INTRO SA PAMAMAHAYAG II.
Saklaw ng Pamamahayag (Scope of
PANGKAMPUS
ANG PAMAHAYAGAN
Huddleston
Ang Pamamahayag- iyong
kaakit-akit na libangang
pang-araw-araw na taglay ng
katotohanan ng buhay sa
kasalukuyan; iyong nakalulugod
bagaman sa kalaunan ay nakapapagal
din sa pakiramdam na siya'y
kasangkot sa mga pangyayari, na ang
iba'y tunay na mahalaga sa ating sarili
sa darating na salin ng lahi.
F. Froster Bond
Ang Pamamahayag- sinasaklaw
ng pamamahayag ang lahat ng uri ng
bagay sa pamamagitan ng balita at
punang nakararating sa madla; lahat
ng nagaganap sa mundo,kung ang
mga pangyayari'y nakawiwili sa
madla; lahat ng kaisipan, gawa o kilos
at mga diwana pinasisigla ng ganitong
pangyayari ay nagiging saligan ng mga
mamamahayag
DCS, Manila
Ang Pamahayagang Pangkampus
(Campus Journalism)- iyong
kawili-wiling gawaing pampaaralan ng
mga kaanib sa patnugutan gaya ng
pangangalap, pagbubuo at paglalahad
ng mga balita, pagsulat ng mga
editorial, pitak at mga lathalain
pampanitikan, ang pagawasto ng mga
kopya o sipi, pag-aanyo, pagsulat ng
ulo ng balita, pagwawasto ng
pruweba tungo sa hangaring
makapapalabas ng isang
pampaaralang pahayagan
Journalism)
1. Pasulat- pahayagan, magasin, aklat
(Print Media)
2. Pasalita- radio, karaniwang
pabalita, komentaryo (Broadcast
Media)
3. Pampaningin- Telebisyon, pelikula
(Visual Media)
Ill. Layunin ng Pampaaralang
Pahayagan
1. Tulong sa Mag-aaral
a. Magbigay ng pagkakataon sa
pagsasanay sa nakawiwiling panulat
b. Magpasigla sa mga mag-aaral ng
magkakaroon ng hilig at panlasa at
lugod sa pagbabasa
c. Luminang ng kakayahan sa
pagmamasid at sa wastong
pagpapahalaga sa mga babasahin
d. Magpasigla sa lalong maningning at
manungang pag-aaral
e. Magsanay, hindi lamang pang-akda
at pasulat kundi sa
pamamahala,pagtuturo,
paghahanap-buhay, pakikitungo sa
kapwa, pagsusuri sa kasiningan at
kaaghaman ng mga bagay bagay.
f. Maturuan ng wastong pagbasa ng
mga pahayagan at ng mga aklat.
g. Maglinang ng mataas na
pamantayan ng pagtutulungan,
katapangang-loob, pagpapaumanhin,
pagkamaginoo, pananagutan,
pagkukusa at pagpapasunod.
2. Tulong sa Paaralan at Pamayanan 1. Maging mata at tainga ng
mambabasa (Information Fiction)
a. Ipaalam sa bayan ang mga gawan
ng paaralan. 2. Maging tagapagturo (Education
Function)
b. Maglathala ng balitang
pampaaralan at pampamayanan 3. Pumuna ng balita sa pamamagitan
ng mga tudling at pitak
c. Magtaguyod ng pagkakaisa sa
(Interpretation fiction)
tahanan at paaralan
4. Tagapaglahad ng mga kuru-kuro
d. Tumulong sa paglinang ng
(Opinion moulder)
mabuting pamantayan ng pag-uugali
V. Bahagi at Pangkat ng Pahayag
Lumikha at magpahayag ng kuru-kuro
Pang-araw-araw (Parts and section
ng paaralan.
of a Daily Newspaper)
f. Magbigay daan sa pagkakausa ng
1. Pangmukhang Pahinga (Front
buong paaralan,
Page)
g. Magpasigla at magbunsod ng mya
a. Pangalan ng Pahayagan
gawaing kapaki-pakinabang.
(nameplate/logo)

b. Tainga (ears)
h. magOukol ng pitak ng mga
c. Ulo ng pinakamahalagang balita
mungkahi ng mga mag-rral at ng
(banner head-line)
kanilang magulang sa lalong ikabubuti
ng paaralan. d. Pinakamahalagang balita (Banner
news)
3. Tulong sa Purok
e. Pamatnubay
a. Magpabatid sa purok ng tungkol sa
gawain ng paaralan f. Balita

b. Maglathala ng balitang pampurok g. Larawan/klitse (cut)

c. Makalikha sa ikapagkakaisa ng h. Paliwanag sa larawan o kapsyon

purok at paaralan (caption or cutline)

d. Magpaunlad ng pagkakaunawaan i. Pamagat ng paliwanag sa itaas ng

ng purok at paaralan larawan (overline)

e. Magpaunlad ng diwang makapurok j. Kiker (tagline/kicker)

f. Magpasigla ng mahalagang Gawain K. Petsahang balita (dateline news)

ng purok
L. Pangalawang bahagi ng ulo ng
IV. Tungkulin ng Pahayagan (Function balita o kubyerta o dek (deck or bank)
of a Newspaper)
KAHULUGAN NG BALITA
 Sa pinakapangkaraniwang
katuturan, ang balita ay isang kiwento
tungkol sa anumang pangyayari,
okasyon. tao, at phenomenon sa
lipunan, bansa at daigdig on may
malaking kauguayan sa mun
naninimaan dito,
Saklaw ng balita ang labat-lahat
ng gawain ng tao na hind.
pangkaraniwan na maaaring
nagamap, o magagamap pa laniang at
may implikasyon sa kanyang sanli,
kapwa, kapaligiran, at lipunan.
Masaring ito ay pang ekonomiya,
pampulitika. panlipunan.
pantelihiyon, at kahit nga
panlibangan
Ang balita ay sag kapamanan
ng 1no sa paglawid sa lugar at
pangyayaring hindi pa niya
napupuntahan subalit dahil dito ay
nagiging manlam siya sa penominong
umiral sa kanyang paligid.
Ang balita ayon kay Alkuino
(2008) ay anumang napapanahon at
makatotohannng ulat ng
pangyayaring naganap, nagaganap pa,
at magaganap pa lamang. 1to ay
mazaring ipamahagi sa paraang
pasalita, pasulat, o pampaningin.
Pasalita ito kung ang ginagawang
midyum ay ang radyo, pasulat kung
ipinalilimbag sa mea pahayagan o
magasin, at parangkin kung ito ay
nasa telebisyon
Sa kontemporaryong panahon,
maaari ring bigyan ng katuturan ang
balita so panamagitan ng paghahatid
ng makabagong impormasyon, ulat,
panamaw, at kaisipan hinggil sa
mahahalagang pangyayari na sadyang
makatotohanan, napapanahon,
tanyag at kakaiba na maaring
palaganapin sa parang
pasalita(radio),pasulat (pahayagan o
magasin),pampaningin(telebisyon)at
paeliktroniko(internet,cellphone at
social media).
BAKIT KAILANGAN ANG BALITA?
Maghatid ng Impormasyon. Ito
ang pangunahing layunin ng balita.
Dabil sa miga naghabagang isyung
binobrodkast sa radyo at telebisyon.
pati na ang maga inilalathala sa
pabayagan, nalalaman ng mga
mamamayan kahit pa sila y nasa
kasuluksulukang bahaging Pilipinas at
ng mundo ang mabahalagang
pangyayari sa loob at labas ing
kanilang lugar.
Magbigay ng Babala. Dahil sa
inga nagbabagang balita kamiad ng
mga hango sa pulis- hold
up.kidnapping, maga kaso ng rape,
epidemyangaya ng dengue at
chikungunya, man packapalgimng
abnormalidad an masaring manganap
kagaya ng bagyong paparating, lindol,
at papputok ng bulkan, ang mga tao
ay nabibigyan ng babala upang
inakaiwas sa nabanggit na mgn
krimen, sakit, at kalamidad, Dahil
dito, ang inga tao ay masaring
makagawa ng hakbang upang
masigurong di rin sila masangkot sa
inga ito.
Magpamulat sa Katotohanan
ng Buhay. Iminulat ng balita ang
jaong bayan sa katorchanan ng
buhay.Inilalantad nite ang
korpurasyon ng slang tiwaling
politiko. Sa panamagitan ng inga
expose ay nahahalungkat at
nabubunyag ang kabulukang umiiral
sa ilang sektor ng pamahalaang Ito ay
ingsisilbing gabay sa miga
tagapakinig. mambabasa, at
tagapanood upang maging mapanuri
at mapagmatyag sa mga penominang
sosyal at politikal. sa bansa man o
daigdig.
Maglibang. May miga balitang
kakaiba na ang hatid ay pagpapatawa
sa mya cuminbabasa at
tagapanoodDahil dito ay nagiging
magaan ang pakitamdam ng sanoman
na pinabigat my mga balita tungkol sa
corporasyon. krimen, at signlot.
Katangian ng Balita
Maikli. Mahalaga ang
bawatespasyo sa pahayagan, kung
kaya't kinakailangan ang kaiklian sa
pagsusulat ng balita. Mahalagang
hindi maligoy ang mga pananalita at
deretsahan ang paglalahad ng mga
ideya. Hanggang maaari ay ilahad ang
mga impormasyon sa pinakapayak na
pamamaraan.
Tumpak. Kinakailangang
issalang-alang ng manunulat ng balita
ang katumpakan ng mga numero at
istatistika. Tumpak din dapat ang
baybay o ispeling ng inga salita lalo na
kung ito ay pangalan ng tao.
katungkulan o posisyon, at kagawaran
ng pamamahalaan. Kinakailangang
pulido ang pagkakasulat. Iwasan ang
paglalagay ng opinyon o palagay.
Timbang o Patas.
Kinakailangang maging patas o
timbang ang balita. Kinakailangang
ilahad ang lashat ng panig ng kwento.
Mahalagang marinig ang opinyon ng
bawat isa hinggil sa nagbabagang
isyung Ibinabalit. Ang manunulat ng
balita ay nararapat na humiwalay sa
kanyang sariling paniniwala sa halip
ay siyasating mabuti ang paniniwala
ng mga panig upang maging timbang
sng
kanyang artikulo.
Totoo. Dahil ang balita ay isang
kwento na hango sa tunay na
pangyayari, wasan sa lahat ng
pagkakataon ang pagkakataon ang
palagay ng haka-haka ng manunulat.
Tanging mga haka-haka ng mga taong
sangkot sa balita ang maaaring ilagay.
Ang paglalagay ng mga detalyeng
hindi totoo sa iyong isinusulat ay
nagdudulor ng kalituhan sa mga
mambabasa, tagapanood, at tagap
akinig
NAPAPANAHON. Ang balita ay
hindi kasaysayan. Taglay ng balita ang
kasariwaan ng mga isyu at
pangyayari. Bilang manunulat,
marapat lamang na isulat ang mga
kaganapang hindi pa natatagalang
mangyari, o kung nangyari man ay
may bagong anggulong naganap na
mahalagang alam dapat ng mga tao.
30 taon nang patay si senador Ninoy
Aquino
it taon-taon ay ibinabalita pa rin siya
sapagkat taon-taon ay may mga
ginagawang pagpupugay sa kanya ang
mga tao lalo na ang kanyang pamilya.
MGA ELEMENTO NG BALITA
Aksyon o pakikibamok. Ang
balita ay isang kuwentong nagrataglay
ng aksyon at batay sa katotohanan
Kung ang pangyayari say hitik sa
pakikibamok o aksyon, mas mainain
na sa pamatoubay o tinang tabata pa
lamang ay mang ay inilahad na ang
kapana-panabik na aksyong naganap.
Nakagaganyak sa mga tao.
Kinakailangang ibalita ang inga bagay,
tao, panyayari, at okasyong may
malaking kawilihan. Ang interes ng
tho ay tiyak mapopokus sa balita kung
ang ailalaman ay hindi pa nila alam,
Madalas ngang marinig na biro sa
pagsusulat ng belita, hindi raw
normal na ibalita pa na ang isang tao
ay kinagat ng aso. Alam a raw lyon ng
mambabasa, Mas mainam daw na
ibalita ang pengyayaring nagsasabing
may asong kinagat ng tao.
Kakaiba. Ito ay may kangnayan
sa nakagaganyak sa mga tao, Mas
napupukaw ang interest ng mga
takapakinig, tagapanood, at
mambabasa sa miga detalyeng hindi
pangkaraniwan, Marapat na tbalita
lalo na sa muga pahayagang
pampaaralan ang mga pangyayaring
kakaiba naman sa mata ng maga
mag-aaral. Ang Pagdiriwang ng
Buwan ng Nutrisyon tuwing Hulyo at
Buwan ng Wika tuwing Agosto ay
hindi na kakaiba sa miga mambabasa.
Subalit kung may mga gawaing
isinasakatuparan kauguay ng
naturang mga pagdiriwang kagaya ng
pagsasagawa ng Fliptop gamit
pangyayari sa taunung gomit ang
wikang Filipino sa Buwan ng Wika,
mainam pa rin itong ibalita. Ito ang
nagbibigay ng kakaibang okasyon.
Nagaganap sa Kasalukuyan. Sa
ibang aklat, ito my tinatawag un
kapenahunan Kung may maga serye
ng muga pangyayaring nakalap bilang
datos, marapat na idagay sa unang
tabata ang mga detalyeng katatapos
pa lamang o kasalukuyang nagaganap
kaysa sa mga detalyeng matagalhang
inganap.Nagaganap sa malapit na
Pook. Ito ay tinatow in o proximity sa
Ingles. Bilang mambabasa. Inns
HEcresalo tayo sa maga delalyeng mia
gang pungyuyati ay naganap
halanbawa sa ibang bansa subalit sa
pangyayaring iyon ay may mga
Pilipinong sangkot, nararapat na sa
unang bahagi pa lamang ng balita,
dapat alam natin kung panno
pasunod-sumirin ang mga detalye
ayon sa kalapitano proximity.
Romansa o
pakikipagsapalaran. Anumang
balitang may kinalaman sa
pag-libigan, romansa. o
pakikipagsapalaran ay nakakapuka ng
interes sa mga artista o sikat na
personalidad. Kung hindi man sikat at
mas mainam na ibida sa balita ang
mga detalyeng may kaugnay sa ban
ng isang babae kontra sa lasenggong
asawa o kaya ay bang pag-libigan ng
isang lola at isang nakababatang
asawa o kasintahan.
Tunggalian. Nakakatawag
pansin ang anumang balitang
punong-puno ng aksyon. Sa
pamatnubay pa lamang ay dapat
nang bigyan ng diin ang maaksyong
mga pangyayari kagaya ng digmaan
ng rebelde at sundalo, away ng
dalawang artista, at iba pang uri ng
sigalot.
Numero o istatistika. marami
ang mahilig magbasa ng mga
estatistik tulad ng ulat sa pananalapi.
kinalabasan ng eleksyon, panalong
numero sa sweepstake. atbp.
 Mga pangalan. Kung marami 22.NAKIUSAP
ang mga pangalan nakalathala na 23.IPINAGLABAN
sangkot sa balita, dumarami rin ang 24.NAGPROTESTA
mga mambabasa. 25.INIHAYAG
26.NILINAW
Hayop. Ang miga hayop na may
27.NAGPULONG
katalinuhan o kaya naman ay
28.NAHALAL
magtaglay ng mga ang mainam na
29.PINILI
sangkap sapagsusulat ng balita.
30.UMATAKE
Humahatak ito ng interes ng mga
31.PINASABONG
mababasa.
32.NAHALAL
Kasarian o sex. Ito'y nagbibgay 33.TINULIGSA
ng kawilihan na karaniwang 34.HINIRANG
nalutunghayan sa romansa, 35.NAGWAGI
pag-aasawa, paghihiwalay at 36.NASABAT
pagdidiborsyo. -Nailalarawan rin ang 37.KINONDENA
mga kasarian, halimbawa naihalal na 38.NAKABINBIN
pangulo ng isang bansa ay babae gaya 39.NATAPOS
ni Gloria M. Arroyo.

Mga uri ng Balita

MGA SALITANG MAAARING
GAMITIN BILANG PAMATNUBAY ● Ayou sa Pinanggalingan
1. IDINEKLARA I. Balitang Lokal- Ito ay mga balitang
2. BINATIKOS na naganap lamang sa lokalidad, sa
3. PINAGPASYAHAN paaralan o sa bayan.
4. KINORONAHAN
5. NAGWAGI 2. Balitang Pambansa- Mga balitang
6. NATUPOK naganap sa larangan ng pulitika,
7. HINULI ekonomiya, at iba pang kaganapan sa
8. TUMAKAS bansa.
9. NADISKUBRE 3. Balitang pandaigdig- Balitang
10.SINIYASAT nagaganap sa lahat ng sulok ng
11.PINASLANG daigdig.
12.ISINAGAWA
13.GINANAP ● Ayon sa Nilalaman
14.NANUMPA 1. Balitang Pang-agham at
15.INIHAYAG Panteknolohiya. Anumang nangyari
16.ITINANGHAL sa larangan ng siyensya, mga
17.IPINALABAS imbensyong panteknolohiya, mga
18.DINUMOG programang pampamahalaan, at mga
19.DUMAGSA taong may malaking naiambag sa
20.IPINAGLABAN larangan naiambag sa larangan ito ay
21.NAANTALA
mga detalyeng maaaring gawan ng
balita,
2. Balitang Pangkaunlaran
Komunikasyon (DevCom). Anumang
pagsulong sa larangan ng
komunikasyon, imprais-truktura,
kabuhayang pati na ang mga taong
sangkot dito ay mainam ding
pagkunan ng isusulat na balita.
3. Balitang Pampalaksan. Mga laro,
atleta. programang pampalakasan.
Ang mga ito ang dapat na
panggalingan ng uring ito ng balita
● Ayon sa Pinagmulan ng
Impormasyon
1. Balitang bango sa aksyon. Ang
tagapagbalita ay nakamasid ng
pangyaari sapagkat naroon siya sa
lugar na pinangyarihan ng kung
anumang nais niyang isulat o
ikuwento.
2. Balitang hango sa tala. Ginagamit
sa uring ito ng ba pinangyarihan o
may Kinalaman sa balitang nais isulat.
3. Balitang hango sa talumpati. Sa
uring ito ng balita, itinatampok ang
talumpati o mensahe ng mahahalaga
o sikat na personalidad Gumagamit
ng estilong tuwiran, di tuwiran. at
tuwirang pahayag ang manunulat.
4. Balitang hango sa pakikipanayam.
Ginagamit na datos sa uring ito ng
balita ang mga sagot ng taong
kinapanayam.
● Ayon sa Estilo ng Pagkakasulat
1. Tuwirang balita. Ang pagkakalahad
ng miga balita ay tuwiran.
2. Bathalang Lathalain. Sa uring ito
ng balita, ang paglalahad ay
ginagamitan ng mabubulaklak na
pananalita at paglaalrawan.
3. Balitang May Lalim. Ang mga
detalye ay binubusisi, hango sa
imbestigasyou at pananaliksik.
Estraktura ng Balita
Ang balita ay sumusunod sa pormat
ng baligtad na piramide. Ibig sabihin
nito ang pinakamahalagang detalye
ay nakalagay dapat sa itaas. Lumiliit
ang kahalagahan ng mga detalye
habang bumabasa mga sumusunod
na talataan. Pammubay ang tawag sa
unang talata. Dito nakapaloob ang
pinakamahalagang sangkap ng balita.
Karaniwang Sinasagot na sa bahaging
ito ang mga tanong na; Ano, Sino,
Saan, Kailan, at Bakit.
ESTRUKTURA NG BALITA
● MGA MUNGKAHT SA
MAHUSAY NA PAGSULAT
1. Isang ideya bawat
pangungusap.
2. Limitahan ang bilang ng mga
salita sa pangungusap. 23-25
salita lamang
3. Tiyaking maayos at lohikal ang
pagkakahanay ng kaisipan
4. Gumamit ng pandiwang nasa
aktibong tinig
5. Gumamit ng simple o payak na
salita
● MGA DAPAT TANDAAN
PAGSULAT NG BALITA
1. Basahin at suriin nang mabuti
ang mga detalye at datos ng
balitang isusulat.
2. Pag-aralang mabut kung alin sa
mga binasa at sinuring datos
 ang bibigyang diin sa pagsulat o 2. Editoryal na nagpapakahulugan
kung anong angulo and 3. Editoryal na pumupuri
gagamitin sa pagsulat 4. Editoryal na pumupuna
3. Pillin kung alin sa mga tanong 5. Editoryal na nagpapahalaga sa
na Ano, Sino, Saan, Kailan o mga natatanging araw
bakit ang bibigyan ng diin sa 6. Editoryal na lumilibang
pamatnubay ● MGA BAHAGI NG EDITORYAL
4. Huwag magsimula sa mga 1. Panimula o introduksiyon
pantukoy na ang/ang mga at 2. Katawan
si/sina 3. Konklusyon
5. Huwag umpisahan ang artikulo ● MGA URI NG PANIMULA
sa pagbabanggit ng panahon o 1. Pagtatanong
pook na pinangyarihan 2. Payak na paglalahad ng paksa
6. Siguruhing mabuti na wasto 3. Pagsasalaysay ng isang
ang baybay ng lahat ng phenomenon o isang
pangalan at katungkulan ng insidenteng may kinalaman sa
mga taong kasangkot sa paksa
artikulo 4. Siniping sabi
7. Huwag isasama ang iyong 5. Kapansin-pansing introduksyon
sariling opinion sa pagsulat ng 6. Paglalahad ng mga haka-haka
balita maliban na lamang kung kontra o sang-ayon sa paksa
ang balita ay batay sa 7. Pagbibigay ng rekomendasyon
pakikinayam o talumpati o mungkahi tungkol sa paksang
8. Kailangan kumpirmahin o binibigyan ng opinion
magsagawa ng malalimang ● MGA URI NG WAKAS
beripikasyon kung sakaling ang 1. Pagbibigay ng hula
ay hindi nakatitiyak sa mga 2. Pagmumungkahi
detalyeng nakalap 3. Pagsasaad ng aksiyon
9. Agad na isulat ang balita 4. Panggulat
matapos makalap ang datos. 5. Pagtatanong
● MGA TUNTUNIN SA PAGSULAT
NG EDITORYAL
PAMATNUBAY SA PAGSULAT NG
1. Magkaroon ng maikli subalit
EDITORY
kaakit-akit na introduksyon
● MGA LAYUNIN NG EDITORYAL upang akitin ang kawilihan ng
1. Magpatid mga mambabasa
2. Magpakahulugan 2. Isulat ang katawan ng editorial
3. Pumuna sa pamamagitan ng
4. Pumuri paghahanay ng mga katwiran
5. Magpahalaga sa mga sa maayos at malinaw na
natatanging araw pamamaraan
6. Manlibang 3. Iwasan ang pagbibigay ng
● MGA URI NG EDITORYAL pagkalahatang patakaran o
1. Editoryal na nagpapabatid malalabong mga kaisipan
 4. Gumamit ng mga halimbawa
upang pagtbayan ang iyong
katwiran tungkol sa paksa
5. Gumamit ng paghahambing at
pagkokontrast
ANG LATHALAIN
Gene Gilmore- Ito ay balita na
isinusulat tulad ng piyesa ng
kuwentong kathang isip
Ang lathalian ay isang akdang
naglalahad ng mga maktotohanang
mga pangyayari na maaring batay sa
karanasan,pagmamasid,
pag-aaral,pananaliksik,pakikipanayam
,at isinusulat sa isang kawili-wiling
pamamaraan (alkuino)
Ito ay uri ng artikulo,ang
lathalain ang may pinakamalawak na
paksa,estilo at layunin (palanca)
Ito ang bahagi ng pahayagan ng
walang tiyak na ikli o
haba,makabubuti na ihanda ang mga
datos at iayos ayon sa balangkas
Ang artikulong ito ay Malaya sa
paraang maaring gumamit ng mga
panghalip na nasa una,ikalawa,at
ikatlong panauhan
Ito ay isang sanysay batay sa
tunay na pangyayari na nagtataglay
ng mga paliwanag,sanligan,at
impresyon ng sulat (cruz)
Ito ay isang sanaysay na nakabatay
sa maiinit na isyu sa lipunan
● KATANGIAN NG LATHALAIN
1. Pagkamalikhain
2. Makataong Kawilihan
3. Katumpakan ng nilalaman
4. Kasariwaan
5. Kalibangan
6. Kabuuan
7. Pagkakaiba ng estilo
● MGA LAYUNIN NG TANGING
LATHALAIN
1. Magbigay ng kabatiran
2. Mangaral o magpayo
3. Magturo
4. Magbigay aliw
● MGA URI NG LATHALAIN
1. Lathaing pabalita
2. Lathaing nagpapabatid
3. Lathaing paano
4. Lathaing pangkatauhang dagli
5. Lathaing may makataong
kawilihan
6. Lathaing pansariling karanasan
7. Lathaing pang-aliw
8. Lathaing pangkasaysayan
9. Lathaing pakikipanayam
10.Lathaing paglalakbay
11.Lathaing di pangkaraniwan
12.Lathaing pang-agham
13.Lathaing pang-sports
● PAANO SISIMULAN ANG
LATHALAIN
1. Patanong
2. Siniping sabi
3. Paglalarawan
4. Isang salita
5. Panggulat
6. Paghahambing
7. Sanligan
8. Parody
9. Pamatnubay na kakaiba
10.Hiwa-hiwalay na salita o
parirala
11.Pasalaysay
12.Panukso
13.Ponse