‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ر ﻪ ﺮ و ﮐﺎر د ﯾﺪرو ﯿﮏ‬

‫‪ 9‬در ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﺸ ﺮ آب ﻫﻤﻴﺸ ﻪ رول اﺳﺎﺳ ﻲ و ﻋﻤ ﺪه را داﺷ ﺘﻪ و ﻫﻤﻴﺸ ﻪ ﺑﻤﻨﻈ ﻮر آﺑﺮﺳ ﺎﻧﻲ ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎده از‬
‫اﻧﺴ ﺎﻧﻬﺎ و ﺣﻴﻮاﻧ ﺎت ‪ ,‬آﺑﻴ ﺎري زﻣ ﻴﻦ ﻫ ﺎ ‪ ,‬ﺑ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ آوردن ﻣﻴﺨ ﺎﻧﻴﺰم ﻫ ﺎي ﺳ ﺎده وﻏﻴ ﺮه ﺑﮑ ﺎر رﻓﺘ ﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ ﺳﻪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﮐﺎﻧﺎل ﻫﺎي آﺑﻴﺎري و ﻧﻞ ﻫﺎي ﻧﺎﻗﻞ آب وﺟﻮد داﺷ ﺖ و‬
‫ﺳﺎده ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﺮخ آﺑﻲ )ﻫﺮﻫﺪ( را ﮐﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ دوﻫﺰار ﺳﺎﻟﻪ دارد ﻳﮑﻲ از ﻣﺜﺎل‬
‫ﻫﺎي ﺑﺎرز ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎي ﻓﻮق ﺣﺴﺎب ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮدم در زﻣﺎن ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺑﻨﺪ ﻫﺎ ‪ ,‬ذﺧ ﺎﻳﺮ‬
‫آب و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي دﻳﮕﺮي را ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎم اﻳﻨﻬﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط اﻧﺪ ﺗﺎ اﻧﺪازه در زﻣﺎن ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮدﻧ ﺪ‪ .‬ﻟ ﻴﮑﻦ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧ ﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣ ﺎﺗﻲ درﻣ ﻮرد‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻫﺎﻳﺪروﺗﺨﻨﻴﮑﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻣﺘﺬﮐﺮه دردﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ازﻫﻤﻴﻦ رو ﺷﺮوع ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﻣﻨﺤﻴﺚ‬
‫ﻳﮏ ﻋﻠﻢ درﺣﺪود ‪ 270‬ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ارﺷﻤﻴﺪس اوﻟﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ را‬
‫راﺟﻊ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺑﺎﻻي ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه ﮐﺸﻒ ﻧﻤﻮد – ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 9‬اﻧﮑﺸ ﺎف ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ ﻣﻨﺤﻴ ﺚ ﻋﻠ ﻢ ﺳ ﺎﺑﻘﻪ ﺗ ﺎرﻳﺨﻲ داﺷ ﺘﻪ و از ﻫﻤ ﺎن آواﻧﻴﮑ ﻪ ﺑﺸ ﺮ اﺳ ﺘﻔﺎده از آب را‬
‫آﻏﺎز ﻧﻤﻮد ﺷﺮوع ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬اﻳﺠﺎد ﻣﻔ ﺎﻫﻴﻢ اﺑﺘ ﺪاﻳﻲ درﻣ ﻮرد ﻳ ﮏ ﺳﻠﺴ ﻠﻪ ﻣﺴ ﺎﻳﻞ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮑﻲ ﺑ ﻪ ﮔﻤ ﺎن‬
‫اﻏﻠ ﺐ درزﻣﺎﻧﻬ ﺎي ﻗﺒ ﻞ از ﺗ ﺎرﻳﺦ ﺻ ﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘ ﻪ اﺳ ﺖ وﻟ ﻲ ﺷ ﺮوع ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ را ﻣﻨﺤﻴ ﺚ ﻋﻠ ﻢ‬
‫اززﻣ ﺎن ارﺷ ﻤﻴﺪس ﻣﻴﺪاﻧﻨ ﺪ ‪ ,‬ﺑﻌ ﺪﻫﺎ در ﻗ ﺮون ‪ 15‬و ‪ 17‬اﻧﮑﺸ ﺎف ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﻋﻠ ﻢ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ دراﺛ ﺎر‬
‫ﻟﻴﻮﻧﺎرد داوﻧﻴﭽﻲ ‪ ,‬ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ‪ ,‬ﺗﻮرﻳﭽﻠﻲ ‪ ,‬ﭘﺎﺳﮑﺎل ‪ ,‬ﻧﻴﻮﺗﻦ وﻏﻴ ﺮه اﻧﻌﮑ ﺎس ﻳﺎﻓﺘ ﻪ و ﺗﮑﻤﻴ ﻞ ﮔﺮدﻳ ﺪه اﺳ ﺖ‪.‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻧﺎﻗﻞ آب و ﺗﻌﺪاد ﮐﺜﻴﺮي از آﺳﻴﺎب ﻫﺎي ﮐ ﻪ ﻗﺒ ﻞ از ﻗ ﺮن ‪ 18‬اﻋﻤ ﺎر ﮔﺮدﻳ ﺪه اﺳ ﺖ‬
‫ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻋﻤﻠﻲ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﻮرد اﺳ ﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺑﺎ اﺳ ﺘﻔﺎده از ﺟﻬ ﺎن ﺑﻴﻨ ﻲ ﻋﻠﻤ ﻲ ﻋﻠ ﻢ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ را‬
‫ﭘﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﻣﺘﮑﺎﻣﻠﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﻴﺘﻮدﻳﮑﻲ و ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ آن ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺗﺮ ﻣﻴﺴﺎزﻧﺪ‪ .‬ﭘﻤﭗ‬
‫ﻫﺎي ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي آﺑﻲ در زﻣﺎن ﻫﺎي ﻗﺒﻞ از ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻮارد اﺳﺘﻌﻤﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺘﺪرﻳﺞ‬
‫از ﺷ ﮑﻞ ﺳ ﺎده و اﺑﺘ ﺪاﻳﻲ ﺧ ﺎرج ﮔﺮدﻳ ﺪه وﺑ ﻪ اﺷ ﮑﺎل ﻣﺘﮑ ﺎﻣﻠﺘﺮ و ﻣﻐﻠ ﻖ ﺗ ﺮ ﺗﺒ ﺪﻳﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻧ ﺪ‪ .‬در ﺣ ﺎل‬
‫ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر اﺗﻮﻣﺎت اداره ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷ ﺪه اﻧ ﺪ‪ .‬ﭘﻤ ﭗ ﻫ ﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ‬
‫ﻼ اﺗﻮﻣﻮﺑﻞ ﻫﺎي ‪ ,‬در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي رﻫﺎﻳﺸﻲ ‪ ,‬اﻧﺠﻦ ﻫﺎي ﻃﻴﺎره‬ ‫درﺗﻤﺎم ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﺜ ً‬
‫و راﮐﺖ ﻫﺎ ‪ ,‬اﺳﺘﻴﺸﻦ ﻫﺎي اﺗﻮﻣﻲ ‪ ,‬ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ وﻏﻴﺮه ﻣﻮارد اﺳﺘﻌﻤﺎل وﺳﻴﻌﻲ را‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮرﺑﻴﻦ ﻫﺎي ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﺟﺰ ﻋﻤﺪه ‪ ,‬ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﻲ را در اﺳﺘﻴﺸﻦ ﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮق آﺑﻲ ﺗﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺮاﺗﻮر ﻫﺎرا ﺑﺪوران درﻣﻲ آورﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ 9‬درﺣ ﺎل ﺣﺎﺿ ﺮ ﺑ ﻪ ﻣﺸ ﮑﻞ ﻣﻴﺘ ﻮان ﭼﻨ ﺎن ﺳ ﺎﺣﻪ ﺻ ﻨﻌﺘﻲ ﻳ ﺎ ﺗﺨﻨﻴﮑ ﻲ را ﭘﻴ ﺪا ﮐ ﺮد ﮐ ﻪ در آن از ﻣ ﺎﻳﻊ‬
‫وﻳﺎﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮑﻲ ﮐ ﺎر ﮔﺮﻓﺘ ﻪ ﻧﺸ ﺪه ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﺑﺨ ﺶ ﻫ ﺎي ﻣﻬ ﻢ اﻗﺘﺼ ﺎد ﻣﻠ ﻲ ﮐ ﻪ در آﻧﻬ ﺎ از ﻗ ﻮاﻧﻴﻦ‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ و ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎي ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻋﺒ ﺎرت اﻧ ﺪ از‪ :‬ﻫﺎﻳ ﺪروﺗﺨﻨﻴﮏ ‪ ,‬اﺻ ﻼﺣﺎت‬
‫ﮐﺸﺎورزي ‪ ,‬آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ‪ ,‬ﮐﺎﻧﺎﻟﺰاﺳﻴﻮن ‪ ,‬ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرت آﺑﻲ ‪ ,‬ﺗﺮاﻧﺴﭙﻮرت ﻣ ﻮﺗﺮي ‪ ,‬ﺗﺨﻨﻴ ﮏ ﻫﻮاﻧ ﻮردي ‪,‬‬
‫ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﻫ ﺎي ﺳ ﺮک ﺳ ﺎزي ‪ ,‬ﻣﺎﺷ ﻴﻦ ﺳ ﺎزي وﻏﻴ ﺮه‪ .‬ﺟﻬ ﺖ داﻧﺴ ﺘﻦ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ و اﺳ ﺘﻔﺎده ﻋﻤﻠ ﻲ از‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ آن ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﮐﺎﻓﻲ درﻣﻮرد ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﻠﻢ ﻓﺰﻳﮏ ‪ ,‬ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮏ ﻧﻈﺮي و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻮاد‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬
‫دراﺳﺎس ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻓﺰﻳﮏ و ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮏ ﻧﻈﺮي ﻗ ﺮار دارﻧ ﺪ وﻟ ﻲ ﻳ ﮏ ﺗﻌ ﺪاد ﻣﺴ ﺎﻳﻞ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮑﻲ‬
‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻐﻠﻖ ﺑﻮده ازﻳﻨﺮو ﺑﺼﻮرت ﻧﻈﺮي ﺣﻞ آﻧﻬﺎ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺑﻨًﺎ در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ در ﭘﻬﻠ ﻮي ﺗﺤﻘﻴﻘ ﺎت‬
‫ﻧﻈﺮي اﻏﻠﺒًﺎ از ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﺠﺮﺑﻮي ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده وﺳ ﻴﻊ ﺑﻌﻤ ﻞ ﻣ ﻲ آﻳ ﺪ و اﮐﺜ ﺮ ﻓﻮرﻣ ﻮل ﻫ ﺎ ﺑ ﻪ اﺳ ﺎس ﺗﺠﺮﺑ ﻪ‬
‫اﺳ ﺘﻮار ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑ ﻞ ﻳ ﺎدآوري اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﻧﺘ ﺎﻳﺞ ﺣ ﻞ ﻧﻈ ﺮي اﮐﺜ ﺮًا ﻣﺴ ﺎﻳﻞ ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮑﻲ ﺗﻮﺳ ﻂ ﺗﺠ ﺎرب‬
‫ﻻﺑﺮاﺗﻮاري ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻫﺎﯾﺪروﻟﯿﮏ – ﻋﺒﺎرت از ﻋﻠﻢ ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻌ ﺎدل و ﺣﺮﮐ ﺖ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت را ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻗ ﺮار‬
‫داده وﻃﺮق اﺳﺘﻔﺎده ازاﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺟﻬﺖ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﺸﺨﺺ اﻧﺠﻨﻴﺮي ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .1‬ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‪-‬‬
‫ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎﻳﻌﺎت را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﻫﺎﯾﺪرودﯾﻨﺎﻣﯿﮏ‪-‬‬

‫ﻮاص ﻣﺎ ﻌﺎت و ﻔﺎت اﺳﺎ ﯽ‬

‫ﺧﻮاص ﻣﻬﻢ ﻓﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﯾﻌﺎت‪:‬‬
‫ﻣ ﺎﻳﻊ ﻋﺒ ﺎرت از ﺟﺴ ﻢ ﻓﺰﻳﮑ ﻲ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در آن ﻗ ﻮه ﭼﺴ ﭙﺶ ﺑ ﻴﻦ ﻣ ﺎﻟﻴﮑﻮﻟﻲ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ اﺟﺴ ﺎم ﺟﺎﻣ ﺪ ﮐﻤﺘ ﺮ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ذرات ﻣﺎﻳﻊ ﺑ ﻪ آﺳ ﺎﻧﻲ ﺣﺮﮐ ﺖ ﻣﺘﻨ ﺎوب دوراﻧ ﻲ را اﻧﺠ ﺎم داده ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺪ‪ .‬وارد ﺳ ﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﻗﻮه ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻳﻊ را ﺗﻐﻴﺮ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬درﺗﻔﺎوت ﺑﺎ اﺟﺴﺎم ﺟﺎﻣﺪ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﺧ ﻮد‬
‫را ﺣﻔﻆ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺷﮑﻞ ﻇﺮﻓﻲ را اﺧﺘﻴﺎر ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ درآن ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳ ﻌﺎت ﺑ ﻪ اﻧ ﺪازه ﻣﺘﺤ ﺮک اﻧ ﺪ ﮐ ﻪ ﺗﺤ ﺖ اﺛ ﺮ ﻗ ﻮه ﮐﺸ ﺶ زﻣ ﻴﻦ ﺟﺮﻳ ﺎن ﭘﻴ ﺪا ﻣﻴﮑﻨ ﺪ ﻳﻌﻨ ﻲ داراي ﺧﺎﺻ ﻴﺖ‬
‫ﺳ ﻴﺎﻟﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﻣ ﺎﻳﻊ از ﻧﻈ ﺮ ﺳ ﺎﺧﺘﻤﺎن ﻓﺰﻳﮑ ﻲ ﻳ ﮏ ﺣﺎﻟ ﺖ ﺑ ﻴﻦ اﻟﺒﻴﻨ ﻲ ﺑ ﻴﻦ اﺟﺴ ﺎم ﺟﺎﻣ ﺪ و ﮔ ﺎز را دارا‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﻣ ﺎﻳﻊ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﮐﻤﺘ ﺮ در ﻣﻘﺎﺑ ﻞ ﮔﺴ ﻴﺨﺘﻦ وﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ در اﻧﻘﺒ ﺎض ﻫﻤ ﻪ ﺟﺎﻧﺒ ﻪ‬
‫دارد )ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻨﻘﺒﺾ ﻣﻴﺸﻮد(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣ ﺎﻳﻊ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ﺣﺮﮐ ﺖ اﻗﺸ ﺎر ﻣﺠ ﺎور ﮐﻤﺘ ﺮ ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴﺪﻫ ﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ داراي ﻟﺰﺟﻴﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ازﻟﺤﺎظ ﺧﻮاص ﻓﺰﻳﮑﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺑﺪوﮔﺮوپ ﻗﻄﺮه وي و ﮔﺎزي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﻗﻄﺮه وي ﻋﺒﺎرت از آب ‪ ,‬ﻧﻔﺖ ‪ ,‬ﺗﻴﻞ ﺧﺎک ‪ ,‬ﭘﻄﺮول ‪ ,‬ﺳﻴﻤﺎب وﻏﻴﺮه ﮐ ﻪ ﻗﻄ ﺮات را ﺗﺸ ﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫ ﺪ‬
‫– ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﮔﺎز ﻋﺒﺎرت از ﻫﻮا وﻏﻴﺮه ﮔﺎزات ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ درﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﻗﻄﺮات را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻧﻤﻲ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي در ﺻﻮرت ﺗﻐﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ زﻳﺎد از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﻘﺒﺎض ﻣﺎﻳﻌﺎت‬
‫در ﺻﻮرت ﺗﻐﻴﺮ ﻓﺸﺎر و ﺣﺮارت ﺑﻪ اﻧ ﺪازه ﻧ ﺎﭼﻴﺰ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در ﺑﻌﻀ ﻲ ﻣ ﻮارد از آن ﺣﺘ ﻲ ﺻ ﺮف ﻧﻈ ﺮ‬
‫ﺷﺪه ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﻘﺒﺎض )ﺗﻐﻴﺮ ﺣﺠ ﻢ( ﮔ ﺎزات از اﺛ ﺮ ﻋﻮاﻣ ﻞ ﻓ ﻮق ﻧﻬﺎﻳ ﺖ زﻳ ﺎد اﺳ ﺖ و‬
‫ﻫﻴﭽﮕﺎه از آن ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﺷﺪه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﮐﺜﺮ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﮐﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي ﻓﻮرﻣﻮل ﺑﻨﺪي ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﺎزات ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺒﻴ ﻖ‬
‫ﻻ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﻗﻄ ﺮه وي را ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻗ ﺮار ﻣﻴﺪﻫ ﺪ ‪ ,‬ﮔ ﺎزات در ﺑﺨ ﺶ‬ ‫ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﻫﺎﻳ ﺪروﻟﻴﮏ ﻣﻌﻤ ﻮ ً‬
‫ﺗﺮﻣﻮدﻳﻨﺎﻣﻴﮏ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞ ﻳﺎد آوري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي دروﻗﺖ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮﻳﺶ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗ ﻮاي ﻟﻐﺰﻧ ﺪه ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ‬
‫ازﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻢ اﺻﻄﮑﺎک داﺧﻠﻲ ﺗﺒﺎرز ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﻋﺒﺎرت از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ذراﺗﺴﻴﺖ ﮐﻪ اﻧﺪازه اﻳ ﻦ ذرات ﻻﻳﺘﻨ ﺎﻫﻲ ﺧ ﻮرد ﺑ ﻮده و در ﻫ ﻴﭻ‬
‫ﺻﻮرت ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﺟﺰء ﺧﻴﻠﻲ ﮐﻮﭼﮏ از ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻮده در ﺣﺎﻟﻴﮑﻪ ﺧ ﻮد از ﻣﺠﻤﻮﻋ ﻪ ﻣﻘ ﺪار ﮐﺜﻴ ﺮي ذرات ﻧﻬﺎﻳ ﺖ‬
‫ﺧﻮرد ﻣﺘﺸﮑﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺰاران ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺴ ﻢ ﺟﺴ ﻢ ﻳ ﮏ رﻳﺨ ﺖ )ﻓﺎﻗ ﺪ ﺟ ﻮف و ﺧ ﻼ( ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ازﻳﻨ ﺮو ﮔﻔﺘ ﻪ ﻣﻴﺘ ﻮاﻧﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻳ ﮏ ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ‬
‫ﻼ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ﻋﺒﺎرت از ﺳﺎﺣﻪ ﻳﮏ رﻳﺨﺖ و ﮐﺎﻣ ً‬
‫ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﺤﺪود ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﺪو ﮔﺮوپ ﻋﻤﺪه ذﻳﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪ .1‬ﻗﻮه ﻫﺎي داﺧﻠﯽ‪ -‬ﻋﺒﺎرت ازﻗﻮه ﻫﺎي اﻧﺪﮐﻪ ازاﺛﺮﻋﻤﻞ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ذرات ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻫﻤﺪﻳﮕﺮﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻗﻮه ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ‪ -‬ﻗﻮه ﻫﺎي اﻧﺪﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ وﺷﺎﻣﻞ ‪2‬ﻧﻮع ذﻳﻞ اﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻗﻮه ﻫﺎي اﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﻮح ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻳ ﮏ ﺣﺠ ﻢ ﻣﻌ ﻴﻦ ﻣ ﺎﻳﻊ‬ ‫‪ 9‬ﻗﻮه ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ‪:‬‬
‫ﻼ ﻗﻮه ﻫﺎﻳﮑﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ وﻳﺎﻗﻮه ﻫﺎي ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤ ﻞ ﮐ ﻪ از‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺜ ً‬
‫ﻃﺮف ﺟﺪارﻫﺎ و ﮐﻒ ﺑﺎﻻي ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ 9‬ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي ﯾﺎ ﺣﺠﻤﯽ‪ :‬ﻗﻮه ﻫﺎي اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻗﻮه ﻣﻨﻘﺴﻤﻪ ﺑ ﺎﻻي ﺗﻤ ﺎم ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻋﻤ ﻞ‬
‫ﻼ ﻗﻮه ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﻴﻦ و ﻗﻮه اﻧﺮﺷﻴﺎﺋﻲ ﻳﺎ ﻋﻄﺎﻟﺖ‪.‬‬‫ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺜ ً‬
‫درﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﻫﻢ ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي و ﻫﻢ ﻗﻮ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻘﺴﻢ ﻗﻮه ﻫ ﺎي واﺣ ﺪي ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻣﻴﮕ ﺮدد ﮐ ﻪ ﻗ ﻮه‬
‫ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي را ﺑﻘﺴﻢ ﻗﻮه درﻓﻲ واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ و ﻗﻮه ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ را ﺑﻘﺴﻢ ﻗﻮه ﻓﻲ واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﻨﻮﻳﺴ ﻨﺪ‪ .‬ﺑ ﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮه واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻮي ﻋﺪدًا ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺗﻌﺠﻴﻞ و ﻗﻮه واﺣﺪ ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺴﺎوي ﺑ ﻪ ﺗﺸ ﻨﺞ از اﺛ ﺮ ﻗ ﻮه ﺳ ﻄﺤﻲ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ﺗﺸﻨﺞ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دو ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ) ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ ( و‬
‫‪o‬‬
‫ﻼ ﻗﻮه ﺳﻄﺤﻲ ‪ 'F‬ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ‪ ' S‬ﻋﻤ ﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳ ﺪ ﺑ ﻪ دو ﻣﺮﮐﺒ ﻪ‬
‫اﻓﻘﻲ )ﺗﺸﻨﺞ ﻣﻤﺎﺳﻲ( ﺗﺠﺰﻳﻪ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺜ ً‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ 'P‬و ‪ 'T‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻴﮕﺮددﮐﻪ ‪ 'P‬ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ‪ ' S‬و ‪ 'T‬ﻣﻤﺎس ﺑ ﻪ ‪' S‬‬
‫‪o‬‬
‫‪'T‬‬
‫ﺑﻨﺎم ﺗﺸ ﻨﺞ ﻣﻤﺎﺳ ﻲ ﻳ ﺎدﻣﻴﮕﺮدد وﺑ ﻪ ‪ W‬ﻧﺸ ﺎن داده‬ ‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪'S‬‬
‫‪o‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪'T‬‬ ‫ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪W‬‬
‫‪'S‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪'P‬‬ ‫‪ª Nº‬‬ ‫ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮدﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﺮف ‪ P‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻴﺸﻮد ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫‪'P‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪P‬‬ ‫»‪, « 2‬‬
‫‪'S‬‬ ‫¼ ‪¬m‬‬ ‫‪'S‬‬
‫درﺳﻴﺴﺘﻢ واﺣﺪات اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻓﺸﺎر ‪ P‬ﺑﻪ ‪ N/m2‬اﻧﺪازه ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﻳﮏ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﻓ ﻲ ﻣﺘ ﺮ‬
‫ﻣﺮﺑﻊ ‪ 1N/m2 = Pa‬ﺑﻨﺎم ﭘﺎﺳ ﮑﺎل ﻳ ﺎد ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ﺑﻄ ﻮر ﻋﻤ ﻮم ﻗﻴﻤ ﺖ ﺗﺸ ﻨﺠﺎت ﻣﻤﺎﺳ ﻲ ‪ τ‬و ﻓﺸ ﺎر ‪ P‬ﺗ ﺎﺑﻊ‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪W‬‬ ‫ ‪f1 x; y; z : t‬‬ ‫‪P‬‬ ‫ ‪f 2 x; y; z : t‬‬
‫ﮐﻤﻴﺎت وﺿﻴﻌﻪ و زﻣﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻳﻢ ﻗﻮه ﺛﻘﻞ و ﻗﻮه اﻧﺮﺷﻴﺎﺋﻲ ﻋﺒﺎرت ازﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﻮه واﺣﺪ ﮐﺘﻠ ﻮي‬
‫‪o‬‬
‫‪'F‬‬ ‫راﺑﺎﻻي ﻳﮏ واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ ﺑﻪ ‪ j‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ ﺑﻨﺎ ًء دارﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫‪j‬‬
‫‪'m‬‬
‫ﻗﻮه ﮐﺘﻠﻮي ‪ j‬ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻮاي ﺳﻄﺤﻲ ﺗﺎﺑﻊ ﮐﻮاردﻳﻨﺎت ﮐﻤﻴﺎت وﺿﻴﻌﻪ و زﻣﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ )‪j=f(x;y;z:t‬‬
‫‪o‬‬ ‫‪o‬‬
‫ﻻ ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﮐﻴﻔﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ دوﻗﻮه ﺳﻄﺤﻲ ‪ W‬و ‪ P‬وﻗﻮه ﮐﺘﻠﻮي ‪ j‬ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و اﻣﺎ در‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬
‫ﺣﺎﻻت اﺳﺘﺜﻨﺎﺋﻲ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﻫﺮﻳﮏ ازﻗﻮاي ‪ P , W‬و ‪ j‬ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻮه ‪ P‬ﮐﻪ در ﻓﻲ واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤ ﻞ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ ﺑﻨ ﺎم ﻓﺸ ﺎر ﻳ ﺎدﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻓﺸ ﺎرﻳﮑﻲ‬
‫از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺑﮑﻤ ﮏ آن ﻋﻤ ﻞ ﻣﺘﻘﺎﺑ ﻞ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت و‬
‫ﺳﻄﻮح ﻣﺤﺎﻃﻲ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔ ﺎه ﻋﻤ ﻞ ﻗ ﻮه ‪ P‬در ﻣ ﺎﻳﻊ ﺳ ﺎﮐﻦ ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ در آﻧﺼ ﻮرت‬
‫ﻓﺸ ﺎرﻣﺬﮐﻮررا ﺑﻨ ﺎم ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳ ﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨ ﺪ ﻳ ﺎ ﺑ ﻪ ﻋﺒ ﺎره‬
‫دﻳﮕﺮﻓﺸ ﺎرﻣﺎﻳﻊ ﺳ ﺎﮐﻦ ﺑ ﺎﻻي ﺳ ﻄﺢ وﻳﺎﺟﺴ ﻢ ﻣﻔ ﺮوق در آن ﺑﻨ ﺎم‬
‫ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳﺎدﻣﻴﮕﺮددوﺑﻌﺪاًﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮارﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﻫﺮﮔﺎه‬
‫در ﻳ ﮏ ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻣﺘﺤ ﺮک ﻓﺸ ﺎر ‪ P‬ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ در آﻧﺼ ﻮرت ﻓﺸ ﺎر ﻣ ﺬﮐﻮر ﺑﻨ ﺎم ﻓﺸ ﺎر‬
‫ﻫﺎﻳﺪرودﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺧ ﻮاص ﻓﺰﻳﮑ ﻲ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﻋﺒ ﺎرت اﻧ ﺪ از‪ :‬وزن ﺣﺠﻤ ﻲ ‪ ,‬ﮐﺜﺎﻓ ﺖ ‪ ,‬اﻧﻘﺒ ﺎض ‪ ,‬اﻧﺒﺴ ﺎط ﺣﺮارﺗ ﻲ و ﻟﺰﺟﻴ ﺖ‬
‫ﻣﺎﻳﻌ ﺎت )ﻣﻌﻠﻮﻣ ﺎت ﻣﻔﺼ ﻞ درﻣ ﻮرد ﺧ ﻮاص ﻓﺰﻳﮑ ﻲ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت درﻣﻀ ﻤﻮن ﻓﺰﻳ ﮏ اراﻳ ﻪ ﮔﺮدﻳ ﺪه اﺳ ﺖ(‪.‬‬
‫درﺳﻴﺴ ﺘﻢ ﺑ ﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠ ﻲ ﻣﻨﺤﻴ ﺚ واﺣ ﺪ اﻧ ﺪازه ﮔﻴ ﺮي ﻗ ﻮه ﻗ ﻮه را ﻗﺒ ﻮل ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﮐﺘﻠ ﻪ ‪ 1kg‬ﺗﻌﺠﻴ ﻞ‬
‫‪ 1m/sec2‬راﺑﺪﻫﺪ واﻳﻦ ﻗﻮه را ﺑﻨﺎم ﻧﻴﻮﺗﻦ ‪ N‬ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ 1N 1kg * m 2 .‬ودرﺑﻌﻀﻲ ﻣ ﻮارد ﻗ ﻮه را ﺑ ﻪ‬
‫‪sec‬‬
‫‪1MN‬‬ ‫‪1*10 KN‬‬‫‪3‬‬
‫ﮐﻴﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ ‪ KN‬و ﻣﻴﮕﺎ ﻧﻴﻮﺗﻦ ‪ MN‬ﻧﻴﺰ اﻧﺪازه ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1*10 6 N‬‬
‫‪N/m2‬‬ ‫ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ )ﻧﺴﺒﺖ ﻗﻮه ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ( از واﺣﺪ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑ ﺮ ﻣﺘ ﺮ ﻣﺮﺑ ﻊ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﭘﺎﺳﮑﺎل ‪ Pa‬ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪ 1Pa 1N2 .‬واﺣﺪات ﺑﺰرگ ﭘﺎﺳﮑﺎل ﻋﺒﺎرت از ﮐﻴﻠﻮ‬
‫‪m‬‬
‫ﭘﺎﺳﮑﺎل ‪ KPa‬و ﻣﻴﮕﺎ ﭘﺎﺳﮑﺎل ‪ MPa‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪1MPa 1*103 KPa 1*10 6 Pa .‬‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‬ ‫واﺣﺪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺑﻨﺎم ‪ Bar‬ﮐﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ 1*10 3 N2 10 3 pa‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﺎد‬
‫‪m‬‬

‫‪G‬‬
‫‪J‬‬ ‫ﻋﺒﺎرت از ﻧﺴﺒﺖ وزن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬ ‫‪ (1‬وزن ﺣﺠﻤﯽ ﻣﺎﯾﻊ‪-‬‬
‫‪W‬‬
‫‪ -G‬وزن ﻣﺎﻳﻊ و ‪ -W‬ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ‪ γ‬ﺑﻨﺎم وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫وزن ﺣﺠﻤﻲ ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي ﮐﻪ در ﻣﺴ ﺎﻳﻞ اﻧﺠﻨﻴ ﺮي ﺑﻴﺸ ﺘﺮ ﺑ ﻪ آﻧﻬ ﺎ ﺑ ﺮ ﻣﻴﺨ ﻮرﻳﻢ در ﺟ ﺪول‬
‫ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫وزن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ‬ ‫وزن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ‬

‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪kg/m3‬‬
‫ﻧﺎم ﻣﺎﻳﻊ‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪kg/m3‬‬
‫ﻧﺎم ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪15‬‬ ‫‪890 – 880‬‬ ‫ﺗﻴﻞ آﻓﺘﺎب ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫آب ﺻﺎف و ﻣﻘﻄﺮ‬
‫‪15‬‬ ‫‪920 – 890‬‬ ‫ﺗﻴﻞ ﭼﺮﺑﮑﺎري‬ ‫‪4‬‬ ‫آب ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺤﺮ ‪1030 – 1020‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪940 – 890‬‬ ‫ﻣﺎزوت‬ ‫‪15‬‬ ‫‪880 – 860‬‬ ‫ﻧﻔﺖ ﺳﺒﮏ‬
‫‪15‬‬ ‫‪950 – 930‬‬ ‫ﮔﻮدرون‬ ‫‪15‬‬ ‫‪900 – 880‬‬ ‫ﻧﻔﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪15‬‬ ‫‪800 – 790‬‬ ‫اﻟﮑﻮل ﺑﺪون آب‬ ‫‪15‬‬ ‫‪930 – 920‬‬ ‫ﻧﻔﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫‪0‬‬ ‫‪1260‬‬ ‫ﮔﻠﺴﺮﻳﻦ‬ ‫‪15‬‬ ‫‪820 – 790‬‬ ‫ﺗﻴﻞ ﺧﺎک‬
‫‪0‬‬ ‫‪13600‬‬ ‫ﺳﻴﻤﺎب‬ ‫‪15‬‬ ‫‪650‬‬ ‫ﺗﻴﻞ ﻃﻴﺎره‬
‫‪15‬‬ ‫‪750 – 700‬‬ ‫ﭘﻄﺮول ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬

‫ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﯾﻊ‪ -‬ﻋﺒﺎرت از ﮐﺘﻠﻪ ﻓﻲ واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻳﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﮐﺘﻠﻪ ﻣ ﺎﻳﻊ ﺑ ﺮ ﺣﺠ ﻢ آن‬ ‫‪(2‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪kg‬‬
‫‪U‬‬ ‫‪,‬‬ ‫ﺑﻨﺎم ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪W‬‬ ‫‪m3‬‬
‫درﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ از ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻦ ﮐﺜﺎﻓ ﺖ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ و ﻧﺴ ﺒﺖ ﮐﺜﺎﻓ ﺖ آب درﺻ ﻮرت‬
‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ t 3.98$‬وﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ وﺳﻴﻌًﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﮐﺜﺎﻓ ﺖ ﻧﺴ ﺒﻲ ﺑ ﻪ ‪ d‬ﻧﺸ ﺎن‬
‫داده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻧﺴﺒﻲ آب در ﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.99987‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0.99999‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪0.99712‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪0.98338‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪0.96556‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.99999‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪0.99750‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪0.99576‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪0.97794‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪0.95865‬‬
‫‪3.98‬‬ ‫‪1.00000‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪0.99915‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪0.99235‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪0.97194‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪0.99826‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪0.98820‬‬

‫ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻧﺴﺒﻲ آب ‪ d‬ﻋﺒﺎرت از ﻧﺴﺒﺖ ﮐﺜﺎﻓﺖ آب در ﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣ ﺮارت داده ﺷ ﺪه و ﺑﺰرﮔﺘ ﺮﻳﻦ ﻗﻴﻤ ﺖ‬
‫ﮐﺜﺎﻓﺖ آب در ﺻﻮرت ‪ t 3.98$‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ارﻗﺎم ﻓﻮق ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﻗﻄ ﺮه‬
‫ﻼ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وي ﻋﻤ ً‬
‫‪G‬‬
‫‪J‬‬ ‫ﺑﻴﻦ وزن ﺣﺠﻤﻲ ‪ γ‬و ﮐﺜﺎﻓﺖ ‪ ρ‬راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ وﺟﻮد دارد‪; G gM ; M UW :‬‬
‫‪W‬‬
‫‪UgW‬‬ ‫‪ -g‬ﺗﻌﺠﻴﻞ ﻗﻮه ﮐﺸﺶ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪Ug ; J‬‬ ‫‪Ug‬‬
‫‪W‬‬

‫ﻓﺸﺮده ﺷﺪن )اﻧﻘﺒﺎض( ﻣﺎﯾﻊ‪ -‬اﻧﻘﺒ ﺎض ﻋﺒ ﺎرت از ﺧ ﻮاص ﻣ ﺎﻳﻊ اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ در ﺻ ﻮرت‬ ‫‪(3‬‬
‫ﺗﻐﻴﺮ ﻓﺸﺎر و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺣﺠﻢ ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄ ﺮه وي ﺑﺴ ﻴﺎر ﮐ ﻢ ﻣﻨﻘ ﺒﺾ ﻣﻴﺸ ﻮد ﺑﻨ ﺎ ًء‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺠﻤﻲ ‪ E w‬ﻳﻌﻨﻲ رﻗﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﻲ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ در ﺻﻮرت اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻓﺸ ﺎر ﺑ ﻪ‬
‫· ‪§ 1‬‬ ‫‪ E w‬ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪک ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪dw‬‬
‫ﻳﮏ اﺗﻤﺴﻔﻴﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫¨‬ ‫¸‬
‫‪© Pa ¹‬‬ ‫‪w0 dp‬‬
‫‪ -dp‬ﺗﻐﻴﺮ ﺟﺰﺋﻲ ﻓﺸﺎر ‪kg/ m3‬‬ ‫‪ -dw‬ﺗﻐﻴﺮ ﺟﺰﺋﻲ ﺣﺠﻢ ‪m3‬‬ ‫‪ -W0‬ﺣﺠﻢ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ‪m3‬‬
‫ﺑﻄ ﻮر ﻣﺜ ﺎل ﺿ ﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒ ﺎض ﺣﺠﻤ ﻲ آب ﻣﻘﻄ ﺮ درﺻ ﻮرت درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت از‪ 00 – 200‬ﻣﺴﺎوﻳﺴ ﺖ ﺑ ﻪ‪:‬‬
‫‪1 cm 2‬‬
‫‪Ew‬‬ ‫‪0.0000475‬‬
‫‪21000 kg‬‬
‫درﺻ ﻮرت اﻓ ﺰاﻳﺶ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت و ﻓﺸ ﺎر‪-‬اﻧﻘﺒ ﺎض ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﭼﻨ ﺪﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒ ﻪ ﮐ ﺎﻫﺶ ﻣﻴﻴﺎﺑ ﺪ ﺑ ﻪ ﺧﺼ ﻮص‬
‫ﺿ ﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒ ﺎض ﺣﺠﻤ ﻲ ﺑ ﺮاي آب درﺻ ﻮرت درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ‪ 100 $ c‬وﻓﺸ ﺎر اﻟ ﻲ ‪ 500‬اﺗﻤﻮﺳ ﻔﻴﺮاز‬
‫‪2‬‬
‫‪ 1‬اﻟﻲ ‪ 1 cm‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪25000 kg‬‬ ‫‪21000‬‬
‫‪1‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪, Pa‬‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻌﮑﻮس ﺿﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺠﻤﻲ ﺑﻨ ﺎم ﻣ ﻮدول ﺣﺠﻤ ﻲ ارﺗﺠﺎﻋﻴ ﺖ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻳ ﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد‬
‫‪Ew‬‬
‫ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬ ‫‪E‬‬ ‫درﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻮرﻣﺎل ﺑﺮاي آب ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎ ‪ E w‬و‬
‫‪1‬‬
‫| ‪Ew‬‬ ‫‪, Pa 1‬‬ ‫‪E | 2 u109 , Pa‬‬
‫‪2 u10‬‬ ‫‪9‬‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ﺿﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺠﻤﻲ آب ‪ E w‬ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻊ ﻓﺸﺎر و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ درﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪$‬‬ ‫‪βw *10-10 * Pa-1‬‬ ‫‪ Pa * 10-4‬درﺻﻮرت ﻓﺸﺎر‬

‫‪t ,C‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪5.4‬‬ ‫‪5.37‬‬ ‫‪5.31‬‬ ‫‪5.23‬‬ ‫‪5.15‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪5.29‬‬ ‫‪5.23‬‬ ‫‪5.18‬‬ ‫‪5.08‬‬ ‫‪4.93‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪5.23‬‬ ‫‪5.18‬‬ ‫‪5.08‬‬ ‫‪4.98‬‬ ‫‪4.81‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪5.18‬‬ ‫‪5.1‬‬ ‫‪5.03‬‬ ‫‪4.88‬‬ ‫‪4.7‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪5.15‬‬ ‫‪5.05‬‬ ‫‪4.95‬‬ ‫‪4.81‬‬ ‫‪4.6‬‬

‫اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺟﺴﺎم ﺟﺎﻣﺪ ﺗﺎﺑﻊ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻮک ﺑﻮده و داراي ﺧﺎﺻﻴﺖ ارﺗﺠﺎﻋﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻫ ﺮ زﻣﺎﻧﻴﮑ ﻪ ﻗ ﻮه ﻋﺎﻣ ﻞ ﮐ ﻪ ﺑﺎﻋ ﺚ اﻧﻘﺒ ﺎض آن ﻣﻴﮕ ﺮدد ﺑﺮﻃ ﺮف ﮔ ﺮدد دوﺑ ﺎره ﺑ ﻪ ﺣﺎﻟ ﺖ اوﻟ ﻲ ﺧ ﻮد‬
‫ﺑﺮﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ﺑ ﻪ ﺧ ﺎﻃﺮ ﮐ ﻢ ﺑ ﻮدن اﻧﻘﺒ ﺎض ﻣﺎﻳﻌ ﺎت و ﻫﻤﭽﻨ ﺎن ﺗ ﺎﺛﻴﺮ ﺧﻴﻠ ﻲ ﮐ ﻢ آن ﺑ ﺎﻻي ﭘﺪﻳ ﺪه ﻫ ﺎي ﻣ ﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ درﺣﻞ اﮐﺜﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ ازآن ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﮔﺮدﻳﺪه وﻣﺎﻳﻊ را ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻘﺒﺎض ﻣﻴﺪاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﯽ ﻣﺎﯾﻌﺎت‪ -‬ﻋﺒﺎرت از ﺗﻐﻴﺮ ﺣﺠﻢ ازاﺛﺮ ﺗﻐﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑ ﻪ‬ ‫‪(4‬‬
‫ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ زﻳﺎد ﺷﺪن ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ازاﺛﺮ ﺻﻌﻮد درﺟﻪ ﺣﺮارت را ﺑﻨﺎم اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ ﻳ ﺎد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨ ﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴ ﺮ‬
‫ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ ازاﺛ ﺮ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ﺗﻮﺳ ﻂ ﺿ ﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴ ﺎط ﺣﺮارﺗ ﻲ ‪ E t‬اراﺋ ﻪ ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ﺿ ﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴ ﺎط‬
‫ﺣﺮارﺗﻲ ﺗﻐﻴﺮ ﻧﺴﺒﻲ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ را درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺣﺮارت ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻳﮏ درﺟﻪ ﺑﻠﻨﺪ رود ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪1 dw‬‬
‫‪Et‬‬ ‫‪u‬‬
‫‪w dt‬‬
‫‪ -dw‬ﺗﻐﻴﺮ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ dt‬دارد‪.‬‬ ‫‪ -w‬ﺣﺠﻢ اوﻟﻲ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪1‬‬
‫| ‪Et‬‬ ‫ﺑﺮاي آب درﺻﻮرت ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻮرﻣﺎل ﻣﻴﺘﻮان ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ‪qc 1 :‬‬
‫‪10000‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻮدول ارﺗﺠﺎﻋﻴﺖ ‪ E‬درﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪$‬‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ‪ E , Pa * 104‬درﺻﻮرت ﻓﺸﺎر ‪Pa * 10-4‬‬

‫‪t ,C‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪390‬‬ ‫‪780‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪185400‬‬ ‫‪186400‬‬ ‫‪188400‬‬ ‫‪191300‬‬ ‫‪197200‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪189300‬‬ ‫‪191300‬‬ ‫‪193300‬‬ ‫‪197200‬‬ ‫‪203100‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪191300‬‬ ‫‪193300‬‬ ‫‪197200‬‬ ‫‪201100‬‬ ‫‪208000‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪193300‬‬ ‫‪196200‬‬ ‫‪199100‬‬ ‫‪205000‬‬ ‫‪212900‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪194200‬‬ ‫‪198200‬‬ ‫‪202100‬‬ ‫‪208000‬‬ ‫‪217800‬‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ ‪ E t‬درﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪$‬‬ ‫‪ Bt * 106 , qC‬درﺻﻮرت ﻓﺸﺎر ‪Pa * 105‬‬
‫‪t ,C‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪200‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪900‬‬
‫‪1 – 10‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪149‬‬ ‫‪229‬‬
‫‪10 – 20‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪165‬‬ ‫‪183‬‬ ‫‪236‬‬ ‫‪289‬‬
‫‪40 – 50‬‬ ‫‪422‬‬ ‫‪422‬‬ ‫‪426‬‬ ‫‪429‬‬ ‫‪437‬‬
‫‪60 – 70‬‬ ‫‪556‬‬ ‫‪548‬‬ ‫‪539‬‬ ‫‪523‬‬ ‫‪514‬‬
‫‪90 - 100‬‬ ‫‪719‬‬ ‫‪704‬‬ ‫–‬ ‫‪661‬‬ ‫‪621‬‬
‫ﻟﺰﺟﯿ ـﺖ ﻣﺎﯾﻌــﺎت‪ -‬ﻣﻘﺎوﻣ ﺖ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﮐ ﻪ ﺳ ﺒﺐ ﺗﻐﻴ ﺮ ﺷ ﮑﻞ آﻧﻬ ﺎ ﻣﻴﮕ ﺮدد ﺗﻮﺳ ﻂ ﻟﺰﺟﻴ ﺖ‬ ‫‪(5‬‬
‫دﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﻲ )اﺻ ﻄﮑﺎک داﺧﻠ ﻲ( ﻣﺸ ﺨﺺ ﺳ ﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﻗ ﻮه اﺻ ﻄﮑﺎک داﺧﻠ ﻲ درﻣ ﺎﻳﻊ ‪ W‬درﻓ ﻲ واﺣ ﺪ‬
‫‪du‬‬
‫‪W rP‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪dy‬‬
‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ – du/dy‬ﮔﺮادﻳﻨ ﺖ ﺳ ﺮﻋﺖ ﺑ ﻪ ﺟﻬ ﺖ ﻋﻤ ﻮد ﺑ ﻪ ﺟﺮﻳ ﺎن ﻣ ﺎﻳﻊ ‪ – μ‬ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﻣﻄﻠ ﻖ وﻳ ﺎ ﻟﺰﺟﻴ ﺖ‬
‫دﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻴﻤﺖ ‪ W‬ﻫﻤﻴﺸ ﻪ ﻣﺜﺒ ﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ ‪ ,‬ﺑ ﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤ ﻮظ درﻓﻮرﻣ ﻮل ﻓ ﻮق ﻋﻼﻣ ﻪ ‪ +‬وﻳ ﺎ –‬
‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻼﻣﻪ ‪ du/dy‬ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻟﺰﺟﻴﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ ﺑﻪ ﭘ ُﻮ )‪ (P‬وﻳﺎ ﭘﺎﺳﮑﺎل ﺿﺮب در ﺛﺎﻧﻴ ﻪ * ‪(Pa‬‬
‫)‪ sec‬اﻧﺪازه ﻣﻴﺸﻮد ‪1P 0.1Pa * sec‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻟﺰﺟﻴﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺎﻳﻊ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﻟﺰﺟﻴﺖ دﻳﻨ ﺎﻣﻴﮑﻲ ﻣ ﺎﻳﻊ )‪(μ‬‬
‫‪P‬‬
‫‪X‬‬ ‫و ﮐﺜﺎﻓﺖ آن )‪ (ρ‬ﺑﻨﺎم ﻟﺰﺟﻴﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪U‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
 ‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪2‬‬
‫‪1st 1u10 4 , m‬‬
‫ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﺳ ﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑ ﻪ ﺳ ﺘﻮک )‪ (st‬ﻳ ﺎ ﺑ ﻪ ﻣﺘ ﺮ ﻣﺮﺑ ﻊ ﻓ ﻲ ﺛﺎﻧﻴ ﻪ اﻧ ﺪازه ﻣﻴﺸ ﻮد‪sec .‬‬
‫ﻟﺰﺟﻴﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ آب درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ 20qc‬ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪2‬‬
‫‪X 20qc | 0.01st | 1u10 6 , m sec‬‬
‫ﻼ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻧﺒﻮده ﺑﻠﮑﻪ درﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣ ﺮارت ﮐ ﺎﻫﺶ ﻣ ﻲ ﻳﺎﺑ ﺪ‪ .‬ﻗﻴﻤ ﺖ‬
‫ﻟﺰﺟﻴﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤ ً‬
‫ﻟﺰﺟﻴﺖ دﻳﻨﺎﻣﻴﮑﻲ آب درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪P, pa u sec‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪P, pa u sec‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪P, pa u sec‬‬ ‫‪t$ ,C‬‬ ‫‪P, pa u sec‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0.00179‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪0.00114‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪0.0008‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪0.000597‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0.00173‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪0.00112‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪0.000783‬‬ ‫‪46‬‬ ‫‪0.000587‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0.00167‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪0.00109‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪0.000767‬‬ ‫‪47‬‬ ‫‪0.000577‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪0.00162‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪0.00106‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪0.000751‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪0.000568‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪0.00157‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪0.00103‬‬ ‫‪34‬‬ ‫‪0.000726‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪0.000558‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪0.00152‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪0.00101‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪0.000721‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪0.000549‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪0.00147‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪0.00098‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪0.000706‬‬ ‫‪51‬‬ ‫‪0.000541‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪0.00143‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪0.00096‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪0.000693‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪0.000532‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪0.00139‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪0.00094‬‬ ‫‪38‬‬ ‫‪0.000679‬‬ ‫‪53‬‬ ‫‪0.000524‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪0.00135‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪0.00092‬‬ ‫‪39‬‬ ‫‪0.000666‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪0.000515‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪0.00131‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪0.00089‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪0.000654‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪0.000507‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪0.00127‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪0.00087‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪0.000642‬‬ ‫‪56‬‬ ‫‪0.000499‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪0.00124‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪0.00086‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪0.00063‬‬ ‫‪57‬‬ ‫‪0.000492‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪0.0012‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪0.00084‬‬ ‫‪43‬‬ ‫‪0.000618‬‬ ‫‪58‬‬ ‫‪0.000484‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪0.00117‬‬ ‫‪29‬‬ ‫‪0.00082‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪0.000608‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪0.000477‬‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ﻟﺰﺟﻴﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ آب ﻣﻘﻄﺮ و ﻋﺎدي درﺟﺪول ذﻳﻞ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ X ˜10 6 m‬درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت داده ﺷﺪه ‪qC‬‬
‫‪sec‬‬
‫آب‬ ‫‪100‬‬
‫‪10‬‬

‫‪12‬‬

‫‪14‬‬

‫‪16‬‬

‫‪18‬‬

‫‪20‬‬

‫‪30‬‬

‫‪40‬‬

‫‪50‬‬

‫‪60‬‬

‫‪70‬‬

‫‪80‬‬

‫‪90‬‬
‫‪0‬‬

‫‪6‬‬

‫‪8‬‬
‫‪1.79‬‬

‫‪1.47‬‬

‫‪1.38‬‬

‫‪1.31‬‬

‫‪1.23‬‬

‫‪1.17‬‬

‫‪1.11‬‬

‫‪1.06‬‬

‫‪1.01‬‬

‫‪0.81‬‬

‫‪0.60‬‬

‫‪0.56‬‬

‫‪0.48‬‬

‫‪0.42‬‬

‫‪0.37‬‬

‫‪0.33‬‬

‫‪0.29‬‬

‫ﻣﻘﻄﺮ‬
‫‪1.56‬‬ ‫‪1.47‬‬ ‫‪1.38‬‬ ‫‪1.31‬‬ ‫‪1.23‬‬ ‫‪1.17‬‬ ‫‪1.11‬‬
‫ﻋﺎدي‬ ‫–‬ ‫‪1.67‬‬
‫‪1.73‬‬ ‫‪1.61‬‬ ‫‪1.52‬‬ ‫‪1.42‬‬ ‫‪1.34‬‬ ‫‪1.27‬‬ ‫‪1.2‬‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻗﻄﺮه وي در ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ , 1‬ﻟﺰﺟﻴﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻌﻀ ﻲ از ﻣﺎﻳﻌ ﺎت در ﺻ ﻮرت درﺟ ﻪ‬
‫ﺣﺮارت ‪ 20qC‬درﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ , 2‬ﻟﺰﺟﻴﺖ ﺷﺮﻃﻲ و ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ در ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ , 3‬ﮐﺜﺎﻓﺖ و ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﺳ ﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ‬
‫ﻫﻮاي ﺧﺸﮏ )‪ (P=98KPa‬درﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ , 4‬ﮐﺜﺎﻓﺖ وﻟﺰﺟﻴﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻌﻀ ﻲ ﮔ ﺎزات )‪(P=100KPa‬‬
‫درﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ , 5‬ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺎﻳﻊ )در ‪ ( 20qC‬درﺿﻤﻴﻤﻪ ‪ 6‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻋﻤﻞ ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﻣﺎﻳﻌ ﺎت ﺗﻮﺳ ﻂ )رﻳﺴ ﮑﺎزي ﻣﺘ ﺮ( ﺗﻌ ﻴﻦ ﻣﻴﺸ ﻮد واﮐﺜ ﺮًا ﺑ ﻪ درﺟ ﻪ اﻧﮕﻠ ﺮ) ‪ ( qE‬ﻧﺸ ﺎن داده‬
‫ﻣﻴﺸ ﻮد‪ .‬ﺑ ﻪ ﻣﻨﻈ ﻮر ﮔ ﺬار از ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﺷ ﺮﻃﻲ ﺑ ﻪ درﺟ ﻪ اﻧﮕﻠ ﺮ ) ‪ ( qE‬ﺑ ﻪ ﻟﺰﺟﻴ ﺖ ﺳ ﻴﻨﻤﺎﺗﻴﮑﻲ از ﻓﻮرﻣ ﻮل‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻮي اُوﺑﻲ ﻟﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ‪X (0.0731qE  0.0631/ qE )10 4 m sec‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻮد‪.‬‬ ‫ﺘﻔﺎده ﻣﻴ ﺸ‬ ‫ﻮل اﺳ‬ ‫ﻮرﻳﮑﻲ ا‪.‬د‪.‬اﻧﺘﺸ‬ ‫ﺎازﻓﻮرﻣﻮل ﺗ ﻴ‬ ‫وﻳ‬

‫‪ª‬‬ ‫‪X  0.0294  X 1‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪º‬‬
‫‬
‫‪2‬‬
‫‪qE‬‬ ‫‪24X «2.3 log‬‬ ‫‬ ‫‪2‬‬
‫» ‪ 0.0294  X 2  0.0166‬‬
‫«¬‬ ‫‪X 2  0.0166  X X‬‬ ‫»¼‬
‫‪2‬‬
‫دراﻳﻨﺠﺎ ‪ υ‬ﺑﻪ ‪ cm sec‬اﻧﺪازه ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺜ ﺎل‪ :‬دراﺛ ﺮ ﻳ ﮏ ﺗﺠﺮﺑ ﻪ وزن ‪ 2.5‬ﻣﺘ ﺮ ﻣﮑﻌ ﺐ ﻣ ﺎﻳﻊ ‪ 18.75‬ﮐﻴﻠ ﻮ ﻧﻴ ﻮﺗﻦ ﺑﺪﺳ ﺖ آﻣ ﺪه اﺳ ﺖ ‪ ,‬وزن‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ و ﮐﺜﺎﻓﺖ آن را درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫وزن = ‪18.75 KN‬‬ ‫ﺣﺠﻢ = ‪2.5m3‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﮐﺘﻠﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬

‫ﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬درﻳﮏ ﻇﺮف ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ووزن ‪ 30.2 KN‬ﺗﻴﻞ وﺟ ﻮد دارد ‪ ,‬ﺛﻘﻠ ﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻ ﻪ ﺗﻴ ﻞ را‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫وزن ﺗﻴﻞ = ‪30.2 KN‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﺗﻴﻞ = ‪4m3‬‬
‫‪G‬‬ ‫‪30.2‬‬ ‫‪KN‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪7.55‬‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﺗﻴﻞ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪W‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪m3‬‬
‫ﺛﻘﻠﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﺗﻴﻞ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬

‫ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺎﯾﻌﺎت‪:‬‬

‫ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﻗ ﻮاي ﺟ ﺬب ﻣﺘﻘﺎﺑ ﻞ ﻣ ﺎﻟﻴﮑﻮﻟﻲ ﻗﺸ ﺮ ﺳ ﻄﺤﻲ ﮐ ﻪ در ﺗ ﻼش ﮐﻮﺗ ﺎه ﺳ ﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ – ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺳ ﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨ ﻲ را ﺑﺨ ﻮد ﻣﻴﮕﻴ ﺮدو ﻗ ﻮه ﻫ ﺎي اﺿ ﺎﻓﻲ اﻳﺠ ﺎد ﻣﻴﮕ ﺮدد ﮐ ﻪ‬
‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ و ﻳﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر درﻣﺎﻳﻌﺎت ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺘﺬﮐﺮه ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻮرﻣﻮل ﻻﭘﻼس ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪1 1‬‬
‫)  ( ‪Ps V‬‬
‫‪r1 r2‬‬ ‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ – σ‬ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﺑﻪ ‪N/m‬‬
‫‪ r1‬و ‪ – r2‬ﺷﻌﺎع ﻫﺎي ﻣﻨﺤﻨﻴﺎت ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر درﺳﻄﺢ ﻣﺤﺪب ﻣﺎﻳﻊ اﻓﺰاﻳﺶ ودر ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻌﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ 20qC‬ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ آب درﺗﻤﺎس ﺑﺎﻫﻮا ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪V 0.0726 N m :‬‬
‫‪V‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ‪V 0  E t ' t :‬‬
‫‪ V0‬و‬ ‫‪ - V 0‬ﮐﺸ ﺶ ﺳ ﻄﺤﻲ درﺻ ﻮرت ﺗﻤ ﺎس ﺑ ﺎ ﻫ ﻮا دردرﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ‪ 0qC‬وﺑ ﺮاي آب ‪0.076 N‬‬
‫‪m‬‬
‫)‪ E 0.00015 N (m u qc‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ دروﺳﺎﻳﻞ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ‪ ,‬اﻧﺪازه ﻧﻤﻮدن ﻓﺸﺎر ‪ ,‬ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺎﻳﻊ ازﻃﺮﻳﻖ ﻣﺠ ﺮاي ﮐﻮﭼ ﮏ‬
‫ﻻ ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ درﻧﻠﻬ ﺎي ﺑ ﺎﻗﻄﺮ ﮐﻮﭼ ﮏ ﺑﻴﺸ ﺘﺮ اﺗﻔ ﺎق ﻣﻴﺎﻓﺘ ﺪ‬‫ﻓﻠﺘﺮﻳﺸﻦ وﻏﻴﺮه ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮ ً‬
‫‪2V‬‬ ‫‪2V‬‬
‫‪hsurf‬‬ ‫‪ Psurf‬وﻳﺎ‬ ‫وﺑﻪ ﻓﻮرﻣﻮل ذﻳﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬
‫‪Ugr‬‬ ‫‪r‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪ – r‬ﺷﻌﺎع ﻧﻞ و ‪ - hsurf‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪي‬

‫ﺑﺮاي آب درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ 20qC‬ارﺗﻔﺎع ﺻﻌﻮد ﮐﺎﭘﻠﻴﺎري )درﺻ ﻮرت ﻧﻠﻬ ﺎي ﺷﻴﺸ ﻪ اي( ﻗ ﺮار‬
‫‪10.15‬‬
‫‪hsurf‬‬ ‫ذﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪d‬‬
‫‪ – d‬ﻗﻄﺮ ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﻪ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آب ﺑﻌﺪ از آﻧﮑﻪ ﺟﺪار داﺧﻞ ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اس را ﺗﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ‪ Fsurf‬در آن ﺑﻠﻨﺪ‬
‫‪Fsurf‬‬ ‫ﻣﻴﺮود و ﺑﻠﻨﺪ رﻓﺘﻦ آب درﻧﻞ ﺗﺎ وﻗﺘﻲ دوام ﻣﻴﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺎوات ذﻳﻞ ﺑﺮﻗﺮارﮔﺮدد‪G :‬‬
‫‪Sd 2‬‬
‫‪ G‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪Ug u‬‬ ‫درﻳﻨﺠﺎ ‪h‬‬
‫‪4‬‬
‫ﺳ ﻴﻤﺎب ﮐ ﻪ ﺟ ﺪار داﺧ ﻞ ﻧ ﻞ را ﺗ ﺮ ﻧﻤ ﻲ ﺳ ﺎزد و ﺳ ﻄﺢ آن در ﻧ ﻞ ﺗ ﺎ وﻗﺘ ﻲ ﭘ ﺎﺋﻴﻦ ﻣ ﻲ آﻳ ﺪ ﮐ ﻪ ﻗ ﻮه ﮐﺸ ﺶ‬
‫ﺳﻄﺤﻲ ‪ Fsurf‬ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ وزن ‪ G‬ﮔﺮدد ﻳﻌﻨﻲ‪Fsurf G :‬‬
‫‪ – d‬ﻋﺒﺎرت از ﻗﻄﺮ داﺧﻞ ﻧﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻮه ﺷﻌﺮﯾﻪ )ﺧﺎﺻﯿﺖ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻦ آب در ﺳﻮراﺧﻬﺎ( ‪:capillarity of water‬‬
‫وﻗﺘﻴﮑﻪ ﻳﮏ ﻧﻞ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﮐﻮﭼﮏ در آب ﻓﺮو ﺑﺮده ﺷ ﻮد ‪ ,‬آب در ﻧ ﻞ ﺑﺸ ﮑﻞ ﺳ ﻄﺢ ﻣﻘﻌ ﺮ ﺑﻠﻨ ﺪ ﻣﻴ ﺮود‪ .‬ﻋﻠ ﺖ‬
‫اﻳﻦ ﺑﻠﻨﺪ رﻓﺘﻦ در آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﺴﭙﻨﺪﮔﻲ ﺑﻴﻦ ﺟﺪار ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي و ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل آب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ﭼﺴ ﭙﻨﺪﮔﻲ‬
‫ﻣ ﺎﻟﻴﮑﻮل ﻫ ﺎي آب ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ‪.‬اﮔﺮ ﻧ ﻞ ﻣﺘ ﺬﮐﺮه در ﺳ ﻴﻤﺎب ﻓﺮوﺑ ﺮده ﺷ ﻮد ﺳ ﻄﺢ ﺳ ﻴﻤﺎب ﺑﺸ ﮑﻞ ﻣﺤ ﺪب ﭘ ﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺮودزﻳﺮا ﭼﺴﭙﻨﺪه ﮔﻲ ﺟﺪار ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي و ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎب ﮐﻤﺘ ﺮ ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ﭼﺴ ﭙﻨﺪه ﮔ ﻲ ﻣ ﺎﻟﻴﮑﻮل‬
‫ﻫﺎي ﺳﻴﻤﺎب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎل دﻳﮕﺮ ﮐﺸﺶ ﺳ ﻄﺤﻲ آن اﺳ ﺖ ﮐ ﻪ ﺳ ﻴﻤﺎب ﺟ ﺪار ﻧ ﻞ ﺷﻴﺸ ﻪ اي را ﺗ ﺮ ﻧﻤﻴﺴ ﺎزد‪.‬‬
‫ﺣﺎدﺛ ﻪ ﻓ ﻮق را ﺑﻨ ﺎم ﺑﻠﻨ ﺪ رﻓ ﺘﻦ ﮐ ﺎﭘﻴﻠﻴﺮي )‪ (Capillary rise‬ﻳ ﺎ ﺑﻠﻨ ﺪ‬
‫رﻓﺘﻦ ﺷﻌﺮﻳﻪ )ﻣﻮﻳﻪ اي( ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ – h‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪ رﻓﺘﻦ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي‬
‫‪ – d‬ﻗﻄﺮ ﺗﻴﻮپ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي‬
‫‪ – α‬زاوﻳﻪ ﭼﺴﭙﺶ ﺳﻄﺢ آب‬
‫‪ – σ‬ﻗﻮه ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ در ﻓﻲ واﺣﺪ ﻃﻮل ﺗﻴﻮپ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي ﺑﻪ ‪N/m‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ وزن آب در ﺗﻴﻮپ ﺑﺎﻻ ﺗﺮ از ﺳﻄﺢ آب ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑ ﻪ ‪:‬‬
‫‪Sd 2‬‬
‫‪G Jh u‬‬ ‫)‪ (1‬‬
‫‪4‬‬
‫ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪p V ˜ S ˜ d ˜ cos D (2) :‬‬
‫ازآﻧﺠﺎﻳﻴﮑﻪ وزن ﺳﺘﻮن آب داﺧﻞ ﺗﻴﻮپ دراﺛﺮ ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ درﺗﻮازن ﻗﺮار دارد ﭘ ﺲ‬
‫‪4V cos D‬‬ ‫‪Sd 2‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪ Jh u‬و ﻳﺎ ‪:‬‬ ‫راﺑﻄﻪ )‪ (1‬و )‪ (2‬ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪V ˜ S ˜ d ˜ cos D :‬‬
‫‪Jd‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
 ‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺜ ﺎل‪ :‬ﺗ ﺎﺛﻴﺮ ﮐ ﺎﭘﻴﻠﻴﺮي رادرﺗﻴ ﻮپ ﺷﻴﺸ ﻪ اي ﺑ ﻪ ﻗﻄ ﺮ ‪ 4‬ﻣﻠ ﻲ ﻣﺘ ﺮ درآب و ﺳ ﻴﻤﺎب درﻳﺎﺑﻴ ﺪ‪ .‬ﻗﻴﻤ ﺖ ﮐﺸ ﺶ‬
‫ﺳﻄﺤﻲ آب و ﺳﻴﻤﺎب درﺗﻤﺎس ﺑﺎﻫﻮا ﻣﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪ 0.0735 N/m‬و ‪ 0.5100 N/m‬وزاوﻳﻪ ﺗﻤﺎس ﺑ ﺮاي‬
‫آب ‪ D 0q‬و ﺑﺮاي ﺳﻴﻤﺎب ‪ D 130q‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي در آب‪:‬‬ ‫‪d 4mm 4 u10 3 m‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ آب در ﺻﻮرت ‪t 20q‬‬
‫‪t 20qc‬‬
‫ﻪ‪:‬‬ ‫ﺖﺑ‬ ‫ﻣﺴﺎوي اﺳ‬
‫‪V w 0.0735 N / m‬‬
‫‪Jw‬‬ ‫‪9.8KN / m‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪9.8 u 10 N / m‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪V m 0.5100 N / m‬‬
‫ﭘﺲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي در آب ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬ ‫‪D w 0q‬‬
‫‪4V w ˜ cos D‬‬ ‫‪4 u 0.0735 u cos 0q‬‬ ‫‪D m 130q‬‬
‫‪hw‬‬ ‫‪7.5 u 10 3 m‬‬
‫‪Jw ˜d‬‬ ‫‪3‬‬
‫) ‪(9.8 u 10 )(4 u 10‬‬
‫‪3‬‬

‫ﺗ‬
‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮐﺎﭘﻴﻠﻴﺮي در ﺳﻴﻤﺎب‪:‬‬
‫درﺻﻮرت ‪ t 20q‬و ‪J m 132.8 u103 N / m3‬‬
‫‪4V m ˜ cos D‬‬ ‫‪4 u 0.5100 u cos130q‬‬
‫‪hm‬‬ ‫)‪3.84 u 10 3 (0.6428‬‬ ‫‪2.47 u 10 3 m‬‬ ‫‪2.47mm‬‬
‫‪Jm ˜d‬‬ ‫) ‪(132.8 u 10 3 )(4 u 10 3‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرات ﻣﺸﺒﻮع )‪:(psat.st‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرات ﻣﺸﺒﻮع ﻋﺒﺎرت از ﻓﺸﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ درﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮدﻳ ﺖ آن ﻣ ﺎﻳﻊ ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ و ﺑﺨ ﺎر آن‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻳﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻊ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﺑﺨ ﺎر ﺗﺒ ﺪﻳﻞ ﻣﻴﺸ ﻮﻧﺪ ﻣﺴ ﺎوي ﺑ ﻪ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﺎﻟﻴﮑﻮل ﻫﺎي ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ واﭘﺲ ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺒﺪل ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎرات ﻣﺸﺒﻮع ﻣﺴﺘﻘﻴﻤًﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ درﺻ ﻮرت ﺻ ﻌﻮد درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود‪ .‬ﻗﻴ ﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺨ ﺎرات ﻣﺸ ﺒﻮع درﺻ ﻮرت درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ﻣﺨﺘﻠ ﻒ درﺟ ﺪول ذﻳ ﻞ‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪$‬‬
‫‪C‬‬ ‫درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪100‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪50 40 30‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪613pa‬‬
‫‪101325‬‬

‫‪70070‬‬

‫‪47334‬‬

‫‪31164‬‬

‫‪19894‬‬

‫‪12348‬‬

‫‪7350‬‬

‫‪4214‬‬

‫‪2332‬‬

‫‪1225‬‬

‫‪872p‬‬

‫آب‬
‫‪85260‬‬

‫‪37240‬‬

‫‪13720‬‬

‫‪7840‬‬

‫‪3430‬‬

‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫ﻧﻔﺖ ﺳﺒﮏ‬

‫‪31948‬‬

‫‪22538‬‬

‫‪16562‬‬

‫‪10682‬‬

‫‪7938‬‬

‫‪6468‬‬

‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫ﺑﻨﺰﻳﻦ‬

‫‪13720‬‬

‫‪8320‬‬

‫‪5390‬‬

‫‪3136‬‬

‫‪1734‬‬

‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫–‬ ‫ﻣﺤﻠﻮل ﮔﻞ‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺗﺨﺮﯾﺶ ﻣﺎﯾﻌﺎت‪:‬‬
‫درﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻴﻔﻲ ﺣﺘﻤًﺎ ﻳﮑﻤﻘﺪار ﮔﺎز ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺨﻠﻮط وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺧﺘﻼط ﮔﺎزات در‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻨﺎم آﺳﻮرﻳﺸﻦ )ﺟﺬب ﺣﺠﻤﻲ( ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪$‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻳﮏ ﺣﺠ ﻢ ﻳ ﮏ رﻳﺨ ﺖ ﻣ ﺎﻳﻊ را ﻃ ﻮري درﻧﻈ ﺮ ﺑﮕﻴ ﺮﻳﻢ ﮐ ﻪ ﻓﺸ ﺎر در آن ‪ P‬وﺣ ﺮارت آب ‪ t‬ﺑﺎﺷ ﺪ‬
‫ﻓﺮض ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺛ ﺮ ﮐ ﺪام ﻋﻠﺘ ﻲ ﻳ ﺎ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ﺑﻠﻨ ﺪ رود وﻳ ﺎﻫﻢ ﻓﺸ ﺎر ‪ P‬ﮐ ﻢ ﺷ ﻮد ﭘ ﺲ ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺪ‬
‫راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ ﺑﺪﺳﺖ آﻳﺪ‪P  psat.st :‬‬
‫درﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق در داﺧﻞ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﺣﺒﺎﺑﻬ ﺎي ﻣﻤﻠ ﻮ از ﺑﺨ ﺎرات ﻣﺸ ﺒﻮع‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﮕﺮددﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﻔﻠﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﺒﺎﺑﻬ ﺎ ﻻزم اﺳ ﺖ ﺗ ﺎ ‪ P ! psat.st‬ﺑﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑ ﺮاي اﻳ ﻦ ﻣﻨﻈ ﻮر‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ‪ P‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد وﻳﺎﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ‪ psat.st‬ﮐﻢ ﮔﺮدد ) ‪ psat.st‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮐ ﻢ ﺳ ﺎﺧﺘﻦ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ‪ t $‬ﻣﻴﺘﻮاﻧ ﺪ‬
‫ﮐﻢ ﮔﺮدد( ﻋﻤﻠﻴﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪن ﺣﺒﺎﺑﻬ ﺎ و ﺧ ﺎرج ﺷ ﺪن ﺳ ﺮﻳﻊ ﮔ ﺎزات از ﻣ ﺎﻳﻊ در ﺻ ﻮرت ﮐ ﺎﻫﺶ ﻓﺸ ﺎر در‬
‫ﺣﺮارت ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻨﺎم ﺗﺨﺮﻳﺶ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺣﺒﺎب ﮔ ﺎزات وﺑﺨ ﺎرات ﻳ ﮏ رﻳﺨ ﺖ ﺑ ﻮدن ﻣ ﺎﻳﻊ را ﺑ ﺮﻫﻢ زده و‬
‫ﺧﻮاص ﻓﺰﻳﮑﻲ ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت را ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ از ﺳﺎﺣﻪ ﻓﺸﺎر ﮐﻢ داﺧﻞ ﺳﺎﺣﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﺮدد ﺣﺒﺎﺑﻬﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻨﻔﻠﻖ ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ‬
‫اﻧﻔﻼق در ﻧﺰدﻳﮏ ﺟﺪار ﺟﺎﻣﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﺟﺪار را ﺗﺨﺮﻳﺶ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﺮ ﺳﺎﺧﺘﻦ‪:‬‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﺎﻳﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس آن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺟﺎﻣﺪ ﻣﺤﺎﻃﻲ ﺧ ﻮﻳﺶ ﺗﻌﺎﻣ ﻞ ﻧﻤ ﻮده و آﻧ ﺮا‬
‫ﺗﺮ ﻣﻴﺴﺎزد‪ .‬ﻋﻤﻠﻴﻪ ﺗﺮﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻮﺳﻂ زاوﻳﻪ ‪ α‬ﮐﻪ در‬
‫ﻧﻘﻄ ﻪ ﺗﻤ ﺎس ﺳ ﻄﺢ ﻣ ﺎﻳﻊ ﺑﺎﺟ ﺪار ﺟﺎﻣ ﺪ ﺗﺸ ﮑﻴﻞ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد ‪ ,‬ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫درﺻ ﻮرت ‪ 0  D  S 2‬ﺟ ﺪار ﺟﺎﻣ ﺪ ﺗﻮﺳ ﻂ ﻣ ﺎﻳﻊ‬
‫ﺗﺮ ﻣﻴﮕﺮدد ودرﺻﻮرت ‪ S 2  D  S‬ﻣ ﺎﻳﻊ ﺳ ﻄﺢ‬
‫ﺟﺎﻣﺪ را ﺗﺮ ﻧﻤﻴﺴﺎزد‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :1‬ﺣﺠﻢ اﺿﺎﻓﻲ آﺑﻲ را درﻳﺎﺑﻴﺪ ﮐ ﻪ در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ ﻓﺸ ﺎر ‪ 'p 5 ˜ 10 pa‬در ﻧ ﻞ آﺑﺮﺳ ﺎﻧﻲ ﺑ ﻪ ﻗﻄ ﺮ ‪500‬‬
‫‪6‬‬

‫ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ و ﻃﻮل ‪ L = 1km‬اﻓﺰود ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ازآب ﭘﺮ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﮔﻨﺠﺎﻳﺶ ﻳﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪Sd 2‬‬ ‫‪3.14 u 0.52‬‬
‫‪Ww‬‬ ‫‪˜l‬‬ ‫‪˜103‬‬ ‫‪196.2m3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﺣﺠﻢ آﺑﻴﮑﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪dw‬‬
‫‪Ew‬‬
‫‪wdp‬‬ ‫‪(Ww  dw)dp‬‬
‫از ﺟﺪول دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪m2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪Ew‬‬ ‫‪5 u 10‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪pa 1‬‬
‫‪N‬‬ ‫‪2 u 10‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪dw‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪pa 1‬‬ ‫‪dw‬‬ ‫‪0.492m3‬‬
‫‪(196.2  dw) ˜ 5 u 10 6‬‬ ‫‪2 u 10‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺜ ﺎل‪ :2‬ﻣﻘ ﺪار ﻃ ﺮاوش ﻣﺠ ﺎزي آب را در ﺳﻴﺴ ﺘﻢ آﺑﺮﺳ ﺎﻧﻲ درﺣ ﺎﻟﻲ درﻳﺎﻓ ﺖ ﮐﻨﻴ ﺪ ﮐ ﻪ ﻓﺸ ﺎر درﻣ ﺪت‬
‫‪10‬دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ dp 0.5at 4.9 u10 4 pa‬ﮐﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ‪ W 80m3‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2 m‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺣﻞ‪:‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪5 u 10‬‬ ‫‪pa 1‬‬
‫‪2 u 10 9‬‬
‫‪w‬‬
‫‪N‬‬
‫‪80 u 4.9 u 10 4‬‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺠﺎزي ﻃﺮاوش آب ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪Ew u w u dp‬‬ ‫‪1.92 u 10 3 m 3‬‬
‫‪2 u 10 9‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :3‬درﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﮔﺮﻣ ﻲ ﻳ ﮏ ﺧﺎﻧ ﻪ ‪ W 0.4m3‬آب وﺟ ﻮد دارد‪ .‬ﻣﻘ ﺪار اﺿ ﺎﻓﻲ آب را در ﻇ ﺮف‬
‫اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ در ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت از ‪ 20qc‬ﺑﻪ ‪ 90qc‬ﺗﻐﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﮐﺜﺎﻓﺖ آب درﺻﻮرت ‪ t 20qc‬ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪U 20q 998 kg 3 :‬‬
‫‪m‬‬
‫‪M‬‬ ‫ﮐﺘﻠﻪ آب ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪0.4 u 998 399kg :‬‬
‫‪U 90q‬‬ ‫‪965 kg‬‬ ‫ﮐﺜﺎﻓﺖ آب در ﺻﻮرت ‪ t 90qc‬ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪m3‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪399‬‬
‫‪W‬‬ ‫ﺣﺠﻤﻲ را ﮐﻪ آب اﺷﻐﺎل ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪0.414m 3 :‬‬
‫‪U 90q‬‬ ‫‪965‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪0.414  0.4‬‬ ‫ﺣﺠﻢ اﺿﺎﻓﻲ آب ﻣﻮرد ﺿﺮورت ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪0.014m3 :‬‬
‫ﺳﻮاﻻت‪:‬‬

‫ﺳﻮال‪ :1‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ رﺳﻮﺑﺎت ﻧﻤﮑﻲ ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎن راﮐﻪ ﻗﻄﺮ داﺧﻠﻲ آن ‪ d = 0.3m‬وﻃ ﻮل ‪L=2km‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬درﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ‪ dw 0.05m3‬ﻓﺸﺎري ﮐﻪ درﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ وارد ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﻮد ‪ . dp 1u 10 6 pa‬رﺳﻮب ﻧﻤﮏ در ﻗﻄﺮ و ﻃﻮل ﻧﻞ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪Ew‬‬ ‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪2 u 10 9‬‬
‫ﺣﺠﻢ آﺑﺮا در ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﻮل رﺳﻮﺑﺎت ﻗﺒﻮل ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪0.05 u 2 u109‬‬
‫‪W‬‬ ‫‪100m3‬‬
‫‪Ew u dp‬‬ ‫‪1u106‬‬
‫ﻗﻄﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ داﺧﻠﻲ ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﻮل رﺳﻮﺑﺎت‪:‬‬
‫‪4W‬‬ ‫‪4 u100‬‬
‫‪d0‬‬ ‫‪0.252m‬‬
‫‪Sl‬‬ ‫‪3.14 u 2 u103‬‬
‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ رﺳﻮﺑﺎت‪:‬‬
‫‪d  d 0 0.3  0.252‬‬
‫‪G‬‬ ‫‪0.024m‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺳﻮال‪ :2‬ﺗﻔﺎوت ﮐﺜﺎﻓﺖ آب را درﺻﻮرت ﻓﺸﺮده ﺷﺪن آن از ‪ p1 1u 105 pa‬ﺑﻪ ‪ p2 1u 10 7 pa‬درﻳﺎﺑﻴﺪ‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﺿﺮﻳﺐ اﻧﻘﺒﺎض ﺣﺠﻤﻲ را ‪ E w 5 u 10 10 pa 1‬ﻗﺒﻮل ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﮐﺜﺎﻓﺖ آب ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮدﺑﻪ‪:‬‬
‫‪dw‬‬
‫‪ . U M W‬درﺻﻮرت اﻧﻘﺒﺎض آب ﺣﺠﻢ آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ dw‬ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪E w u dp .‬‬
‫‪W‬‬
‫‪dp p1  p2 1u105  1u107 0.99 u107‬‬
‫ﮐﺘﻠﻪ آب ﺑﺪون ﺗﻐﻴﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪Up‬‬ ‫!‪w‬‬ ‫‪w1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1.005‬‬
‫‪Up‬‬ ‫‪w2‬‬ ‫‪(1  dw w1 ) w1‬‬ ‫‪1  dw‬‬ ‫‪1  E w u dp‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪1  5 u10 u 0.9 u107‬‬
‫‪2‬‬
‫‪w1‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺳ ﻮال‪ :3‬ﺣﺠ ﻢ آﺑ ﻲ را ﮐ ﻪ در ﻧﺘﻴﺠ ﻪ اﻧﺒﺴ ﺎط ﺣﺮارﺗ ﻲ از ‪ dt 95  70qc‬ﺑﺪﺳ ﺖ ﻣ ﻲ آﻳ ﺪ درﻳﺎﺑﻴ ﺪ‬

‫درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺣﺠﻢ اوﻟﻲ آب در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪه ‪ w 0.55m3‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪dw‬‬
‫‪Et‬‬ ‫ﺣﻞ‪ :‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪w u dt‬‬
‫ﺖ‬ ‫ﺮارت ‪ 80qc‬ﻣﺴﺎوﻳﺴ‬ ‫ﻪﺣ‬ ‫ﻮرت درﺟ‬
‫ﺿ ﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴ ﺎط ﺣﺮارﺗ ﻲ آب درﺻ‬
‫ﺑﻪ‪ E t 600 u 10 6 qc 1 :‬دراﻳﻨﺼﻮرت‪:‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪Et u w u dt‬‬ ‫‪600 u106 u 0.55 u 25 0.0083m3 8.3lit‬‬

‫ﺳ ﻮال‪ :4‬ﻧ ﻞ آﺑﺮﺳ ﺎﻧﻲ ﻓ ﻮﻻدي ﺑ ﻪ ﻗﻄ ﺮ ‪ d = 0.4m‬وﻃ ﻮل ‪ L = 1km‬ﺑ ﻪ ﺷ ﮑﻞ ﺳ ﺮﺑﺎز ﺗﺤ ﺖ ﻓﺸ ﺎر‬

‫‪ p 2 u 10 6 pa‬ودرﺟﻪ ﺣﺮارت آب ‪ t1 10qc‬اﻣﺘ ﺪاد ﻳ ﺎﻓﺘ ﻪ اﺳﺖ‪.‬ﻓﺸ ﺎر آب در ﻧ ﻞ آﺑﺮﺳ ﺎﻧﻲ را‬
‫درﺻﻮرت اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻟﻲ ‪ t 2 15qc‬درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﺗﻐﻴﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪dt t 2  t1 15  10 5qc :‬‬
‫‪Sd 2‬‬ ‫‪3.14 u 0.4 2‬‬
‫‪Ww‬‬ ‫‪ul‬‬ ‫‪u 10 3‬‬ ‫ﺣﺠﻢ ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪125.6m 3 :‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر درﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻓﻮرﻣﻮل ﻫﺎي ذﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪dw‬‬ ‫‪dw‬‬
‫‪Ew‬‬ ‫;‬ ‫‪Et‬‬
‫‪(Ww  dw)dp‬‬ ‫‪Ww u dt‬‬
‫‪E t u dt‬‬
‫‪dp‬‬ ‫دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪(1  E t u dt ) E w‬‬
‫‪Et‬‬ ‫‪155 u106qc 1‬‬ ‫;‬ ‫‪Ew‬‬ ‫‪5 u10-10 pa-1‬‬ ‫ازﺟﺪول دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪155 u106 u 5‬‬
‫‪dp‬‬ ‫‪155 u104 pa‬‬ ‫ﭘﺲ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪(1  5 u155 u106 )5 u1010‬‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻧﻞ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ﺑﻌﺪاز ازدﻳﺎد درﺟﻪ ﺣﺮارت‪:‬‬
‫‪pt‬‬ ‫‪p  dp‬‬ ‫‪2 u10  155 u10 4‬‬
‫‪6‬‬
‫‪3.55 u10 6 pa‬‬ ‫‪3.55Mpa‬‬

‫ﺳﻮال‪ :5‬دردﻳﮓ ﺑﺨﺎر ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺮم ﮐﻨﻨﺪه آب ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ w 50m 3‬ﺗﺤﺖ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت ‪ 70qc‬ﻗ ﺮار دارد‪.‬‬
‫ﮐﺪام ﺣﺠﻢ آب ‪ w1‬درﺻﻮرت درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ 90qc‬ازدﻳﮓ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺧﺎرج ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ؟‬
‫ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ آب ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪E t 600 u 10 6 qc 1 :‬‬ ‫ﺣﻞ‪dw E t u w u dt :‬‬
‫‪dw 600 u 10 6 u 50 u 20 0.6m3‬‬ ‫;‬ ‫‪w 1 50  0.6 50.6m 3‬‬ ‫ازاﻳﻨﺠﺎ‪:‬‬

‫ﺳﻮال‪ :6‬ﺗﻐﻴﺮ ﮐﺜﺎﻓﺖ آب را درﺻﻮرت ﮔﺮم ﺳﺎﺧﺘﻦ آن از ‪ t1 7qc‬ﺑﻪ ‪ t 2 97qc‬درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻞ‪ :‬ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺴﺎط ﺣﺮارﺗﻲ آب را ‪ E t | 400 u 10 6 qc 1‬ﻗﺒﻮل ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫درﺻﻮرت ﺗﻐﻴﺮ درﺟﻪ ﺣ ﺮارت از ‪ t1 7qc‬ﺑ ﻪ ‪ t 2 97qc‬ﺣﺠ ﻢ آب ﺑ ﻪ اﻧ ﺪازه ‪ dw‬ﺗﻐﻴ ﺮ ﻣﻴﮑﻨ ﺪ‪.‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪dw‬‬
‫‪U‬‬ ‫وﮐﺜﺎﻓﺖ آب ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬ ‫‪E t u dt‬‬ ‫ﭘﺲ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪W‬‬ ‫‪w‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﮐﺘﻠﻪ آب ﺑﺪون ﺗﻐﻴﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪Ut‬‬ ‫‪w1‬‬ ‫‪w1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.964‬‬
‫‪Ut‬‬ ‫‪w2‬‬ ‫‪w1 (1  dw‬‬ ‫)‬ ‫‪1  dw‬‬ ‫‪1  E t u dt‬‬ ‫‪1  0.0004 u 90‬‬
‫‪1‬‬
‫‪w1‬‬ ‫‪w1‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺳ ﻮال‪ :7‬ﻓﺸ ﺎر داﺧﻠ ﻲ ﻗﻄ ﺮه آﺑ ﻲ را ﺑ ﺎ ﻗﻄ ﺮ ‪ d = 0.001m‬ﮐ ﻪ ﻗ ﻮه ﮐﺸ ﺶ ﺳ ﻄﺤﻲ را اﻳﺠ ﺎد ﻣ ﻲ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ‬

‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬درﺟﻪ ﺣﺮارت آب ‪ t 20qc‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪2V‬‬
‫‪ p surf‬ﮐﻪ ‪ r‬ﺷﻌﺎع ﻗﻄﺮه آب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻞ‪ :‬ﻓﺸﺎر داﺧﻠﻲ ﻗﻄﺮه آب ﺑﻪ ﻓﻮرﻣﻮل ذﻳﻞ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪r‬‬
‫‪) V‬ﺿﻤﻴﻤﻪ ‪(6‬‬ ‫ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ ‪ σ‬درﺻﻮرت ‪ t 20qc‬ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪0.073 N :‬‬
‫‪m‬‬
‫‪2 u 0.073‬‬
‫‪p surf‬‬ ‫درﻳﻨﺼﻮرت‪286 N 2 :‬‬
‫‪5 u 10 4‬‬ ‫‪m‬‬

‫ﺳﻮال‪ :8‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن آب را در ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ d = 0.001m‬درﺻﻮرت ﺗﻐﻴﺮ درﺟ ﻪ ﺣ ﺮارت‬
‫از ‪ t1 20qc‬ﺑﻪ ‪ t 2 80qc‬ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬
‫‪2V‬‬
‫‪ hsurf‬ﮐﻪ ‪ r‬ﺷﻌﺎع ﻧﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻞ‪ :‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪي ﮐﺎﭘﻴﻠﺮي ﺑﻪ ﻓﻮرﻣﻮل ذﻳﻞ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪Ugr‬‬
‫ﺖ‬ ‫ﺖ آب ﻣﺴﺎوﻳﺴ‬ ‫‪ V 1‬وﮐﺜﺎﻓ‬ ‫ﮐﺸ ﺶ ﺳ ﻄﺤﻲ آب ﻣﺴﺎوﻳﺴ ﺖ ﺑ ﻪ ‪7.3 u 10 2 N‬‬
‫‪m‬‬
‫‪2 u 7.3 u 10 2‬‬
‫‪h1‬‬ ‫‪0.029m | 2.9cm‬‬ ‫‪ . U 998 kg‬ازﻳﻨﺠﺎ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬ ‫ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪998 u 9.81 u 5 u 10 4‬‬ ‫‪m3‬‬
‫ﮐﺸﺶ ﺳﻄﺤﻲ آب درﺻﻮرت ﮔﺮم ﺳﺎﺧﺘﻦ آن اﻟﻲ ‪ 80qc‬ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪V 0  E u dt‬‬ ‫;‬ ‫‪V0‬‬ ‫‪0.0726 N‬‬ ‫;‬ ‫‪E‬‬ ‫‪0.000150C -1‬‬ ‫;‬ ‫‪dt‬‬ ‫‪t 2  t1‬‬ ‫‪60qc‬‬
‫‪m‬‬
‫‪V2‬‬ ‫‪7.2 u102  0.000150 u 60 6.3 u102 N‬‬
‫‪m‬‬
‫‪ U 2 972 kg‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮐﺜﺎﻓﺖ آب‬
‫‪m3‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﮐﺎﭘﻴﻠﺮي آب درﺻﻮرت ﮔﺮم ﺳﺎﺧﺘﻦ آن اﻟﻲ ‪ 80qc‬ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮدﺑﻪ‪:‬‬
‫‪2 u 6.3 u102‬‬
‫‪h2‬‬ ‫‪0.026m‬‬ ‫‪2.6cm‬‬
‫‪972 u 9.81u 5 u104‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﮐﺎﭘﻴﻠﺮي آب ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﯾﺪرو ﺘﺎ ﯿﮏ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ و ﺧﻮاص آن‪:‬‬
‫ﻼ ﻳﺎد آور ﺷﺪﻳﻢ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت راﻣ ﻮرد‬ ‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﻗﺒ ً‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده و ﻃﺮق اﺳﺘﻔﺎده ازاﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫زﻣﺎﻧﻴﮑﻪ ﻣﺎﻳﻊ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درآن ﻗﻮه ﻟﺰﺟﻴﺖ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ ﮔ ﺮدد‪ .‬ﻓﻠﻬ ﺬا ﻣ ﺎﻳﻊ ﺣﻘﻴﻘ ﻲ ﮐ ﻪ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ داراي ﺧﻮاص ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﮏ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﻣﺎﻳﻊ اﻳﺪﻳﺎل ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻼ داراي ﮐﺜﺎﻓﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﻳﻌﺎﺗﻴﮑﻪ در ﻃﺒﻴﻌﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﺑﻨﺎم ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ و ﻋﻤ ً‬
‫در ﻣﺎﻳﻌﺎت ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻗﻮه ﭼﺴﭙﺶ ﺑﻴﻦ ذرات ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎﭼﻴﺰ و اﻧﺪک ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣ ﺎﻳﻊ اﻳ ﺪﻳﺎل‪ :‬ﻋﺒ ﺎرت از ﭼﻨ ﻴﻦ ﻣ ﺎﻳﻊ ﺷ ﺮﻃﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ ﮐ ﻪ در آن اﻧﻘﺒ ﺎض و اﻧﺒﺴ ﺎط ﺑﮑﻠ ﻲ وﺟ ﻮد ﻧﺪاﺷ ﺘﻪ‬
‫وداراي ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻄﻠﻖ ذرات ﺑﺪون ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﻗﻮاي اﺻﻄﮑﺎک داﺧﻠ ﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ ‪ ,‬ﻳﻌﻨ ﻲ ﻗ ﻮه ﻟﺰﺟﻴ ﺖ در آن‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ دوﻧﻮع ﻗﻮه ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻮاي ﮐﺘﻠﻮي و ﺳﻄﺤﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗ ﻮاي ﮐﺘﻠ ﻮي ﻋﺒ ﺎرت‬
‫از ﻗﻮاي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮐﺘﻠﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻮاي ﮐﺸﺶ زﻣﻴﻦ و ﻫﻤﭽﻨ ﺎن ﻗ ﻮاي اﻧﺮﺷ ﻴﺎء ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ‪-‬اﻳ ﻦ ﻗ ﻮا زﻣ ﺎﻧﻲ‬
‫ﻼ درﺗﺎﻧﮑﺮ ﻣﺘﺤﺮک‪ .‬ﻗﻮاي ﺳ ﻄﺤﻲ ﻋﺒ ﺎرت از‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻊ درﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺜ ً‬
‫ﻗﻮاي اﺳﺖ ﮐﻪ درﺳﻄﺢ اﺣﺠﺎم ﻣﺎﻳﻊ ﻣ ﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌ ﻪ ﻋﻤ ﻞ ﻣ ﻲ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ‪ .‬ﺑﻄ ﻮر ﻣﺜ ﺎل ﻗ ﻮه ﻓﺸ ﺎر ﭘﺴ ﺘﻮن ﺑ ﺎﻻي‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻞ ﻗﻮاي ﺧﺎرﺟﻲ درداﺧﻞ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺸﻨﺠﺎت اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ kg/m2‬اﻧﺪازه ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺸﻨﺞ ﻓﺸﺮده ﮐﻨﻨﺪه )اﻧﻘﺒﺎض( ﮐﻪ در داﺧﻞ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ اﻳﺠ ﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد ﺑﻨ ﺎم ﻓﺸ ﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ وﻳ ﺎ ﺗﺸ ﻨﺞ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ راﮐﻪ درﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار دارد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺣﺠﻢ داده ﺷﺪه ﻣﺎﻳﻊ را ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ – ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ‪ I‬ﻗ ﺮار دارد‬
‫ﺑﺎﻻي ﻗﺴﻤﺖ ‪ II‬درﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﺟﺪا ﮐﻨﻨﺪه ‪ AB‬را ﺑ ﻪ ‪ A‬ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴ ﺪﻫﻴﻢ )‪(a‬‬
‫ﻻ دور ﻣﻲ اﻧﺪازﻳﻢ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل ﻗﺴﻤﺖ ﭼ ﭗ ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺖ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ را ﺧﻴﺎ ً‬
‫از ﻗﻮه ‪ P‬ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻋﺎﻣ ﻞ ﺑ ﺎﻻي ﺳ ﻄﺢ ‪ A‬ﻳ ﺎد ﻣﻴﺸ ﻮد اﺳ ﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬اﮔ ﺮ ﻗ ﻮه‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ P‬ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮔﺮدد ‪ ,‬ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪PAV P .‬‬
‫‪A‬‬
‫درﺳ ﻄﺢ ‪ AB‬ﻧﻘﻄ ﻪ ‪ C‬رااﻧﺘﺨ ﺎب ﻧﻤ ﻮده و ﻣﺴ ﺎﺣﺖ ﮐﻮﭼ ﮏ ‪ dA‬رادرآن ﺟ ﺪا ﻣ ﻲ ﻧﻤ ﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﺑ ﺎﻻي اﻳ ﻦ‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻮﭼﮏ ‪ dA‬ﻗﻮه ‪ dp‬ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺎﺣﻪ ‪ dA‬راﺑ ﻪ اﻧ ﺪازه ﮐﻮﭼ ﮏ ﺳ ﺎزﻳﻢ ﮐ ﻪ ﺑ ﻪ ﺻ ﻔﺮ‬
‫ﺗﻘﺮب ﻧﻤﺎﻳﺪ درﻳﻨﺼﻮرت ﺣﺪ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻗﻮه ‪ dp‬و ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ dA‬را ﮐ ﻪ ﺑﻨ ﺎم ﻗ ﻮه ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻧﻘﻄ ﻪ ‪C‬‬
‫‪dp‬‬
‫‪P‬‬ ‫( ‪lim‬‬ ‫ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪) .‬‬
‫‪dAo0‬‬ ‫‪dA‬‬
‫‪(kg‬‬ ‫ﻼ ﺗﺬﮐﺮ ﻳﺎﻓﺖ واﺣﺪ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﺎن واﺣﺪ ﺗﺸﻨﺞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪) .‬‬
‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﻗﺒ ً‬
‫‪m2‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪15‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺧﻮاص ﻓﺸﺎر ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ‪:‬‬

‫ﺧﺎﺻﻴﺖ اول‪ -:‬ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ داﺧﻠ ﻲ ﻣ ﺎﻳﻊ ﻋﻤ ﻞ ﻣ ﻲ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ‪.‬‬
‫ﺛﺒﻮت آن ﺑﺎ ﻃﺮح ﻣﻌﮑﻮس ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ اﺛﺒ ﺎت ﻣﻴﺮﺳ ﺪ‪ .‬ﺣﺠ ﻢ ﻣ ﺎﻳﻊ را ﮐ ﻪ درﺣﺎﻟ ﺖ ﺗﻌ ﺎدل ﻗ ﺮار دارد وﻣ ﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ) ﺷﮑﻞ ‪ .( b‬اﻳﻦ ﺣﺠﻢ را ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻄﺢ ‪ S-S‬ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻴﻔﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣ ﻲ ﻧﻤ ﺎﺋﻴﻢ‪ .‬در‬
‫ﺳﻄﺢ ﻧﻴﻤﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬را ﺗﻌﻴﻦ ﻣ ﻲ ﻧﻤ ﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﻓ ﺮض ﻣﻴﮑﻨ ﻴﻢ ﮐ ﻪ ﻗ ﻮه ﻓﺸ ﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻋﺎﻣ ﻞ ﺑ ﺎﻻي‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬درآن ﻗ ﺮار دارد ﻋﻤ ﻞ ﻧﻨﻤﺎﻳ ﺪ‪ .‬درﻳﻨﺼ ﻮرت ﻗ ﻮه ﻓﺸ ﺎر‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ P‬ﺑﻪ دو ﻣﺮﮐﺒ ﻪ ﻋﻤ ﻮدي ‪ Pn‬و ﻣﻤﺎﺳ ﻲ ‪ Pk‬ﺳ ﻄﺢ ‪ S-S‬ﺗﺠﺰﻳ ﻪ ﻣﻴﮕ ﺮدد‪ .‬ﻣﺮﮐﺒ ﻪ ﻣﻤﺎﺳ ﻲ‬
‫‪ Pk‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ P‬ﺳﺒﺐ ازﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ذرات ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﮕﺮددو ﺷﺮط اﺳﺎﺳﻲ ﺗﻌ ﺎدل‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ازﺑﻴﻦ ﻣﻴﺮود‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻣ ﺎ درﺳ ﺖ ﻧﺒ ﻮده و ﻗ ﻮه ﻓﺸ ﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻫﻤﻴﺸ ﻪ ﺑ ﻪ ﺟﻬ ﺖ‬
‫ﻧﻮرﻣﺎل ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ ﮐﻪ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل داﺧﻠﻲ ﻋﻤ ﻞ ﻧﻤﺎﻳ ﺪ‪ .‬ﻓ ﺮض‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻄﺮف ﻧﻮرﻣﺎل ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ‪ b‬در ﻧﻘﻄ ﻪ ‪.B‬‬
‫از آﻧﺠﺎﻳﻴﮑﻪ در ﻣﺎﻳﻊ اﻳﺪﻳﺎل ﻗﻮه ﮐﺸﺸﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻴﺴﺖ ودرﺻﻮرت ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺑ ﻮدن ﻗ ﻮه ﻓﺸ ﺎ ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﺒﺐ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﮕﺮدد ﮐ ﻪ ﺧ ﻼف ﺷ ﺮط ﺗﻌ ﺎدل اﺳ ﺖ ‪ ,‬ﺑ ﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤ ﻮظ ﻳﮕﺎﻧ ﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﻤﮑﻨﻪ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل داﺧﻠﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻫﻤﻴﺸ ﻪ ﺑ ﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل داﺧﻠﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻮه ﻓﺸﺮده ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ دوم‪ -:‬ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ درﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻳﻊ در ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎت ﻳﮑﺴﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺛﺒﻮت اﻳ ﻦ ﺧﺎﺻ ﻴﺖ‬
‫ﻼ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫ذﻳ ً‬
‫درﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ درﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗ ﺮار دارد درﻧﺰدﻳﮑ ﻲ ﻧﻘﻄ ﻪ ‪ A‬ﻣﻨﺸ ﻮر ‪ 5‬وﺟﻬ ﻲ ﺑﺴ ﻴﺎرﮐﻮﭼﮏ را ﺑ ﺎ اﺿ ﻼع‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ‪ dx , dy , dz , dn‬درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺷ ﺮاﻳﻂ ﺗﻌ ﺎدل اﻳ ﻦ ﻣﻨﺸ ﻮر را ﮐ ﻪ ﺗﺤ ﺖ ﺗ ﺎﺛﻴﺮ ﻗ ﻮاي‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ ﻗﺮار دارد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫درﻳﻨﺠﺎ ﻗﻮاي ﺧﺎرﺟﻲ ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮاي ﻋﻤﻮد ﻧﻮرﻣﺎل ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ Px , Py , Py` , Pz , Pn‬ﮐﻪ‬
‫ﺑ ﺎﻻي ﺳ ﻄﻮح ﻣﻨﺸ ﻮر ‪ ABCD , ABF , DCE , ADEF , BCEF‬وﻫﻤﭽﻨ ﺎن ﻗ ﻮاي ﺣﺠﻤ ﻲ ‪ Q‬ﮐ ﻪ‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮐﺘﻠﻪ ) ﻗﻮه ﮐﺸﺸﻲ و ﻗﻮاي ﻓﺮار اﻟﻤﺮﮐﺰي ( ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ﻳﺎد آوري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮه ﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ Py‬و`‪ Py‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎوي و ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻟﺠﻬﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﻼ درﺗﻌ ﺎدل ﻗ ﺮار دارﻧ ﺪ ‪ ,‬ﺑ ﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤ ﻮظ ازآﻧﻬ ﺎ ﺻ ﺮف ﻧﻈ ﺮ ﻣ ﻲ ﻧﻤ ﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﻗ ﻮه ﻫ ﺎي ﻓﺸ ﺎر‬‫و ﻣﻘ ﺎﺑ ً‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ Pz , Pn‬و ‪ Px‬را ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ را ﺑﻪ ‪ Pz , Pn‬و ‪ Px‬ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻫﺮ ﻳﮏ از اﺿﻼع ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ ﻣﻨﺸ ﻮر ﺑ ﻪ ﺟﻬ ﺎت‬
‫ﻣﺤﻮرﻫ ﺎي ‪ x , z‬و ﻧﻮرﻣ ﺎل ‪ n‬ﺑ ﻪ ﺳ ﻄﺢ ‪ BCEF‬ﻋﻤ ﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳ ﺪ درﻧﻈ ﺮ ﻣﻴﮕﻴ ﺮﻳﻢ‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﮑ ﻪ ﺳ ﻄﻮح‬
‫‪ ABCD , ADEF‬و ‪ BCEF‬ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳ ﻂ ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ Px , Pz‬و‪Pn‬‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ درﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻴﻔ ﻲ ﺳ ﻄﻮح ﻣﺘ ﺬﮐﺮه ﻣﻴﺒﺎﺷ ﻨﺪ‪ .‬دراﻳﻨﺼ ﻮرت ﻗ ﻮاي‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ Px , Pz‬و ‪ Pn‬ﻗﺮار ذﻳﻞ اراﺋﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬

‫‪Px‬‬ ‫‪px u d y u d z ; Pz‬‬ ‫‪p z u d x u d y ; Pn‬‬ ‫‪pn u d y u dn‬‬

‫ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ را ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ را ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷ ﺪ ﺑ ﻪ ‪ dq‬ﻧﺸ ﺎن ﻣﻴ ﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻗﻮه ﺣﺠﻤﻲ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺸﻮر ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪ dQ M u d q‬ﮐﻪ درﻳﻨﺠﺎ ‪ M‬ﮐﺘﻠﻪ ﻣﻨﺸﻮر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ازآﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺸﻮر ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪ dw 1 2 d x u d y u d z :‬وﮐﺜﺎﻓﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ ‪ ρ‬ﻧﺸ ﺎن داده ﻣﻴﺸ ﻮد‬
‫ﭘﺲ ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻣﻨﺸﻮر ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪dQ‬‬ ‫‪1 d u d u d u Ug‬‬
‫‪2 x‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪z‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ و ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﺮﺳﻴﻢ ﮐﻪ ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ ﻧﺴ ﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻗﻮاي ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ازﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻨﺸﻮر ‪ ABCDEF‬درﺗﻌﺎدل ﻗ ﺮار داﺷ ﺘﻪ ﺑﺎﺷ ﺪ ﺑﺎﻳ ﺪ ﻣﺠﻤ ﻮع ﻣﺮﺗﺴ ﻤﺎت ﻫﻤ ﻪ ﻗ ﻮا ﺑ ﺎﻻي ﻫ ﺮ‬
‫ﻣﺤﻮر ﻣﺴﺎوي ﺑ ﻪ ﺻ ﻔﺮ ﺑﺎﺷ ﺪ‪ .‬ﺷ ﺮاﻳ ﻂ ﺗﻌ ﺎدل ﻣﻨﺸ ﻮر ﻣ ﻮرد ﻧﻈ ﺮ را ﻧﺴ ﺒﺖ ﺑ ﻪ ﻣﺤ ﻮر ﻫ ﺎي ‪ x‬و ‪ z‬ﻣ ﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪ .‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪Px  Pn u cos D 0 ; Pz  Pn u sin D 0‬‬

‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ α‬زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻗﻮاي ‪ Pn‬و ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ﻳﺎ‪:‬‬

‫‪Px u d y u d z  Pn u d y u d n u cos D‬‬ ‫‪0‬‬

‫‪Pz u d x u d y  Pn u d y u d n u sin D‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ از ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬

‫‪dz‬‬ ‫‪d n u cos D‬‬ ‫;‬ ‫‪dx‬‬ ‫‪d n u sin D‬‬

‫ﺑﺎ وﺿﻊ ﻧﻤﻮدن ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬

‫‪Px u d y u d z  Pn u d y u d z‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪Pz u d x u d y  Pn u d x u d y‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﭘﺲ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬

‫‪Px  Pn‬‬ ‫‪0‬‬ ‫;‬ ‫‪Pz  Pn‬‬ ‫‪0‬‬
‫ﺑﺎﻻﺧﺮه‪:‬‬
‫‪Px‬‬ ‫‪Pn‬‬ ‫;‬ ‫‪Pz‬‬ ‫‪Pn‬‬
‫‪Px Pz Pn‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫ﻣﻴﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ درﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ درﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎت ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﻧﺪ ‪ ,‬درﻣﺜ ﺎل ﺟﻬ ﺖ‬
‫‪ n‬ﮐﻴﻔﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪17‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺧﺎﺻ ﻴﺖ دوم ﻓﺸ ﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳ ﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻨ ﺎم ﻗ ﺎﻧﻮن ﭘﺎﺳ ﮑﺎل ﻧﻴ ﺰ ﻳ ﺎد‬

‫ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪Pz‬‬ ‫‪Px px u AC‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻤﻮدي ‪:AC‬‬
‫‪Py p y u BC‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺿﻠﻊ اﻓﻘﻲ ‪BC‬‬
‫‪Pz pz u AB‬‬ ‫ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي وﺗﺮ ‪AB‬‬
‫ازآﻧﺠﺎﺋﻴﮑ ﻪ ﻣ ﺎﻳﻊ درﺣﺎﻟ ﺖ ﺗﻌ ﺎدل ﻗ ﺮار دارد ﺑﺎﻳ ﺪ ﻣﺠﻤ ﻮع ﻣﺮﮐﺒ ﺎت‬
‫اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Pz u sin T Px‬‬ ‫ﻗﻮه اﻓﻘﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪Py‬‬
‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪pz u AB u sin T‬‬ ‫‪px u AC‬‬
‫ازﺷﮑﻞ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪AB u sin T‬‬ ‫‪AC‬‬

‫‪Pz u AC‬‬ ‫‪Px u AC‬‬ ‫ﭘﺲ‪:‬‬

‫‪Pz‬‬ ‫‪Px 1‬‬

‫) ‪ w‬وزن ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪( .‬‬ ‫‪Pz u cos T Py  w‬‬ ‫ﻗﻮه ﻫﺎي ﻋﻤﻮد ي ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫ازآﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻣﺜﻠﺚ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﮏ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻣﻴﺘﻮان از وزن ﻣﺎﻳﻊ ﺻﺮف ﻧﻈ ﺮ‬
‫‪Pz u cos T Py‬‬ ‫ﻧﻤﻮد ﭘﺲ‪:‬‬

‫‪Pz u AB u cos T‬‬ ‫‪Py u BC‬‬

‫ازﺷﮑﻞ دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪AB u cos T‬‬ ‫‪BC‬‬
‫ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪Pz u BC‬‬ ‫‪Py u BC‬‬

‫‪Pz‬‬ ‫‪Py 2‬‬

‫از ﻣﺴﺎوات )‪ (1‬و )‪ (2‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬

‫‪Px‬‬ ‫‪Py‬‬ ‫‪Pz‬‬

‫ﻓﺸﺎر در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ درﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎت ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻌﺎدﻻت د ا ﯿﺎل ) ﻔﺎﺿ ﯽ ( ﻌﺎدل ﻣﺎ ﻌﺎت‬

‫ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ را ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﮑﻌﺐ را دارا ﺑﻮده و ﻃﻮل اﺿﻼع ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮرات‬
‫ﮐﻤﻴﺎت وﺿﻴﻌﻪ ﺑﺎﻟﺘﺮﺗﻴﺐ ‪ dx , dy‬و ‪ dz‬ﺑﺎﺷﺪ درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺎدل اﻳﻦ ﻣﮑﻌﺐ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻤﺎم ﻗﻮاي ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻗﻮه ﻫﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﮐﻪ از ﻃﺮف ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﻮح ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻣﮑﻌﺐ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻗﻮه ﻫﺎي ﺣﺠﻤﻲ ﻳﺎ ﮐﺘﻠﻮي‪.‬‬
‫ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮه ﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ را ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﮐﻪ درﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﻄﺢ )‪ (abcd‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ P‬ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪d px‬‬ ‫‪P u dy u dz 1‬‬
‫‪ – dydz‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ‪ abcd‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﮐﻪ در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﻄﺢ `‪ a`b`c`d‬ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دوم‬
‫‪wp‬‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ P‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ) زﻳﺮا ﮐﺎردﻳﻨﺎت ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ )‪ P = f (x,y,z‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪dx‬‬
‫‪wx‬‬
‫ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ dx‬ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪ ( .‬ﻳﻌﻨﻲ ‪:‬‬
‫‪wp‬‬
‫‪dp' x‬‬ ‫ ‪(P‬‬ ‫‪dx)dydz 2‬‬
‫‪wx‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي را ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﺑﻪ ‪ dQ‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪dQx‬‬ ‫&‪dm‬‬ ‫‪U dxdydz ˜ & 3‬‬
‫‪ - dm U ˜ dxdydz‬ﮐﺘﻠﻪ ﻣﮑﻌﺐ و ‪ – X‬ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺗﻌﺠﻴﻞ ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ از ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ‪ dpx‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ )‪ (+‬و ‪ dp`x‬و ‪ dQx‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ )– ( ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬ﺑﻨﺎ ًء‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را دارا ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪wp‬‬
‫‪dpx  dp`x dQx Pdydz  ( P  dx)dydz  U ˜ dxdydz ˜ & 0‬‬
‫‪wx‬‬
‫‪wp‬‬
‫‪dxdydz  U ˜ dxdydz ˜ & 04‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪wx‬‬
‫اﮔﺮ اﻃﺮاف راﺑﻄﻪ )‪ (4‬را ﺗﻘﺴﻴﻢ & ˜ ‪ U ˜ dxdydz‬ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪1 wp‬‬
‫‪˜  & 05‬‬
‫‪U wx‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮه ﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ﻫﺎي ‪ y‬و ‪ z‬درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﺗﻌﺎدل ﻣﮑﻌﺐ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺤﻮر ﻫﺎ ﻋﻴﻨًﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺤﻮر ‪ x‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ذﻳﻞ را ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪:‬‬
‫‪1 wp‬‬ ‫‪1 wp‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪˜  = 07  – z‬‬ ‫‪˜  8 06‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪- y‬‬
‫‪U wz‬‬ ‫‪U wy‬‬
‫‪ Y‬و ‪ Z‬ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺗﻌﺠﻴﻞ ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﺘﻠﻮي ﺑﺎﻟﺘﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ﻫﺎي ‪ y‬و ‪ z‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (6) , (5‬و‬
‫‪wp‬‬ ‫)‪ (7‬را ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﻗﺴﻢ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫&‪U‬‬
‫‪wx‬‬
‫‪wp‬‬
‫‪U8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪wy‬‬
‫‪wp‬‬
‫=‪U‬‬
‫‪wz‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (8‬ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻌﺎدﻻت ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺴﺘﺮش‬
‫) ﻗﺎﻧﻮن اﻧﺘﺸﺎر( ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ آن اراﻳﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر درﺳﺎل‬
‫‪ 1775‬ﻣﻴﻼدي ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﻮﻧﺎرد اﻳﻠﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﺎم وي ﻣﺴﻤﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺖ ﻤﻞ ﻮای ﻮ ﯿ ﯽ ﺘ ﻮی ار دارﺪ‬ ‫ﻌﺎدﻻت ﻌﺎدل ﻣﺎ‬

‫ﻻ ﺑﺎﻟﺘﺮﺗﻴﺐ ﺿﺮب ‪ dx , dy , dz‬ﻧﻤﻮده‬
‫ﺟﻬﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (8‬را او ً‬
‫‪wp‬‬ ‫و ﺑﻌﺪًا آﻧﻬﺎ را ﻃﺮف ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫‪dx U&dx‬‬
‫‪wx‬‬
‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬
‫‪dy‬‬ ‫‪U8dy‬‬ ‫‪dx  dy  dz‬‬ ‫‪U (&dx  8dy  =dz )9‬‬
‫‪wy‬‬ ‫‪wx‬‬ ‫‪wy‬‬ ‫‪wz‬‬
‫‪wp‬‬
‫‪dz‬‬ ‫‪U=dz‬‬
‫‪wz‬‬
‫ﭼﻮن درﺻﻮرت ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻊ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ﺻﺮف ﺗﺎﺑﻊ ﮐﻮاردﻳﻨﺎت ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ در ﻓﻀﺎ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ )‪ P = f(x,y,z‬ﺑﻨﺎ ًء ﻃﺮف ﭼﭗ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (9‬ﻋﺒﺎرت از ﺗﻔﺎﺿﻞ ﮐﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬
‫‪dx  dy  dz dp‬‬
‫‪wx‬‬ ‫‪wy‬‬ ‫‪wz‬‬
‫‪dp U (&dx  8dy  =dz)10‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫ﻼ‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺼﺪاق ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻃﺮف راﺳﺖ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (9‬ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎﺿﻞ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺎﺑﻊ دﻳﮕﺮي ﻣﺜ ً‬
‫‪ N‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺸﺮﻃﻴﮑﻪ ‪ N‬ﻫﻢ ﺗﺎﺑﻊ ﻋﻴﻦ ﮐﻮاردﻳﻨﺎت )‪ (x,y,z‬ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ )‪ N = f(x,y,z‬و ﻫﻢ ﻣﺸﺘﻖ ﻫﺎي‬
‫ﻗﺴﻤﻲ ﺗﺎﺑﻊ ‪ N‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮرات ﮐﻤﻴﺎت وﺿﻴﻌﻪ داراي اﺷﮑﺎل ذﻳﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫‪wN‬‬ ‫‪wN‬‬ ‫‪wN‬‬
‫&‬ ‫;‬ ‫‪8‬‬ ‫;‬ ‫‪=11‬‬
‫‪wx‬‬ ‫‪wy‬‬ ‫‪wz‬‬
‫اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﻳﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﺑﻮده و ﻗﻮه ﻫﺎي ﮐﻪ ﺷﺮاﻳﻂ )‪ (11‬را ﺻﺪق ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻨﺎم ﻗﻮه ﻫﺎي‬
‫ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎدرﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻧﻘﺎط ﻓﻮق ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬ ‫‪wp‬‬ ‫‪wN‬‬ ‫‪wN‬‬ ‫‪wN‬‬
‫‪dx  dy  dz‬‬ ‫‪dp‬‬ ‫(‪U‬‬ ‫ ‪dx‬‬ ‫ ‪dy‬‬ ‫‪dz ) UdN‬‬
‫‪wx‬‬ ‫‪wy‬‬ ‫‪wz‬‬ ‫‪wx‬‬ ‫‪wy‬‬ ‫‪wz‬‬
‫‪dp UdN 12‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫راﺑﻄﻪ )‪ (12‬ﻋﺒﺎرت از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ ﻣﮑﻤﻞ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺢ ﺸﺎر ﺴﺎوی و ﻮاص آن‬

‫ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﻳﮏ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﺳﻄﺤﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط آن داراي ﻳﮏ ﻧﻮع ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط آن ﻳﮏ ﻧﻮع ﻓﺸﺎر را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎدرﻧﻈﺮداﺷﺖ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (12‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ را ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ذﻳﻞ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪dp UdN :‬‬
‫ﻗﺮار ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ‪ p = const‬اﺳﺖ ﺑﻨﺎ ًء ‪ dp = 0‬وﻳﺎ ‪UdN 013‬‬
‫ﭼﻮن در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ U z 0‬اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ‪ dN = 0‬ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪(&dx  8dy  =dz) 014 :‬‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺖ اﺳﺎﺳﻲ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي اﻳﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺎه اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﻮح ﺑﺮاي ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮدد‬
‫در ﻫﻴﭻ ﺻﻮرت ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺑﺎ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﻣﻮازي ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪20‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺖ ﻤﻞ ﻮه ﻞ ار دا ﻪ ﺑﺎ ﺪ‬ ‫ﻌﺎدل ﻣﺎ‬
‫ﻓﻮرﻣﻮل ﺗﻌﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ در ﻧﻘﻄﻪ‪:‬‬
‫ﻼ ﻫﻢ ذﮐﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ﻗﻮه ﮐﺘﻠﻮي )ﺣﺠﻤﻲ( ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮه‬ ‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ ﻗﺒ ً‬
‫ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺻﺮف ﺑﻪ اﻣﺘﺪاد ﻣﺤﻮر ‪ z‬و ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﻣﺜﺒﺖ آن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻨﺎ ًء از ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪(12‬‬
‫در ﺻﻮرﺗﻲ اﻧﺘﮕﺮال ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ﮐﻪ ‪X = 0 ; Y = 0 ; Z = -g‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ dp  Ugdz 15‬وﻳﺎ ‪dp  Ugdz 0 :‬‬
‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪p  Ugz‬‬ ‫‪C 16‬‬

‫ﻗﻴﻤﺖ ‪ ) C‬ﺛﺎﺑﺖ اﻧﺘﮕﺮاﻟﻲ( از ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﺪي درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺟﻬﺖ درﻳﺎﻓﺖ آن در ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ ﺳﻄﺢ آزاد‬
‫‪X M 0 ; YM 0 ; Z M Z 0‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪ I-I‬و ﻧﻘﻄﻪ )‪ M(x,y,z‬را ﺑﺎﻻي آن ﻃﻮري درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آزاد ‪ I-I‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ‪ P0‬ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت‪:‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪p0  Ugz0‬‬

‫ﺑﻌﺪ از وﺿﻊ ﻧﻤﻮدن ﻗﻴﻤﺖ ‪ C‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (16‬ﺑﺪﺳﺖ‬

‫ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪p  Ugz‬‬ ‫‪p0  Ugz0‬‬

‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫)‪p0  Ug ( z0  z‬‬

‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ از ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد‪ z0  z h :‬ﻋﺒﺎرت‬

‫از ﻋﻤﻖ ﻧﻘﻄﻪ ‪) M‬ﻧﻘﻄﻪ اﻳﮑﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ‬
‫در آن ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ( ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را‬
‫ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪p0  Ugz 17‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (17‬ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻳﺎد ﮔﺮدﻳﺪه و از آن ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ‪:‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻴﻔﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤًﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ از ﺳﻄﺢ آزاد‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﺟﺎذﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻗﺮار دارد‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﻓﺸﺎر در ﺳﻄﺢ آزاد و ﻓﺸﺎر ) ‪ ( Ugz‬ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﮐﺜﺎﻓﺖ ‪ ρ‬و ﻋﻤﻖ ‪ h‬اﺳﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ‪ Ug J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪p0  Jh18‬‬

‫ﻃﻮرﻳﮑﻪ از ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (17‬و )‪ (18‬دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﮐﻮاردﻳﻨﺎت ﻋﻤﻮدي‬
‫)ارﺗﻔﺎﻋﻲ( ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ازﻳﻨﺮو اﮐﺜﺮًا ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻗﻮه ﮐﺘﻠﻮي ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻻي ﺣﺠﻢ از ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺎت ﻣﺤﻮر ﻫﺎي ‪ x‬و ‪ y‬ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎ ًء ﻓﺸﺎر‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﻓﻘﻲ ﺗﻐﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮاي ﮐﺘﻠﻮي ﻗﺮار دارد ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (18‬ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪p0  Jh‬‬ ‫‪p0  Ugh19‬‬
‫از ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ‪h z 0  z :‬‬
‫‪ – z0‬ارﺗﻔﺎع ﺳﻄﺢ آب از ﻣﺴﺘﻮي ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي ‪0-0‬‬
‫‪ – z‬ارﺗﻔﺎع ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي ‪0-0‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻗﻴﻤﺖ ‪ h‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (19‬وﺿﻊ ﮔﺮدد ﺑﺪﺳﺖ‬
‫) ‪p p0  Ug ( z0  z‬‬ ‫ﻣﻲ آورﻳﻢ‬
‫‪p  Ugz‬‬ ‫‪p0  Ugz0 20‬‬
‫اﻃﺮاف ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (20‬را ﺗﻘﺴﻴﻢ ‪ Ug‬ﻧﻤﻮده ﺣﺎﺻﻞ‬
‫‪z‬‬
‫‪p‬‬
‫‪z 0  0 21‬‬
‫‪p‬‬ ‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪Ug‬‬ ‫‪Ug‬‬
‫‪p‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ‪ z0  0‬را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣﺠﻢ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪Ug‬‬
‫ﺳﺎﮐﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺑﻪ ‪ H‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ﮐﻪ ‪H 22 :‬‬
‫‪p‬‬
‫‪z‬‬
‫‪Ug‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (22‬ﺑﻨﺎم ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻳﺎد ﮔﺮدﻳﺪه و از آن ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﮐﻴﻔﻲ ﻳﮏ ﺟﺴﻢ از ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮاي ﮐﺘﻠﻮي ﻳﺎ ﻗﻮاي وزﻧﻲ ﻗﺮار دارد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫‪p‬‬
‫ ‪ z‬ﻳﮏ ﻗﻴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ را دارا ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪Ug‬‬
‫‪p0‬‬ ‫‪p1‬‬ ‫‪p2‬‬
‫ ‪z0‬‬ ‫ ‪z1‬‬ ‫ ‪z2‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪const‬‬
‫‪Ug‬‬ ‫‪Ug‬‬ ‫‪Ug‬‬
‫‪const 23‬‬
‫‪p‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪H‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪Ug‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺰﯾﮑﯽ و ﻫﻨﺪﺳﯽ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﯽ ﻫﺎﯾﺪروﺳﺘﺎﺗﯿﮏ‪:‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪p– z‬ﻋﺒﺎرت از ارﺗﻔﺎع ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ – Ug‬ﻋﺒﺎرت از ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺬﮐﻮر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ – H‬ﻋﺒﺎرت از ارﺗﻔﺎع ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ و ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺰﻳﮑﻲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪ – z‬ﻋﺒﺎرت از اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﻴﻤﺖ آن ﻣﺮﺑﻮط ارﺗﻔﺎع ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻮرد‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮ وﻳﺎﻫﺮﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﻮازي ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻴﮕﺮدد ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ – p Ug‬اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪p‬‬
‫ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮدﺑﻨﺎ ًء ‪ – H‬اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﮑﻤﻞ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن‪H‬ازﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ‪ z‬و‬
‫‪Ug‬‬
‫ﭼﻮن اﻧﺮژي ﻣﮑﻤﻞ ﺟﺴﻢ ﺳﺎﮐﻦ ﺑﻨﺎم اﻧﺮژي ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد و اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻋﺒﺎرت از‬
‫اﻧﺮژي ﻳﮏ واﺣﺪ وزﻧﻲ آن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎدرﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺰﻳﮑﻲ ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ‬
‫‪p‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻘﺎط از ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ‪ z‬و اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻠﻲ ﻓﺸﺎر‬
‫‪Ug‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﺛﻘﻞ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪22‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺸﺎر ﻄ ﻪ ‪ ,‬ﺸﺎر اﺿﺎ ﯽ و ﺸﺎر ﺧﻼ ﯽ‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻘﻪ‪:‬‬
‫ﻓﺸﺎري را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ از اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﺗﻤﺎم ﻗﻮاي ﮐﺘﻠﻮي و ﺳﻄﺤﻲ در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻘﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮده و در ﺣﺪود ﺻﻔﺮ اﻟﻲ ﺑﻴﻨﻬﺎﻳﺖ ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ . ( 0 < P < α ) .‬ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﻄﻠﻘﻪ از ﻓﻮرﻣﻮل ‪ p p0  Ugh‬ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫) ‪ ( p p0  Jh‬ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻘﻪ اﻳﮑﻪ از اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﻫﻮا ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي‬
‫ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد و ﺑﻪ ‪ p a‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي ﻣﺮﺑﻮط ارﺗﻔﺎع ‪ ,‬ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮ و ﻫﻮا ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻧﻮرﻣﺎل‬
‫اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي را ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ 760‬ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب ﮐﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ 131325 N 2‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻗﺒﻮل ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺤﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي ﮐﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎراﺿﺎﻓﯽ ‪:pu‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ و ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي را ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻳﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪pu‬‬ ‫‪p  pa‬‬ ‫‪p0  Ugh  pa‬‬ ‫‪( p0  pa )  Ugh‬‬ ‫‪p0u  Ugh‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ‪ p0 pa‬ﻳﻌﻨﻲ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ‪ pu Ugh :‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ‪ Ug J‬اﺳﺖ ﭘﺲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ را درﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻻت ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر وزﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﺗﻤﺎم آﻻت اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ) ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮﻫﺎ ( ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ﺑﻨﺎ ًء ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ‬
‫را ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ) ‪ ( p M‬ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ‪ p  pa‬ﺑﺎﺷﺪ درآﻧﺼﻮرت ﻋﻼﻣﻪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ درراﺑﻄﻪ )‪ (23‬ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮده ﮐﻪ ﮐﻤﺒﻮد ﻓﺸﺎر را ﻧﻈﺮ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎرﺧﻼﺋﯽ ‪:pvak‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﻓﺸﺎر درﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ درآﻧﺼﻮرت ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي و ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﻄﻠﻘﻪ در ﻧﻘﻄﻪ را ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر ﺧﻼﺋﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪ pvak pa  p .‬ﻳﻌﻨﻲ‪0  pvak  pa :‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺮاف ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻘﻪ ‪ ,‬ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ و ﻓﺸﺎر ﺧﻼﺋﻲ را ﻗﺮار ذﻳﻞ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ اﻓﺎده ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪:‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻔﺎ ﻢ ﺰو ﺮ ‪ ,‬ار ﻔﺎع ﺰو ﺮ و ﺧﻼء‪:‬‬

‫ﻇﺮف ﺳﺮ ﺑﺴﺘﻪ ‪ 1‬را ﮐﻪ از ﻣﺎﻳﻊ ﭘُﺮﺑﻮده وﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آن ﻓﺸﺎر ‪ p0‬اﺿﺎﻓﻪ ﺗﺮ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ‪p at‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻇﺮف ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ h‬ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ‬
‫دارد ‪ ,‬ﺳﻮراخ وﺟﻮد دارد و ﺑﻪ آن ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ‪ 2‬را ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ارﺗﺒﺎط دارد وﺻﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎر‬
‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ‪ p0‬اﺿﺎﻓﻪ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ‪p at‬‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ ﻣﺎﻳﻊ درﻧﻞ ‪ 2‬ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ h p‬ﮐﻪ در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬
‫ﺑﻨﺎم ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد و ﺧﻮد ﻧﻞ را ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ‬
‫ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود‪.‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ‪ h p‬از راﺑﻄﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ‬
‫در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪pat  Jhp1‬‬
‫‪pabs  pat‬‬
‫‪hp‬‬ ‫‪2‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪J‬‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ‪ ( pabs ) A‬را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻄﺮﻳﻘﻪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮد ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪p0  Jh3‬‬
‫‪pat  Jhp‬‬ ‫ﭘﺲ از رواﺑﻂ )‪ (1‬و )‪ (3‬ﻣﻴﺘﻮان ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ‪p0  Jh :‬‬
‫از راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ‪ h p‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪p0  pat‬‬
‫‪hp‬‬ ‫‪ h4‬‬
‫‪J‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻣﻴﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻇﺮف ‪ 1‬ﺳﺮﺑﺎز اﺳﺖ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ‪ . p0 pat :‬راﺑﻄﻪ )‪ (4‬ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪hp‬‬ ‫`‪h4‬‬
‫درﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ﻧﻘﻄﻪ در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫درﭘﺮاﮐﺘﻴﮏ اﻧﺠﻴﻨﻴﺮي اﮐﺜﺮًا ﺑﻪ ﺳﺎﺣﺎت ﺧﻼﺋﻲ در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ ﮐﻪ درﻳﻨﺼﻮرت ﻓﺸﺎر ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼ ﻋﺒﺎرت از ﺗﻔﺎوت ﺑﻴﻦ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي و ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﺒﻮد‬
‫ﻓﺸﺎر را در ﻣﺤﺪوده اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪pvak pat  pabs 5 .‬‬
‫ﺑﻄﻮرﻣﺜﺎل در ﻧﻞ ﻣﮑﺸﻲ ﭘﻤﭗ ﺧﻼء اﻳﻨﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺧﻼء در ﻧﻞ ﻣﮑﺸﻲ ﭘﻤﭗ ﭘﺴﺘﻮﻧﻲ درﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺮﮐﺖ‬
‫ﭘﺴﺘﻮن ودرﭘﻤﭗ ﻓﺮاراﻟﻤﺮﮐﺰي در ﻧﺘﻴﺠﻪ دوران ﭼﺮﺧﮑﺎري اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺧﻼء در ﻧﻞ ﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه ﺳﺒﺐ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻋﺒﻮري آﻧﻬﺎ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺧﻼء ‪ ,‬ﻃﺮق اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﻗﻴﻤﺖ ﺣﺪي آن را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻇﺮف ﮐﻪ از ﻣﺎﻳﻊ ﭘُﺮ و ﻓﺸﺎر ‪ p0‬ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آن ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ‪ p0  pa‬ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‬
‫درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ‪ ,‬ﻳﮑﻤﻘﺪار ﻫﻮا را ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻤﭗ ﺧﻼﺋﻲ از ﻇﺮق ﺑﻴﺮون ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫درﻧﻘﻄﻪ ‪ K‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ h‬از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺮار دارد ﻧﻞ ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ را ﮐﻪ ﻓﺸﺎر را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ K‬ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮑﻨﺪ –‬
‫وﺻﻞ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ) اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻧﻞ ﺑﻨﺎم ﻣﻌﮑﻮس ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ و ﻳﺎ ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪(.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﭼﻮن ‪ p0  pat‬اﺳﺖ ﻟﺬا ﺳﻄﺢ آب در ﻧﻞ ‪U‬‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ hvak‬ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮاز ﺳﻄﺢ ﻧﻘﻄﻪ ‪ K‬ﻗﺮار‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ‪ hvak‬را ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ارﺗﻔﺎع ﺧﻼ ﺳﻨﺠﻲ ﻳﺎد‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﺘﺪا‬
‫ﻓﺸﺎر در ﺳﻄﺢ ‪ A-A‬را ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ p p0  Jh‬ﻓﺸﺎرﻳﮑﻪ از ﻃﺮف‬
‫ﻇﺮف ﺑﺎﻻي ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪p pot p0  Jh  Jhvak‬‬ ‫ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p pipe pat‬‬ ‫ازاﻃﺮاف ﻧﻞ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p pot‬‬ ‫‪p pipe‬‬ ‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻣﺎﻳﻊ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار دارد ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪p0  Jh  Jhvak‬‬ ‫‪pat 6‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ارﺗﻔﺎع ﺧﻼ ﺳﻨﺠﻲ ‪ hvak‬از راﺑﻄﻪ )‪ (6‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪pat  p0  Jh‬‬ ‫‪pat  p‬‬
‫‪hvak‬‬ ‫ ‪7‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪J‬‬
‫ﺧﻼ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب و ﻳﺎ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﻪ اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ اﻧﺪازه ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ‬
‫‪ pat  p0 Jhvak‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﻴﻤﺖ ارﺗﻔﺎع ﺧﻼﺋﻲ در وزن ﺣﺠﻤﻲ ﺿﺮب ﮔﺮدﻳﺪه ﮐﻤﺒﻮد ﻓﺸﺎر را ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬ﻫﻮﻳﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺣﺪي ﺧﻼ ﻋﺒﺎرت از ﻳﮏ اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻻ اﻧﺪازه ﺧﻼء ﮐﻪ در دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪ 6‬اﻟﻲ ‪ 8‬ﻣﺘﺮ ﻣﻴﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬

‫ﺢ ﻘﺎ ﻮی ‪ ,‬ﺸﺎر ار ﻔﺎ ﯽ و ﺢ ﺸﺎر ار ﻔﺎ ﯽ ‪ ,‬ﺢ آزاد ﻣﺎ ‪:‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻳﻊ از‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي اﻓﻘﻲ در ارﺗﻔﺎع ﮐﻴﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻤﻮدي‬
‫ﻧﻘﻄﻪ اي ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي ‪ 0 – 0‬ﺑﻨﺎم ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻻ ﺑﻪ ﺣﺮف ‪ Z‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺟﻬﺖ ﺗﺜﺒﻴﺖ‬ ‫و ﻣﻌﻤﻮ ً‬
‫ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ارﺗﻔﺎﻋﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬و ‪ 2‬در ﻣﺎﻳﻊ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻫﻨﺪﺳﻲ اﻳﻦ ﻧﻘﺎط درﻳﺎﻓﺖ ﮔﺮدد‪'z z1  z 2 h2  h1 .‬‬
‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ و ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ را ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪ ,‬دراﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ در ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آن ﻓﺸﺎر ‪ p0 ! pat‬ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ ‪ .‬دوﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬و ‪ 2‬را ﺑﺎ‬
‫ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ‪ z1‬و ‪ z 2‬و ﻋﻤﻖ ‪ h1‬و ‪ h2‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ در ﻧﻘﺎط ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻧﻠﻬﺎي ﺷﻴﺸﻪ اي ﻧﺼﺐ اﻧﺪ و ﻫﻮاي آﻧﻬﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ ‪ ,‬ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺸﺎر‬
‫در ﻧﻠﻬﺎ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻠﻬﺎي ﻣﺘﺬﮐﺮه ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ h`p‬و ‪ h`p‬ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻘﺎط ﻣﺘﺬﮐﺮه ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود‪.‬‬

‫ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ Jh`p p0  Jh1‬و ‪Jh`p p0  Jh2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪p0‬‬ ‫‪p0‬‬
‫‪h`p1‬‬ ‫‪ h1‬‬ ‫;‬ ‫‪h`p2‬‬ ‫‪ h2‬‬ ‫درﻳﻨﺼﻮرت‪:‬‬
‫‪J‬‬ ‫‪J‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪25‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪p0‬‬
‫ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ارﺗﻔﺎﻋﺎت ‪ h`p‬و ‪ h`p‬ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻋﻤﻖ ﻧﻘﺎط در ﻣﺎﻳﻊ ﺟﻤﻊ‬
‫‪J‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ازﺷﮑﻞ دارﻳﻢ ﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Z‬و ارﺗﻔﺎع ‪ h`p‬ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﻗﻴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪Z1  h`p1 Z 2  h`p2 const 1‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Z‬و ارﺗﻔﺎع ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺘﺬﮐﺮه ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ h`p‬ﺑﻨﺎم‬
‫ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ H S‬ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪H S Z  h`p 2 .‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻧﻞ ﻫﺎي ﺷﻴﺸﻪ اي ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ را ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺎز ﻋﻮض ﻣﻲ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻞ ﻫﺎي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع‬
‫ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ‪ h p‬و ‪ h p‬ﺑﻠﻨﺪ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻣﻴﺮود‪ .‬ﮐﻪ اﻧﺪازه آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ از‬

‫‪ h`p‬و ‪ h`p‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ‪ h p‬و‬

‫‪1‬‬

‫‪ h p‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻊ در‬ ‫‪2‬‬

‫ﻧﻘﺎط ‪ 1‬و ‪ 2‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪.‬‬

‫‪p at  Jh p1‬‬ ‫‪p0  Jh1‬‬

‫‪p at  Jh p2‬‬ ‫‪p0  Jh2‬‬
‫‪p0  p at‬‬
‫‪h p1‬‬ ‫‪ h1‬‬
‫‪J‬‬
‫‪p0  p at‬‬
‫‪h p2‬‬ ‫‪ h2‬‬
‫‪J‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪26‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻠﻲ ‪ ,‬ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Z‬و ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ‪ h p‬ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ‬
‫‪Z1  h p Z 2  h p const‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﻧﻘﺎط ﻣﺎﻳﻊ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ و ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﺑﻨﺎم ﻓﺸﺎر‬
‫ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪H p Z  h p 3 .‬‬
‫درﻋﻤﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ از ﻣﻔﻬﻮم ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﻇﺮف ‪ p0 pat‬ﺷﻮد درﻳﻨﺼﻮرت راﺑﻄﻪ )‪ (3‬ﺷﮑﻞ ﺳﺎده ذﻳﻞ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫‪p0  pat‬‬
‫‪Hp‬‬ ‫‪Z  hp‬‬ ‫‪Z‬‬ ‫‪h‬‬ ‫‪Z h‬‬
‫‪J‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻧﻘﻄﻪ در ﻣﺎﻳﻊ ‪ h‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪p‬‬
‫‪p Jh‬‬ ‫;‬ ‫‪h‬‬
‫‪J‬‬
‫درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪4‬‬
‫‪p‬‬
‫‪Hp‬‬ ‫‪Z‬‬
‫‪J‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ در ارﺗﻔﺎع ﻳﻌﻨﻲ ارﺗﻔﺎع ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Z‬و ارﺗﻔﺎع‬
‫‪p‬‬
‫ﮐﻪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ ‪ ,‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪J‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻣﻮﺿﻮع رااز ﻧﮕﺎه ﻓﺰﻳﮑﻲ و ﻳﺎ اﻧﺮژﻳﮑﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ در ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ‬
‫ﻻ از ﻫﻮا ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻧﻤﻮده‬
‫در اﻃﺮاف ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻣﻘﺪاري از ﻣﺎﻳﻊ ‪ G‬وﺟﻮد دارد‪.‬اﮔﺮ ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ رااو ً‬
‫و ﺳﭙﺲ در ﻧﻘﻄﻪ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ – ﺧﻮاﻫﻴﻢ دﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻞ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ h`p‬ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود‪ .‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪0-0‬‬
‫‪A‬‬

‫ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻞ در ارﺗﻔﺎع ‪ Z  h`A‬ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﮐﻪ داراي اﻧﺮژي ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪
G(Z A  h`PA ) GH S‬‬
‫اﮔﺮ اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ ﺑﻪ ‪ E‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫
‬ ‫) ‪G( Z A  h`PA‬‬
‫‪E‬‬ ‫‪Z A  h`PA H S 5‬‬
‫‪G‬‬ ‫‪G‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ از ﻧﮕﺎه اﻧﺮژﻳﮑﻲ ﻋﺒﺎرت از اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي ‪ 0-0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ Z A‬اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ و ‪ h`PA‬اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ اﻧﺮژي ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﭘﻮﺗﻨﺸﻴﻠﻲ‬
‫ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ و ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ و ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺎﻳﻊ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪﻧﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ در ﻫﻤﻪ ﻧﻠﻬﺎي ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ درﻳﮏ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ) ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ( ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ‬
‫ﮐﻪ از ارﺗﻔﺎع ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻴﮕﺬرد ﺑﻨﺎم ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد‬
‫در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ اﮐﺜﺮًا از ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻄﺢ آزاد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ آزاد ﺳﻄﺤﻲ را ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻳﻊ رااز‬
‫ﻣﺤﻴﻂ ﮔﺎز ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺪا ﺑﺴﺎزد‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪27‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫وﺳﺎ ﻞ ا ﺪا زه ﺮی ﺸﺎر‪:‬‬
‫وﺳﺎﻳﻞ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺑﮑﺎر ﻣﻴﺮوﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوپ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﭘﯿﺰوﻣﺘﺮ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﻫﺎ ﻋﺒﺎرت از ﻧﻠﻬﺎي ﺷﻴﺸﻪ اي اﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﺮ آﻧﻬﺎ از ‪ 0.5cm‬ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏ اﻧﺠﺎم ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر آن ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ وﺻﻞ ﻣﻴﮕﺮدد و اﻧﺠﺎم دﻳﮕﺮ آن ﺑﺎز و ﺑﺎ اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﭘﻬﻠﻮي ﺗﺨﺘﻪ ﮐﻪ ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮي روي آن ﻧﺼﺐ اﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫اﻳﮑﻪ ﻓﺸﺎر آن ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ وﺻﻞ ﮔﺮدد ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﻪ‬
‫ارﺗﻔﺎع ‪ h p‬ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود ‪ ,‬ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ درﻇﺮف‬
‫‪p Jh p‬‬ ‫ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫ﺑﻌﺪًا ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن آب ‪ h p‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ وﻳﺎ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ اﻧﺪازه ﮔﺮدﻳﺪه‬
‫ﺑﺎ ﻗﻴﻤﺖ وزن ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺎﻳﻊ ) ‪ ( J‬ﺿﺮب ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت‬
‫‪kg‬‬ ‫‪kg‬‬
‫ﻧﺸﺎن داده‬ ‫‪2‬‬
‫واﺣﺪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ ‪ 2‬وﻳﺎ‬
‫‪cm‬‬ ‫‪m‬‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن آب ﻧﺸﺎن داده ﺷﻮد ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪p‬‬
‫‪ h p‬ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﺮ و ﻳﺎ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن آب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪J‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ اﻳﻦ اﻣﮑﺎن را ﻣﻴﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﻗﻴﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻄﻠﻮب را‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آورد‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ در ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ) ‪ 3‬ﺗﺎ ‪ 4‬ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن آب ( ارﺗﻔﺎع ﻧﻞ ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد و اﻣﮑﺎن ﺗﻄﺒﻴﻖ ﻋﻤﻠﻲ آن ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻴﮕﺮدد ‪ ,‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از وﺳﺎﻳﻞ دﻳﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻨﺎم ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ‬
‫ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻴﺂﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ از ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ در ﻓﺸﺎر ﻫﺎي ﮐﻢ )اﻟﻲ ‪ 0.4 – 0.3‬اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ(‬
‫وﻳﺎ درﺟﺎﻫﺎﺋﻴﮑﻪ در ﺗﻌﻴﻦ ﻓﺸﺎر دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﮑﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬از ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮ ﻫﺎ در‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻻﺑﺮاﺗﻮاري ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ وﺳﻴﻌًﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎ دو ﻧﻮع ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪ (a :‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺎﻳﻌﺎت ‪ (b‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ‬
‫‪ (a‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﺎﻳﻌﻲ‪ -:‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻧﻮع ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ از ﻧﮕﺎه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺎده و از ﻧﮕﺎه دﻗﺖ اﻧﺪازه‬
‫ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﺧﻴﻠﻲ دﻗﻴﻖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻋﺒﺎرت از‬
‫ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ اﻧﺠﺎم آن ﺑﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ در‬
‫آن ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ وﺻﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬و اﻧﺠﺎم دﻳﮕﺮ آن ﺑﺎز‬
‫ﺑﻮده وﺑﺎ اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ در ارﺗﺒﺎط ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر‬
‫از ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮي ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺪازه ‪ 0.5h‬از ﺳﻴﻤﺎب ﭘُﺮ ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از وﺻﻞ ﻧﻤﻮدن ﻧﻞ ﺑﻪ‬
‫ﻇﺮف ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻤﺎب درﻫﺮدو ﻃﺮف ﭼﭗ ﻧﻞ ﭘﺎﺋﻴﻦ ﻣﻴﺂﻳﺪ و در‬
‫ﻃﺮف راﺳﺖ ﻧﻞ ﺗﺎ اﻧﺪازه ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود ﮐﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺗﻌﺎدل‬
‫ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ S – S‬ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺴﺎوي‬
‫‪p`abs pat  J s h p 1‬‬ ‫ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ - p`abs‬ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻣﻘﻄﻊ ‪ S-S‬و ‪ h p‬ﺗﻔﺎوت ﺳﻄﻮح ﺳﻴﻤﺎب در ﭼﭗ و‬

‫راﺳﺖ ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي و ‪ J s‬وزن ﺣﺠﻤﻲ ﺳﻴﻤﺎب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻗﺮار ذﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪pA‬‬ ‫‪p`abs J a‬‬ ‫‪pat  J s h p  J a 2‬‬
‫‪ h p‬و ‪ a‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤًﺎ از ﺗﺨﺘﻪ درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎﻏﺬ ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮي ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻋﻮض ﺳﻴﻤﺎب از آب ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﭘﺲ ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن آب در ﻧﻞ ‪ 13.6 , h p‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود –‬
‫ﻓﻠﻬﺬا وﺳﺎﻳﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ﻣﻴﺘﻮان ﮐﻪ ‪ 3‬اﻟﻲ ‪ 4‬اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻓﺸﺎر را ﺗﻮﺳﻂ آن‬
‫اﻧﺪازه ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎر دردوﺳﺎﺣﻪ از ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﺎﻟﻲ ) ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ ( اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻠﻲ از دو ﻧﻞ ﺷﻴﺸﻪ اي ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻴﻤﺎب درﻧﻞ ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ وﺳﻄﻲ ﻗﺮار‬
‫داده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﺗﺼﺎل ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﻇﺮوف ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻤﺎب درﻫﺮ دوﻃﺮف ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺎ ﻇﺮوف وﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻤﺎب ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺗﻔﺎوت ارﺗﻔﺎع اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل را ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ 0-0‬ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪p1  Jh1‬‬ ‫‪p2  Jh2  J s 'h‬‬
‫‪'p‬‬ ‫‪p1  p2‬‬ ‫‪Jh2  Jh1  J s 'h‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ‪ 'h h1  h2‬اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪'p‬‬ ‫‪p1  p2‬‬ ‫‪J s 'h  J'h‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎردر ﻇﺮوف ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪'p‬‬ ‫‪p1  p2‬‬ ‫‪'h(J s  J )3‬‬
‫ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﮐﻮﭼﮏ از ﻣﻴﮑﺮوﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ آب وﻳﺎ اﻟﮑﻮل‬
‫ﮐﺎر ﻣﻴﮑﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ (b‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ‪ -:‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ ﮐﻪ ﻓﻨﺮي و ﭘﺮده‬
‫اي ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ﻫﺎي اﺿﺎﻓﻲ ﺑﺰرگ از )‪ 3‬اﻟﻲ ‪4‬‬
‫اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ( ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻓﻨﺮي ﻧﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ازﻧﻞ ﻓﻠﺰي ‪ a‬ﮐﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻴﻀﻮي ﺷﮑﻞ را دارا ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺗﺸﮑﻴﻞ‬
‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮏ اﻧﺠﺎم آن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻇﺮف وﺻﻞ ﻣﻴﮕﺮدد ﺑﺎز و اﻧﺠﺎم دﻳﮕﺮ‬
‫آن ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻘﺮﺑﻪ وﺻﻞ اﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﺗﺨﺘﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي‬
‫در ﻓﺎﺑﺮﻳﮑﻪ اي ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﻓﻨﺮ ﻓﻠﺰي ﺑﺎﻳﺪ‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮐﻮﭼﮏ ﺷﻮد زﻳﺮا ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺷﮑﻞ اوﻟﻲ آن ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ‬
‫‪ .‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻓﻨﺮي وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﻓﺸﺎر اﻟﻲ ‪10000‬‬
‫اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ اﻧﺪازه ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫درﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﭘﺮده اي از ﭘﺮده ﻣﻮﺟﻲ ﺷﮑﻞ ‪ b‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬از ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﻫﺎي ﭘﺮده اي ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻓﺸﺎر ‪ 0.2‬اﻟﻲ ‪ 30‬اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻐﻴﺮ دادن اﻧﺪازه ﭘﺮده و ﺷﺨﻲ آن ﻣﻴﺘﻮان ﻓﺸﺎر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را‬
‫اﻧﺪازه ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ﻫﺎ وﺳﺎﻳﻠﻲ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻣﻘﺪار ﺧﻼء ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺎر ﺧﻼء ﺳﻨﺞ‬
‫ﻫﺎي ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮑﻲ ‪ ,‬ﻣﺎﻳﻌﻲ و ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﻓﻮﻗًﺎ ذﮐﺮ ﺷﺪه ﻳﮑﺴﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ﺷﮑﻞ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻧﻬﺎ‬
‫ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻤﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ در ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﭘﺮده اي ﻓﺸﺎر ‪ p ! pat‬وﻳﺎ ‪ p  pat‬اﻧﺪازه‬
‫ﺷﻮد درﻫﺮدوﺻﻮرت ﺗﻐﻴﺮ ﺷﮑﻞ ﭘﺮده ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻪ آن ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻳﺎ از ﺻﻔﺮﺑﻠﻨﺪ و ﻳﺎ ﭘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﻃﺮز ﮐﺎر ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ﻓﻨﺮي و ﻣﺎﻧﻮﻣﺖ ﻓﻨﺮي ﻳﮑﺴﺎن ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ – ﮔﻴﻼﺳﻲ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺻﻔﺮي را ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﻴﻤﺎب در‬
‫ﮔﻴﻼس ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﺧﻼء ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺷﺮط ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار ذﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪pvak‬‬ ‫‪p at  p0‬‬ ‫‪J s hvak 4‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :1‬ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ و اﺿﺎﻓﻲ را در ﮐﻒ ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺎز درﻳﺎﺑﻴﺪ‪ .‬ﻋﻤﻖ آب در ﻇﺮف ‪ h = 4m‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪p0  Jh 10000  1000 u 4 14000 kg‬‬ ‫‪1.4 kg‬‬
‫‪m2‬‬ ‫‪cm 2‬‬
‫‪ 10000 kg‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ p0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ‬ ‫درﻳﻨﺠﺎ ‪pa‬‬
‫‪m2‬‬
‫‪ 1000 kg‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ‪ J‬وزن ﺣﺠﻤﻲ آب اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ‬
‫‪m3‬‬
‫‪p Jh 1000 u 4 4000 kg‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0.4 kg‬‬ ‫ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪cm 2‬‬
‫‪ J 700 kg‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ‬ ‫اﮔﺮ ﻇﺮف ﻣﺘﺬﮐﺮه ﻣﻤﻠﻮ از ﺑﻨﺰﻳﻦ ﺑﺎ وزن ﺣﺠﻤﻲ‬
‫‪m3‬‬
‫‪pabs p0  Jh 10000  700 u 4 12800 kg 2‬‬ ‫‪1.28 kg‬‬ ‫درﮐﻒ ﻇﺮف ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪cm 2‬‬
‫‪p Jh 700 u 4 2800‬‬ ‫‪kg‬‬ ‫‪0.28‬‬ ‫‪kg‬‬ ‫ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪m2‬‬ ‫‪cm 2‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :2‬ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ و ﻣﻄﻠﻖ را در ﻇﺮﻓﻲ ﮐﻪ ﺣﺎوي ﻫﻮا و ﻣﺎﻳﻊ‬

‫اﺳﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ‪ ,‬ارﺗﻔﺎع ﺑﻠﻨﺪي ﺳﻴﻤﺎب در ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ‬
‫‪ hp 150cm‬اﻧﺪازه ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪p J s hp‬‬ ‫‪13600 u1.5 20400 kg‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2.04 kg‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪cm 2‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪p0  p 1.0  2.04 3.04at‬‬ ‫‪3.04 kg‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :3‬ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎر را در ﻇﺮوف ‪ A‬و ‪ B‬ﮐﻪ ﻣﻤﻠﻮ از آب ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ درﻳﺎدﺑﻴﺪ ‪ .‬از ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﻤﺎﺑﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده و ﺷﺮاﻳﻂ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪'p‬‬ ‫)‪'h p (J s  J ) 5(0.0136  0.001‬‬

‫‪0.063 kg‬‬ ‫‪0.063at‬‬

‫‪cm 2‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :4‬در ﭘﻤﭗ ﭘﺴﺘﻮﻧﻲ اﻳﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻼء ‪ ,‬ﻓﺸﺎر ﺧﻼﺋﻲ و‬

‫ﻣﻄﻠﻖ را درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ‪.‬‬
‫داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﻔﺎع ﺧﻼﺋﻲ در ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺧﻼ ﺳﻨﺞ ‪ U‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪ hvak 550 :‬ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ‬
‫ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب و ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪ pat 730 :‬ﻣﻠﻲ ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪pvak‬‬ ‫‪J s hvak 13.6 u 0.55‬‬
‫‪7.48m.w.c‬‬ ‫‪0.748 kg‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب‬
‫اﮐﻨﻮن ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ را در ﭘﻤﭗ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﻓﺮض‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪ 730‬ﻣﻠﻲ‬
‫ﻣﺘﺮ ﺳﺘﻮن ﺳﻴﻤﺎب‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ارﺗﻔﺎع ﺳﻴﻤﺎب ﮐﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ دارد ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪habs‬‬ ‫‪pa  hvak‬‬ ‫‪730  550 180mm‬‬

‫‪pabs J s habs 13600 u 0.18 2450 kg‬‬

‫‪m2‬‬
‫ﭘﺲ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ‪:‬‬
‫‪0.245 kg‬‬ ‫‪0.245at‬‬
‫‪cm 2‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :5‬ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن آب را ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ‪ 0.15MPa‬ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ؟ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫‪p 0.15MPa 0.15 u103 KN 2‬‬ ‫ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪m‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎع آب ‪ P‬ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪0.15 u 10‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪Jh 9.81u h‬‬
‫‪0.15 u 10 3‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪15.3m‬‬
‫‪9.81‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :6‬ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن ﺗﻴﻞ را ﺑﻪ ﺛﻘﻠﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ‪ 0.9‬ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل ﻓﺸﺎر ‪ 20.3Kpa‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪J 0.9 u 9.81 8.829 KN 3‬‬
‫‪m‬‬ ‫ﺛﻘﻠﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﺗﻴﻞ = ‪0.9‬‬
‫‪p Jh ; 20.3 8.829 u h‬‬ ‫ﻓﺸﺎر = ‪ 20.3‬ﮐﻴﻠﻮ ﭘﺎﺳﮑﺎل = ‪ 20.3‬ﮐﻴﻠﻮﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ‬
‫‪20.3‬‬ ‫ارﺗﻔﺎع ﻳﺎ ‪ = h‬؟‬
‫‪h‬‬ ‫‪2.3m‬‬
‫‪9.829‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :7‬ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺳﺎده ﺣﺎوي ﺳﻴﻤﺎب ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﻧﻤﻮدن ﻓﺸﺎر آب ﮐﻪ در داﺧﻞ ﭘﺎﻳﭗ در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ‬
‫ﺑﮑﺎر ﺑﺮده ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻔﺎوت ﺳﻄﻮح ﺳﻴﻤﺎب در ﺗﻴﻮب ‪ 60mm‬و ارﺗﻔﺎع آب در ﺗﻴﻮب ﻃﺮف ﭼﭗ‬
‫ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ‪ 50mm‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻓﺸﺎر را درداﺧﻞ ﭘﺎﻳﭗ ﺑﻪ ﺳﺘﻮن آب درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪ h2 = 60mm‬و ‪h1 = 50mm‬‬
‫?=‪ h‬ﻓﺸﺎر درداﺧﻞ ﭘﺎﻳﭗ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ آب در داﺧﻞ ﭘﺎﻳﭗ‪.‬‬
‫ﻣﺎ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ ﻃﺮف ﭼﭗ ﻣﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ 0 - 0‬ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪h  Jh1‬‬ ‫‪h  (1u 50) h  50mm of water‬‬
‫ﻓﺸﺎر ارﺗﻔﺎﻋﻲ در ﻇﺮف راﺳﺖ ﺗﻴﻮب ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ‪ 0 – 0‬ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪Jh2 13.6 u 60 816mm of water‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﻓﺸﺎر درﻫﺮدوﻃﺮف ﺗﻴﻮب ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪h  50 816 ; h 816 - 50 766mm of water‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺮا ﻂ ﻌﺎدل ﻣﺎ ﻌﺎت وف ا ﺼﺎ ﯽ‪:‬‬

‫درﻇﺮوف ‪ I‬و ‪ II‬ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻓﺸﺎر ‪ p0‬و ‪ p0‬ﮐﻪ‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ‬

‫ﻓﺮق دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ‪ A – A‬را ﺑﻪ ﺣﻴﺚ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﺎﻳﺴﻮي ﻗﺒﻮل‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت از ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ و ﻓﺸﺎر‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ c‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﺪارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪p1‬‬ ‫‪p01  J 1 z1 ; p2‬‬ ‫‪p0 2  J 2 z 2‬‬
‫‪p01  J 1 z1‬‬ ‫‪p0 2  J 2 z 2‬‬ ‫‪ p1‬اﺳﺖ ﻟﺬا‪:‬‬ ‫ﭼﻮن ‪p2‬‬
‫‪p01  p02‬‬ ‫‪J 2 z 2  J 1 z1 1‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﻓﻮق )‪ (1‬ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت را درﻇﺮوف اﺗﺼﺎﻟﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﺣﺎﻻت ذﻳﻞ از آن ﻣﺘﺼﻮر‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ :1‬درﻇﺮوف ﻳﮑﻨﻮع ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺮار دارد و ﻟﻴﮑﻦ ﻓﺸﺎر درآﻧﻬﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ درﻳﻨﺼﻮرت‪:‬‬
‫‪J1 J 2 J‬‬
‫‪p01  p02‬‬ ‫‪J ( z 2  z1 )2‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ :2‬درﻇﺮوف ﻳﮑﻨﻮع ﻣﺎﻳﻊ و ﻳﮑﻨﻮع ﻓﺸﺎر وﺟﻮد دارد ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪z1 z 2 3‬‬ ‫‪ J 1 J 2‬و ‪ p0 p0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ‪:‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫درﺣﺎﻟﺖ ﻓﻮق ﻣﺎﻳﻊ در ﻫﺮدوﻇﺮف درﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ‪ :3‬درﻇﺮف ﻳﮑﻨﻮع ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺮار دارد ﻟﻴﮑﻦ‪:‬‬
‫‪ (1‬ﻳﮏ ﻇﺮف ﺑﺴﺘﻪ و دﻳﮕﺮش ﺑﺎز ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ (2‬ﻓﺸﺎر در ﻇﺮف ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر در ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ‪ II‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ اﺳﺖ‪p0 ! pa .‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت‪ p1 pa  Jz1 :‬و ‪p2 pa  Jz 2‬‬
‫‪p0  p a‬‬
‫‪z2‬‬ ‫ ‪z1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ p1‬اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬ ‫ازآﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ‪p2 :‬‬
‫‪J‬‬
‫‪p0  p a‬‬
‫ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫درﻳﻨﺠﺎ‬
‫‪J‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﺳﻄﺢ آب درﻇﺮف ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ارﺗﻔﺎع ﭘﻴﺰوﻣﺘﺮﻳﮑﻲ ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ‪ :4‬درﻇﺮوف ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ اوزان ﺣﺠﻤﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ‪,‬‬
‫ﻟﻴﮑﻦ ﻓﺸﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﻮح آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت در ﻇﺮوف اﺗﺼﺎﻟﻲ و ﺷﺮط ‪ p0 p0‬ﻣﻴﺘﻮان ﻧﻮﺷﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪J 1 z1 J 2 z 2‬‬
‫‪z1 J 2‬‬
‫‪5‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪z2 J 1‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪33‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺳ ﻮن ﯽ ﻣﺎ ﻌﺎت‪:‬‬
‫درﭘﺮاﮐﺘﻴﮏ اﻧﺠﻨﻴﺮي ﺣﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻳﻌﻨﻲ ﺳﮑﻮن ﻣﺎﻳﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻇﺮف ﻣﺘﺤﺮک ﮐﻪ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ در آن ﻗﺮار دارد‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ذرات ﻣﺎﻳﻊ ﻳﮑﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻲ ﺟﺎ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﻇﺮف ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﮏ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻴﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫از ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮏ ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪ ﻫﻮﻳﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎ اﻓﺰودن ﻗﻮه اﻧﺮﺷﻴﺎ ﺑﺎ‬
‫ﻗﻮاي ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ‬
‫ﺗﻌﺎدل )‪ dp U (&dx  8dy  =dz‬ﺑﺮ ﻋﻼوه ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ ‪ Y , X‬و ‪ Z‬ﻓﻲ واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ از‬
‫ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮاي اﻧﺮﺷﻴﺎ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺸﺎر در ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ در ﺗﻌﺎدل ﻧﺴﺒﻲ ﻗﺮار دارد و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﻌﻴﻦ ﺷﮑﻞ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﺴﺎوي از اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎس ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت را درﻣﻮرد ﺣﺎﻻت اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ‬
‫ﻣﺎﻳﻌﺎت ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ درﻇﺮف ﺳﺮﺑﺎز ﮐﻪ ﺑﺪور ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ دوراﻧﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﭽﺮﺧﺪ ﻗﺮار دارد ‪.‬‬ ‫‪(1‬‬
‫درﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﻮه ﮐﺸﺶ و ﻗﻮاي ﻓﺮار اﻟﻤﺮﮐﺰي ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬ﻗﻮه ﻓﺮاراﻟﻤﺮﮐﺰي ﻋﻤﻮد‬
‫ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ و ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪mu 2 mZ 2 r 2‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪mZ 2 r 1‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ r‬ﺷﻌﺎع دوران ; ‪ m‬ﮐﺘﻠﻪ ﻣﺎﻳﻊ و ‪ u‬ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺮﮐﺖ ) ‪ (u Zr‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮاي ﻓﺮاراﻟﻤﺮﮐﺰي ﻋﺎﻣﻞ درواﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ ﺑﺎﻻي‬
‫ﻣﺤﻮر ﻫﺎي ‪ y , x‬و ‪ z‬ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬

‫‪Cx‬‬ ‫)‪Z 2 r u cos(r ˜ x‬‬

‫‪Cy‬‬ ‫) ‪Z 2 r u cos(r ˜ y‬‬
‫‪Cz‬‬ ‫‪0‬‬

‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ )‪ cos(r ˜ x‬زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﻌﺎع دوراﻧﻲ و‬

‫ﻣﺤﻮر ‪ x‬اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪x‬‬
‫)‪cos(r ˜ x‬‬
‫‪r‬‬
‫وﺑﺮاي ﻣﺤﻮر ‪: y‬‬
‫‪y‬‬
‫) ‪cos(r ˜ y‬‬
‫‪r‬‬
‫‪Z 2 rx‬‬
‫‪Cx‬‬ ‫‪Z2x‬‬
‫‪r‬‬
‫‪Z 2 ry‬‬
‫‪Cy‬‬ ‫‪Z2 y‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪r‬‬
‫‪Cz‬‬ ‫‪0‬‬

‫ﻼ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﮔﺮدﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻗﻮه ﮐﺸﺶ ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ‪ z‬ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ g‬اﺳﺖ ‪ .‬ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻫﻤﻪ ﻗﻮاي ﺣﺠﻤﻲ‬
‫ﻗﺒ ً‬
‫ﻓﻲ واﺣﺪ ﮐﺘﻠﻪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪& Z2x‬‬
‫‪8 Z2 y‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪= g‬‬
‫ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق را در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻔﺎﺿﻠﻲ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻌﺎت وﺿﻊ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪dp‬‬ ‫‪U (Z 2 xdx  Z 2 y dy  gdz)4‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (4‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ‪:‬‬
‫‪Z x‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Z y‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪UZ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪p‬‬ ‫(‪U‬‬ ‫‬ ‫‪ gz )  c‬‬ ‫‪( x 2  y 2 )  Ugz  c5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﺒﺪا ﮐﻮردﻳﻨﺎت را در ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﺷﮑﻞ داده ﺷﺪه ﮐﻪ در آن ﻓﺸﺎر ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ و ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﻓﺸﺎر‬
‫اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﻴﻢ ﭘﺲ ﺛﺎﺑﺖ اﻧﺘﮕﺮاﻟﻲ ‪ c‬از ﺷﺮاﻳﻂ ‪ x = y = z = 0‬و ﻓﺸﺎر ‪ p pat‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ ‪ . c pat‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (5‬ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪:‬‬
‫‪JZ 2‬‬
‫‪p‬‬ ‫ ‪pat  Jz‬‬ ‫‪( x 2  y 2 )6‬‬
‫‪2g‬‬
‫ﭼﻮن ‪ x 2  y 2 r 2‬اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪JZ 2 r 2‬‬
‫‪p‬‬ ‫ ‪pat  Jz‬‬ ‫ ‪7‬‬
‫‪2g‬‬
‫راﺑﻄﻪ )‪ (7‬اﻳﻦ اﻣﮑﺎن را ﻣﻴﺪﻫﺪ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ‪ :‬ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺳﻄﺤﻲ را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورﻳﻢ ﮐﻪ در ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط آن ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ `‪ p‬ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻗﻴﻤﺖ `‪ p‬در ﻣﻌﺎﻟﻪ )‪ (6‬وﺿﻊ ﮔﺮدد ﺑﺪﺳﺖ‬
‫‪JZ 2‬‬
‫‪p` pat‬‬ ‫ ‪Jz‬‬ ‫‪( x 2  y 2 )8‬‬ ‫ﻣﻴﺂورﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪2g‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ﺗﻔﺎوت ﻓﺸﺎر ‪ p` pat‬ﭼﭗ ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8‬ﻗﻴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ ﺳﻄﺢ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﺑﺎدور‬
‫ﺧﻮردن ﺑﻪ دور ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮدي ﭘﺎراﺑﻮﻟﻮﺋﻴﺪ دوراﻧﻲ را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (8‬ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ آزاد‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﺟﺎﺋﻴﮑﻪ ‪ p` pat‬اﺳﺖ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪Z2‬‬
‫‪Z‬‬ ‫) ‪(x2  y 2‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2g‬‬
‫‪Z 2r 2‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪0‬‬ ‫وﻳﺎ‪:‬‬
‫‪2g‬‬
‫‪Z 2r 2‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ‪:‬‬
‫‪2g‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ )‪ (9‬ﻣﻴﺘﻮان ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻠﻨﺪي ‪ 'h‬ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻴﻔﻲ ﺳﻄﺢ آزاد را ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪) .‬ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﺷﻮد(‬
‫ﭼﻮن ﺟﻬﺖ ﻣﺤﻮر ‪ Z‬ﺑﻄﺮف ﭘﺎﺋﻴﻦ اﺳﺖ ﭘﺲ‪'h Z :‬‬
‫‪Z 2r 2‬‬
‫‪'h‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪2g‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ داده ﺷﺪه اﻓﻘﻲ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ a‬از ﻣﺒﺪاء ﮐﻮردﻳﻨﺎت ﻗﺮار دارد ﺑﻪ‬
‫اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (7‬ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﻋﻮض ‪ Z‬ﺣﺮف ‪ a‬را ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪:‬‬
‫‪JZ 2 r 2‬‬
‫‪p‬‬ ‫ ‪pat  Ja‬‬
‫‪2g‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪35‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺑﺎدرﻧﻈﺮ داﺷﺖ راﺑﻄﻪ )‪ (10‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬

‫‪p‬‬ ‫‪pat  J (a  'h)11‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ )‪ (a  'h‬ﻋﻤﻖ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ در ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺒﻲ‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ اﺳﺎس راﺑﻄﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪p0  Jh‬‬
‫راﺑﻄﻪ )‪ (10‬درﺻﻮرت ‪ r const‬راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ارﺗﻔﺎع ﻧﻘﺎط ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ و ﺳﺮﻋﺖ دوراﻧﻲ‬
‫ﻇﺮف اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ) ‪ (Z‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻗﻴﻤﺖ ‪ 'h‬ﻣﻴﺘﻮان ﺗﻌﺪاد دوران ﻇﺮف اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي را‬
‫ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻊ در ﻇﺮف ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺪور ﻣﺤﻮر ‪ Z‬ﻣﻴﭽﺮﺧﺪ ﻗﺮار دارد‪.‬‬ ‫‪(2‬‬
‫در ﻧﻘﻄﻪ ‪: O‬‬
‫‪X‬‬ ‫‪Y Z‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪r 0‬‬
‫‪Z 2r 2‬‬
‫‪'h‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2g‬‬
‫‪JZ 2 r 2‬‬
‫‪p0‬‬
‫‪2g‬‬
‫درﺻﻮرت ‪r R‬‬
‫‪Z R2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪'h‬‬
‫‪2g‬‬
‫‪JZ 2 R 2‬‬
‫‪p‬‬
‫‪2g‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﺮﭘﻮش ﻇﺮف در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻮن ﭘﺎ ﮑﺎل‪:‬‬
‫اﮔﺮ در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻓﺸﺎر ﺗﻐﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺬﮐﻮر اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﻫﺮﮔﺎه در ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺘﻌﺎدل ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﺮ داده ﺷﻮد و در‬
‫ﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺮﻫﻢ ﻧﺨﻮرد ﻓﺸﺎر در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﻋﻴﻦ اﻧﺪازه ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن را ﺑﻨﺎم ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﭘﺎﺳﮑﺎل ﻳﺎد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺛﺒﻮت ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺬﮐﻮر در ﻳﮏ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫ﺳﺎﮐﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬و ‪ 2‬را در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ اﺳﺎﺳﻲ‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﺑﺮاي ﻧﻘﺎط ‪ 1‬و ‪ 2‬ﻗﺮار ذﻳﻞ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫‪p1‬‬ ‫‪p2‬‬
‫ ‪z1‬‬ ‫ ‪z2‬‬
‫‪Ug‬‬ ‫‪Ug‬‬
‫ﻓﺮﺿًﺎ ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﻪ ‪ 1‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 'p1‬ﺗﻐﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬ﭼﻮن ﺗﻌﺎدل ﻣﺎﻳﻊ ﺗﻐﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﺧﻮرد در ﻧﻘﻄﻪ ‪ 2‬ﻧﻴﺰ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 'p2‬ﺗﻐﻴﺮ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎدرﻧﻈﺮ داﺷﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻓﻮق ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪p  'p1‬‬ ‫‪p  'p2‬‬
‫‪z1  1‬‬ ‫‪z2  2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪Ug‬‬ ‫‪Ug‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻌﺎدﻻت ‪ 1‬و‪ 2‬ﺑﺮ ﻣﻴﺂﻳﺪ ﮐﻪ ‪ 'p1 'p2‬اﺳﺖ ‪ ,‬اﻳﻦ ﺧﻮد ﺻﺤﺖ ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﺳﮑﺎل را ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺳﺎﺣﻪ ﻋﻤﻞ از ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺎﺳﮑﺎل وﺳﻴﻌًﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺘﻮان از ﺑﺮﮐﻬﺎ و‬
‫ﭘﺮﺳﻬﺎي ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺮس ﻫﺎﯾﺪروﻟﯿﮑﯽ‪:‬‬
‫از ﺷﮑﻞ دارﻳﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫‪F1‬‬
‫‪'p1‬‬
‫‪S1‬‬
‫‪F2‬‬
‫‪'p 2‬‬
‫‪S2‬‬
‫ﭼﻮن ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل‬
‫ﻗﺮار دارد ﻟﺬا ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﭘﺎﺳﮑﺎل ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﮐﻪ‪:‬‬

‫‪'p1‬‬ ‫‪'p2‬‬
‫ﻳﺎ‪:‬‬
‫‪F1‬‬ ‫‪F2‬‬
‫‪S1‬‬ ‫‪S2‬‬

‫ازﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪F1 3‬‬
‫‪S2‬‬
‫‪F2‬‬
‫‪S1‬‬
‫‪S‬‬
‫از ﻓﻮرﻣﻮل )‪ (3‬دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻗﻮه ‪ F2‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ 2‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ F1‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪S1‬‬

‫ﺑﺮك ﻫﺎﯾﺪروﻟﯿﮑﯽ در ﻣﻮﺗﺮ‪:‬‬

‫از اﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ‪ F1‬ﺑﺎﻻي ﭘﺎﻳﺪل ﺑﺮک در اﺳﺘﻮاﻧﻪ اﺻﻠﻲ ‪ 1‬ﻓﺸﺎر ‪ P‬اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد و از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻞ ‪ 5‬ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺮک )‪ (2‬اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬ﻓﺸﺎر در اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺮک ﻫﺎي ‪ 3‬را ﺑﺎ دﻳﺴﮏ ‪ 4‬ﻣﻲ ﭼﺴﭙﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮه ‪ F2‬ﮐﻪ ﺑﺎﻻي دﻳﺴﮏ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ F1‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪37‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻦ ﻮای ﺸﺎر ﻮ ﯽ ﻣﺎ ﺑﺎﻻی ﺢ ﻮار‪:‬‬

‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ‪:‬‬
‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ را ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ‪ AB‬ﻣﻐﺮوق در ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﻋﻤﻮد ﺑﻪ ﺳﻄﺢ رﺳﻢ و ﺗﺤﺖ زاوﻳﻪ ‪ α‬ﺑﺎ اﻓﻖ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ را ﺑﻪ ‪ A‬ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺎﻳﻞ دﻳﻮار ذﺧﻴﺮه و ﻳﺎ ﻣﺴﺪود ﮐﻨﻨﺪه ﺗﺎﻧﮑﺮ ﺗﻴﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻮر ‪ Y‬ﮐﻮاردﻳﻨﺎت را ﺧﻄﻲ ﻗﺒﻮل ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﺑﺎﻻي ﻣﺴﺘﻮي رﺳﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺧﻂ را اﻣﺘﺪاد ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ﺗﺎ وﻗﺘﻴﮑﻪ ﺳﻄﺢ‬
‫آزاد را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫از ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻣﺤﻮر ‪ OX‬را ﻋﻤﻮد ﺑﻪ ‪OY‬‬
‫ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬ﺳﻄﺢ ‪ AB‬را ﺑﺪور‬
‫ﻣﺤﻮر ‪ OY‬دور ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ﺗﺎ وﻗﺘﻴﮑﻪ در‬
‫ﻣﺴﺘﻮي رﺳﻢ درﺳﺖ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫درﺳﻄﺢ ﺟﺴﻢ ﻗﺸﺮ ﮐﻮﭼﮏ را ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع‬
‫‪ dy‬و ﻋﻤﻖ ‪ h‬ﺟﺪا ﻣﻴﻨﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺸﺮ ﺟﺪاﺷﺪه از ﻣﺤﻮر ‪OX‬‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ y‬و ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ d A‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﺳﺎﺣﻪ‬
‫ﻗﺸﺮ ﺑﺴﻴﺎرﮐﻮﭼﮏ ﺟﺪا ﺷﺪه ﻣﺴﺎوي‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪pabs‬‬ ‫‪p0  Jh‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ‪ dp‬ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﻗﺸﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪dp‬‬ ‫‪d A ˜ pabs‬‬ ‫‪( p0  Jh)d A 1‬‬
‫ﻣﺜﻠﺚ ‪ OMN‬را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪ .‬دوﺿﻠﻊ آن ‪ MN = h‬و ‪ ON = y‬ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ‬
‫‪ h y u sin D‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (1‬ﻗﻴﻤﺖ ‪ h‬ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪dp‬‬ ‫‪p0 ˜ d A  Jy sin D ˜ d A 2‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ‪ AB‬از ﻣﻌﺎﻟﻪ )‪ (2‬ﻧﻈﺮﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪A‬‬
‫اﻧﺘﻴﮕﺮال ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪³p‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪˜ d A  ³ Jy sin D ˜ d A‬‬ ‫‪p0 ˜ A  J sin D ³ y ˜ d A 3‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬

‫اﻧﺘﻴﮕﺮال ‪ ³ y ˜ d A‬ﻋﺒﺎرت از ﻣﻮﻣﻨﺖ ﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ‪ X‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪A‬‬

‫‪³ y˜d‬‬
‫‪A‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A ˜ yc‬‬

‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ yc‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ‪ X‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪hc‬‬
‫‪ yc‬و ‪ hc‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﭘﺲ‪:‬‬ ‫از ﻣﺜﻠﺚ ‪ OM c N c‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‬
‫‪sin D‬‬
‫‪hc‬‬
‫‪³ y˜d‬‬
‫‪A‬‬
‫‪A‬‬ ‫˜‪A‬‬
‫‪sin D‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪38‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ ﮐﻪ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪:‬‬

‫‪hc‬‬
‫‪P‬‬ ‫˜ ‪p0 ˜ A  J sin D ˜ A‬‬ ‫‪p0 ˜ A  J ˜ A ˜ hc‬‬ ‫) ‪A( p0  J ˜ hc‬‬
‫‪sin D‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪A( p0  J ˜ hc )4‬‬
‫‪Pu‬‬ ‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪A ˜ J ˜ hc :‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ﻣﻐﺮوق در ﻣﺎﻳﻊ ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﺿﺮب ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ )‪ (A‬و ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ درﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ‪ p0  J ˜ hc‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ) ‪ ( Pu‬ﻋﺒﺎرت از وزن ﺳﺘﻮن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ و‬
‫ﻋﻤﻖ ) ‪ (hc‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق درﻣﺎﯾﻊ‪:‬‬
‫دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ وﻗﺘﻲ ﮐﺪام ﻧﻔﺮ زﻣﺎن آﺑﺒﺎزي ﻣﻴﺨﻮاﻫﺪ درداﺧﻞ آب داﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻧﺎراﺣﺘﻲ‬
‫ﺑﺮاﻳﺶ رخ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎراﺣﺘﻲ از اﺛﺮ وزن ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ) وﻳﺎﺑﻪ ﻋﺒﺎره دﻳﮕﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ( آب ﺑﺎﻻي‬
‫وي اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد‪ .‬ﺣﺎﻻ درﻣﻮرد ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺤﺚ‬
‫ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻳﺎ وﺿﻴﻌﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ اﻓﻘﻲ ‪ ,‬ﻋﻤﻮدي و ﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق اﻓﻘﯽ‪:‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ ﻃﻮرﻳﮑﻪ در ﺷﮑﻞ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻣﺎﻳﻊ ﻏﺮق ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪ - J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪ - A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﺑﻪ ‪m 2‬‬
‫‪ - x‬ﻋﻤﻖ ﺳﻄﺢ اﻓﻘﻲ از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺎوي‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫= ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ‪ u‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ = وزن ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق = ‪p‬‬
‫= ﻋﻤﻖ ﻣﺎﻳﻊ ‪ u‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ‪ u‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ =‬
‫‪JAx ; KN‬‬

‫‪KN‬‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ - J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ‬
‫‪m3‬‬
‫‪KN‬‬
‫‪ 9.81‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آب ﺑﺎﺷﺪ وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ آن‬
‫‪m3‬‬

‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻳﮏ ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 4‬ﻣﺘﺮ و ﻋﺮض ‪ 2‬ﻣﺘﺮ از آب ﭘُﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻋﻤﻖ آب ‪2.5‬‬
‫ﻣﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻓﺸﺎر را درﻗﺎﻋﺪه ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫‪ b 2m : l 4m‬و ‪x 2.5m‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪A l ub‬‬ ‫‪4 u 2 8m 2‬‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻗﺎﻋﺪه ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p JAx 9.81u 8 u 2.5 196.2KN‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪39‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﻋﻤﻮدي‪:‬‬

‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻳﮏ ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ﻋﻤﻮدي ﻃﻮرﻳﮑﻪ‬
‫درﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻣﺎﻳﻊ ﻏﺮق ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻟﺘﺮ‬
‫از ﻫﻤﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﺴﺎوي و ﻣﻮازي ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪ - J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪ - A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﺑﻪ ‪m 2‬‬
‫‪ - x‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ را ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ , dx‬ﻋﺮض ‪ b‬وﻋﻤﻖ‬
‫‪ x‬از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ )ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺷﮑﻞ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ( ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ‪ Jx‬و ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪ b ˜ dx‬ﺑﻨﺎ ًء ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪ = Jx ˜ bdx‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ u‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر = ‪P‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪³ Jx ˜ bdx‬‬ ‫‪J ³ x ˜ bdx‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫= ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ درﺣﺪود ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ‪³ x ˜bdx‬‬ ‫‪A˜ x‬‬
‫‪p J ˜ A˜ x‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻳﮏ دروازه داﻳﺮوي ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ‪ 1m‬دردﻳﻮار ﻋﻤﻮدي ﺗﺎﻧﮑﺮي ﮐﻪ در آن آب ﺑﺤﺮ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﻗﺮار دارد اﮔﺮ ﻣﺮﮐﺰ دروازه ﻣﺘﺬﮐﺮه از ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ 2m‬ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي‬
‫دروازه را درﻳﺎﻓﺖ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺛﻘﻠﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ آب ﺑﺤﺮ ‪ 1.03‬و وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ آب‬
‫‪ J 1.03 u 9.81 10.1 KN 3‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺤﻲ دروازه داﻳﺮوي ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪S‬‬ ‫‪3.14 2‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪d2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0.7854m 2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي دروازه ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p J ˜ A ˜ x 10.1u 0.7854 u 2 15.9KN‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻞ ﻣﻐﺮوق درﻣﺎﯾﻊ‪:‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ﻣﺎﻳﻞ ﻣﻐﺮوق در ﻣﺎﻳﻊ را ﻃﻮرﻳﮑﻪ‬
‫درﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از ﻫﻤﻪ ﺳﻄﺢ داده ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﻮازي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪ - J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪ - A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﺑﻪ ‪m‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ - x‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‪.‬‬

‫‪ - T‬زاوﻳﻪ ﻣﻴﻼن ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‪.‬‬
‫ﻗﻄﻌﻪ ﮐﻮﭼﮑﻲ را ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ dx‬و ﻋﺮض ‪ b‬و‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ l‬از ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬درﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪40‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪ J ˜l ˜ sin T‬و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ b ˜ dx‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪ = J ˜ l ˜ sin T ˜ bdx‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ u‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر = ‪P‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪³ J ˜ l ˜ sin T ˜ bdx‬‬ ‫‪J ˜ sin T ³ l ˜ bdx‬‬
‫‪Ax‬‬
‫‪ - ³ l ˜ bdx‬ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪sin T‬‬
‫‪Ax‬‬
‫˜ ‪p J ˜ sin T‬‬ ‫‪J ˜ A˜ x‬‬
‫‪sin T‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻳﮏ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ‪ 2m u 3m‬ﻃﻮري در آب ﻏﺮق ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻖ ﻳﮏ اﻧﺠﺎم آن ‪ 6m‬و ﻋﻤﻖ‬
‫اﻧﺠﺎم دﻳﮕﺮ آن ‪ 4m‬از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ را ﺑﺎﻻي ﺗﺨﺘﻪ ﻣﻐﺮوق درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ‪:‬‬
‫اﻧﺪازه ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ 2m u 3m‬و ﻋﻤﻖ اﻧﺠﺎم ﻫﺎي آن از ﺳﻄﺢ آب ‪ 6m‬و ‪ 4m‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪A 2m u 3m 6m 2‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪64‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪5m‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺑﺎﻻي ﺗﺨﺘﻪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪p J ˜ A ˜ x 9.81u 6 u 5 294.3KN‬‬

‫ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻮداً ﻣﻐﺮوق ﺷﺪه در ﻣﺎﯾﻊ‪:‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ﻋﻤﻮدًا ﻣﻐﺮوق در ﻣﺎﻳﻊ را ﻃﻮري ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫اوﻟﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﻄﺢ را ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﻮازي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪ .‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪ - J‬وزن ﻣﺨﺼﻮﺻﻪ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫‪ - A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق ﺑﻪ ‪m‬‬
‫‪2‬‬

‫‪ - x‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻐﺮوق از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‪.‬‬

‫ﻗﻄﻌﻪ ﮐﻮﭼﮑﻲ را ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪ dx‬و ﻋﺮض ‪ b‬و‬
‫ﻋﻤﻖ ‪ x‬ازﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﺷﺪت ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪ Jx‬و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ b ˜ dx‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪ = Jx ˜ bdx‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ u‬ﺷﺪت ﻓﺸﺎر = ‪P‬‬
‫ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﺬﮐﺮه ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪(Jx ˜ bdx) x Jx 2 ˜ bdx‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ راﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪³ Jx‬‬ ‫‪˜ bdx J ³ x 2 ˜ bdx‬‬
‫‪2‬‬
‫‪M‬‬
‫‪ - ³ x 2 ˜ bdx I 0‬ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ و ﻳﺎ ﻣﻮﻣﻨﺖ دوﻣﻲ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪JI 0 1‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪41‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻫﺎي ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬

‫‪M‬‬ ‫‪p u h2‬‬
‫‪ - p‬ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺳﻄﺢ و ‪ h‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ‬
‫اﮐﻨﻮن ﺑﺎ ﻣﺴﺎوي ﻗﺮار دادن ﻣﻌﺎدﻻت )‪ (1‬و )‪ (2‬دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪p u h JI 0‬‬
‫‪JI 0‬‬ ‫‪I0‬‬
‫‪JAx u h JI 0‬‬ ‫‪; h‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪JAx Ax‬‬
‫از ﺗﻴﻮري ﻣﺤﻮرات ﻣﻮازي دارﻳﻢ ﮐﻪ‪:‬‬
‫‪I0‬‬ ‫‪I G  Ah‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ - I G‬ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ ﮐﻪ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ - h‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ و ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ )درﺣﺎﻟﺖ داده ﺷﺪه ‪( x‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻣﻌﺎدﻟﻪ )‪ (3‬ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ را ﺑﺨﻮد ﻣﻴﮕﻴﺮد‪:‬‬
‫‪I G  Ax 2‬‬ ‫‪IG‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪Ax‬‬ ‫‪Ax‬‬
‫‪IG‬‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ازﻳﻨﺠﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪Ax‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬دروازه ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺑﺎ اﺑﻌﺎد ‪ b u d‬و ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ از ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ‪ x p‬دردﻳﻮار ﻋﻤﻮدي ذﺧﻴﺮه آب ﻗﺮار دارد ‪ ,‬ﻣﺮﮐﺰ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ را درﻳﺎﺑﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﺴﺎﺣﺖ دروازه ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪A b u d :‬‬
‫ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ و ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻮازي ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪d3‬‬
‫‪IG‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪12‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر از ﺳﻄﺢ آب ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ‪:‬‬
‫‪3‬‬
‫‪bd‬‬ ‫‪d2‬‬
‫‪bd‬‬
‫‪IG‬‬ ‫‪12  p‬‬ ‫‪12  p‬‬ ‫‪d2‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪Ax‬‬ ‫‪bd u p‬‬ ‫‪bd u p‬‬ ‫‪12 p‬‬
‫ﻼ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ و ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ﺑﻌﻀﻲ اﺷﮑﺎل ﻫﻨﺪﺳﻲ ذﻳ ً‬

‫‪d‬‬ ‫‪h‬‬
‫‪x‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ از ﻗﺎﻋﺪه‬ ‫‪x‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ از ﻗﺎﻋﺪه‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ I G‬ﻧﻈﺮﺑﻪ ﻣﺤﻮري ﮐﻪ ازﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ‬
‫ﻋﺒﻮرﻧﻤﻮده ‪3‬وﻣﻮازه ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪d3‬‬ ‫‪h‬‬
‫‪IG‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪IG b‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪d‬‬ ‫‪2h‬‬
‫‪x‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ از ﻗﺎﻋﺪه‬ ‫‪x‬‬ ‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ از ﻗﺎﻋﺪه‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ I G‬ﻧﻈﺮﺑﻪ ﻣﺤﻮري ﮐﻪ ازﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ‬
‫ﻋﺒﻮرﻧﻤﻮده وﻣﻮازه ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪S‬‬ ‫‪h3‬‬
‫‪IG‬‬ ‫‪d4‬‬ ‫‪IG b‬‬
‫‪64‬‬ ‫‪36‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪42‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﺸﺎر‪:‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ در آن ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ از‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎص ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮏ ﻓﺸﺎرﻳﮑﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﺎﻳﻊ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﺑﻄﻮر ﻣﺴﺎوي در ﻫﻤﻪ ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ‪ ,‬ﻓﻠﻬﺬا ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻪ در آن ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﺳﻄﺤﻲ‬
‫)‪ ( P0 p0 A‬ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﺴﻢ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻈﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬اﮔﺮ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ از ﻫﻤﻪ ﺟﻬﺎت ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪,‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻓﺸﺎر ﺳﻄﺤﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﺖ دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﻗﻮه ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻓﺸﺎر اﺗﻤﻮﺳﻔﻴﺮي ﺑﺎﺷﺪ و‬
‫ﺗﻨﻬﺎ از ﻳﮏ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ‬
‫ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد و ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻠﺤﻮظ ﻣﻮﻗﻴﻌﺖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﺳﻄﺢ ‪ AB‬ﺷﮑﻞ داده ﺷﺪه را ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ‪.‬‬
‫از ﻣﻴﺨﺎﻧﻴﮏ ﻣﻴﺪاﻧﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻗﻮاي ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺎوي ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻮﻣﻨﺖ‬
‫ﻗﻮاي ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻫﻤﺎن ﻗﻮه ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ﺗﻌﻴﻦ ﺷﺪه ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬درﺣﺎﻟﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﻮاي ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺎوي‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪p‬‬ ‫‪AJhc‬‬ ‫‪AJyc sin D‬‬
‫و ﻗﻮه ﻣﺮﮐﺒﻪ ﮐﻪ ﻗﻮه ‪ p‬را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮه ﮐﻮﭼﮏ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ‪ dp dAJh‬ﮐﻪ ﺑﺎﻻي‬
‫ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ‪ dA‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﻣﻮﻣﻨﺖ ﺟﺰﺋﻲ را ﮐﻪ از ﻗﻮه ﺑﺴﻴﺎد ﮐﻮﭼﮏ ‪ dp‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﻮر ‪ x‬اﻳﺠﺎد ﻣﻴﮕﺮدد ﻣﻴﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ‪:‬‬
‫‪h y sin D‬‬
‫‪dM‬‬ ‫‪dpy‬‬ ‫‪dAJhy dAJy 2 sin D 5‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻫﺎ ﺟﺰﺋﻲ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ) ‪ ( 5‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ‪A‬‬
‫اﻧﺘﻴﮕﺮال ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ ‪:‬‬
‫‪M sum‬‬ ‫‪³ dM ³ dAJy‬‬
‫‪2‬‬
‫‪sin D‬‬ ‫ ‪J sin D ³ y 2 dA J ˜ sin D ˜ J x 6‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪A‬‬

‫‪ -‬ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎﺋﻲ ﺳﻄﺢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ‪ Ox‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬ ‫‪³‬‬‫‪A‬‬

‫‪y 2 dA‬‬ ‫ﭼﻮن ‪J x‬‬
‫ﻣﻮﻣﻨﺖ ﻗﻮه ﻋﻤﻞ ﻣﺴﺎوي ‪ P‬را ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ذﻳﻞ ﻧﻮﺷﺖ ‪:‬‬
‫‪Mp‬‬ ‫‪P ˜ 8d‬‬ ‫‪AJhc 8d‬‬
‫‪ - 8d‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ‪ P‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ‪ Ox‬و ﻳﺎ ﮐﻮاردﻳﻨﺎت ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ ‪ M sum M p‬اﺳﺖ ﭘﺲ ‪ J ˜ sin D ˜ J x AJyc sin D ˜ 8d‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﺧﺘﺼﺎرات ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﻴﺂورﻳﻢ ﮐﻪ ‪ J x Ay c 8d :‬و ﻳﺎ ‪:‬‬
‫ ‪ 6‬‬
‫‪Jx‬‬
‫‪8d‬‬
‫‪Ay c‬‬
‫در ﻓﻮرﻣﻮل ) ‪ ( 6‬ﻋﻮض ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ‪ J x‬ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎي ﻣﺮﮐﺰي ‪ J 0‬را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮري ﮐﻪ از‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﮕﺬرد ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ‪ .‬از آﻧﺠﺎﺋﻴﮑﻪ اﻳﻦ دو ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ در راﺑﻄﻪ‬
‫‪ J x J 0  A8c 2‬ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آورﻳﻢ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪43‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫‪2‬‬
‫‪J 0  Ay c‬‬
‫‪ 7‬‬
‫‪J0‬‬
‫‪8d‬‬ ‫ ‪y0‬‬
‫‪Ay c‬‬ ‫‪Ay c‬‬
‫‪J0‬‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ‬ ‫از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ) ‪ ( 7‬دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪Ay c‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻗﺮار دارد ‪.‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم راﺑﻄﻪ ﻫﺎي ﻓﻮق را در ﻣﺜﺎل دورازه ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻋﻤﻮد ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻗﺮار‬
‫دارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ دروازه ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ‪ H‬و ﺑﻪ ﻋﺮض ‪ B‬در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ H‬ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ – ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮه ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي دروازه از‬
‫ﻓﻮرﻣﻮل ذﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪:‬‬
‫‪BHJH‬‬ ‫‪JBH 2‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪JAhc‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﮐﻮاردﻳﻨﺎت ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻣﺤﻮر ‪ Ox‬را ﺑﺎ ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ ‪.‬‬
‫درآﻧﺼﻮرت ‪:‬‬
‫‪BH 3 2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪H  8‬‬
‫‪J0‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪H H‬‬
‫‪8d‬‬ ‫ ‪yc‬‬ ‫‬ ‫‬
‫‪Ay c‬‬ ‫‪2 12 BHH‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪BH 3‬‬
‫‪ J 0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺳﻄﺢ ﻗﺎﻳﻢ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﻣﻮﻣﻨﺖ اﻧﺮﺷﻴﺎ ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻠﻲ ﻗﺎﻳﻢ‬
‫‪12‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪H‬‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺘﺮ و ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ H‬از ﺳﻄﺢ آزاد ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ‪.‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪JBH 2‬‬
‫‪ P‬ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﻣﺴﺎﺣﺖ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻳﺎد آوري اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﻮه اﺿﺎﻓﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي دورازه‬
‫‪2‬‬
‫‪JH 2‬‬
‫) ﻣﺜﻠﺚ ‪ ODC‬دﻳﺪه ﺷﻮد ( و ﻋﺮض دروازه ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫دﻳﺎ ﮔﺮام ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮه ‪ P‬ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮاي ﮐﻮﭼﮏ ﻋﻤﻞ ﻳﮑﺴﺎن ‪ dP dAJh‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ دﻳﺎﮔﺮام‬
‫‪2‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﺜﻠﺚ ﮐﻪ ﺑﻔﺎﺻﻠﻪ ‪ H‬از ﺳﻄﺢ آزاد ﻗﺮار دارد ﺑﮕﺬرد ‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪44‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺎﻻي ﻗﺎﻋﺪه و ﺟﺪار ﻇﺮف ‪:‬‬

‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺳﻪ ﻇﺮف ‪ B , A‬و ‪ C‬ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﻄﺢ دارﻳﻢ ‪ .‬اﺷﮑﺎل ﻇﺮوف از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﻧﺪ ‪,‬‬
‫اﻣﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻗﺎﻋﺪه و ارﺗﻔﺎع ﻋﻤﻖ آب ‪ H‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎوي اﻧﺪ ‪.‬‬
‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺎﻻي ﻗﺎﻋﺪه ﻇﺮوف ﻣﺘﺬﮐﺮه‬
‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬
‫‪C‬‬ ‫ ‪ Pabs A p0  Jhc‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر در ﻗﺎﻋﺪه ﻇﺮف‬
‫ﻣﺴﺎوي اﺳﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪PA‬‬ ‫‪AJH ; PB‬‬ ‫‪AJH ; PC‬‬ ‫‪AJH‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻇﺮف ﻧﺒﻮده ‪ ,‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه و ﻋﻤﻖ آب در ﻇﺮف ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ را در ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ ﺑﻨﺎم ﭘﺮادوﮐﺲ ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮑﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫‪ .‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺟﺪارﻇﺮوف ﺑﻪ ﻓﻮرﻣﻮل  ‪ Pabs A p0  Jhc‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﻮد ) درﺻﻮرﺗﻴﮑﻪ ﺟﺪار‬
‫ﻣﺴﻄﺢ ﺑﺎﺷﺪ ( اﮔﺮ ﺟﺪار ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺑﺮاي ﺧﺎرج ﺳﺎﺧﺘﻦ آب از ذﺧﻴﺮه در ﻗﺎﻋﺪه‬
‫ذﺧﻴﺮه ﻣﺠﺮاي ‪ A‬ﺑﺎ ارﺗﻔﺎع ‪ a = 0.4 m‬و ﻋﺮض‬
‫‪ b=1.0 m‬وﺟﻮد دارد ‪ .‬ارﺗﻔﺎع آب در ذﺧﻴﺮه = ‪H‬‬
‫‪ 4.0 m‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ﻣﺠﺮاء و‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر را ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ‪.‬‬
‫ﺣﻞ‪ :‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﮐﻪ ﺑﺎﻻي دروازه ﻣﺠﺮا ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ‬
‫ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫§‬ ‫·‪a‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪AJhc‬‬ ‫¸  ‪abJ ¨ H‬‬
‫©‬ ‫‪2¹‬‬
‫‪0.4 u 1.0 u 1.04  0.2  1.52t‬‬
‫ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪3‬‬
‫‪a b‬‬
‫‪J0‬‬ ‫‪J0‬‬ ‫§‬ ‫·‪a‬‬ ‫‪0.4 2‬‬
‫‪8d‬‬ ‫ ‪yc‬‬ ‫ ‪hc‬‬ ‫¨‬ ‫‪H‬‬ ‫‬ ‫¸‬ ‫‬ ‫‪12‬‬ ‫  ‪4  0.2‬‬ ‫‪3.803m‬‬
‫‪Ay c‬‬ ‫‪Ahc‬‬ ‫©‬ ‫‪2¹‬‬ ‫§‬ ‫·‪a‬‬ ‫ ‪124  0.2‬‬
‫¸  ‪ab¨ H‬‬
‫©‬ ‫‪2¹‬‬

‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﯽ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﯽ ‪:‬‬

‫در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﺎزي اﮐﺜﺮًا ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺳﺎده و ﻣﻐﻠﻖ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ ‪,‬‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻴﺸﻮﻳﻢ ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل ﻣﻴﺘﻮان از ﺳﺮﭘﻮش ﻫﺎي ﮔﻮل ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻳﻌﺎت ‪ ,‬ﺟﺪار ﻫﺎي ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ‬
‫ﭘﺎﻳﭗ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل روﻏﻨﻴﺎت ‪ ,‬ﺟﺪار ﻫﺎي ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻫﺎي اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي وﻏﻴﺮه ﻧﺎم ﺑﺮد ‪.‬‬
‫اﮔﺮ در ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﮑﻤﻞ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺳﻄﻮح ﻣﺴﺘﻮي اﻟﺸﮑﻞ از ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮدن ﻗﻮاي ﻣﻮازي‬
‫ﮐﺎر ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻴﻢ در ﺳﻄﻮح ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻟﺸﮑﻞ از ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﺟﻬﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺴﺎﺋﻞ از ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﻣﺮﮐﺒﺎت اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮدن ﻗﻴﻤﺖ ﻣﮑﻤﻞ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫را ﻫﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺖ و ﻫﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺪﺳﺖ آورده ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻄﺮﻳﻘﻪ ﮔﺮاﻓﻴﮑﻲ ﻣﻴﺘﻮان ﻣﺮﮐﺰ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ را ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﻮد ‪.‬‬
‫ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ذﻳﻞ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﮕﺮدد ‪.‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪45‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫درﺷﮑﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬ﻣﻐﺮوق درﻣﺎﻳﻊ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ABCD‬‬
‫ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ را ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ آن ﺑﻪ ﻋﻤﻖ ‪ h‬در ﻣﺎﻳﻊ ﻗﺮار دارد ﺟﺪا ﻣﻴﺴﺎزﻳﻢ ‪ .‬ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ‬
‫ﺟﺪاﺷﺪه ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻤﺎس رﺳﻢ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ و آن را اﻟﻲ ﺗﻘﺎﻃﺢ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ اﻣﺘﺪاد ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪,‬‬
‫درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ O‬ﻣﺒﺪاﮐﻮردﻳﻨﺎت ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺤﻮر ‪ x‬را در ﺳﻄﺢ آزاد ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪ .‬ﻓﺸﺎر اﺿﺎﻓﻲ ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﺎﺣﻪ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﺟﺪا ﺷﺪه ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Jh‬‬
‫و ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻧﻮرﻣﺎل ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﮐﻮﭼﮏ ﻋﻤﻞ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪dP JhdA1‬‬
‫زاوﻳﻪ ﺑﻴﻦ ﻗﻮه ﮐﻮﭼﮏ ‪ dP‬و ﻣﺤﻮر ‪ z‬را ﺑﻪ ‪ D‬ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪ ,‬ﻗﻮه ‪ dP‬را ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻋﻤﻮدي ‪ dPz‬و‬
‫اﻓﻘﻲ ‪ dPx‬ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ ,‬درﻳﻨﺼﻮرت ‪:‬‬
‫‪dPz‬‬ ‫‪dp ˜ cos D‬‬ ‫½‪Jh ˜ cos D ˜ dA‬‬
‫ ‪¾2‬‬
‫‪dPx‬‬ ‫‪dp ˜ sin D‬‬ ‫¿ ‪Jh ˜ sin D ˜ dA‬‬
‫اﻓﺎده ﻫﺎي ‪ cos D ˜ dA‬و ‪ sin D ˜ dA‬ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺳﻄﺢ ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ‪ dA‬در ﺳﻄﻮح اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي‬
‫‪ xoy‬و ‪ yoz‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ ,‬ﭘﺲ ‪:‬‬
‫‪dPz‬‬ ‫½ ‪Jh ˜ dAxoy‬‬
‫‪3‬‬
‫‪dPx‬‬ ‫¿¾ ‪Jh ˜ dAyoz‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﻴﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﮑﻞ ‪ ABCD‬ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ‪ A‬و ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﮐﻮﭼﮏ ‪dA‬‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي آﻧﻬﺎ ﻣﺮﮐﺒﺎت ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ‪ dPz‬و ‪ dPx‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ درﻳﻨﺼﻮرت‬
‫ﻣﺮﮐﺒﺎت اﻓﻘﻲ و ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﮑﻤﻞ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮﮐﺒﺎت ‪ dPz‬و ‪ dPx‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪Pz‬‬ ‫‪³ dP ³ Jh ˜ dA‬‬ ‫½ ‪J ³ h ˜ dAxoy‬‬
‫‪°‬‬
‫ ‪¾4‬‬
‫‪z‬‬ ‫‪xoy‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Px‬‬ ‫‪³ dP ³ Jh ˜ dA‬‬
‫‪A‬‬
‫‪x‬‬
‫‪A‬‬
‫‪yoz‬‬ ‫‪J ³ h ˜ dAyoz °‬‬
‫‪A‬‬ ‫¿‬
‫اﮔﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻮﭼﮏ ‪ dA‬در ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﻳﻊ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮدد ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﮐﻪ ‪ h ˜ dAxoy‬ﻋﺒﺎرت از ﺣﺠﻢ اﺳﺘﻮاﻧﻪ‬
‫ﮐﻮﭼﮏ ﻋﻤﻮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪه آن ‪ dA‬و ﻣﺮﺗﺴﻢ آن ‪ dAxoy‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ازﻳﻨﺠﺎ اﻧﺘﻴﮕﺮال ‪³A h ˜ dAxoy‬‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻊ اﺣﺠﺎم اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﮐﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ﻣﺎﻳﻊ ‪ABCDAcBcC cDc‬‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪46‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﺑﻨﺎم ﺟﺴﻢ ﻓﺸﺎر ‪ WTP‬ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬و ﻣﺮﺗﺴﻢ آن‬
‫‪ AcBcC cDc‬ﻣﺤﺎط ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬درﻳﻨﺼﻮرت ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬ﻋﻤﻞ‬
‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ ﻣﺴﺎوي ﻣﻴﺸﻮد ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪Pz‬‬ ‫‪J ³ h ˜ dAxoy‬‬ ‫‪JWTP 5‬‬
‫‪A‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ وزن ﻣﺎﻳﻊ‬
‫ﻣﺤﺎط در ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ﻓﺸﺎر ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬را در ﻣﺴﺘﻮي ﻋﻤﻮدي ‪ yoz‬ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ‪ .‬ﻣﺮﺗﺴﻢ‬
‫‪ dA‬و ‪ ABCD‬در ﻣﺴﺘﻮي ﻣﺘﺬﮐﺮه ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ‪ dAyoz‬و ‪. AccBccC ccDcc‬‬
‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ ³A h ˜ dAyoz :‬ﻋﺒﺎرت از ﻣﻮﻣﻨﺖ ﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ Ax‬ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺮﮐﺒﻪ اﻓﻘﻲ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ABCD‬ﺗﻮﺳﻂ راﺑﻄﻪ ذﻳﻞ ﺗﻌﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد ‪:‬‬
‫‪Px‬‬ ‫‪J ³ h ˜ dAyoz‬‬ ‫‪Ax Jhc 6‬‬
‫‪A‬‬

‫درﻳﻨﺠﺎ ‪ hc :‬ﻋﻤﻖ ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ Ax‬در ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺮﮐﺒﻪ اﻓﻘﻲ ‪ Px‬ﻋﺒﺎرت از ﺣﺎﺻﻞ ﺿﺮب ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ در ﻣﺴﺘﻮي‬
‫ﻋﻤﻮدي و ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ در ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﺑﻤﻨﻈﻮر درﻳﺎﻓﺖ ﻗﻮه ﻣﮑﻤﻞ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ذﻳﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪:‬‬
‫‪Pz  Px 7‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪P‬‬
‫ﺳﻤﺖ ﻳﺎ ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻓﺸﺎر ‪ P‬ﺗﻮﺳﻂ زاوﻳﻪ ‪ D‬ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﻖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﮕﺮدد ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫‪Px‬‬
‫‪8‬‬
‫‪Pz‬‬
‫‪cos D‬‬ ‫‪, sin D‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪ 900 kg‬ﭘُﺮ‬ ‫ﻣﺜﺎل‪ :‬ﺗﺎﻧﮑﺮ ﻓﻠﺰي ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ داﻳﺮوي ‪ D 2.6m‬و ﻃﻮل ‪ 9.6m‬از ﻧﻔﺖ ﺑﺎ وزن ﺣﺠﻤﻲ‬
‫‪m3‬‬
‫‪Py=22.9t‬‬ ‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻧﻔﺖ ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ‬
‫‪a‬‬ ‫ﻓﺸﺎر اﺗﻤﺴﻔﻴﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻧﻔﺖ را‬
‫‪n‬‬ ‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ داﺧﻠﻲ ‪ acd‬و ﻫﻤﭽﻨﺎن‬
‫‪W‬‬ ‫‪P=37.11t‬‬ ‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻣﺎﻳﻊ را ﺑﺎﻻي ﻫﻤﺎن‬
‫‪d‬‬ ‫‪TP‬‬ ‫‪b‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﺗﻌﻴﻦ ﻧﻤﺎﺋﻴﺪ ‪.‬‬
‫‪N‬‬ ‫ﺣﻞ‪ :‬ﻣﺮﮐﺒﻪ اﻓﻘﻲ ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻋﺎﻣﻞ‬
‫‪0‬‬ ‫‪Px=29.2t‬‬ ‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ‪ acd‬ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪D‬‬ ‫‪D2‬‬
‫‪F‬‬ ‫‪Px‬‬ ‫‪AxJ neft ˜ hc‬‬ ‫˜ ‪l ˜ D ˜ J neft‬‬ ‫˜ ‪l ˜ J neft‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪2.6 2‬‬
‫‪9.6 u 900 u‬‬ ‫‪29200 kg‬‬ ‫‪29.2Ton‬‬
‫‪2‬‬
‫ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻋﺎﻣﻞ‬
‫ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ‪ acd‬ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪SD 2‬‬ ‫‪3.14 u 2.6 2‬‬
‫‪Py‬‬ ‫‪J ˜ WTP‬‬ ‫‪J neft ˜ l‬‬ ‫‪900 u 9.6 u‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪22900 kg‬‬ ‫‪22.9Ton‬‬
‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻧﻔﺖ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﺎﻧﮑﺮ‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪47‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ ‪:‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪Py  Px‬‬ ‫‪22.9  29.2‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪37.11Ton‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻋﻤﻞ ﻗﻮه ﻣﺘﺬﮐﺮه ﺗﻮﺳﻂ زاوﻳﻪ ‪ D‬ﺗﻌﻴﻦ ﻣﻴﺸﻮد‬
‫‪Py‬‬ ‫‪22.9‬‬
‫‪sin D‬‬ ‫‪0.61 ; D‬‬ ‫‪37q 30c‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪37.11‬‬
‫ﺟﻬﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮدن ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻗﻮه ‪ P‬اداﻣﻪ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﮑﺮ را ﻗﻄﻊ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ ,‬ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﺗﻘﺎﻃﻊ آن )‪ (F‬ﺑﻨﺎم ﻣﺮﮐﺰ ﻓﺸﺎر ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬

‫ﻮن ار ﯿﺪس اﺳﺎس ﻮری ﻨﺎ ﺖ ا ﺴﺎم‪:‬‬

‫ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻣﮑﻤﻞ را ﮐﻪ از ﻃﺮف ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه درآن ﻋﻤﻞ ﻣﻴﮑﻨﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﺴﻢ ﮐﻴﻔﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﺮﻳﻢ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ آن ‪ w‬و ﮐﺜﺎﻓﺖ آن ‪ U1‬ﺑﻮده و در ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ ﮐﺜﺎﻓﺖ آن‬
‫‪ U‬اﺳﺖ ﻓﺮو ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻫﺎي ﻗﻮاي ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ را ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮرات‬
‫‪dAz1‬‬ ‫‪dPz 1‬‬ ‫ﮐﻤﻴﺎت وﺿﻴﻌﻪ ) ‪ ( x, y, z‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻮر ‪: z‬‬
‫‪dPz1‬‬ ‫‪ p0  UgH1 dAz1  1‬‬
‫‪dPz 2‬‬ ‫ ‪ p0  UgH 2 dAz 2 2‬‬
‫‪dPz‬‬ ‫‪dPz 2  dAz1  3‬‬
‫‪dAz 2‬‬ ‫‪dPz 2‬‬ ‫ﺑﺎدرﻧﻈﺮ داﺷﺖ اﻳﻨﮑﻪ ‪dA dPz1 dPz 2 :‬‬
‫‪dPz Ug H 2  H1 dA‬‬
‫‪ H 2  H1‬اﺳﺖ‬ ‫‪ - dA‬ﻋﺒﺎرت از ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺋﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﻣﻨﺸﻮر ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭼﻮن ‪H‬‬
‫‪dPz‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ًء ‪UgHdA :‬‬
‫از ﺷﮑﻞ دﻳﺪه ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ‪ - HdA dw‬ﻋﺒﺎرت از ﺣﺠﻢ ﻣﻨﺸﻮر ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ‪:‬‬
‫‪dPz‬‬ ‫‪Ugw4‬‬
‫ﭼﻮن ‪ dPz 2‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ‪ dPz1‬داراي ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻄﻠﻘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎ ًء ‪ dPz‬ﺑﺎ ‪ dPz 2‬ﻫﻢ ﺟﻬﺖ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪.‬‬
‫ﻫﺮﮔﺎه ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﺤﺼﻠﻪ ﺗﻤﺎم ﻗﻮه ﻫﺎي را ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ z‬ﺑﺎﻻي ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪,‬‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ راﺑﻄﻪ )‪ (4‬را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻧﺘﻴﮕﺮال ذﻳﻞ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ‪:‬‬
‫‪³ dPz ³ UgHdA‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬

‫‪Pz‬‬ ‫‪Ugw5‬‬

‫‪ - Pz‬ﻋﺒﺎرت از ﻗﻮه ﻓﺸﺎر ﻫﺎﻳﺪروﺳﺘﺎﺗﻴﮑﻲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ z‬ﺑﺎﻻي ﺟﺴﻢ داراي ﺣﺠﻢ ‪ w‬ﮐﻪ در‬
‫ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻓﺮوﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺬﮐﺮ داد ﮐﻪ ﻣﺤﺼﻠﻪ ﻣﺮﺗﺴﻢ ﻫﺎي ‪ dAx1‬و ‪ dAx 2‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ x‬و ‪ dpy1‬و ‪ dpy 2‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺤﻮر ‪ y‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﮑﻪ از ﺳﻄﺢ آب ﺑﻪ ﻋﻴﻦ ﻋﻤﻖ ﻗﺮار دارد‬
‫ﻣﺴﺎوي ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫از راﺑﻄﻪ )‪ (5‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺒﻪ ﻋﻤﻮدي ﻗﻮه ﻓﺸﺎرﻳﮑﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎﻻي ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه‬
‫درآن وارد ﻣﻴﺸﻮد ﻣﺴﺎوﻳﺴﺖ ﺑﻪ وزن ) ﻗﻮه ﺛﻘﻞ ( ﻫﻤﺎن ﺣﺠﻢ ﻣﺎﻳﻊ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺴﻢ ﻣﻐﺮوق درآن ﺑﻴﺠﺎ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد و ﺟﻬﺖ اﻳﻦ ﻣﺮﮐﺒﻪ ﺑﻄﺮف ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻗﻮه ﺑﻨﺎم ﻗﻮه ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻳﺎ ﻗﻮه ارﺷﻤﻴﺪس ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﺳﻂ ارﺷﻤﻴﺪس ﮐﺸﻒ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻨﺎم ﻗﺎﻧﻮن ارﺷﻤﻴﺪس ﻳﺎد ﻣﻴﺸﻮد ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪48‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬
‫ﺑﺮاي ﺻﻨﻒ دوم‬ ‫‪+93799219419‬‬ ‫ﻫﺎﻳﺪروﻟﻴﮏ‬

‫ﻗﺎﻧﻮن ارﺷﻤﻴﺪس ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﮐﻪ در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻬﺎﺋﻲ ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه در ﻣﺎﻳﻊ ﻳﺎ ﺟﺴﻢ ﺷﻨﺎور‬
‫دو ﻗﻮه ذﻳﻞ ﻋﻤﻞ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪ .1‬وزن ﺧﻮد ﺟﺴﻢ ﻳﻌﻨﻲ ‪G‬‬
‫‪ .2‬ﻗﻮه ﺗﻌﻠﻴﻖ ارﺷﻤﻴﺪس ‪F‬‬
‫درﺻﻮرت ﻋﻤﻞ اﻳﻦ دو ﻗﻮه ﺣﺎﻻت ذﻳﻞ ﺑﻤﺸﺎﻫﺪه رﺳﻴﺪه ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ‪:‬‬
‫‪ .a‬اﮔﺮ ﮐﺜﺎﻓﺖ ﺟﺴﻢ و ﻣﺎﻳﻊ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺎوي ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ‪ U1 U‬درآﻧﺼﻮرت ‪ G F‬ﺑﻮده و ﻣﺤﺼﻠﻪ‬
‫‪ G  F 0‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺟﺴﻢ در ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮐﻪ ﺟﺴﻢ ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻋﻤﻘﻴﮑﻪ در ﻣﺎﻳﻊ ﻓﺮوﺑﺮده ﺷﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ ‪.‬‬
‫‪ .b‬اﮔﺮ ‪ U1 ! U‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ ‪ G ! F‬و ﻣﺤﺼﻠﻪ ‪ G  F ! 0‬ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ و ﺟﺴﻢ در ﻣﺎﻳﻊ ﻏﺮق ﻣﻴﺸﻮد ‪.‬‬
‫‪ .c‬اﮔﺮ ‪ U1  U‬ﺑﺎﺷﺪ ‪ ,‬ﭘﺲ ‪ G  F‬ﺑﻮده و ﺳﻤﺖ ﻣﺤﺼﻠﻪ ‪ F  G‬ﺑﻄﺮف ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺟﺴﻢ ﻏﺮق ﺷﺪه ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻄﺮف ﺳﻄﺢ آزاد‬
‫‪F‬‬
‫‪F‬‬ ‫ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﺮود ﮐﻪ ‪ F  G 0‬ﮔﺮدد ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﺟﺴﻢ از ﻣﺎﻳﻊ ﺧﺎرج ﻣﻴﮕﺮدد و‬
‫‪F‬‬ ‫ﺟﺴﻢ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺷﻨﺎور در ﻣﻲ آﻳﺪ ‪.‬‬
‫‪c‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺎدل اﺟﺴﺎم در ﻣﺎﻳﻊ ﺳﺎﮐﻦ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬
‫‪c‬‬ ‫ﺷﺮط ‪ G F‬ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﻘﺎط ﻋﻤﻞ اﻳﻦ‬
‫‪G‬‬ ‫دو ﻗﻮه ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﻋﻤﻮد ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪,‬‬
‫‪G‬‬ ‫‪G‬‬ ‫در ﺻﻮرت ﺟﺴﻢ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺑﻮدن ﺷﺮط‬
‫اﺧﻴﺮ اﻟﺬﮐﺮ را در ﺷﮑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده‬
‫)‪(a‬‬ ‫)‪(b‬‬ ‫)‪(c‬‬ ‫ﻣﻴﺘﻮاﻧﻴﻢ )‪(a‬‬
‫درﺻﻮرت ﺟﺴﻢ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﺠﺎﻧﺲ ﻧﻘﺎط ﻋﻤﻞ ‪G‬‬
‫و ‪ F‬ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﻋﻤﻮد ﻗﺮار ﻧﻤﻴﮕﻴﺮﻧﺪ ‪ ,‬ﺑﻨﺎ ًء ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﺮط دوﻣﻲ ﺗﻌﺎدل ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ ﻧﻘﺎط ﻋﻤﻞ‬
‫‪ G‬و ‪ F‬ﺑﺎﻻي ﻳﮏ ﻋﻤﻮد ﺟﺴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪور ﻣﺮﮐﺰ ﺛﻘﻞ ﺧﻮﻳﺶ دور ﺑﺨﻮرد درﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ‪ G‬و ‪ F‬وﻳﮑﺘﻮرﻫﺎي‬
‫ﻣﺰدوج را ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ ) ﺷﮑﻞ ‪ b‬و ‪( c‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ‪ :‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﺴﻢ ﺷﻨﺎور ﮐﻪ اﮔﺮ ﻋﻤﺪًا از ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل ﺧﺎرج ﮔﺮدد وﻟﻲ ﺟﺴﻢ دوﺑﺎره ﺑﺤﺎﻟﺖ ﺗﻌﺎدل‬
‫ﺑﺮﮔﺮدد ﺑﻨﺎم ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻋﺎده ﺗﻌﺎدل ﻳﺎ ﺗﻌﺎدل رﺟﻌﻲ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺮدد ‪.‬‬
‫ﻼ در ﺗﻴﻮري ﻗﺎﻳﻖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد ‪.‬‬ ‫اﻗﺴﺎم ﺗﻌﺎدل رﺟﻌﻲ در ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻣﺜ ً‬

‫‪Computerized By :‬‬ ‫‪49‬‬

‫‪https://engzia.blogfa.com‬‬
‫) ‪K.M.A.N ( HT 2 –2‬‬ ‫‪https://t.me/civilaf‬‬