PANUTO.

Sikaping basahin at unawain ang aralin 2 sa ikalawang bahagi ng

inyong modyul. Ang pagsusulit ay iaanunsyo lamang sa GC. Tayo’y
patuloy na manalangin sa ating Dakilang Lumikha para sa kaligtasan
ng bawat isa. Stay safe and God Bless.

BAHAGI II. ANG PAGBABALITA

Aralin 2. Ang Balita

Mga Layunin at Inaasahang Bunga:

Pagkatapos ng talakayan ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Naipaliliwanag ang kahulugan, sangkap, batayan, elemento, at

katangian ng isang balita.
2. Naisa-isa ang mga uri at alituntunin sa pagsulat ng balita.

Kahulugan ng Balita

Anumang pangyayaring naganap na,nagaganap pa lamang o magaganap pa sa isang

tiyak na hinaharap ngunit hindi pa alam ng marami,na may kaugnayan sa kapayapaan sa
bansa,ng kabuhayan,edukasyon,pulitika,kultura,isports,kalusugan at relihiyon ay isang balita.

Ayon kay Turner Catledge, ang tagapangasiwang editor ng The New York Times,’’ Ano
mang bagay na hindi mo alam ng nagdaang araw ay isang balita.

Si Dr. Rufino Alejandro ay nagsabing ‘Ang balita ay isang ulat na hindi pa nailathala
tungkol sa ginagawa ng mga tao.

Ang isa pang katuturan ng balitang ibinigay ni Dean M. Lyle Spencer, isang dekano ng
paaralan ng pamahayagan sa Syracuse University na laging sinisipi sa mga batayang- aklat ay
ganito: “ang balita ay anumang pangyayari, ideya o opinyon na napapanahon, nakawiwili o
nakaaapekto sa maraming tao sa isang pamayanan at maaaring maunawaan nila”

Mga Sangkap ng Balita

Ang mga sumusunod ay mga sangkap ng balita:

1. Panahon 10. Hayop

2. Kalapitan sa Pook 11. Pangalan
3. Katanyagan 12. Drama
4. Tunggalian 13. Kasarian
5. Kahulugan/Kalalabasan 14. Pag-unlad o Pagsulong
6. Di Karaniwan/Pambihira 15. Mga Bilang
7. Pagbabago
8. Pamukaw-Damdamin o Kawilihan
9. Romansa at Pakikipagsapalaran

1
Batayan sa Pagsulat ng Isang Balita

Sa pagsulat ng balita may mga kinakailangang batayan na dapat isaalang-alang. Ito ay

ang mga sumusunod:

1. Pangyayari
2. Impormasyon
3. Mambabasa

Kapag nawala ang isa sa tatlong batayang ito, walang masasabing isang balita. Kung
walang pangyayari, walang impormasyon, walang balita ang mambabasa.

Elemento sa Pagsulat ng Balita

May tatlong elemento na kailangan sa pagsulat ng balita.

1. mga pangyayari o detalye

2. kawilihan
3. mambabasa

Katangian ng Balita

May taglay na mga katangian ang balita. Ito ay ang sumusunod:

1. Ganap na kawastuhan
2. Timbang- kaukulang diin sa bawat katotohanan
3. Walang kinikilingan
4. Kaiklian
5. Kalinawan
6. Kasariwaan

Uri ng mga Balita

Balita ayon sa Saklaw o Pinagmulan (Scope)

1. Lokal o Nasyonal
2. Balitang dayuhan
3. Balitang may petsa at pinanggalingan
Hal. Lalawigan ng Hilagang Cotabato, Oktubre 29, 2019-Malakas na lindol
ang yumanig at puminsala ng maraming ari-arian.

Balita ayon sa Pagkakasunud-sunod (Accdg. to chronology or sequence)

a. Paunang Balita (Advance or anticipated)

b. Balitang di-inaasahan (Spot news)
c. Balitang Itinalaga (Coverage news)
d. Balitang Panubaybay (Follow-up news)
e. Balitang Rutin o Kinagawian (Routine news)

2
 Balita ayon sa Anyo (Accdg to structure)

a. Tuwirang Balita (Straight news)

b. Balitang Lathalain (News features)
c. Balitang Iisang Paksa o Tala (Single feature or one incident story)
d. Balitang Maraming Itinatampok (Several features or Composite Story)

Balita ayon sa Nilalaman (Content)

a. Balita ng malulubhang pangyayari

Hal. Sunog, Krimen, Sakuna, Pagkamatay, Giyera, Baha, Lindol

b. Balita ng magagaang pangyayari

Hal. pangyayaring panlipunan, talumpati, debate, mga lathalain

c. Balitang nagbibigay ng kabatiran gaya ng mga balita tungkol sa kaunlaran, o

kahinaan ng pangyayaring:

1. pampulitika 7. pang-agrikultura
2. panlipunan 8. pang-edukasyon
3. panrelihiyon 9. pangkabuhayan
4. pansining 10. pangkabutihang-asal
5. pantransportasyon 11. pangnegosyo
6. pang-agham at teknolohiya 12. Pangwika

Mga Alituntunin sa Pagsulat ng Balita

1. Isulat agad ang balita pagkatapos makalap.

2. Bigyang diin at palawakin ang nangingibabaw na pangyayari.
3. Maging tumpak
4. Iwasan ang magbigay opinyon
5. Banggitin ang awtoridad o pinagmulan (source or attribution)
6. Ibigay ang buong pangalan ng tao sa unang banggit.
7. Ilahad ang pangyayari nang walang kinikilingan.
8. Ipakilala ang pangalang binanggit.
9. Iwasan ang pagkakaroon ng kulay sa paggamit ng salita o pariralang
maaaring makapinsala sa paniniwala at asal ng mamababasa o ng
ibinabalita.
10. Simulan ang bawat talata sa mahalaga at kawili-wiling pangyayari.
11. Sumulat ng maikling pangungusap.
12. Ilagay ang tuwiran at di-tuwirang sabi sa magkahiwalay na talata.
13. Iwasan ang pampahaba o pampakapal lamang sa mga pangungusap at
talata na pampuno lamang ng ispasyo (avoid pudding)
14. Gumamit ng mga payak at tiyak na salita.
15. Sumulat ng mabisang pamatnubay.
16. Gamitin ang tinig na tukuyan (active voice) kaysa balintiyak (passive
voice)
17. Sundin ang istilong pamahayagan

3
SANGGUNIAN

Cruz, C.J. (2003). Pamahayagang pangkampus sa bagong milenyo (unang edisyon).

Sampaloc, Maynila : Rex Bookstore.
Matienzo, N.V. at Matienzo, R.C. (2002). Ang bagong pamahayagan sa Filipino. Navotas,
Metro Manila: National Bookstore
Matienzo, N.V. at Matienzo, R.C. (2007). Ang bagong pamahayagan sa Filipino.
Mandaluyong City: Binagong Edisyon, National Bookstore
USM Academic Policies and the Student Code (2005). Kabacan, Cotabato: University of
Southern Mindanao