Arellano University

Juan Sumulong Campos

2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Ang Mga Epekto ng Corona Virus Pandemic sa Mental Health ng mga Mag-

aaral sa Juan Sumulong Arellano University.

ISANG THESIS NA INIHAHAGI SA PASILIDAD NG SENIOR HIGH SCHOOL

– HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCE DEPARTMENT SA ARELLANO

UNIVERSITY – JUAN SUMULONG CAMPUS

BAHAGI NA PAGTUPAD NG KINAKAILANGAN PARA SA PAKSANG

PRAKTIKAL NA PANANALIKSIK

MIYEMBRO:

PANGKAT SIYAM

Lopez, Christine joy

Obando, Maria samarah

1
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Morilao, Joane

Ner, Eiller

Pañoso, Ella

Villaverde, Jonas

2022

CHAPTER I

INTRODUCTION

Ang pokus ng pag-aaral na ito ay sa kalusugang pangkaisipan. Ang epekto ng

pandemyang COVID-19 sa ating kalusugang pangkaisipan. Paano tayo naaapektuhan ng

COVID-19 Maaari itong humantong sa pagpapakamatay ng mga tao sa mga apektado

nito, at kailangan lang nating malaman kung paano ito aayusin. Ito ay isang

napakalaking problema na maaaring magresulta sa pagkamatay ng mga taong

2
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

dumaranas ng mga sakit sa pag-iisip. Tumataas pa rin ang kaso ng sakit, lalo na ngayong

may pandemic. At ang trauma na nararanasan nila bilang resulta ng epidemya ay

maaaring humantong sa kawalan ng pag-asa, pagkabalisa, at iba't ibang mga isyu sa

kalusugan ng isip.

Ipapakita ng Pananaliksik na ito kung ano ang nangyayari at ang epekto ng epidemya ng

COVID-19 sa ating kalusugang pangkaisipan. gayundin para maitaas ang kaalaman ng

ibang tao tungkol sa mga panganib ng covid-19 sa ating kalusugan. Kasama sa pag-aaral

ang pisikal na kalusugan, mga isyu sa kalusugan ng isip, at mga koneksyon sa lipunan

dahil ang tatlong ito ay magkakaroon ng malaking papel sa aming pag-aaral. Ang lahat

ng mga salik na ito ay may epekto sa kalusugan ng isip ng mga mag-aaral sa gitna ng

pandemya. Mas mataas ang pangangailangan ng mga serbisyo sa kalusugan ng isip

bilang resulta ng pandemya. Ang paghihiwalay, pagkawala ng pera, at pangamba na

maaaring magdulot ng trauma ay ang lahat ng nagtutulak ng mga sakit sa kalusugan ng

isip sa mga taong nahaharap sa epidemya ng covid -19 na maaaring magresulta sa

pagkamatay ng mga taong hindi maayos ay kaylangan malusog upang makayanan ang

problemang ito.

3
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Ang pangkalahatang layunin ng pag-aaral na ito ay makita kung paano nakakaapekto

ang pandemya sa kalusugan ng isip ng mga senior high na mag-aaral sa Arellano Juan

Sumulong Campus. Ano ang kanilang mga ginagawa para sa pagkaya sa sitwasyong ito?

Paano sila makakaligtas sa harap ng isang pandemya kung saan ang lahat ng mga

potensyal na paghihirap ay magpapalala sa kanilang kalusugang pangkaisipan? At ang

pangkalahatang layunin ng pag-aaral na ito ay tulungan ang isang tao na harapin ang

isang katulad na isyu. At para malaman ng iba na ito ay isang malaking problema na

kailangang matugunan. At para hikayatin ang mga nasa ganitong sitwasyon na huwag

sumuko. Gayundin, huwag patayin ang iyong sarili dahil ang pagpapakamatay ay hindi

praktikal na solusyon sa sitwasyon.

Background of the Study

Ang mga problema sa kalusugan ng isip ay isa sa mga pangunahing isyu na

may kaugnayan sa kalusugan na maaaring maranasan ng bawat tao anuman

ang kasarian o edad nila. Isa ito sa mga karaniwang dahilan sa bilang ng mga

namamatay sa buong mundo. Ang mga problemang ito ay maaaring ma-trigger

4
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

ng kapaligiran na nakapaligid sa isang indibidwal at ilang iba't ibang aspeto

tulad ng hindi kanais-nais o traumatikong karanasan sa buhay, pagkabalisa at

marami pang iba na nagdudulot ng takot at problema sa kanila.

Sa panahong ito ng pandemya, maraming estudyante ang nakaranas ng mga

problema sa kalusugang pangkaisipan na maaaring makaapekto sa maraming

bahagi ng buhay ng mag-aaral, na nagpapababa ng kanilang kalidad ng buhay,

nakamit na pang-akademiko, pisikal na kalusugan at kasiyahan sa karanasan

sa pag-aaral. Ayon sa researcher na si zagalaz, ang taong 2020 ay minarkahan

ng paglitaw ng sakit na coronovirus 2019 (covid-19). Ang virus na ito ay umabot

sa maraming bansa at naparalisa ang buhay ng maraming tao na napilitang

manatili sa bahay sa pagkakakulong.

Sa Arellano University Juan Sumulong Campus, may ilang mag-aaral sa Senior

High School ang nakararanas ng depresyon, stress, pagkabalisa dahil sa mga

aktibidad na ibinibigay ng kanilang guro at mga problemang kinakaharap nila sa

buhay kaya nagkakaroon sila ng mga problema sa kalusugan ng isip dahil sa

kanilang mga iniisip. Hindi rin mapigilan ang kanilang emosyon at walang

gumagabay sa kanila kaya ang problema nila ay sila lang ang nakakaalam.

5
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Sa sitwasyong ito, nais ng pananaliksik na ito na bigyan ng solusyon ang

problema ng epektong ito ng covid-19 sa kalusugan ng isip ng mga mag-aaral

sa Senior High School. Alam ng mga mananaliksik na ang sitwasyong

pandemya na ito ay nakakaranas ng mga problema sa kalusugan ng isip ay ang

subukang huminahon at tumuon sa mga positibong bagay na nangyayari sa

iyong paligid. Gawin kung ano ang nagpapagaan sa pakiramdam mo.

Siguraduhing din maglaan ng oras para sa iyong sarili, gawin ang iyong mga

libangan at mga bagay na gusto mo.

Statement of the Problem

Ang pag-aaral na ito naghangad na tiyakin ang mga epekto ng covid 19

pandemic sa kalusugan ng isip ng mga mag-aaral.

1. Partikular na hinangad ng mga mananaliksik na sagutin ang mga sumusunod

6
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

na katanungan:

1.1 Edad

1.2 Kasarian

1.3 Uri ng pamumuhay

2.Ano ang mga pakinabang atdi-pakinabang ng e-learning o online learning

education sa mental na kalusugan ng mga mag-aaral?

3. Lahat ba ng mga mag-aaral ay nakakaranas ng mga problema sa mental na

kalusugan ngayong pandemiya?

4. Anong mga uri ng sakit sa pag-iisip ang pinakanararanasan ng mga mag-

aaral?

5. May papel ba ang mga magulang sa pag-uugali ng kanilang anak?

6. Kailan nagsisimulang maranasan ng mga estudyante ang mga isyu sa

kalusugan ng isip? At kung paano ito nakakaapekto sa kanila sa mga tuntunin

ng:

6.1 Pag-aaral

6.2 Ginagampanan sa pamilya;

7
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

6.3 Relasyon sa kaibigan

7 .Gaano katagal ang isang mag-aaral upang ganap na makabangon mula sa

mga isyu sa kalusugan ng isip?

8. Ano ang mga posibleng paraan upang matulungan o maiwasan ang mga

mag-aaral na makaranas ng mga problema sa kalusugan ng isip

Hypotheses

ang pandemya ng covid 19 ay nag-trigger sa kalusugan ng isip ng mga mag-

aaral sa senior high school at mayroong dalawang posibleng resulta o epekto

na mayroon ang aming pananaliksik. Ang pananaliksik na ito ay maaaring

humantong sa dalawang posibleng resulta, isang positibo (ha) at negatibo (ho)

na resulta ng pananaliksik.

(ho): Ang mga mag-aaral ay nagpapakamatay dahil sa mga isyu sa kalusugan

ng isip na hindi mapipigilan

8
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

(ha): Ang mga mag-aaral ay hindi magpapakamatay dahil sa isang isyu sa

kalusugan ng isip na maaaring mapigilan.

Theoretical Frame Work

Ang aming pag-aaral ay batay sa" Social and Cognitive Theory" ni Albert

Bandura noong 1960's. Kung saan ang teorya ay inilaan upang suriin ang

paglaganap ng iba't ibang mga problema sa kalusugan ng isip sa indibidwal sa

mga tuntunin ng kapaligiran, pag-uugali at dinamikong interplay sa loob ng tao.

Ang teoryang ito natukoy din na ang mga tao ay natututo mula sa kanilang

sariling mga karanasan at sa pamamagitan ng pagmamasid sa mga karanasan

ng iba. Ang teoryang ito ay isang magandang pundasyon sa aming pananaliksik

dahil ang aming pananaliksik ay tumatalakay din sa paglaganap ng isyu sa

kalusugan ng isip sa pandemya, sapagkat ang pandemya ay naghihiwalay sa

atin mula sa paglabas. Ang mga pagpigil tulad ng quarantine ay dahilan ng

pagkawala ng ugnayan sa mga miyembro ng pamilya at mga kaibigan at ang

9
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

pandemya din ang nagbigay ng iba't ibang antas ng paghihiwalay sa mga

estudyante na nagdudulot ng stress na nararanasan ng mga senior high school

students sa Arellano University. Domain tulad ng risk perception (Renn, 1997),

working memory, atensyon (Vander Haegen & Luminet, 2015), paggawa ng

desisyon, paglutas ng problema (Ostell, 1991), at pagkontrol sa emosyon (Lok &

Bishop, 1999) ay ang mga mahahalagang epekto na dulot ng mga stressor. Ang

kahalagahan ng teoryang ito sa aming pananaliksik ay ang iba't ibang epekto ng

pandemya sa emosyonal na tugon ng mga tao sa kasalukuyan. Batay sa mga

modelong panlipunang nagbibigay-malay, ang pagsunod sa mga pag-uugaling

pangkaligtasan ay dapat na pangunahing mahulaan ng mga variable na

nagbibigay-malay tulad ng mga inaasahan sa kinalabasan, mga salik na sosyo-

struktural, at impluwensya ng media, habang ang mga emosyon ay inaasahang

may maliit na papel. Dahil inilalarawan ng Social Cognitive Theory (SCT) ang

impluwensya ng mga indibidwal na karanasan, mga aksyon ng iba, at mga salik

sa kapaligiran sa mga indibidwal na pag-uugali sa kalusugan. Pangunahing

gabay sa aming pag-aaral ang teoryang ito dahil ang aming pag-aaral ay

nakatuon sa impluwensya ng COVID-19 pandemic (environment) sa mga

indibidwal ng senior high school students sa Arellano University. Sa kabuuan,

ipinahiwatig ng aming pag-aaral na ang biglaang pagbabago ng kasalukuyang

pamumuhay at ang mga panganib na dulot ng pandemya ay maaaring talagang

10
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

tumaas at magkaroon ng pagkabalisa at depresyon (WHO, 2020; Xiang et al.,

2020).

Conceptual Frame Work

Upang matagumpay na maipatupad ang pag-aaral na ito, mangangailangan din

kami ng tulong mula sa isang organisasyon. Kasangkot ang DOH (Department

of Health), DEPED (Department of Education), PAFTE (Philippines Association

of Teachers and Educators), at NAMI (National Alliance on Mental Illness).

Tutulungan nila ang mga problema, isyu, at alalahanin tungkol sa pagpapatupad

ng mental health therapy, gayundin ang tulong upang mapadali ang mga

programa sa Counseling para sa mga guro at estudyante, online na mga

webinar at konsultasyon, at pagbibigay ng mga gamot sa mga estudyanteng

hindi kayang bumili ng mga gamot.

Sa pamamagitan nitong doh, deped, pafte at nami dito natin malalaman kung

ano ang maitutulong nito sa atin. Ang Doh o departamento ng kalusugan ang

11
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

pangunahing ahensyang pangkalusugan na tumutulong sa ating bansa dahil sila

ang nagpapasimula ng mga programang pangkalusugan na maaaring mapabuti

ang kalusugan ng mga tao. Sila ay nagpapakalat ng mahalagang impormasyon

upang maging malusog at maiwasan ang sakit. Ang departamento ng

edukasyon o deped ay tumutulong sa ating bansa sa pamamagitan ng

paggabay sa mga kabataan. Kaakibat sila ng isa sa ating mga karapatan bilang

kabataan na makapag-aral. Sinusuportahan nila tayo batay sa edukasyon ng

ating bansa. Nag-aral sila ng magagandang sistema para sa edukasyon dahil

isa ito sa pag-angat ng ating ekonomiya. Ang Philippine Association for teachers

o PAFTE ay tumutulong sa pagtataas at pagpapanatili ng mga pamantayan ng

edukasyon ng guro at pagpapahusay sa kadakilaan ng propesyon ng pagtuturo

sa pamamagitan ng epektibong pamumuno at malinaw na pakikipagtulungan at

nagsisilbing katuwang ng pamahalaan ng Pilipinas sa pagtataguyod ng

pambansang kaunlaran sa pamamagitan ng pre-service at in-service.

edukasyon ng guro. Ang NAMI, ang National Alliance on Mental Illness, ay ang

pinakamalaking grassroots mental health organization sa bansa na tumutulong

na tumuon sa pagbuo ng mas magandang buhay para sa milyun-milyong

Amerikanong apektado ng mental na kalusugan. Ang NAMI ay nagtataguyod ng

pag-access sa mga serbisyo, paggamot, suporta at pananaliksik at matatag sa

pangako nito sa pagpapataas ng kamalayan at pagbuo ng isang komunidad ng

12
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

pag-asa para sa lahat ng nangangailangan. Nag-aalok ang NAMI ng mga

programa

ng suporta at edukasyon para sa mga pamilya at indibidwal na may mga

kondisyon sa kalusugan ng isip. Kinikilala ng NAMI na ang mga pangunahing

konsepto ng pagbawi, katatagan at suporta ay mahalaga sa pagpapabuti ng

kagalingan at kalidad ng buhay ng lahat ng taong apektado ng sakit sa isip.

PARADIGM OF THE STUDY

13
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

14
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Scope and Delimitation of the Study

Ang pangunahing intensyon ng aming pagaaral ay ang malaman ang ibat-ibang

epekto ng COVID-19 sa mga magaaral ng Unibersidad ng Arellano Juan

Sumulong Campus.

Ang pag aaral na ito ay aalamin ang ibat’ibang epekto na naging sanhi ng

pagkakaroon ng mental na problema sa panahon ng pandemya, aalimin din ng

aming pagaaral ang posibleng paghihirap na nararamdaman nila mental at ano

ang rason para manatili sila sa kanilang comfort zone. Muli, ang pag aaral na ito

ay gustong malaman ang ibat-ibang solusyon para maiwasan ang pagkakaroon

ng gantong problema dahil sa hindi pagkakaraoon ng stable na pagiisip at

itatalakay din namin ang importansya ng kaalaman sa mga mental na problema

ngayon na kinakaharap natin ang pandemya.

Ang mga reresponde sa aming pagaaral ay ang mga magaaral ng Unibersidad

ng Arellano Juan Sumulong Campus na nasa baitang 11-12 at ang kabuuang

total ng rerrsponde ay 30 katao. Hindi kasama ang mga guro o mga member ng

15
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

faculty o mga estudyanteng hindi nasa baitang 11-12 sa Unibersidad ng

Arellano Juan Sumulong Campus

Significance of the Study

Dahil sa limitadong pagaaral sa problema ng kalusugan sa pagiisip na

nararanasan ng bawat magaaral, itong pagaaral na ito ay magbabahagi ng

pagintindi sa partikular na epekto ng depresyon, anxiety at ng stress para sa

populasyon dahil sa pandemic. Itong pagaaral na ito ang tanging gusto ay

malaman ang ibat ibat epekto ng covid - 19 pandemic sa senior high school

students sa arellano unibersidad sa juan sumulong campus.

Ang mga sumusunod ay magbebenipisyo sa pagaaral na ito:

Magaaral - ang pangunahing benepisyaryo ng pagaaral na iyo ay magaaral na

nakakaranas ng kawalangan tatag ng pagiisip. at mapalaaman at matulungan

na makabawi at maiwasan ang patuloy na pagtaas ng bumero ng studenyante

16
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

na nakakaranas nito ng patago.

Mga tagapagturo - ang pagaaral na ito ay upang maging mulat ang mga guro o

tagapag turo na hindi alam paano makasalamuha ang mga istudyante na may

ugali sa pagiisip. Malaman at mapaalam ang ganitong usapin sa paaralanan at

maaaring makatulong na mabawasan ang stigma sa kalusugan ng isip sa

lipunan ng ating paaralan.

PAMILYA - Dito sa pananaliksik na ito malalaman ng mga magulang kung

paano ito nangyayari at mapagtatanto na ang kanilang anak ay may isyu sa

kalusugan ng pag-iisip. Upang malaman nila paano makipagsalamuha sa

kanilang ata at ng malaman nila maaga at maagapan

MANANALIKSIK - Malalaman ng mga susunod na mananaliksik na mayroong

isyu sa kalusugan ng isip. at magsasaliksik pa sila tungkol dito. at magkakaroon

sila ng ideya kung paano ito gagawin ng maayos. at kung paano ito haharapin

ng maayos

17
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Definition of Terms

Sr. high school students- mga mag-aaral na nag-aaral sa grade 11 at grade 12

ay ang mga respondente.

Academic Achievement- tumutukoy sa porsyento ng mga mag-aaral sa isang

paaralan na ang pag-aaral ay kasalukuyang nakakatugon o lumalampas sa

kanilang mga pamantayan sa antas ng baitang.

Mental health problems - mula sa mga alalahanin na nararanasan nating lahat

bilang bahagi ng pang-araw-araw na buhay hanggang sa seryosong at pang

matagalan na kondisyon

Triggered - ay ang pagkakaroon ng matinding emosyonal o pisikal na reaksyon

tulad ng panic attack pagkatapos matrigger ng inabit na trahedya nito

18
 Arellano University
Juan Sumulong Campos
2600 Legarda St. Sampaloc Manila
Senior High School - HUMSS

Comfinement - estado ng pagpilit na manatili sa isang bilangguan o ibang

lugar.

Suicide - pagkilos na sinadya kaya naging sanhi ng pagkamatay

Prevalence - ang katotohanan o kundisyon ng pagiging karaniwan, ito ay ang

proporsyon ng isang populasyon na may tiyak na katangian sa isang panahon

19