayan at kaibigan upang mapanatili natin
ang kagandahang asal online.

1. Tandaan na ang social media at ang internet ay isang publikong

lugar. Anumang bagay na ipost natin sa social media at sa internet ay
maaring mabasa ng daan-daan nating mga kaibigan o maging sa
milyun-milyong naka-konekta sa internet. Kaya dapat maging maingat
tayo sa lahat ng ating mga pananalita, mga pictures, at maging sa ating
ekspresyon. Hanggat maaari, iwasang mag-post ng masyadong
pribadong mga paksa, maseselang litrato at video, at mga makakasakit
sa ibang tao lalo na ang patungkol sa kasarian, relihiyon, at pulitika.

2. Ang social media ay lugar para sa pagkakaibigan at

pagkakaunawaan. Ang social media ay nilikha upang paigtingin ang
ating koneksyon sa ating mga mahal sa buhay, kaibigan, sa
pamayanan, at maging sa kabuuan ng lipunan. Maaring dumating
minsan ang punto na magkasalungat ang ating mga pananaw sa iba’t
ibang mga bagay subalit tandaan natin na karapatan ng bawat isa ang
magpahayag ng paniniwala at saloobin. Hindi ito masama. Importante
lang na mas manaig ang respeto sa mga pagkakaiba nating ito.
 3. Ugaliing basahin nang buo at maigi ang nilalaman ng article bago
magkomento o mag-share. Dahil masyado na tayong nasanay sa
instant: instant noodles, instant coffee, atbp. minsan pati sa mga bagay
na nakikita natin online, gusto na rin natin ng madalian at mabilisan.
Kaya, maraming beses tayong napapaso dala ng pag-react sa headline
lamang . Kaya kapag hindi lubusang naintindihan ang nababasa o
nakikitang mga imahe, mas mainam na magtanong sa nakaka-alam.
Magtanong sa mga magulang, kamag-anak, guro, o mga otoridad na
may mas malawak na kaalaman sa paksa ng artikulo o litrato.

4. Iwasang mag share ng hindi beripikadong mga article o meme.

Tandaan natin na ang totoo at beripikado lamang na mga impormasyon
ang ating isi-share sa social media. Kaya alamin kung totoo at batay
lamang sa katotohanan ang nilalaman ng artikulo at mga larawan.
Tandaan natin na may mga websites na ang tanging pakay lamang ay
manlinlang at magpakalat ng hindi totoong mga impormasyon. Iwasan
natin ang mga ito. Maaring sa pagsi-share natin kasi ng mga maling
impormasyon ay makasakit tayo sa iba, maging dahilan ito ng panic, o
di kaya’y maging sanhi ng kaguluhan sa ating lipunan.

5. Maging responsable sa lahat nang oras. Paulit-ulit nating tandaan na

ang responsableng pag-gamit ng social media ay ang tanging solusyon
upang maibalik natin ang kaayusan at katiwasayan online. Ang pagiging
responsable online ay nag-uugat sa dalawang bagay lamang:
katotohanan at paggalang. Kung ang bawat isa sa atin ay responsable
sa ating pag-aasal sa social media, maiiwasan natin ang bangayan,
hindi pagkaka-uunawaan, siraan, at pagkaka-watak-watak.

Kaya, gamitin natin ang social media nang tama. Gamitin natin ito
upang linangin ang ating pakikipag-kapwa tao. Gamitin natin ito upang tayo ay
matuto. Gamitin natin ang Facebook, Twitter, Instagram, atbp. upang mas
mapabuti pa ang ating pamumuhay.

Gawain 3. Sagutin ang sumusunod na tanong:

1. Alin sa mga hakbang na ito ang pinakamahalaga para sa iyo?
Ipaliwanag.
2. Alin sa mga hakbang na ito ang nagawa mo na? Ipaliwanag.
3. Alin naman dito ang hindi mo pa lubos na naipatupad sa iyong sarili?
Ipaliwanag.
4. Sang-ayon ka ba sa mga payo na ibinigay? Mayroon ka pa bang
naisip na tagubilin na nais mong idagdag sa listahan? Anu-ano ang
mga ito?
5. Paano makatutulong ang mga hakbang na ito sa iyong personal na
buhay bilang kabataan?
 nagkakaroon ng buhay dahil sa internet. Naging madali at mabilis ang
maraming bagay na minsa’y naging mabigat na pasanin tulad ng pagpadala at
pagtanggap ng pera. Naging karaniwan din ang paggamit ng mga touchscreen na
cellphone, computer, internet TV, iPad o tablet. Kaya kahit nasa loob ka lang ng
iyong tahanan, marami ka nang magagawa at maabot sa isang pindot mo lang.
Nakakalungkot lang isipin na sa bilis ng pagdaloy ng impormasyon ngayon
ay sumabay din ang bilis ng paglipana ng mga maling impormasyon.
Impormasyon na sa una mong tingin ay tama, ngunit nalilinlang ka na pala.
Kasabay nito, naglipana din ang mga pekeng indibidwal sa social media, mga
netizen na ginagamit ang kahinaan at kamangmangan ng iba para sa kanilang
sariling kapakanan. Kaya, magmula ngayon marapatin na natin ang paggamit ng
impormasyon. Iwasan natin ang paggamit ng social media maliban kung
gagamitin natin ito upang mas mapaunlad pa ang ating mga sarili, ang ating
kapuwa, at ang kabutihang panlahat.

Isagawa

Panuto: Suriin ang sarili at isulat ang hindi bababa sa tatlong (3) gawain mo na
nagpapakita ng maling paggamit ng impormasyon sa social media. Isulat sa tapat
nito ang resolusyon sa pagbabagong gagawin gamit ang pormat na makikita sa
ibaba. Ilagay ang mga kasagutan sa iyong Reflective Journal.
 Magm ula ngayon, ako ay
____________ _______ __
Noon , ako ay _____________________
______________ _____________________
______________ _____________________
______________ _____________________
______ ____________ ___

Magm ula ngayon, ako ay

____________ ____ ___ __
Noon , ako ay _____________________
______________ _____________________
______________ _____________________
______________ _____________________
______ ____________ ___

Pagyamanin

Panuto: Suriin ang iyong karanasan sa paggamit ng impormayon sa social media.

Gumawa ng tseklist ng mga nasusunod at di mo pa nasusunod sa mga alituntunin
ng tamang paggamit ng social media gamit ang talaan sa ibaba. Pagkatapos ay
tukuyin mo ang dahilan kung bakit hindi mo ito nasusunod. Lagyan ng tsek ()
ang nasusunod at ekis (x) naman ang hindi. Gawin ito sa iyong Reflective Journal.

Mga Alituntunin Nasusunod Di-nasusunod Balakid sa

Pagsunod
1. Iwasan ang pag-post ng
mga maseselang paksa,
litrato at video, at yaong
mga makakasakit sa iba.
2. Igalang ang opinyon ng
iba kahit na salungat man
ito sa sarili mong
pananaw o paniniwala.
 3. Basahin nang buo at
intindihing maigi ang
nilalaman ng artikulo
bago ito i-like, i-share o
bigyan ng komento.
4. Iwasan ang pagpapakalat
ng hindi beripikadong
mga artikulo o meme.
5. Maging responsable sa
paggamit ng social
media sa lahat nang
oras.

Isaisip

Ang mabilis na pag-unlad ng teknolohikal na kaalaman sa mundo ang nagbunsod

sa pag-usbong sa isang makabagong panahon—ang Panahon ng Impormasyon.
Ang panahong ito ay nagdudulot ng maraming kabutihan at kaginhawahan sa
buhay ng tao. Dahil dito nagdagsaan ang samu’t-saring mga gadyet, application,
online games, programs, electronic file, mga makabagong pamamaraan ng
komunikasyon (social media), edukasyon at komersiyo, at marami pang iba na