Adhyayan Polity GS2 Mains Paper Topicwise

Adhyayan IAS Academy GS Polity 2: Paper 2021 Mains Paper Topic wise
Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 1

PUBLIC ADMINISTRATION ( 3)
108. डेव्हिड ओसबॉर्न आव्ि टे ड गॅब् लर याांच्या कोित्या ग्रथां ामध्ये ' र्व लोक हयवस्थापर् ' िी सांकल्पर्ा
माांडण्यात आली ?
( 1 ) Towards New Public Administration
( 2 ) Reinventing Government
( 3 ) The New State
( 4 ) Dynamic Administration
Ans 2
109. र्ोकरशािीची पद्धतशीरपिे सै द्धाांव्तक माांडिी सवन प्रथम कोिी के ली ?

( 1 ) हर्बर्ब सायमन ( 2 ) मेरी पार्ब र फॉलेर् ( 3 ) र्ुड्रो विल्सन ( 4 ) मॅक्स िेर्र
Ans 4
121. र्ोकरशािीशी सांबांधीत खालील कोिते व्वधार् बरोबर आिे / आिेत ?
( a ) नोर्रशाही हा शब्द प्रथम ग्रीर् भाषेत ' ब्यूरोक्रॅवर्र् िरुन अठराव्या शतर्ात ग्रीर् िाविज्य मंत्र्याने र्ायबरत
सरर्ारचा सदं भब देण्यासाठी िापरला .
( b ) याचे प्रमुख योगदानर्ते माक्सब , मॅक्स िेर्र आवि रॉर्र्ब वमशेल्स आहेत .
पयान यी उत्तरे :
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) दोन्हीही ( 4 ) एर्ही नाही
Ans 2
PUBLIC POLICY ( 5)
118. व्िस्तोफर िुड याांर्ी तयार के लेल्या ' टॉप - डाऊर् ' प्रव्तमार्ात त्याांर्ी पररपि ू न धोरि
अांमलबजाविीसाठी कािी अटी व्र्धान ररत के ल्या आिेत . याबाबतीत अयोग्य व्वधार् कोिते ?
( 1 ) वनर्षाच ं ी अमं लर्जाििी र्े ली जािी आवि उविष्टये वदली जािीत .
( 2 ) िेळेची मयाबदा असेल .
( 3 ) लोर् तयांना जे र्ाही सां वगतले जाईल आवि विचारले जाईल ते र्रतील .
( 4 ) सस्ं थेतील यवु नर्् स दरम्यान आवि युवनर््स अतं गबत पररपिू ब सिं ाद ठे िला जाईल .
Ans 2
123 . धोरिाच्या मूल्यमापर्ात -------------- सांकल्पर्ा फ्रोिोक यार्े उपयुक्त असल्याचे सुचव्वले .
( 1 ) वनिःपक्षपात , र्ायबक्षमता , सािबजवनर् आिड आवि वनयोजन
( 2 ) वनिःपक्षपात , र्ायबक्षमता , वित्त आवि र्मबचारी
( 3 ) वनिःपक्षपात , र्ायबक्षमता , इष्टतमता आवि सािबजवनर् आिड
( 4 ) वन : पक्षपात , र्ायबक्षमता , सािबजवनर् आिड आवि वित्त
Ans 3

124. योग्य जोडी जळ ु वा :

( धोरि ) ( वर्षे )
( a ) मवहलाच्ं या सर्लीर्रिासाठीचे राष्ट्रीय धोरि ( i ) 2013
( b ) र्ालर्ासं ाठीचे राष्ट्रीय धोरि ( ii ) 2006
( c ) वदव्यांग व्यक्तींसाठीचे राष्ट्रीय धोरि ( iii ) 2001
(a) (b) (c)
( 1 ) ( i ) ( ii ) ( iii )
( 2 ) ( iii ) ( ii ) ( i )
( 3 ) ( iii ) ( i ) ( ii )
( 4 ) ( i ) ( iii ) ( ii )
Ans 3
125 . जोड्या लावा :

धोरि सांबांधीत मांत्रालय / व्वभाग
( a ) मादर् द्रव्यािरील राष्ट्रीय धोरि ( i ) गहृ मत्रं ालय
( b ) पुनस्थाबपना ि पुनिबसन यािरील राष्ट्रीय धोरि ( ii ) सामावजर् न्याय ि सर्लीर्रि मंत्रालय
( c ) आपत्ती व्यिस्थापनािरील राष्ट्रीय धोरि ( iii ) अथब मंत्रालय ( महसुल विभाग )
( d ) वदव्यागं व्यवक्तंसाठीचे राष्ट्रीय धोरि ( iv ) ग्रामीि विर्ास मत्रं ालय ( भसू सं ाधन विभाग )
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( i ) ( ii ) ( iii ) ( iv )
( 2 ) ( iv ) ( iii ) ( i ) ( ii )
( 3 ) ( iii ) ( iv ) ( i ) ( ii )
( 4 ) ( ii ) ( iv ) ( iii ) ( i )
Ans 3
111. धोरि व्र्व्मन ती प्रव्िये चा अांव्तम टप्पा --------------- .
( 1 ) धोरि वनवमबती ( 2 ) तथ्य सर्
ं लन
( 3 ) धोरि अंमलर्जाििी ( 4 ) धोरि मूल्यमापन
Ans 4
PUBLIC SERVICE ( 6)
112. खालीलपैकी अयोग्य जोडी व्र्वडा .
सांस्था स्थापर्ा वर्षन
( 1 ) राष्ट्रीय ग्रामीि विर्ास संस्था ( NIRD ) - 1958
( 2 ) भारतीय लोर् प्रशासन संस्था ( IIPA ) - 1954
( 3 ) इवं दरा गाधं ी राष्ट्रीय िन अर्ादमी - 1987
( 4 ) विदेश सेिा संस्था - 1968
Ans 4

114 . खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?

( 1 ) नागरी सेिा परीक्षे साठी र्ोठारी सवमतीने ियोमयाबदा 21 - 26 िषे अशी सुचविलेली होती .
( 2 ) नागरी सेिा परीक्षे ला सिबसाधारि उमेदिार आवि अनुसूवचत जाती / जमातीचे उमे दिार या सिाांना फक्त दोन िेळा
र्सू दयािे अशी वशफारस र्ोठारी सवमतीने र्े ली होती .
( 3 ) भारतीय प्रशासर्ीय सेिा , भारतीय पोलीस सेिा आवि भारतीय िन सेिेतील एर् - तृतीयांश पदे ( जागा )
राज्यसेिेतील अवधर्ाऱयांच्या पदोन्नतीने भरल्या जाव्यात , अशी वशफारस र्ोठारी सवमतीने र्े ली होती .
( 4 ) िरीलपैर्ी एर्ही नाही
Ans 3
116. खालीलपैकी कोिते घटक भारतीय व्वदेश से वेच्या प्रव्शक्षिाचा भाग आिेत ?
( a ) राष्ट्रीय प्रशासन प्रर्ोवधनी येथे पायाभूत अभ्यासक्रम
( b ) वजल्हा प्रवशक्षि
( c ) परदेशातील भारतीय दू तािासात भाषाचं े प्रवशक्षि
( d ) भारत दशबन दौरा
( e ) सैवनर्ी शाखेत संलग्न प्रवशक्षि
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
( 3 ) ( a ) , ( c ) , ( d ) आवि ( e ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 3
117 . ‘ व्मशर् कमन योगी ' बद्दल अयोग्य व्वधार् ओळखा :

( 1 ) हा एर् नागरी सेिाक्षमता वनवमबतीचा नविन राष्ट्रीय आराखडा आहे .
( 2 ) या द्वारे वनयम आधाररत प्रवशक्षिार्डून भूवमर्ा आधाररत प्रवशक्षिार्डे लक्ष र्ें वद्रत र्े ले जािार आहे .
( 3 ) ‘ आय गॉर् वमशन र्मबयोगी ’ या ऑनलाईन व्यासपीठाद्वारे हा र्ायबक्रम उपलब्ध र्रुन वदला जाईल .
( 4 ) प्रधानमत्रं ी याच्ं या अध्यक्षतेखालील सािबजवनर् मनुष्ट्यर्ळ पररषदेद्वारे याचे सपं ूिब वनरीक्षि र्े ले जाईल .
Ans 3
119. खालीलपैकी कोिता व्वभाग 1985 मध्ये व्र्मान ि करण्याांत आलेल्या काव्मनक , सावन जव्र्क तिारी
आव्ि व्र्वृत्तीवे तर् मांत्रालयाचा भाग र्ािी ?
( 1 ) र्ावमबर् ि र्ारवर्दीचे वनयोजन विभाग
( 2 ) र्ावमबर् ि प्रवशक्षि विभाग
( 3 ) वनिृत्तीिेतन ि वनिृत्तीिेतनधारर् र्ल्याि विभाग
( 4 ) प्रशासर्ीय सुधारिा ि सािबजवनर् तक्रारी विभाग
Ans 1
120. खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

( a ) राष्ट्रीय प्रशासन अर्ादमी ( LBSNAA ) द्वारा आयोवजत र्े लेला पायाभूत प्रवशक्षि र्ोसब हा फक्त अवखल
भारतीय सेिेतील निीन सदस्यां साठी ( ज्यानं ा प्रवशक्षिाथी म्हर्ले जाते ) असतो .
( b ) भारतीय प्रशासर्ीय सेिेतील प्रवशक्षिाथीसाठी 1969 पासून ' सँडविच ' र्ोसब लागू र्रण्यां त आला .

( c ) र्ोठारी सवमतीच्या वशफारशीनु सार 1978 पासून भारतीय पोलीस सेिेतील प्रवशक्षिाथीनं ा देखील ' सँडविच ' र्ोसब
लागू र्रण्यात आला .
( d ) सध्या , राष्ट्रीय प्रशासन अर्ादमी ही गृह मत्रं ालयाच्या अवधर्ारक्षे त्रात आहे .
वरीलपैकी कोिती व्वधार् / र्े बरोबर आिे / त ?
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( a ) , ( c ) आवि ( d )
( 3 ) फक्त ( b ) ( 4 ) फक्त ( a ) आवि ( c )
Ans 3
Political Party Pressure Group ( 8 )
66 . अरव्वांद के जरीवाल व आम आदमी पाटीबाबत पुढील दोर् व्वधार्े लक्षात घ्या :
( a ) ते आय . आय.र्ी. मुंर्ईचे माजी विद्याथी आहेत .
( b ) तयांच्या पक्षाने पंजार्च्या 2022 मध्ये विधानसभा वनिडिुर्ीत 117 पैर्ी 92 वठर्ािी विजय प्राप्त र्े ला .
वरीलपैकी योग्य व्वधार् / र्े ओळखा :
( 1 ) फक्त ( a ) र्रोर्र ( 2 ) फक्त ( b ) र्रोर्र
( 3 ) ( a ) आवि ( b ) दोन्ही र्रोर्र ( 4 ) ( a ) आवि ( b ) दोन्ही र्रोर्र नाहीत
Ans 2
67 . खालील कथर्े लक्षात घ्या :

( a ) भारतीय ररपब्लीर्न पक्षाची स्थापना 3 ऑक्र्ोर्र , 1957 रोजी झाली .
( b ) एन . वशिराज हे RPI चे प्रथम अध्यक्ष होते .
( c ) रामराज्य पररषदेची स्थापना , 1948 मध्ये झाली .
( d ) स्िामी र्रपात्री , स्िामी स्िरूपानदं सरस्िती हे रामराज्य पररषदेचे नेते होते
वरीलपैकी अयोग्य कथर् कोिते आिे ?
( 1 ) र्थन ( a ) ( 2 ) र्थन ( b )
( 3 ) र्थन ( c ) ( 4 ) िरीलपैर्ी नाही
Ans 4
68 . पूवोत्तर भारतातील कोिता पव्िला राजकीय पक्ष आिे ज्यास राष्ट्रीय पक्ष म्ििूर् मान्यता व्मळाली आिे?
( 1 ) नॅशनल वपपल्स् पार्ी ( एन.पी.पी. )
( 2 ) ऑल इंवडया युनायर्ेड डे मॉक्रेवर्र् फ्रन्र् ( ए.आय.यू.डी.एफ. )
( 3 ) वमझो नॅशनल फ्रन्र् ( एम.एन.एफ. )
( 4 ) नॅशनल डे मॉक्रेवर्र् प्रोग्रेवसव्ह पार्ी ( एन.डी.पी. पी. )
Ans 1
69 . काांशी राम - बिुजर् सक्षमीकरिाचे समथन क .

( a ) तयांनी र्ॅर्िडब अॅण्ड मायनॉरीर्ी र्म्युवनर्ीज एम््लाईज फे डरेशन ( र्ामसेफ ) ची स्थापना 1976 मध्ये र्े ली .
( b ) तयानं ी र्हुजन समाज पार्ी ( र्सपा ) ची स्थापना 1984 मध्ये र्े ली .
( c ) राजर्ीय सत्ता ही सामावजर् समता प्राप्त र्रण्याची गु रुवर्ल्ली आहे , असे तयांचे मत होते .
( d ) ते दवलत शोवषत समाज संघषब सवमती ( डी.एस. - फोर ) चे संस्थापर् होते .

वरीलपैकी कोिती कथर्े योग्य आिेत ?

( 1 ) फक्त ( a ) , ( b ) , ( d ) ( 2 ) फक्त ( b ) , ( c ) , ( d )
( 3 ) फक्त ( a ) , ( c ) , ( d ) ( 4 ) फक्त ( a ) , ( b ) , ( c )
Ans 2
70 . जोड्या जुळवा :
कामगार सांघटर्ेचे र्ाव कोित्या पक्षाशी सांलग्र् आिेत ?
( a ) ऑल इंवडया रेड युवनयन र्ाँग्रेस ( आयर्र् ) ( i ) भारतीय जनता पक्ष ( भाजपा )
( b ) इंवडयन नॅशनल रेड युवनयन र्ाँग्रेस ( इंर्र् ) ( ii ) भारतीय र्म्युवनस्र् पक्ष ( माक्सबिादी ) ( सी.पी.एम. )
( c ) भारतीय मजदरू सघं ( र्ी.एम.एस. ) ( iii ) भारतीय र्म्युवनस्र् पक्ष ( सी.पी.आय. )
( d ) सेंर्र ऑफ इंवडयन रेड युवनयन ( वसर्ू ) ( iv ) भारतीय राष्ट्रीय र्ाँ ग्रेस ( आय.एन.सी.) /र्ाँग्रेस (आय)
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( ii ) ( iii ) ( iv ) ( i )
( 2 ) ( iii ) ( iv ) ( i ) ( ii )
( 3 ) ( i ) ( ii ) ( iii ) ( iv )
( 4 ) ( iv ) ( ii ) ( i ) ( iii )
Ans 2
71 . जोड्या जावा - ( व्शवसे र्ेची लोकसभे मध्ये राजकीय कामव्गरी )

'A' 'B'
( वर्षन ) ( सदस्य सांख्या )
( a ) 1991 (i)4
( b ) 1998 ( ii ) 12
( c ) 1999 ( iii ) 6
( d ) 2004 ( iv ) 15
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( i ) ( iv ) ( ii ) ( iii )
( 2 ) ( i ) ( iii ) ( ii ) ( iv )
( 3 ) ( i ) ( ii ) ( iii ) ( iv )
( 4 ) ( i ) ( iii ) ( iv ) ( ii )
Ans 4
72 . जोड्या जावा - ( भारतातील प्रादेव्शक पक्ष )

'A' 'B'
( राजकीय पक्ष ) ( राज्य )
( a ) जनावधपाध्य सरं क्षि सवमती ( i ) पविम र्गं ाल
( b ) युनायर्ेड डे मोक्रेवर्र् पार्ी ( ii ) र्े रळ
( c ) नॅशनॅवलस्र् डे मोक्रेवर्र् मुिमें र् ( iii ) मेघालय

( d ) ररिोलुशनरी सोशॅवलस्र् पार्ी ( iv ) नागालॅण्ड

(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( ii ) ( iv ) ( iii ) (i)
( 2 ) ( iv ) ( iii ) ( ii ) (i)
( 3 ) ( iii ) ( ii ) ( i ) ( iv )
( 4 ) ( ii ) ( iii ) ( iv ) (i)
Ans 4
73 . जोड्या जुळवा :
( राजकीय पक्ष ) ( 17 हया लोकसभा ( 2019 ) व्र्वडिुकी मध्ये व्जक
ां लेल्या जागा )
( a ) भाजपा ( i ) 16
( b ) वशिसेना ( ii ) 02
( c ) जनता दल ( यूनायर्ेड ) ( iii ) 303
( d ) वशरोमिी अर्ाली दल ( iv ) 18
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( iii ) ( i ) ( ii ) ( iv )
( 2 ) ( iii ) ( i ) ( iv ) ( ii )
( 3 ) ( iii ) ( iv ) ( i ) ( ii )
( 4 ) ( iii ) ( iv ) ( ii ) (i)
Ans 3
ELECTION ( 7 + 3 ECI= 10 )
78 . योग्य व्वधार् / र्े ओळखा :
( a ) 2014 मध्ये झालेल्या नागालँडच्या नोक्सेन विधानसभा मतदार संघाच्या वनिडिूर्ीत VVPAT चा प्रथम िापर
र्रण्यात आला होता .
( b ) 2014 च्या लोर्सभा वनिडिूर्ीत भारतातील 12 वनिडर् ससं दीय मतदारसघं ात VVPAT िापरण्यात आले .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) ( a ) ि ( b ) दोन्ही ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 4
80 . खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) सिबसाधारि ( अमागासिगीय ) उमेदिारास लोर्सभेसाठी 25,000 रुपये आवि राज्य विधानसभेसाठी वनिडिूर्
लढण्यासाठी 10,000 रुपये सुरक्षा अनामत रक्र्म आिश्यर् आहे .
( b ) अनुसूवचत जाती / अनुसूवचत जमातीच्या उमे दिारास लोर्सभेसाठी 5,000 रुपये रक्र्म आवि राज्य
विधानसभेसाठी 2,000 रुपये सुरक्षा अनामत रक्र्म भरािी लागते .
( c ) पविम र्गं ालमधील 2019 च्या लोर्सभा वनिडिूर्ीत एर् अपिाद िगळता डाव्या आघाडीच्या सिब उमेदिाराच
ं ी
सुरक्षा अनामत जप्त झाली होती .
( d ) पविम र्ंगाल राज्यात डाव्या आघाडीची सत्ता सलग 1977 ते 2011 अशी एर्ूि 34 िषे होती .

वरीलपैकी कोिते / ती व्वधार् / र्े चूक आिे / त ?

( 1 ) ( a ) आवि ( b ) ( 2 ) ( a ) आवि ( c )
( 3 ) फक्त ( b ) ( 4 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
Ans 3
81. पुढीलपैकी कोिते व्वधार् / व्वधार्े बरोबर आिे / आिेत ?
( a ) उमेदिाराच ं ी सुरक्षा ठे ि ( वडपॉवझर् ) परत र्रण्याच्या सदं भाबत वनिडिूर् लढवििाऱया उमेदिारानं ा प्राप्त झालेली
एर्ूि मतांची गिना र्रण्यार्रीता NOTA पयाबय प्राप्त मतांची दखल घेतली जाते .
( b ) जर NOTA पयाबय वनिडिाऱया मतदारांची संख्या ही र्ोितयाही उमेदिाराला प्राप्त मतापेक्षा जास्त असली तरी
र्हुसख्ं य मते प्राप्त र्रिारा उमे दिार विजयी झाल्याचे घोवषत र्े ले जाईल .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b )
( 3 ) दोन्ही ( a ) ि ( b ) र्रोर्र आहेत ( 4 ) र्ोितेही र्रोर्र नाही
Ans 2
82 . मतदाराांच्या सांख्ये र्ुसार सस

ां दीय मतदारसांघाचा उतरता िम लावा .
( a ) मलर्ाजवगरी ( आंध्र प्रदेश ) ( b ) गावजयार्ाद ( उत्तर प्रदेश )
( c ) उन्नाि ( उत्तर प्रदेश ) ( d ) उत्तर - पविम वदल्ली ( वदल्ली )
(1 )(b ), (d ),(c ), (a ) ( 2 ) ( c ) , ( d ) , (b ) , ( a )
(3 )(a),(c),(d),(b ) (4 )(a ), (b ), (c), (d )
Ans #
83 . खालील कथर्े लक्षात घ्या - ( सूचकाांची सांख्या )

( a ) जर उमेदिार मान्यताप्राप्त राजर्ीय पक्षाने प्रायोवजत र्े लेला नसेल तर ससं दीय वर्ंिा विधानसभा मतदार सघं ातील
उमेदिाराच्या नामवनदेशन पत्रािर 10 नोंदिीर्ृत मतदाराचं ी सचू र् म्हिनू आिश्यर्ता असते .
( b ) मान्यताप्राप्त राजर्ीय पक्षाने प्रायोवजत र्े लेल्या उमेदिारांच्या र्ार्तीत फक्त दोन सूचर्ांची आिश्यर्ता असते .
वरीलपैकी कोिते कथर् / र्े बरोबर आिे / त ?
Ans 1
84 . अयोग्य कथर् / र्े ओळखा –

( a ) जून 2016 मध्ये 5 राज्यातील 6 जागांच्या पोर् वनिडिूर्ीत उमेदिारांचे छायावचत्र मतपवत्रर्े िर पवहल्यांदा
िापरण्यात आले होते .
( b ) उमेदिाराचे नांि आवि तयाचे वर्ंिा वतचे वनिडिूर् वचन्ह यांच्यामध्ये छायावचत्र वदसिार होते .
( c ) जर उमेदिार छायावचत्र प्रदान र्रण्यात अयशस्िी ठरला , तर तो उमेदिारांचे नामांर्न नार्ारण्याचे र्ारि असेल .
( 1 ) फक्त ( a ) , ( b ) ( 2 ) फक्त ( b ) , ( c ) ( 3 ) फक्त ( a ) , ( c ) ( 4 ) फक्त ( c )
Ans 3

95 . अयोग्य कथर् ओळखा .

( 1 ) 1951 मध्ये अनुसूवचत जातीसाठी लोर्सभेच्या आरवक्षत मतदारसंघाची एर्ूि संख्या 72 होती .
( 2 ) 2004 मध्ये अनुसूवचत जातीसाठी लोर्सभेच्या आरवक्षत मतदारसघं ाची एर्ूि सख्ं या 84 होती .
( 3 ) 1951 मध्ये अनसु वू चत जमातीसाठी लोर्सभेच्या आरवक्षत मतदारसघं ाची एर्ूि सख्ं या 26 होती .
( 4 ) 2014 मध्ये अनुसूवचत जमातीसाठी लोर्सभेच्या आरवक्षत मतदारसंघाची एर्ूि संख्या 47 होती .
Ans 2
ECI (3)
46 . अयोग्य कथर् ओळखा .
( 1 ) भारताचा वनिडिर् ू आयोग ही एर् स्थायी सिं ैधावनर् सस्ं था आहे .
( 2 ) वनिडिूर् आयोगाची स्थापना 25 जानेिारी , 1950 रोजी झाली .
( 3 ) 16 ऑक्र्ोर्र , 1990 रोजी पवहल्यांदा दोन अवतररक्त आयुक्त भारतीय वनिडिूर् आयोगात नेमण्यात आले .
( 4 ) मख्ु य वनिडिर्
ू आयक्तु ाची नेमिर्
ू राष्ट्रपती र्रतो .
Ans 3
79. अयोग्य कथर् ओळखा –
( 1 ) भारताचे मुख्य वनिडिूर् आयुक्ताची नेमिूर् राष्ट्रपतीद्वारे र्े ली जाते .
( 2 ) मुख्य वनिडिूर् आयुक्ताचा र्ायबर्ाळ 5 िषे वर्ंिा ियाची 65 िषे यापैर्ी जे आधी येईल तो असतो .
( 3 ) मुख्य वनिडिूर् आयुक्त यानं ा भारताच्या सिोच्च न्यायालयातील न्यायाधीश इतर्ा दजाब असतो .
( 4 ) मख्ु य वनिडिर्
ू आयक्त
ु ानं ा तयाच्ं या पदािरून महावभयोगाद्वारे ससं द हर्िू शर्ते .
Ans 2
85 . ' भारतीय व्र्वडिूक आयोगाबाबत ' खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) भारतीय संविधानातील अनुच्छे द 323 वनिडिूर् आयोगाशी संर्ंवधत आहे .
( b ) वनिडिूर् आयोग वत्र - सदस्यीय आहे .
( c ) मुख्य वनिडिूर् आयुक्त इतर वनिडिूर् आयुक्ताचं ी नेमिूर् र्रतात .
वरीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े बरोबर आिेत ?
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) ( b ) आवि ( c )
Ans 2
EVOLUTION OF INDIAN ADMINISTRATION ( 3 )
26 . अव्खल भारतीय से वा कायदा , 1951 च्या घटर्ात्मकते वर खालीलपैकी कोित्या खटल्याद्वारे प्रश्नव्चन्ि
उभारण्यात आले ?
( 1 ) वड . एस . अगरिाल वि पंजार् राज्य
( 2 ) वड . एस . गरेिाल वि पजं ार् राज्य
( 3 ) एम . र्े . र्ूलिाल वि उत्तर प्रदेश राज्य
( 4 ) िरीलपैर्ी र्ाहीही नाही
Ans 2

101. कौव्टल्यार्े सवन अमात्य , मांत्री आव्ि व्वभाग प्रमुख याांर्ा ------------ तीथन श्रेिीत व्वभाव्जत के ले .
( 1 ) नऊ ( 2 ) र्ारा ( 3 ) पंधरा ( 4 ) अठरा
Ans 4
102. मौयन कालीर् साम्राज्याचे प्रशासकीय सुव्वधेकरीता सिा प्राांताांमध्ये व्वभाजर् करण्यात आले िोते . या
प्राांताांर्ा -------------- असे सांबोधले जात िोते .
( 1 ) जनपद ( 2 ) चक्र ( 3 ) पौर ( 4 ) समाहताब
Ans 1
FINANCIAL ADMIN ( 7)
142. ' लोकलेखा सव्मती ' बाबत खालीलपैकी कोिती व्वधार्े योग्य आिेत ?
( a ) 1954 पुिी या सवमतीत फक्त लोर्सभेने वनिडलेले 22 सदस्य होते .
( b ) र्ाहं ीिेळा लोर्लेखा सवमतीचे ििबन अदं ाज सवमतीची ' जुळी र्हीि ' असे र्े ले जाते , र्ारि या दोन्हीही
सवमतयांचे र्ायब एर्मेर्ास पुरर् असे आहेत .
( c ) सिब सवमती सदस्यांचा दजाब समान आहे , परंतू लोर्लेखा सवमतीच्या संर्ंधीत र्ायाबर्ार्त सवमतीमधील राज्यसभा
सदस्यािं र राज्यसभा अध्यक्षाचं े वनयत्रं ि नसते तर लोर्सभा सभापतीचे असते .
( 1 ) िरील सिब ( 2 ) फक्त ( a ) आवि ( b )
( 3 ) फक्त ( b ) आवि ( c ) ( 4 ) फक्त ( a )
Ans 3
( a ) र्ायदेशीर ि वनयामर् लेखापरीक्षि व्यवतररक्त महालेखापररक्षर् खचाबच्या औवचतयाचे ही लेखापरीक्षि र्रू
शर्तो .
( b ) परंतु र्ायदेशीर लेखापरीक्षि पार पाडिे र्ंधनर्ारर् असते तर वनयामर् ि औवचतयाचे लेखापरीक्षि र्ॅ ग ने
स्िेच्छे ने र्रायचे असते .
वरीलपैकी योग्य व्वधार् कोिते ?
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b )
( 3 ) ( a ) आवि ( b ) दोन्ही ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 1
144. ‘ अांदाज सव्मतीच्या ' कायान बाबत खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?
( 1 ) प्रशासनामध्ये र्ायबक्षमता आवि र्ार्र्सर आिण्यासाठी पयाबयी धोरिे सुचवििे .
( 2 ) संसदेसमोर सादर र्राियाच्या अनुमानाचा आराखडा सुचवििे .
( 3 ) ससं देसमोर सादर र्राियाच्या लेख्याचं ा आराखडा सुचवििे .
( 4 ) अनुमानात नमूद र्े लेल्या मयाबदेप्र मािे आवथबर् वनयोजन झाले र्ी नाही याचे परीक्षि र्रिे .
Ans 3
145. कें व्िय प्रत्यक्ष कर मांडळ िे व्वत्त मांत्रालयाच्या कोित्या व्वभागाचा एक भाग आिे ?
( 1 ) आवथबर् व्यिहार विभाग

( 2 ) खचब विभाग
( 3 ) महसूल विभाग
( 4 ) सािबजवनर् मालमत्ता व्यिस्थापन विभाग
Ans 3
146. ' शून्याधाररत अथनसांकल्पाबाबत ' खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

( a ) ते अमेररर्े त उदयास आले ि विर्वसत झाले .
( b ) 1978 मध्ये अध्यक्ष वजमी र्ार्ब र यांनी ही प्रिाली अमेररर्े मध्ये लागू र्े ली .
( c ) भारतात ही प्रिाली प्रथम 1983 मध्ये विज्ञान आवि तंत्रज्ञान विभागात सुरु र्रण्यांत आली .
( d ) भारतात ही प्रिाली 1984-85 या आवथबर् िषाबपासून सिब मंत्रालयात सुरु र्रण्यांत आली .
वरीलपैकी कोिती व्वधार्े सत्य आिेत ?
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
( 3 ) फक्त ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 1
147. ' कपात प्रस्ताव सादर करण्यापवू ी खालील अटींची पूतनता करिे आवश्यक आिे :
( a ) तो एर्ा मुद्यार्ररताच मयाबव दत असािा .
( b ) तयातून विशेष अवधर्ाराचा प्रश्न उपवस्थत होता र्ामा नये .
( c ) तयामध्ये सध्याच्या र्ायद्यात दरुु स्ती र्रण्यार्ार्तीत सचू ना असू शर्तात , परतं ु र्ायदा रि र्रण्यार्ार्तीत सचू ना
नसाव्यात .
वरीलपैकी कोिते व्वधार् अचूक र्ािी ?
( 1 ) फक्त ( b ) ( 2 ) ( b ) आवि ( c ) ( 3 ) फक्त ( c ) ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 3
148 .
विधान ( A ) : राज्यघर्नेनसु ार CAG सिाांत महत्त्िाचा अवधर्ारी आहे - डॉ . र्ी.आर. आर्ं ेडर्र .
र्ारि ( R ) : वित्तीय प्रशासनार्ार्तीत राज्यघर्ना ि ि र्ायदा उचलून धरिे हे तयाचे र्तबव्य आहे .
( 1 ) दोन्ही विधाने योग्य आवि ( R ) हे ( A ) चे योग्य स्पष्टीर्रि आहे
( 2 ) दोन्ही विधाने योग्य परंतु ( R ) हे ( A ) चे योग्य स्पष्टीर्रि नाही
( 3 ) विधान ( A ) योग्य परंतु ( R ) अयोग्य
( 4 ) दोन्ही विधाने अयोग्य
Ans 1
Administrative law ( 5)
27 . " प्रशासकीय कायदा िा प्रशासकीय एजन्सींच्या अव्धकार व कायन पद्धतींशी सांबांधीत आिे , व्वशेर्षतः
प्रशासकीय कारवाईच्या न्यायालयीर् पुर्रावलोकर्ात व्र्यांत्रीत करिारा कायदा आिे . "
िी ‘प्रशासकीय कायद्याची’ हयाख्या ------------ याांर्ी प्रस्ताव्वत के ली .
( 1 ) प्रो . िाडे ( 2 ) आयव्हर जेवनंग्ज ( 3 ) र्े .सी. डे वव्हस ( 4 ) एम . र्े . र्सू
Ans 3

28 . खालील व्वधार्ाांचे अवलोकर् करा :

विधान I : प्रशासवनर् र्ायद्यामध्ये ' सत्ता विभाजन ' या वसद्ातं ाचा उिेश सरर्ारच्या अतयाचारी ि मनमानी अवधर्ारा
पासनू सरं क्षि र्रिे असा आहे .
विधान II : ' सत्ता विभाजनाचें ' तत्त्ि शासनाच्या तीन र्ायबक्षेत्रामध्ये / अंगामध्ये सीमांर्न वनमाबि र्रते .
( 1 ) विधान I सतय , विधान II असतय
( 2 ) विधान I असतय , विधान II सतय
( 3 ) दोन्ही विधाने सतय
( 4 ) दोन्ही विधाने असतय
Ans 3
29 . कें िीय प्रशासकीय न्यायाव्धकरिाचे अध्यक्ष आव्ि इतर प्रत्ये क सदस्याांची व्र्युक्ती ------------ द्वारे के ली
जाईल .
( 1 ) पतं प्रधानाश
ं ी सल्लामसलत र्े ल्यानतं र , राष्ट्रपती
( 2 ) राज्यातील प्रशासर्ीय प्रावधर्रिाच्या प्रमखु ां शी सल्लामसलत र्े ल्यानतं र , राष्ट्रपती
( 3 ) गृहखातयाचे सवचि यांच्याशी सल्लामसलत र्े ल्यानंतर , राष्ट्रपती
( 4 ) भारताच्या सरन्यायाधीशां शी सल्लामसलत र्े ल्यानंतर , राष्ट्रपती
Ans 4
30 . खालील व्वधार्ाांचे अवलोकर् करा :

विधान I : एडिडब र्ोर् याने रूल ऑफ लॉ ( र्ायद्याचे राज्य ) या सर्
ं ल्पनेची वनवमबती र्े ली .
विधान II : ए.िी. डायसी यांनी नंतर ऑक्सफडब युवनव्हवसबर्ीमधील व्याख्याना दरम्यान ही संर्ल्पना विर्वसत र्े ली .
( 1 ) दोन्ही विधाने चर्
ू आहेत
( 2 ) विधान I र्रोर्र आहे , परंतू विधान II चूर् आहे
( 3 ) दोन्ही विधाने र्रोर्र आहेत
( 4 ) विधान I चर्ू आहे , परतं ू विधान II र्रोर्र आहे
Ans 3
115. प्रशासर्ावरील न्याव्यक व्र्यांत्रिाच्या सांदभान त अवै धकृती म्ििजे :

( 1 ) र्ायद्यातील चूर् ( 2 ) सतय शोधण्यात चूर्
( 3 ) अवधर्ाराचा गैरिापर ( 4 ) प्रवक्रयेतील चूर्
Ans 3

LOKPAL ( 1)
38 . मिाराष्ट्राच्या ' लोक आयुक्त ' बाबत खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) महाराष्ट्र लोर् आयक्त ु आवि उप - लोर् आयक्त ु अवधवनयम 1972 मध्ये या सस्ं थेची र्ाये , अवधर्ार आवि
अवधर्ार क्षे त्र नमूद र्े ले आहे .
( b ) ही संस्था 25 ऑक्र्ोर्र , 1972 पासून अवस्ततिात आहे .
( c ) या सस्ं थेला लोर्वहतासर्ं ं धी मुद्यार्ं ार्त स्ितिःहोिून दखल ( suo - moto ) घेण्याचा अवधर्ार नाही .
( d ) ही संस्था ' पहारेदार ' म्हिून र्ायबरत असते .
वरीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर आिेत ?
( 1 ) िरील सिब ( 2 ) ( a ) आवि ( c )
( 3 ) ( b ) आवि ( d ) ( 4 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
Ans 3
DISTRICT ADMINISTRAION ( 4)
103 . ओ’ मै ले याांर्ी व्िटीश प्रशासर्ाच्या काळातील बॉम्बे प्रेव्सडेव्न्सच्या अखत्याररत कािी
व्जल्िाव्धकाऱयाांर्ी दशनव्वलेल्या वीरपिाच्या कायान चा उल्लेख के ला आिे . याबाबतीत योग्य व्वधार् म्ििजे:
( a ) ्लेगच्या साथी दरम्यान , आर.र्ी. स्र्ुअर्ब यांनी स्ितिःच्या हातांनी र्ाही मृतदेह दफन र्े ली होती .
( b ) र्ॉलराच्या साथी दरम्यान , मार्ीन िुड यांनी लोर्ांमधील भीती र्मी र्रण्यासाठी आजारी असलेल्या
व्यक्तींर्रोर्र जेिि र्े ले होते .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 2
104. एस् . एस् . खे रा याांच्या शब्दात ' व्जल्िा प्रशासर् ' म्ििजे :
( a ) वजल्यात र्ायदा ि सुव्यिस्थेचे प्रशासन र्रिे .
( b ) वजल्यात महसुलाचे प्रशासन र्रिे .
( c ) वजल्यात विर्ास प्रशासन र्रिे .
( d ) वजल्यात लोर् प्रशासन र्रिे .
( 1 ) फक्त ( a ) आवि ( b ) ( 2 ) फक्त ( b ) आवि ( c )
( 3 ) ( a ) , ( b ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) फक्त ( d )
Ans 4

( a ) स्िातंत्र्यापूिी वजल्हावधर्ारी हा र्ायबर्ारी दंडावधर्ारी ि न्यावयर् दंडावधर्ारी अशा दोन्हीही भूवमर्ा पार पाडत
असे .
( b ) विविध राज्यांचे पंचायत राज विवधवनयमांमुळे विर्ास प्रशासनातील वजल्हावधर्ाऱयांची भूवमर्ा आवि जर्ार्दारी
िाढली आहे .
( c ) वजल्हावधर्ारी लष्ट्र्री अवधर्ाऱयाश ं ी सपं र्ब ठे ितो आवि लष्ट्र्राच्या आजी आवि माजी सदस्याचं े र्ल्याि
सुवनवित र्रतो .
( d ) महाराष्ट्रात , वजल्हावधर्ारी हा वजल्हा वनयोजन सवमतीचा पदवसद् अध्यक्ष म्हिून देखील र्ायब र्रतो .

वरीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े बरोबर आिे / त ?

( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
( 3 ) ( a ) आवि ( c ) ( 4 ) ( a ) , ( b ) आवि ( d )
Ans 3
110. व्जल्िाव्धकारी याांच्या अव्धकार व काये याबाबतीत चुकीचे व्वधार् कोिते ?
( 1 ) तो वजल्हा जनगिना अवधर्ारी असतो .
( 2 ) तो फक्त लोर्सभा मतदारसंघासाठी वनिडिूर् अवधर्ारी असतो .
( 3 ) नैसवगबर् आपत्ती ि इतर आिीर्ािी प्रसंगी संर्र्र्ालीन आपत्ती व्यिस्थापनाचा प्रमुख असतो .
( 4 ) अन्न ि इतर आिश्यर् िस्तु पुरिठा र्रिे , ही तयाची जिार्दारी असते .
Ans 2
STATE ADMINISTRAION ( 2)
( a ) नागपूर र्रार हा स्र्ेंर्र 1953 मध्ये झाला तयाने मराठी भावषर्ांचे लगतच्या प्रदेशांचे वमळून महाराष्ट्र राज्य
वनवमबतीला चालना वमळाली .
( b ) नागपूर र्रारातील सिाबत प्रमुख र्लमानुसार महाराष्ट्र राज्य विधानसभेचे दरिषी नागपूर येथे अवधिेशन घेिे
आिश्यर् होते .
( c ) मुख्यमत्रं ी िाय.र्ी. चव्हाि याच्ं या नेतृतिाखाली वद्वभावषर् मर्ुं ई राज्याची स्थापना 1 मे , 1956 रोजी झाली
( d ) एस् . एम् . जोशी याच्ं या अध्यक्षतेखाली भरलेल्या विविध पक्षाच्ं या र्ैठर्ीत पिु े येथे 6 फे ब्रिु ारी , 1956 रोजी
संयुक्त महाराष्ट्र सवमतीची स्थापना झाली .
वरीलपैकी कोिती व्वधार्े व्बर्चूक आिेत ?
( 1 ) फक्त ( a ) आवि ( b ) ( 2 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c )
( 3 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 1
131 . मुख्य सव्चवाबाबत खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) मुख्य सवचि पद हे 1799 मध्ये लॉडब िेलस्ली याने वनमाबि र्े ले .
( b ) इतर सवचिाच्ं या तलु नेत तयाचे पद समानातील पवहला यापेक्षा मोठे आहे .
( c ) 2004 मध्ये पी.सी. होर्ा सवमतीच्या वशफारशीनु सार मुख् य सवचिाचे पद हे प्रमािीत र्रण्यां त आले आहे आवि ते
भारत सरर्ारच्या सवचिा समान र्े ले गेले .
( 1 ) विधाने ( a ) आवि ( b ) र्रोर्र , विधान ( c ) चूर्ीचे
( 2 ) विधान ( a ) र्रोर्र , विधाने ( b ) आवि ( c ) चूर्ीचे
( 3 ) विधाने ( b ) आवि ( c ) र्रोर्र , विधान ( a ) चूर्ीचे
( 4 ) सिब विधाने र्रोर्र
Ans 1

AGRI ADMINISTRAION ( 2)
113. जगात ' िररत िाांतीचे जर्क ' म्ििूर् कोिाला ओळखले जाते ?
( 1 ) नॉमबन र्ोरलॉग ( 2 ) र्ेंजावमन पेरी पाल ( 3 ) एम्.एस् . स्िामीनाथन ( 4 ) एररच तशेमबर्
Ans 1
122 . ग्रामीि व्वकास प्रशासर्ासांबांव्धत खालीलपैकी योग्य व्वधार् कोिते ?

( a ) लघु शेतर्री विर्ास अवभर्रि ( SFDA ) ची स्थापना 1969 मध्ये झाली .
( b ) सीमांत शेतर्री आवि शेत मजुर विर्ास अवभर्रि ( MFALDA ) ची स्थापना 1969 मध्ये झाली .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 4
MEDIA ( 5)
86 . भारतीय वृत्तपत्र पररर्षदेबाबत ( PCI ) खालीलपैकी कोिते व्वधार् चुकीचे आिे ?
( a ) ती एर् संविधानातमर् संघर्ना आहे .
( b ) वतची स्थापना 1966 मध्ये र्रण्यात आली .
( c ) PCI चे पांच सदस्य लोर्सभा ि राज्यसभे मधुन असतात
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b )
( 3 ) फक्त ( c ) ( 4 ) यापैर्ी एर्ही नाही
Ans 1
87 . जोड्या लावा ( प्रसारमाध्यमामध्ये मव्िला )

'A' 'B'
( मव्िला पत्रकार / प्रसारमाध्यम प्रव्तव्र्धी ) ( प्रसार माध्यम / वृत्तपत्रे )
( a ) संगीता र्ी . वपशारोर्ी ( i ) स्क्रोल इन
( b ) सीमा वचश्ती ( ii ) खर्र लहरीया
( c ) सवु प्रया शमाब ( iii ) इवं डयन एक्सप्रेस
( d ) र्विता देिी ( iv ) द िायर
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( i ) ( iii ) ( iv ) ( ii )
( 2 ) ( i ) ( ii ) ( iv ) ( iii )
( 3 ) ( iv ) ( ii ) ( i ) ( iii )
( 4 ) ( iv ) ( iii ) ( i ) ( ii )
Ans 4
88 . अयोग्य कथर् ओळखा -

( a ) 1968 मध्ये अवखल भारतीय िृत्तपत्र संपादर् पररषदेने िृत्तपत्रासाठी मूल्यसंवहता स्िीर्ारली .

( b ) राज्यसभेने पत्रर्ार ि िृत्तपत्रासाठी 1978 मध्ये मूल्यसंवहता स्िीर्ारली .

( c ) िृत्तपत्रासाठी आंतरराष्ट्रीय मूल्यसंवहता ही 1991 मधील स्र्ॉर्होम पररसंिादात तयार र्रण्यात आली ि
स्िीर्ारण्यात आली .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) फक्त ( c ) ( 4 ) यापैर्ी नाही
Ans 2
89 . खालील कथर्े लक्षात घ्या व योग्य कथर्े ओळखा .
( a ) मे 2013 मध्ये पेड न्यूजिरील संसदीय सवमतीने तयांचा अहिाल संसदेला सादर र्े ला .
( b ) प्रसार माध्यमाचं े र्ॉपोरे र्ायझेशन आवि पत्रर्ाराचं े र्मी िेतन ही पेड न्यूजची र्ारिे आहेत .
( c ) भारतीय िृत्तपत्र पररषदेने पेड न्यूजच्या घर्नांना दंडनीय गैरव्यिहार र्रण्यासाठी लोर्प्रवतवनधीति र्ायदा, 1951
मध्ये सुधारिा र्रािी , अशी वशफारस र्े ली .
( 1 ) फक्त ( a ) आवि ( b ) ( 2 ) फक्त ( b ) आवि ( c )
( 3 ) फक्त ( a ) आवि ( c ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 4
90 . भारतामधील प्रेसला स्वतांत्र आव्ि व्र्ष्ट्पक्ष बर्व्वण्याच्या मागान तील दोर्ष आिेत :
( a ) पत्रर्ाराचं े तुष्टीर्रि
( b ) जावहरातींची दर वनविती
( c ) पत्रर्ारांना अवधप्रमािीत र्रिारी ितबमान व्यिस्था
( d ) स्थावनर् जावहरातींच्या सहर्ायाबचा अभाि
( e ) अपुरे ि खवचबर् न्यूजवप्रंर्
वरीलपैकी कोिते दोर्ष अयोग्य आिेत ?
( 1 ) फक्त ( a ) , ( b ) , ( c ) ( 2 ) फक्त ( c ) , ( d ) , ( e )
( 3 ) फक्त ( b ) , ( c ) ( 4 ) फक्त ( d ) , ( e )
Ans 4
Prevention of CURRUPTION Act ( 2 )
2 . ‘भ्रष्टाचार प्रव्तबांधक कायदा , 1988 ' चे कोिते कलम , हयवसाव्यक सांस्थे द्वारे सावन जव्र्क से वकाला
लाच देण्याच्या गुन्ियाशी सांबांव्धत आिे ?
( 1 ) र्लम 12
( 2 ) र्लम 9
( 3 ) र्लम 14
( 4 ) र्लम 21
Ans 2
12 . भ्रष्टाचार प्रव्तबांधक कायदा , 1988 अन्वये व्शक्षापात्र गुन्ियाांवर ------------ याांच्या माफनत खटला
चालवला जाईल .
( 1 ) CBI न्यायालयाचे न्यायाधीश

( 2 ) गृहमंत्रालयाने वनयुक्त र्े लेले दंडावधर्ारी

( 3 ) वजल्हा न्यायाधीश
( 4 ) विशेष न्यायाधीश
Ans 4
CIVIL RIGHTS Act ( 3)
5 . र्ागरी िक्क म्ििजे ------------- रद्द के ल्याच्या कारिास्तव एखाद्या हयक्तीला प्राप्त िोिारे कोिते िी
अव्धकार .
( 1 ) एजुसडम जेनेरीस
( 2 ) घर्नेच्या र्लम 17 द्वारे ' अस्पश्ृ यता '
( 3 ) अनुसूवचत जाती आवि अनुसूवचत जमाती ( अतयाचार प्रवतर्ंध ) अवधवनयम , 1989 च्या र्लम 3 द्वारे अतयाचार
Ans 2
8 . र्ागरी िक्क सांरक्षि अव्धव्र्यम , 1955 च्या कलम 2 ( a ) र्ुसार “ र्ागरी िक्क " याचा अथन
सांव्वधार्ाच्या ------------- द्वारे “ अस्पृश्यता ” र्ष्ट के ल्या कारिार्े एखाद्या हयक्तीला व्मळालेला कोितािी
अव्धकार असा आिे .
( 1 ) अनुच्छे द 14
( 2 ) अनुच्छे द 15
( 3 ) अनच्ु छे द 17
( 4 ) अनुच्छे द 16
Ans 3
9 . र्ागरी िक्क सांरक्षि अव्धव्र्यम , 1955 च्या ------------ र्ुसार " िॉटे ल " यात व्वश्राांतीगृि , भोजर्ालय ,
व्र्वासगृि , कॉफीगृि व कॅ फे याांचा समावे श आिे .
( 1 ) र्लम 2 ( c )
( 2 ) र्लम 2 ( b )
( 3 ) र्लम 2 ( aa )
( 4 ) र्लम 2 ( e )
Ans 3
IT Act ( 1)
6 . माव्िती तांत्रज्ञार् अव्धव्र्यम , 2000 अांतगनत अवव्शष्ट दांड िा ---------------- .
( 1 ) रू 25,000 पेक्षा जास्त नाही
( 2 ) रू 50,000 पेक्षा जास्त नाही
( 3 ) रू 1,00,000 पेक्षा जास्त नाही
( 4 ) रू 1,00,000 पेक्षा जास्त आहे
Ans 1

Public LAW ( 1)
107. खालीलपैकी कोित्या गुन्ियासांबांधी माव्िती असे ल तर त्यासांबांधीत पोव्लसाांर्ा कळव्विे कायद्यार्े
बांधर्कारक असले तरी ियगय के ल्यास व्शक्षे ची तरतूद र्ािी ?
( 1 ) सािबजवनर् शांततेविरुद् अपराध
( 2 ) देशाविरुद् अपराध
( 3 ) अन्न ि औषधे भेसळीशी वनगडीत अपराध
( 4 ) िरीलपैर्ी नाही
Ans 4
RTI Act ( 3)
1 . कें िसरकारद्वारे ‘गुप्तचर आव्ि सुरक्षा सांस्था स्थापर्’ करण्याची तरतूद माव्िती अव्धकार कायदा , 2005
च्या ------------------ च्या अांतगनत येते .
( 1 ) अनुसूची पवहली
( 2 ) अनुसूची दुसरी
( 3 ) अनसु चू ी वतसरी
( 4 ) र्लम 7
Ans 2
3 . माव्िती अव्धकार कायदा , 2005 च्या खालीलपैकी कोिते कलम कें िीय माव्िती आयोगाच्या स्थापर्ेशी
सांबांव्धत आिे ?
( 1 ) र्लम 45
( 2 ) र्लम 32
( 3 ) र्लम 6
( 4 ) र्लम 12
Ans 4
64 . कें िीय माव्िती आयोगाबाबत खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूक आिे ?
( 1 ) मुख्य मावहती आयुक्त आवि मावहती आयुक्त याचं ी नेमिूर् पतं प्रधानाच्या अध्यक्षतेखालील सवमतीच्या
वशफारशीिरुन राष्ट्रपतीद्वारे र्े ली जाते
( 2 ) ते आपले पद पाच िषे वर्ंिा ियाची 70 िषे पूिब होईपयांत धारि र्रतात .
( 3 ) ती सवं िधानातमर् सस्ं था नाही .
( 4 ) आयोग 2005 मध्ये र्ें द्र शासनाने स्थापन र्े ला आहे .
Ans 2
RTE Act ( 3)
4 . बालकाचा मोफत व सक्तीच्या व्शक्षिाचा िक्क अव्धव्र्यम 2009 प्रमािे ती कोितीिी हयक्ती , मान्यता
काढूर् घेतल्यार्ांतर शाळा चालव्विे सुरूच ठेवील ती हयक्ती ------------- पयं त वाढू शके ल अशा दांडास
जबाबदार असे ल .

( 1 ) रू 6,000
( 2 ) रू 20,000
( 3 ) रू 50,000
( 4 ) रू 1,00,000
Ans 4
33 . व्शक्षिाचा िक्क अव्धव्र्यमाबाबत खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) हा र्ायदा 1 जून , 2010 रोजी अंमलात आला .
( b ) या र्ायद्याने वशक्षि हा मूलभूत अवधर्ार असिाऱया 135 देशांपैर्ी भारत एर् र्नला .
( c ) या र्ायद्याने खाजगी शाळानं ा एर्ूि जागं ापं ैर्ी 33 % जागा या सामावजर् दृष्ट् या िवं चत आवि आवथबर् दृष्ट्या
र्मर्ुित घर्र्ातील र्ालर्ांना राखीि ठे िण्याचे र्ंधनर्ारर् र्े ले आहे .
( d ) हा र्ायदा न्याय्य आहे आवि तयाला तक्रार वनिारि यंत्रिेचा पाठींर्ा आहे .
( 1 ) ( a ) , ( b ) , ( c ) आवि ( d )
( 2 ) फक्त ( c ) आवि ( d )
( 3 ) फक्त ( b ) आवि ( d )
( 4 ) फक्त ( d )
Ans 3
( a ) अनुच्छे द 21 - A मधील घर्नातमर् तरतूदींची अं मलर्जाििी र्रण्यासाठी र्ालर्ांचा वशक्षिाचा अवधर्ार
अवधवनयम 2009 र्रण्यांत आला .
( b ) शारीररर् वशक्षा आवि मानवसर् छळ , वशक्षर्ाच्ं या खाजगी वशर्िण्या आवि देिगी शल्ु र् यािर वशक्षिाचा
अवधर्ार अवधवनयम 2009 द्वारे र्ंदी घालण्यात आली आहे .
( c ) शाळे त प्रिेश न घेतलेल्यांसाठी ियानुसार योग्य तया िगाबत प्रिेश दे ण्याची तरतूद वशक्षिाचा अवधर्ार अवधवनयम
2009 मध्ये आहे .
( d ) वशक्षिाचा अवधर्ार अवधवनयम दुरुस्ती 2012 नुसार वशक्षिाचा हक्र् अवधवनयम हा मदरसे आवि िैवदर्
पाठशाळा यांना देखील लागू होतो असे घोवषत र्े ले .
वरीलपैकी कोिते व्वधार्े बरोबर आिेत ?
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d )
( 3 ) ( a ) , ( b ) आवि ( d ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 1
Environment Protection Act ( 3 )
7 . ' पयान वरि ' या शब्दाची हयाख्या पयानवरि सांरक्षि कायदा , 1986 च्या ------------- मध्ये करण्यात
आली आिे .
( 1 ) र्लम 2 ( b )
( 2 ) र्लम 2 ( a )
( 3 ) र्लम 2 ( c )
( 4 ) र्लम 2 ( d )

Ans 2
13 . पयान वरि सांरक्षि कायदा , 1986 च्या कलम 7 ते 17 या कायद्याच्या ----------- मध्ये समाव्वष्ट आिे जे
पयान वरि प्रदुर्षि प्रव्तबांध , व्र्यांत्रि आव्ि कमी करण्याशी सांबांव्धत आिेत .
( 1 ) चॅ्र्र III
( 2 ) चॅ्र्र V
( 3 ) चॅ्र्र XI
( 4 ) चॅ्र्र X
Ans 1
14 . पयान वरि सांरक्षि कायदा , 1986 च्या ------------ मध्ये सरकारी व्वश्ले र्षक म्ििूर् हयक्तींची व्र्युक्ती व्कांवा
मान्यता , त्याांची पात्रता आव्ि अिवाल या सांबांधीच्या तरतुदी आिेत .
( 1 ) र्लम 13
( 2 ) र्लम 12
( 3 ) र्लम 15
( 4 ) र्लम 11
Ans 1
Domestic Violence Act ( 2)
17 . कौटुांव्बक व्िस
ां ाचार कायदा , 2005 चे कोिते कलम कॅ मे ऱयातील कायन वािीशी सबां ां धीत आिे ?
( 1 ) र्लम 16
( 2 ) र्लम 14
( 3 ) र्लम 13
( 4 ) र्लम 18
Ans 1
24 . कौटुांव्बक व्िस
ां ाचारापासूर् मव्िलाांच्या सरां क्षि कायद्याच्या कलम 2 ( d ) र्स
ु ार " कस्टडी ऑडनर "
म्ििजे या कायद्याच्या ---------- र्ुसार मांजूर के लेला आदेश .
( 1 ) र्लम 22 ( 2 ) र्लम 21 ( 3 ) र्लम 24 ( 4 ) र्लम 23
Ans 2
LRC ( 4 )
21 . मिाराष्ट्र जमीर् मिसूल सांव्िता , 1966 च्या कलम 309 मध्ये ----------- स्थापर्ा करण्याची तरतुद आिे .
( 1 ) महाराष्ट्र महसूल न्यायावधर्रि
( 2 ) महाराष्ट्र महसूल पररषद
( 3 ) महाराष्ट्र महसूल मंडळ
( 4 ) िरील सिब
Ans 1

22 . मिाराष्ट्र जमीर् मिसूल सांव्िता र्ुसार जर एखाद्या भोगवटादाराचा मृत्यू अर्ातीत , आव्ि ज्ञात वारस
र्सतार्ा झाला , तर व्जल्िाव्धकारी त्याच्या वव्िवाटाचा ताबा एकावेळी ------------ इतक्या कालावधीसाठी
घेईल .
( 1 ) एर् िषब ( 2 ) सहा मवहने ( 3 ) नऊ मवहने ( 4 ) एर् िषब आवि सहा मवहने
Ans 1
23 . मिाराष्ट्र जमीर् मिसूल सांव्िता , 1966 च्या खालीलपैकी कोित्या कलमाअांतगनत से टलमें ट कव्मशर्र र्े
व्दलेला कोितािी व्र्िनय व्कांवा आदेश याांचेव्वरुद्ध राज्यसरकारकडे अपील के ला जाईल ?
( 1 ) र्लम 241 ( 2 ) र्लम 111 ( 3 ) र्लम 248 ( 4 ) िरीलपैर्ी र्ाहीही नाही
Ans 3
25 . मिाराष्ट्र जमीर् मिसूल सव्ां िता , 1966 र्स

ु ार खालील व्वधार्ाांचे अवलोकर् करा :
विधान I : महाराष्ट्र जमीन महसूल संवहता , 1966 चे र्लम 264 हे ' जमीन महसूलाच्या दावयतिाशी ' संर्ंवधत आहे .
विधान II : जवमनीचा िररष्ठ धारर् वर्ंिा तयाच्या अनुपवस्थवतत िास्तविर् ज्याच्या ताब्यात जवमन असेल ती व्यक्ती
जवमनीच्या महसल ु ासाठी िैयवक्तर्ररतया आवि मालमत्तेत जिार्दार असेल .
( 1 ) विधान I र्रोर्र , विधान II चूर् ( 2 ) विधान I चूर् , विधान II र्रोर्र
( 3 ) दोन्ही विधाने र्रोर्र ( 4 ) दोन्ही विधाने चर्
ू
Ans 3
PIL ( 4)
19 . व्बिार राज्यातील तुरुांगात वर्षान र्ुवर्षे आपल्या खटल्याच्या प्रतीक्षे त असलेले बिुसांख्य कै द्याांर्ी ‘habeas
corpus ' याव्चका खालीलपैकी कोित्या प्रकरिात दाखल के ली िोती ?
( 1 ) अर्ल ू सलु ेमान वि गहृ सवचि , वर्हार राज्य
( 2 ) हुसैनआरा खातून ( न . 1 ) वि आर.एस. नायर् ( तुरुंगाचे अवधक्षर् )
( 3 ) हुसैनआरा खातून ( न . 1 ) वि गृह सवचि , वर्हार राज्य
( 4 ) मनेर्ा गाधं ी वि तपास विभाग , वर्हार राज्य
Ans 3
40 . न्याव्यक सव्ियते बाबत खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?
( 1 ) न्यावयर् सवक्रयता हा शब्द इवतहासर्ार आथबर श्ले वसंज र ज्युवनअर यांनी 1947 मध्ये तयार र्े ला होता .
( 2 ) हा शब्द न्यावयर् पुनविबलोर्नासाठी न्यायाधीशाच्या िास्तविर् वर्ंिा समजलेल्या दृष्टीर्ोनाचे ििबन र्रण्यासाठी
िापरला जािू शर्तो .
( 3 ) न्यावयर् सवक्रयते मुळे शासनाच्या र्ायबपद्तीिर मयाबदा येतात .
Ans 4
41 . ‘जर्व्ित याव्चके सांदभान त ' खालीलपैकी कोिते व्वधार् अयोग्य आिे ?
( 1 ) जनवहत यावचर्ा र्ोितयाही र्ायद्यात पररभावषत र्े लेली नाही .

( 2 ) जनवहत यावचर्ा हे सामावजर् र्दलाचे आवि र्ायद्याचे राज्य राखण्यासाठी आवि र्ायदा ि न्याय यांच्यातील
संतुलनाला गती देण्यासाठी महत्त्िाचे साधन आहे .
( 3 ) राज्य सरर्ार / र्े न्द्र सरर्ार , नगरपावलर्ा प्रावधर्रिे आवि र्ोितयाही खाजगी पक्षाविरुद् जनवहत यावचर्ा
दाखल र्े ली जािू शर्ते .
Ans 3
55 . न्यायालयीर् पर्ु व्वन लोकर्ाबाबत ' खालीलपैकी कोिते व्वधार् बरोबर र्ािी ?
( 1 ) भारतीय संविधानाने न्यायालयीन पुनविबलोर्न पद्तीचे स्पष्ट ििबन र्े लेले नाही .
( 2 ) भारतात न्यायालयीन पुनविबलोर्न हे ' र्ायद्याने घालून वदलेल्या पद्ती ' या तत्त्िाद्वारे सचं ावलत आहे .
( 3 ) न्यायालयीन पुनविबलोर्न हे संविधानाच्या 9 व्या पररवशष्टात समाविष्ट र्े लेल्या र्ायद्यांना लागू होऊ शर्त नाही .
( 4 ) न्यायालयीन पुनविबलोर्नामुळे वनमाबि झालेल्या अडथळयांना पार र्रण्यासाठी संसद र्ायदे आवि दुरु स्तया
मजं ूर र्रु शर्त नाही .
Ans 4
Panchayat Raj ( 9)
133. व्जल्िा पररर्षदेची जल हयवस्थापर् व स्वच्छता सव्मती बाबत खालीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर
आिेत ?
( a ) वज.प.चा अध्यक्ष हा या सवमतीचा पदवसद् अध्यक्ष असतो .
( b ) वज.प.च्या सिब विषय सवमतयाचं े सभापती हे या सवमतीचे पदवसद् सदस्य असतात .
( c ) या सवमतीत वज.प. सदस्यां मधून अध्यक्षाद्वारे नामवनदेवशत झालेल्या पांच सदस्यांपैर्ी वर्मान तीन मवहला सदस्या
असाव्यात .
( d ) उप मुख्य र्ायबर्ारी अवधर्ारी हा या सवमतीचा पदवसद् सवचि असतो .
( e ) र्ायबर्ारी अवभयंता ( ग्रामीि पािीपुरिठा ) वज.प. , र्ायबर्ारी अवभयंता ( लहान पार्र्ंधारे ) वज.प. हे या सवमतीचे
पदवसद् सदस्य असून ते सवमतीच्या र्ैठर्ीत चचेत मतदानाच्या हक्र्ासह भाग घेिू शर्तात .
( 1 ) ( a ) , ( b ) , ( d ) आवि ( e ) ( 2 ) ( a ) , ( c ) , ( d ) आवि ( e )
( 3 ) ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 3
134. पांचायत सव्मती सभापती आव्ि उप सभापती याांच्या व्र्वडिूकीच्या वै धतेबाबत व्ववाद व्र्मान ि
झाल्यास व्र्वडिूकीच्या व्दर्ाांकापासूर् व्कती व्दवसाांच्या आत आव्ि कोिाकडे यासांबांधी दाद मागावी
लागते ?
( 1 ) 30 वदिस ; वजल्हावधर्ारी यांच्यार्डे
( 2 ) 30 वदिस ; विभागीय आयुक्तार्डे
( 3 ) 30 वदिस ; राज्य वनिडिूर् आयोगार्डे
( 4 ) 30 वदिस ; राज्य शासनार्डे
Ans 2

135 . 74 हया घटर्ादुरुस्ती अन्वये सांिमिीय क्षे त्र , छोटे व्कांवा मोठे र्ागरी क्षे त्र म्ििजेच , खालील घटक
व्वचारात घेऊर् राज्यपालाांर्ी सावन जव्र्क सूचर्ेद्वारे सूव्चत के लेले क्षे त्र :
( a ) लोर्सख्ं या ( b ) लोर्सख्ं येची घनता
( c ) र्ृषी व्यवतररक्त इतर रोजगाराचं े प्रमाि ( d ) आवथबर् महत्त्ि
( 1) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( b ) ( c ) आवि ( d )
( 3 ) ( a ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) ( a ) , ( b ) ( c ) आवि ( d )
Ans 4
136 . 74 हया घटर्ादुरुस्ती कायद्याच्या सांदभानत पढु ीलपैकी कोिते व्वधार् बरोबर आिे / त ?
( a ) या र्ायद्याने भारताच्या संविधानात भाग XI - A जोडला आहे .
( b ) या र्ायद्याने भारताच्या सवं िधानात र्ारािे पररवशष्ट जोडले आहे
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) दोन्ही ( 4 ) एर्ही नाही
Ans 2
137. भारतातील छाविी क्षे त्र पाव्लके सांबांधी खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) छाििी क्षे त्र पावलर्ा चार िगाबमध्ये विभागल्या आहेत .
( b ) िगब- IV छाििी क्षे त्र पावलर्े मध्ये फक्त चार सदस्य वनिडून येतात .
( c ) िगब- IV छाििी क्षे त्र पावलर्े मध्ये नागरी लोर्संख्या ही दोन हजार पांचशेपेक्षा जास्त असत नाही .
( d ) छाििी क्षे त्र पावलर्े च्या मुख्य र्ायबर्ारी अवधर्ाऱयाची नेमिूर् संरक्षि मंत्र्याद्वारे र्े ली जाते .
वरीलपैकी कोिती व्वधार्े योग्य आिेत ?
( 1 ) ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( a ) , ( b ) आवि ( d )
( 3 ) ( a ) आवि ( c ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 3
138 . मिाराष्ट्रातील मिार्गरपाव्लका सांबांधी खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

( a ) इमारती सर्ं धं ी वनयम र्नवििे आवि ते अमं लात आिण्याची जिार्दारी महानगरपावलर्े ची असते .
( b ) महानगरपावलर्े ने घेतलेला र्ोिताही वनिबय राज्यशासन वफरिू शर्त नाही .
( 1 ) फक्त विधान ( a ) र्रोर्र
( 2 ) फक्त विधान ( b ) र्रोर्र
( 3 ) दोन्हीही विधाने र्रोर्र
( 4 ) दोन्हीही विधाने चर् ू ीची
Ans 1
139. खालील व्वधार्ाांचे पररक्षि करूर् योग्य पयान य व्र्वडा . राज्य व्र्वडिूक आयोग , मिाराष्ट्र िे :
( a ) स्थावनर् स्िराज्य सस्ं थाच्ं या वनिडिर्
ू ासं ाठी स्ितत्रं मतदार याद्या तयार र्ररत असते .
( b ) प्रतयेर् वनिडिूर्ीच्या अगोदर प्रभागांचे पररसीमन र्रण्याची जिार्दारी देखील आयोगािर आहे .

( c ) राज्यातील राजर्ीय पक्षांची नोंदिी र्रण्याचे आवि नोंदिी रि र्रण्याचे अवधर्ार देखील आयोगार्डे आहेत .
( 1 ) ( a ) चूर् ( 2 ) ( b ) चूर् ( 3 ) ( c ) चूर् ( 4 ) सिब चूर्
Ans 1
140. खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?

( 1 ) महानगरपावलर्ा योग्य अशा व्यवक्तची राज्य शासनाच्या मान्यतेने िाहतर्ू उपक्रमाचे ' िाहतर्
ू व्यिस्थापर्’
म्हिून नेमिूर् र्रू शर्ते .
( 2 ) िाहतूर् व्यिस्थापर् हे महानगरपावलर्ा िेळोिेळी ठरिील तयाप्रमािे मावसर् िेतन ि भत्ते राज्य शासनाच्या
मान्यतेने घेिू शर्तात .
( 3 ) िाहतूर् व्यिस्थापर्ाच्या िेतन आवि भत्त्यात तयांच्या र्ायबर्ाळात महानगरपावलर्े ची आमसभा र्पात र्रू
शर्ते .
Ans 3
141. खालीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े बरोबर आिे / त ?

( a ) 1880 चा लॉडब ररपनच्या ठरािास स्थावनर् शासनाची सनद ( मॅग्ना र्ार्ाब ) मानले जाते .
( b ) र्लिंत राय मेहता सवमती अहिालात ग्रामसभेचा अवधर्ृतररतया उल्लेख र्रण्यात आला .
( c ) र्लितं राय मेहता सवमतीच्या वशफारशीनसु ार वजल्हावधर्ारी हा वजल्हापररषदेत असू नये .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b )
( 3 ) ( b ) आवि ( c ) ( 4 ) िरीलपैर्ी एर्ही नाही
Ans 4
NCW ( 1)
49. राष्ट्रीय मव्िला आयोग तिारीकडे लक्ष देते व स्वतः प्रकरिाची दखल घेते , त्या अशा बाबी आिेत :
( a ) मवहलांना हक्र्ा पासून िंवचत ठे ििे
( b ) मवहलाच्ं या सरं क्षिासाठी र्े लेल्या र्ायद्याची अं मलर्जाििी न र्रिे
( c ) घर्नातमर् तरतुदींचे उल्लंघन र्रिे
( d ) समानता ि विर्ासाचे उविष्ट साध्य र्रण्यासाठी र्े लेल्या र्ायद्याची अंमलर्जाििी न र्रिे
( 1 ) फक्त ( a ) , ( b ) ( 2 ) फक्त ( c ) , ( d )
( 3 ) फक्त ( a ) , ( b ) , ( d ) ( 4 ) फक्त ( a ) , ( c ) , ( d )
Ans 3
NHRC ( 5)
10 . मार्वी िक्क सांरक्षि अव्धव्र्यम , 1993 अांतगनत राज्य मार्वी िक्क आयोगाचे सभाध्यक्ष -------------
असतील .

( 1 ) उच्च न्यायालयाचे वनिृत्त मुख्य न्यायाधीश अथिा न्यायाधीश

( 2 ) प्रथम िगब न्याय दंडावधर्ारी
( 3 ) विशेष न्यावयर् दडं ावधर्ारी
( 4 ) मख्ु य महानगर दडं ावधर्ारी
Ans 1
15 . वर्षन 1947 मध्ये अल्पसांख्यकाांचे भे दभाव प्रव्तबांध आव्ि सांरक्षि या व्वर्षयावरील ' सांयुक्त राष्ट्र उप -
आयोगाची ' स्थापर्ा मुलतः ------------- या द्वारे झाली .
( 1 ) महासभा आयोग
( 2 ) सामावजर् सुरक्षा पररषद
( 3 ) मानिी हक्र् आयोग
( 4 ) आंतरराष्ट्रीय न्याय
Ans 3
16 . मार्वी िक्क सांरक्षि अव्धव्र्यम , 1993 अांतगनत तिारींची शिाव्र्शा करतार्ा मार्वाव्धकार आयोगार्ा
--------------- याांचे अव्धकार असतील .
( 1 ) फौजदारी न्यायालय
( 2 ) मानि / मानिीय
( 3 ) वदिािी न्यायालय
Ans 3
34 . मार्वी िक्काांचे सांरक्षि ( दुरुस्ती ) व्वधेयक , 2019 बाबत खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
( a ) या विधेयर्ात अशी तरतूद र्रण्यांत आली आहे र्ी सिोच्च न्यायालयाचे मुख्य न्यायमूती वर्ंिा सिोच्च
न्यायालयाचे न्यायमूती रावहलेली व्यक्ती राष्ट्रीय मानिावधर्ार आयोगाचे अध्यक्ष असतील .
( b ) या विधेयर्ात अशी तरतदू र्रण्यातं आली आहे र्ी मानिी हक्र्ाचं े ज्ञान असलेल्या तीन व्यवक्तंची राष्ट्रीय
मानिावधर्ार आयोगाचे सदस्य म्हिून वनयुक्ती र्े ली जाईल तयापैर्ी वर्मान एर् मवहला असेल .
( c ) या विधेयर्ात अशी तरतूद र्रण्यातं आली आहे र्ी राष्ट्रीय मागासिगीय आयोगाचे अध्यक्ष , राष्ट्रीय र्ाल हक्र्
सरं क्षि आयोग आवि अपगं व्यवक्तंसाठीचे मख्ु य आयक्त ु हे राष्ट्रीय मानिावधर्ार आयोगाचे पदवसद् सदस्य असतील .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) ( a ) आवि ( b )
( 3 ) ( b ) आवि ( c ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 4
48 . अयोग्य कथर् ओळखा

( 1 ) राष्ट्रीय मानिी हक्र् आयोगाची स्थापना ऑक्र्ोर्र , 1993 मध्ये झाली .
( 2 ) राष्ट्रीय मानिी हक्र् आयोगाच्या अध्यक्षाची वनयुक्ती राष्ट्रपती द्वारे र्े ली जाते .
( 3 ) मानिी हक्र् सरं क्षि र्ायद्यानसु ार तक्रारींची चौर्शी र्रताना वदिािी न्यायालयाचे सिब अवधर्ार राष्ट्रीय मानिी
हक्र् आयोगाला असतील .

( 4 ) मानिी हक्र् संरक्षि र्ायद्या , 1993 च्या र्लम 30 मध्ये राष्ट्रीय मानिी हक्र् आयोगाची आवथबर् स्िायत्तता
स्पष्ट र्े ली आहे .
Ans 4
AGI
63 . भारताचा मिान्यायवादी म्ििूर् र्ेमिूक करण्याबाबत खालीलपैकी कोिता व्र्कर्ष चुकीचा आिे ? ( 2)
( 1 ) तया व्यवक्तने भारतातील र्ोितयाही उच्च न्यायालयात पाच िषे न्यायाधीश म्हिनू र्ाम र्े लेले असले पावहजे .
( 2 ) तया व्यवक्तने र्ोितयाही उच्च न्यायालयात सलग 10 िषे िवर्ली र्े लेली असली पावहजे .
( c ) तया व्यवक्तचे िय 60 िषाबपेक्षा जास्त नसािे .
( 4 ) राष्ट्रपतीच्या मते ती व्यक्ती अग्रगण्य र्ायदेतज्ञ असली पावहजे .
Ans 3
149. अर्ुच्छे द 177 खालील बाबतीत भाष्ट्य करते :
( 1 ) मंत्री यांचे सभागृहांर्ार्त हक्र्
( 2 ) महावधिक्ता यांचे सभागृहांर्ार्त हक्र्
( 3 ) ( 1 ) आवि ( 2 ) दोन्ही
( 4 ) मंत्री , महावधिक्ता आवि सभागृह सदस्य यांचे सभागृहांर्ार्त हक्र्
Ans 3
Supreme Court ( 3)
11 . पुढील व्वधार्े व्वचारात घ्या :
विधान I : अनु .जाती ि अनु .जमाती ( अतयाचार प्रवतर्ंधर् ) अवधवनयम , 1989 अंतगबत अतयाचार म्हिजे र्लम 3
नुसार वशक्षे स पात्र गुन्हा .
विधान II : अनु . जाती ि अनु . जमाती ( अतयाचार प्रवतर्ंधर् ) अवधवनयम , 1989 अंतगबत विशेष न्यायालय म्हिजे
र्लम 8 अतं गबत विशेष न्यायालय असलेले सत्र न्यायालय होय .
( 1 ) विधान I र्रोर्र , II चूर्
( 2 ) विधान II र्रोर्र , I चूर्
( 3 ) दोन्ही विधाने र्रोर्र आहेत
( 4 ) दोन्ही विधाने चूर् आहे
Ans 1
51 . सवोच्च न्यायालयाला भारतीय सांव्वधार्ाच्या कोित्या अर्च्ु छे दार्स
ु ार स्वतःच्या व्र्िन याचे व आदेशाचे
पुर्रावलोकर् करण्याचा अव्धकार आिे ?
( 1 ) अनुच्छे द 130 ( 2 ) अनुच्छे द 132 ( 3 ) अनुच्छे द 135 ( 4 ) अनुच्छे द 137
Ans 4
58. सवोच्च न्यायालयाचे अव्धकार क्षे त्र :

( a ) र्लम 129 ( i ) परामशब दायी अवधर्ार

( b ) र्लम 134 ( ii ) अवभलेख न्यायालय

( c ) र्लम 136 ( iii ) फौजदारी दाव्यासंदभाबत तरतू द
( d ) र्लम 143 ( iv ) खर्ले पुनवनबिबयास घेण्याचा अवधर्ार
जोड्या लावा :
(a) (b) (c) (d)
(1) (i) ( iv ) ( ii ) ( iii )
( 2 ) ( ii ) ( iii ) ( iv ) (i)
( 3 ) ( iii ) ( ii ) (i) ( iv )
( 4 ) ( iv ) (i) ( ii ) ( iii )
Ans 2
EMERGENCY ( 1)
( a ) राष्ट्रपतीने राष्ट्रीय आिीर्ािी घोवषत र्े ल्यास विधान सभेचा र्ायबर्ाळ िाढविता येिू शर्तो .
( b ) राष्ट्रीय आिीर्ािीच्या र्ाळात विधानसभेचा र्ायबर्ाळ एर्ा िेळी सहा मवहन्यांसाठी िाढविण्याचा अवधर्ार
राष्ट्रपतीस असतो .
( c ) विधानसभेचा विस्ताररत ( िाढविलेला ) र्ायबर्ाळ , हा आिीर्ािी उठल्यानंतर सहा मवहन्यांपेक्षा जास्त असिार
नाही .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) ( a ) आवि ( b )
( 3 ) ( a ) आवि ( c ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 3
EXECUTIVE ( 2)
106 . “ मांत्र्याच्या उत्तरदाव्यत्वाचे दोर् पैलू आिेत . मांत्र्याला त्याच्या अव्धकार क्षे त्रात पूिन स्वायत्तता असते .
ओघार्े त्याचाच पररिाम म्ििूर् त्याच्या सवन कमन चाऱयाांच्या कृतींची पि ू न जवाबदारी त्यार्े घेतली पाव्िजे . ”
िे व्वधार् कोिाशी सांबांधीत आिे ?
( 1 ) र्ृष्ट्ि मेनन सवमती ( 2 ) छागला आयोग
( 3 ) प्रशासर्ीय सुधारिा आयोग ( 4 ) गोपालस्िामी अय्यंगार अहिाल
Ans 2
129. चुकीचे व्वधार् ओळखा .
( 1 ) ' उपमुख्यमंत्री ' हे पद घर्नातमर् नाही .
( 2 ) अग्रक्रम तावलर्े त उपमुख्यमत्रं ी आवि राज्यसभेचे उपाध्यक्ष याचं े स्थान र्रोर्रीचे आहे .
( 3 ) एखाद्या राज्यात एर्ापेक्षा अवधर् उपमख्ु यमत्रं ी असू शर्तात ; पि पाचं पेक्षा जास्त नाही .
( 4 ) िरील सिब
Ans 3

FEDRALISM ( 5 )
50 . अयोग्य कथर् ओळखा - ( सरकारीया आयोग ) –
( 1 ) र्ें द्र - राज्य सर्ं धं ार्ार्त 1983 मध्ये र्ें द्र सरर्ारने वत्र - सदस्यीय आयोग नेमला होता .
( 2 ) आर.एस. सरर्ारीया , सिोच्च न्यायालयाचे सेिावनिृत्त न्यायाधीश , हे आयोगाचे अध्यक्ष होते .
( 3 ) आयोगाने ऑक्र्ोर्र , 1986 मध्ये आपला अहिाल सादर र्े ला .
( 4 ) र्ी . वशिरामन ि डॉ . एस . आर . सेन हे आयोगाचे सदस्य होते .
Ans 3
56 . भारतीय सांव्वधार्ाच्या अर्ुच्छे द 258 अन्वये कोिती तरतूद करण्यात आली आिे ?
( a ) अवखल भारतीय सेिाचं ी वनवमबती र्रिे .
( b ) विवशष्ट प्रश्नांिर आंतरराज्यीय पररषद स्थापन र्रिे .
( c ) संसदेने राज्यसूचीतील विषयािर र्ायदा र्रिे .
( d ) राष्ट्रपतीद्वारे राज्यसरर्ारच्या समतं ीने र्ें द्रशासनाचे र्ायब राज्यसरर्ारऱ्े े सोपवििे
योग्य पयानय व्र्वडा :
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) आवि ( c )
( 3 ) फक्त ( d ) ( 4 ) फक्त ( a ) आवि ( d )
Ans 3
57 . खालीलपैकी कोिते र्ीव्त आयोगाचे उद्दीष्ट आिेत ?

( a ) सहयोगपूिब संघराज्यिादाला प्रोतसाहन देिे .
( b ) आवथबर् धोरिामधे राष्ट्रीय सुरक्षे चे वहत समाविष्ट र्रिे .
( c ) प्रौद्योवगर्ी उन्नयन आवि क्षमतेिर भर .
( d ) आंतर - प्रादेवशर् आवि आं तर - विभागीय मुद्यांच्या समाधानासाठी व्यासपीठ उपलब्ध र्रुन देिे .
( 1 ) फक्त ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) फक्त ( a ) , ( b ) आवि ( c )
( 3 ) फक्त ( b ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 4
( a ) जानेिारी , 2015 मध्ये नीवत आयोग स्थापन र्रण्यात आला .
( b ) नीवत आयोग सवं िधानातमर् संस्था आहे .
( c ) नीवत आयोग िैधावनर् संस्था नाही .
( 1 ) विधाने ( a ) , ( b ) र्रोर्र ( 2 ) विधाने ( a ) , ( c ) र्रोर्र
( 3 ) विधाने ( b ) , ( c ) र्रोर्र ( 4 ) सिब विधाने र्रोर्र
Ans 2
65 . व्वभागीय पररर्षदाांसांदभानत खालीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर र्ािीत ?
( a ) विभागीय पररषदा या संविधानातमर् संस्था आहेत .

( b ) 1956 च्या राज्यपुनरबचना र्ायद्यानुसार तयांची वनवमबती झाली .

( c ) र्ें द्रीय गृहमंत्री हा विभागीय पररषदांचा अध्यक्ष असतो .
( d ) भारतात एर्ूि सात विभागीय पररषदा देशातील प्रतयेर् विभागासाठी वनमाबि र्रण्यात आल्या आहेत .
(1)(a),(c) (2)(a),(d)
( 3 ) ( a ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) िरीलपैर्ी सिब
Ans 2
DPSP ( 1)
43 . जोड्या लावा – ( राज्यर्ीतीची मागनदशनक तत्त्वे )
'A' 'B'
( a ) गोहतया प्रवतर्ंध ( i ) अनुच्छे द 50
( b ) ग्राम पच ं ायतीचे सघं र्न ( ii ) अनच्ु छे द 49
( c ) राष्ट्रीय स्मारर्ाचे संरक्षि ( iii ) अनुच्छे द 40
( d ) र्ायबपावलर्े पासून न्यायालयाची पृथर्ता ( iv ) अनुच्छे द 48
(a) (b) (c) (d)
( 1 ) ( i ) ( iv ) ( ii ) ( iii )
( 2 ) ( iv ) ( ii ) ( i ) ( iii )
( 3 ) ( iii ) ( iv ) ( ii ) ( i )
( 4 ) ( iv ) ( iii ) ( ii ) ( i )
Ans 4
FD ( 2)
44 . खालील बाबींचा योग्य िम लावा – ( मुलभूत कतन हये )
( a ) राष्ट्रध्िज ि राष्ट्रगीताचा सन्मान र्रिे
( b ) िैज्ञावनर् दृवष्टर्ोि , मानितािादाचा विर्ास र्रिे
( c ) नैसवगबर् पयाबिरिाचे रक्षि र्रिे
( d ) राष्ट्राची सेिा र्रिे
(1 )(a ), (b ), (c), (d ) ( 2 ) ( a ) , ( d ) , (b ) , ( c )
(3 )(a),(c),(d),(b ) (4 )(a ), (d ), (c), (b )
Ans 4
52 . मुलभूत कतन हयाांच्या सांदभान त कोिता / कोिते कथर् असांगत आिे / आिेत ?
( a ) मूळ संविधानात मुलभूत र्तबव्यांची तरतू द होती .
( b ) 42 व्या घर्नादुरुस्तीद्वारे मूळ राज्यघर्नेत चौथा ' A ' हा भाग जोडण्यात आला .
( c ) िषब 2002 मधे एर् मल ु भतू र्तबव्य आिखी जोडण्यात आला .

( d ) प्रतयेर् आई - िडील / पालर् आपल्या 6 ते 14 िषाब पयांतच्या मुलांना वशक्षिाची संवध उपलब्ध र्रुन देिार .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) आवि ( c )
( 3 ) फक्त ( c ) ( 4 ) फक्त ( c ) आवि ( d )
Ans 1
FR ( 3)
18 . “ कोित्यािी गोष्टीमुळे , व्िया व बालके याांच्या कररता कोितीिी व्वशेर्ष तरतूद करण्यास राज्याला
प्रव्तबांध िोिार र्ािी . ” िे भारतीय राज्यघटर्ेच्या ------------ मध्ये र्मूद के ले आिे .
( 1 ) अनच्ु छे द 14
( 2 ) अनुच्छे द 15 ( 1 )
( 3 ) अनुच्छे द 15 ( 3 )
( 4 ) अनच्ु छे द 16
Ans 3
20 . अर्ुसूव्चत जाती आव्ि अर्ुसूव्चत जमातीच्या पदोन्र्तीच्या बाबतीत आरक्षिाच्या सांदभानत
खालीलपैकी कोिते व्वधार् बरोबर आिे ?
विधान I : िरील र्ार् पार पाडण्यासाठी भारतीय संविधानाच्या र्लम 18 मध्ये निीन र्लम ( 11 A ) समाविष्ट र्रून
दरुु स्ती र्रण्यात आली .
विधान II : िरील र्ार् पार पाडण्यासाठी भारतीय सवं िधानाच्या र्लम 18 मध्ये निीन र्लम ( 11 AB ) समाविष्ट
र्रून दुरुस्ती र्रण्यात आली .
( 1 ) विधान I सतय , विधान II असतय
( 2 ) विधान I असतय , विधान II सतय
( 3 ) दोन्ही विधाने सतय
( 4 ) दोन्ही विधाने असतय
Ans 4
32 . मूलभूत िक्क आव्ि मागनदशनक तत्त्वे िी एकमे काांर्ा पुरक असूर् एकाला दुसऱयासाठी बळी देण्याची
आवश्यकता र्ािी असा दृष्टीकोि सवोच्च न्यायालयार्े कोित्या खटल्यात व्स्वकारला िोता ?
( 1 ) गोलर्नाथ खर्ला ( 2 ) चंपर्म दोराईराजन खर्ला
( 3 ) र्े शिानदं भारती खर्ला ( 4 ) वमनव्हाब वमल्स् खर्ला
Ans 4
GOVERNOR ( 1)
130. जेहिा एखादी हयव्क्त एकापेक्षा अव्धक राज्याांचे राज्यपाल म्ििूर् कायन करते ते हिा त्याांचे वे तर् --------- .
( 1 ) र्े न्द्रीय शासनार्डून वदले जाते
( 2 ) सर्ं धं ीत राज्यामं ध्ये राष्ट्रपतीद्वारे िार्ून वदले जाते
( 3 ) भारताच्या संवचत वनधीतून वदले जाते

( 4 ) राष्ट्रपती सांगतील तया राज्याद्वारा वदले जाते

Ans 2
Making of constitution ( 2 )
( a ) राज्यघर्नेच्या मुळ प्रती िर सवं िधान सभेच्या 286 सदस्यानं ी 26 नोव्हेंर्र , 1949 रोजी स्िाक्षऱया र्े ल्या .
( b ) वहदं ी आवि इग्रं जी अशा दोन्ही भाषेत वलवहलेल्या भारतीय राज्यघर्नेच्या मळ ु प्रती राष्ट्रपती भिनाच्या दरर्ार
हॉलमध्ये विशेष हेवलयमने भरलेल्या र्े स मध्ये ठे िल्या आहेत .
( c ) भारतीय राज्यघर्ना प्रेम वर्हारी नारायि रायजादा यांनी स्ितिःच्या हस्ताक्षरात वलवहलेली आहे .
( 1 ) विधान ( a ) र्रोर्र , ( b ) आवि ( c ) चूर्ीचे
( 2 ) विधाने ( b ) आवि ( c ) र्रोर्र , ( a ) चूर्ीचे
( 3 ) विधान ( c ) र्रोर्र , ( a ) आवि ( b ) चर् ू ीचे
( 4 ) सिब विधाने र्रोर्र
Ans 3
( a ) संविधान सभेने राष्ट्रीय ध्िज 22 जुलै , 1947 रोजी वस्िर्ृत र्े ला .
( b ) सवं िधान सभेने राष्ट्रगीत 24 जानेिारी , 1949 रोजी वस्िर्ृत र्े ले .
( c ) सवं िधान सभेने भारताचे पवहले राष्ट्रपती म्हिनू डॉ . राजेंद्र प्रसाद याचं ी 26 जानेिारी , 1950 रोजी वनिड र्े ली .
( d ) संविधान सभेने शेिर्चे अवधिेशन 24 जानेिारी , 1950 रोजी घेतले .
वरीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर आिेत ?
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( d ) र्रोर्र ( 2 ) ( a ) आवि ( d ) र्रोर्र
( 3 ) ( b ) आवि ( c ) र्रोर्र ( 4 ) ( a ) आवि ( b ) र्रोर्र
Ans 2
MPSC ( 1)
62. खालीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर आिे ?
( a ) राज्य लोर्सेिा आयोगाच्या अध्यक्षाची नेमिर्ू राज्यपाल र्रतात .
( b ) राज्य लोर्सेिा आयोगाच्या अध्यक्ष ि सदस्यांचा र्ायबर्ाळ सहा िषाबचा आहे .
( c ) राज्य लोर्सेिा आयोगाचे अध्यक्ष ियाच्या 65 िषाबपयांत पदािर राहू शर्तात .
( d ) राज्यपाल सदस्यांना पदािरुन दूर र्रु शर्तात .
(1)(a),(b) (2)(a),(c)
( 3 ) ( a ) , ( b ) , (d ) (4)(b),(c)
Ans 1

OTHER IMPORTANT ASPECTs ( 3 )

45 . खालीलपैकी कोिती व्वधार्े बरोबर आिेत ?
( a ) देिनागरी वलवपत वलवहलेली वहदं ी ही र्ें द्राची ( Union ) भाषा असेल .
( b ) भारतास राष्ट्रीय भाषा ( National Language ) नाही .
( c ) सध्या आठव्या अनुसूच ी मध्ये वहंदी - इंग्रजी सह 22 भाषा समाविष्ट आहेत .
( d ) 2011 च्या जनगिनेनुसार , भारतात सिाबवधर् र्ोलल्या जािाऱया 3 भाषा म्हिजे ( 1 ) वहदं ी ( 2 ) र्गं ाली ,
आवि ( 3 ) तवमळ .
( 1 ) ( a ) आवि ( b ) ( 2 ) ( a ) , ( b ) आवि ( d )
( 3 ) ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 1
126. खालीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े कलम 371 र्ुसार , जे मिाराष्ट्र व गुजरात राज्याांबाबतीत व्वशेर्ष तरतूद
सूव्चत करते , बरोबर आिे ,
( a ) स्ितंत्र िैधावनर् विर्ास मंडळाची तरतूद र्रिे .
( b ) शैक्षविर् ि व्यािसावयर् प्रवशक्षि सस्ं थे मध्ये मागास भागातील विद्याथ्याांसाठी आरवक्षत जागाचं ी तरतू द र्रिे .
( c ) राज्य शासनाच्या पदांमध्ये मागास भागातील व्यक्तींसाठी आरक्षिाची तरतूद र्रिे .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) ( a ) आवि ( c ) दोन्ही
( 3 ) ( a ) आवि ( b ) दोन्ही ( 4 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c )
Ans 1
( a ) राज्यघर्नेच्या अनुच्छे द - 342 नुसार अँग्लो - इंवडयन र्ोि आहेत याची व्याख्या वदलेली आहे .
( b ) अँग्लो - इवं डयन जमातीसाठी लोर्सभा आवि राज्य विधानसभामं ध्ये असलेले आरक्षि ( 103 ) व्या घर्नादरुु स्ती
अवधवनयमाद्वारे थांर्विण्यात आले आहे .
( c ) अनु . जाती आवि अनु . जमातीसाठी असलेले जागांचे आरक्षि हे अनुच्छे द -334 मध्ये उल्लेख र्े लेला
र्ालािधी समाप्त झाल्यािर थार्ं विण्यात येईल .
( d ) मवहलांसाठी स्थावनर् स्ि - शासनात असलेले जागांचे आरक्षि हे अनुच्छे द – 334 मध्ये उल्लेख र्े लेला
र्ालािधी समाप्त झाल्यािर थांर्विण्यात येईल .
वरीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े योग्य आिे / त ?
( 1 ) ( a ) , ( b ) आवि ( c ) ( 2 ) ( b ) आवि ( d )
( 3 ) ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) फक्त ( c )
Ans 4
PARLIMENT ( 1)
59 . जर लोकसभे चे अध्यक्ष आव्ि उपाध्यक्ष दोघेिी उपव्स्थत र्सतील , तर सांसदेच्या सांयुक्त बै ठकीच्या
अध्यक्षस्थार्ी कोि असतात ?
( 1 ) राज्यसभेचे सभापती ( 2 ) राज्यसभेचे उपसभापती

( 3 ) राष्ट्रपती ( 4 ) लोर्सभेचे महासवचि

Ans 2
PRESIDENT ( 3 )
( a ) भारताचे उपराष्ट्रपती , हे राष्ट्रपतीच्या अनुपवस्थतीत तयाचं ी र्ामे जेंव्हा ते पार पाडू शर्िार नसतील तेंव्हा
उपराष्ट्रपती राष्ट्रपतीची र्ाये पार पाडू शर्तील .
( b ) राष्ट्रपती र्ें व्हा तयांची र्तबव्ये ( र्ामे ) पार पाडू शर्िार नाहीत हे वनधाबररत र्रिारी पद्त संविधानाने ठरिून
वदलेली नाही .
( c ) राष्ट्रपती र्ें व्हा आपली र्तबव्ये पार पाडू शर्िार नाहीत हे ठरविण्याचा अवधर्ार देखील तयाच्ं या स्ितिः र्डे च
आहे .
( 1 ) विधान ( b ) आवि ( c ) र्रोर्र , ( a ) चर् ू
( 2 ) विधाने ( a ) आवि ( c ) र्रोर्र , ( b ) चूर्
( 3 ) विधान ( a ) आवि ( b ) र्रोर्र , ( c ) चूर्
( 4 ) सिब विधाने र्रोर्र आहेत
Ans 4

( a ) भारताच्या राष्ट्रपतीस महावभयोगाच्या प्रवक्रयेद्वारे पदािरुन दूर र्े ले जािू शर्ते . महावभयोग प्रवक्रयेसाठी अनुच्छे द
61 मध्ये फक्त गैरितबिूर् आवि अर्ायबक्षमता ही दोनच र्ारिे नमूद र्े लेली आहेत .
( b ) महावभयोगाचा ठराि ससं देच्या दोन्ही सभागहृ ामं ध्ये विशेष र्हुमताने मजं रू होिे आिश्यर् असते म्हिजेच प्रतयेर्
सभागृहाच्या एर्ूि सभासद संख्येच्या ( वनम्म्या पेक्षा जास्त ) र्हुमताने आवि हजर राहून मतदान र्रिाऱया दोन -
तृतीयांश सभासदांच्या र्हुमताने .
( 1 ) विधान ( a ) र्रोर्र ( 2 ) विधान ( b ) र्रोर्र
( 3 ) दोन्हीही विधाने र्रोर्र ( 4 ) दोन्हीही विधाने चूर्ीची
Ans 4
128. खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?
( 1 ) राष्ट्रपती जसा सघं राज्याचा घर्नातमर् प्रमुख आहे , तसा राज्यपाल हा तयाच्या राज्याचा घर्नातमर् प्रमुख आहे .
( 2 ) राज्यपाल हा र्े न्द्रातील राष्ट्रपती प्रमािेच नामधारी प्रमख
ु ाची प्रवतर्ृती आहे .
( 3 ) भारताच्या राष्ट्रपती प्रमािेच राज्यपालाचे वििेर्ाधीन अवधर्ार क्षे त्र स्पष्टपिे शब्दांवर्त र्रण्यांत आलेले आहे .
Ans 3
EDUCATION ( 8 )
91 . अयोग्य कथर् / र्े ओळखा –

( a ) प्राथवमर् शाळे मध्ये अनुसूवचत जातीतील मुलांची नोंदिी 2010-11 मध्ये 19.06 % िरुन 2015 – 16 मध्ये
19.8 % पयांत िाढली आहे .
( b ) प्राथवमर् शाळे मध्ये मुवस्लम मुलाचं ी नोंदिी 2010-11 मध्ये 12.50 % िरुन 2015-16 मध्ये 13.8 % पयांत
िाढली आहे .
Ans 4
92 . स्वयांम ( SWAYAM ) सांबांधात पुढील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

( a ) ते एम.एच.आर.डी. , एन.पी.र्ी.ई.एल. आवि आय.आय.र्ी. मद्रास यांनी विर्वसत र्े ले .
( b ) तया द्वारे िगब 9 ते पदव्युत्तर पयांतचे अभ्यासक्रम वशर्विले जातत .
( c ) तया द्वारे वशर्विले जािारे अभ्यासक्रम वर्मान शुल्र्ािर उपलब्ध आहे .
( d ) य.ू जी.सी. पदव्युत्तर वशक्षिासाठी तयाचे राष्ट्रीय समन्ियर् आहे .
वरीलपैकी कोिते व्वधार्े बरोबर आिेत ?
(1)(a),(b),(c) ( 2 ) ( a ) , ( b ) , (d )
( 3 ) ( b ) , ( c ) , (d ) ( 4 ) िरीलपैर्ी सिब
Ans 2
93 . ' सवन व्शक्षा अव्भयार्ाबाबत ' खालीलपैकी कोिते व्वधार् चुकीचे आिे ?
( a ) पंतप्रधान अर्ल वर्हारी िाजपेयी या अवभयानाचे संस्थापर् आहेत .
( b ) ' सिाांसाठी वशक्षि ' हे या अवभयानाचे र्ोधिाक्य आहे .
( c ) उच्च वशक्षिाचे सािबवत्रर्ीर्रि हे याचे उविष्ट आहे .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) फक्त ( c ) ( 4 ) यापैर्ी एर्ही नाही
Ans 3
94 . खालील कथर्े लक्षात घ्या आव्ि अयोग्य कथर् ओळखा :

( a ) राज्य सरर्ार आवि स्थावनर् स्िराज्य सस्ं थाच्या भागीदारीमध्ये सिब वशक्षा अवभयान 2001-2002 मध्ये सुरु
र्रण्यात आले .
( b ) सिब वशक्षा अवभयानमध्ये लोर् जुंवर्श ि ऑपरेशन ब्लॅर्र्ोडब र्ायबक्रम समाविष्ट र्े लेला नाही .
( c ) एन.पी.ई.जी.ई.एल. ि र्स्तुरर्ा गांधी र्ायबक्रम हे सिब वशक्षा अवभयानमध्ये समाविष्ट र्रण्यात आले .
Ans 2
( a ) मावहती ि दूरसंचार तंत्रज्ञानाद्वारे वशक्षिाची राष्ट्रीय वमशन ( NMEICT ) ही पररर्वल्पत अशी र्े न्द्रीय प्रायोवजत
योजना आहे .
( b ) मावहती ि दूरसंचार तंत्रज्ञानाद्वारे वशक्षिाची राष्ट्रीय वमशन ( NMEICT ) ही योजना प्राथवमर् , माध्यवमर् आवि
उच्च वशक्षि संस्थांसाठी फायदेव शर आहे .

( 1 ) फक्त विधान ( a ) र्रोर्र ( 2 ) फक्त विधान ( b ) र्रोर्र
( 3 ) दोन्हीही विधाने र्रोर्र ( 4 ) दोन्हीही विधाने चूर्ीची
Ans 1
98 . अयोग्य कथर् ओळखा –
( a ) माध्यवमर् वशक्षिाची गुिित्ता सुधारिे ि प्रिेश िाढवििे या उिेशाने 2009 मध्ये राष्ट्रीय माध्यवमर् वशक्षा
अवभयान सुरु र्रण्यात आले .
( b ) शाळा वसद्ी - शाळे ची मानर्े आवि मुल् यमापन आराखडा आवि तयाचे िेर् पोर्बल 2015 मध्ये सुरु र्रण्यात
आले .
( c ) ऑगस्र् , 2016 मध्ये 1099 र्ें द्रीय विद्यालयांना र्क्षे त घेण्यासाठी ' शाळा दपबि ' प्रर्ल्प सुरु र्रण्यात आला .
Ans 3
99 . ताव्मलर्ाडूमध्ये ए.बी.एल. , कर्ान टकमध्ये र्ल्ली कली , गुजरातमध्ये प्रज्ञा िी योजर्ा -------------
व्शक्षकाांसाठी ‘ व्वव्शष्ट व्शक्षक प्रव्शक्षि ’ मॉडयूल व्वकव्सत करण्यासाठी के लेल्या आिेत .
( a ) िगब 1 ली ि िगब 2 री च्या विद्याथ्याांना अध्यापन र्रिाऱया वशक्षर्ांसाठी .
( b ) िगब 3 री ि िगब 4 थी च्या विद्याथ्याांना अध्यापन र्रिाऱया वशक्षर्ासं ाठी .
( c ) िगब 5 िी ि िगब 6 िी च्या विद्याथ्याांना अध्यापन र्रिाऱया वशक्षर्ांसाठी .
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( b ) ( 3 ) ( a ) ि ( b ) दोन्ही ( 4 ) िरीलपैर्ी सिब
Ans 1
100 . योग्य कथर् / र्े ओळखा –

( a ) स्ियमं हे भारताचे स्ितिःचे MOOC ्लॅर्फॉमब आहे , जो सिब विषयािं र ऑनलाईन अभ्यासक्रम उपलब्ध र्रते ,
आवि तयांचा प्रारंभ 9 जुलै , 2017 रोजी झाला .
( b ) स्ियप्रं भा हा DTH द्वारे उच्च दजाबचे 32 शैक्षविर् चैनल उपलब्ध र्रून देिारा उपक्रम आहे आवि तयाचा प्रारभं
9 जनू , 2017 रोजी झाला .
Ans 1
VALUES ( 1)
97 . सातत्यपि ू न सवं कर्ष मूल्यमापर्ाचे उव्द्दष्ट काय आिे / आिेत ?

( a ) ितबन वनष्ट्पत्ती
( b ) विद्याथ्याांच्या व्यापर् अध्ययन प्रवक्रयेचे साततयपिू ब मल्ु यमापन
( c ) विद्याथ्याांमध्ये नैवतर् ि आध्यावतमर् मूल् ये वर्ंर्वििे

( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) ( a ) आवि ( b ) दोन्ही

( 3 ) ( b ) आवि ( c ) दोन्ही ( 4 ) िरील सिब
Ans 2
STATE FORMATION ( 1)
( a ) अनच्ु छे द -2 हे भारतीय सघं ाचा भाग नसलेल्या निीन राज्याच्ं या प्रिेशासर्ं धं ी वर्ंिा स्थापनेसर्ं धं ी आहे
( b ) अनुच्छे द -3 हे भारतीय संघाच्या अवस्ततिात असलेल्या राज्यांच्या स्थापनेसंर्ंधी अथिा तयातील र्दलासंर्ंधी
आहे .
( c ) भारतीय ससं देने राज्याचे क्षे त्रफळ , नाि आवि सीमा यामध्ये र्े लेले र्दल सर्ं धं ीत राज्य विधीमडं ळास
नार्ारण्याचा अवधर्ार आहे .
( d ) राज्याच्या सीमे संदभाबतील राज्य विधीमंडळाने र्े लेल्या सुचनांचे / वशफारशींचे पालन र्रिे भारतीय संसदेिर
र्धं नर्ारर् असते .
( 1 ) फक्त ( b ) ( 2 ) ( a ) आवि ( b )
( 3 ) ( b ) , ( c ) आवि ( d ) ( 4 ) िरील सिब
Ans 2
UPSC ( 1)
47 . अयोग्य कथर् ओळखा

( a ) पवहल्या लोर् सेिा आयोगाची स्थापना 1 ऑक्र्ोर्र , 1926 रोजी झाली .
( b ) भारतीय संविधानाच्या अनुच्छे द 311 नुसार संघ लोर् सेिा आयोगाला एर् अध्यक्ष ि 10 सदस्य राहतील .
( c ) संघ लोर् सेिा आयोगाच्या अध्यक्षाच्या सेिा ि शती या संघ लोर् सेिा आयोग वनयम 1969 नुसार ठरविल्या
जातात .
Ans 2
Constitutioanal Amendment Act ( 1)
53 . भारतीय सांव्वधार्ात के लेली घटर्ादुरुस्ती :
( a ) 10 िी घर्नादरुु स्ती - दादरा , नगर हिेली भारतीय सघं राज्यात समाविष्ट
( b ) 12 िी घर्नादुरुस्ती - गोिा , दमन आवि दीि भारतीय संघराज्यात एर्ीर्ृत
( c ) 15 िी घर्नादुरुस्ती - उच्च न्यायालयांच्या न्यायाधीशांचा र्ायबर्ाळ 60 िषाबहून 62 िषब र्रण्यात आला
( d ) 16 िी घर्नादरुु स्ती - र्ें द्रशावसत प्रदे श पावं डचेरी ि मविपूर साठी विधानसभेची व्यिस्था
वरीलपैकी कोिती जोडी बरोबर र्ािी ?
( 1 ) फक्त ( a ) ( 2 ) फक्त ( d )
( 3 ) फक्त ( a ) आवि ( b ) ( 4 ) फक्त ( c ) आवि ( d )
Ans 2

Polity Core CONCEPT ( 1)

54 . धमन व्र्रपेक्षते च्या सांदभान त माचन , 1994 मधील बोम्मई खटल्यात सवोच्च न्यायालयार्े घेतलेली भूव्मका :
( a ) राज्यसंस्थेने धमाबविरोधी भवू मर्ा घेिे , असा भारतातील धमबवनरपेक्षतेचा अथब नाही .
( b ) राज्यसंस्थेने विविध धमाब संर्ंधी अवलप्त / असंलग्न राहािे .
( c ) राजर्ीय पक्षांनी स्िाथी हेतूसाठी धमाबचा िापर र्रु नये .
योग्य पयानय व्र्वडा :
( 1 ) फक्त ( b ) ( 2 ) फक्त ( b ) आवि ( c )
( 3 ) िरील सिब ( 4 ) िरीलपैर्ी एर्ही नाही
Ans 3

Adhyayan Polity GS2 Mains Paper Topicwise

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adhyayan Polity GS2 Mains Paper Topicwise

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Adhyayan IAS Academy GS Polity 2: Paper 2021 Mains Paper Topic wise

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 1

109. र्ोकरशािीची पद्धतशीरपिे सै द्धाांव्तक माांडिी सवन प्रथम कोिी के ली ?

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 2

124. योग्य जोडी जळ ु वा :

125 . जोड्या लावा :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 3

114 . खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?

117 . ‘ व्मशर् कमन योगी ' बद्दल अयोग्य व्वधार् ओळखा :

120. खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 4

67 . खालील कथर्े लक्षात घ्या :

69 . काांशी राम - बिुजर् सक्षमीकरिाचे समथन क .

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 5

वरीलपैकी कोिती कथर्े योग्य आिेत ?

71 . जोड्या जावा - ( व्शवसे र्ेची लोकसभे मध्ये राजकीय कामव्गरी )

72 . जोड्या जावा - ( भारतातील प्रादेव्शक पक्ष )

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 6

( d ) ररिोलुशनरी सोशॅवलस्र् पार्ी ( iv ) नागालॅण्ड

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 7

वरीलपैकी कोिते / ती व्वधार् / र्े चूक आिे / त ?

82 . मतदाराांच्या सांख्ये र्ुसार सस

83 . खालील कथर्े लक्षात घ्या - ( सूचकाांची सांख्या )

84 . अयोग्य कथर् / र्े ओळखा –

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 8

95 . अयोग्य कथर् ओळखा .

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 9

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 10

146. ' शून्याधाररत अथनसांकल्पाबाबत ' खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 11

28 . खालील व्वधार्ाांचे अवलोकर् करा :

30 . खालील व्वधार्ाांचे अवलोकर् करा :

115. प्रशासर्ावरील न्याव्यक व्र्यांत्रिाच्या सांदभान त अवै धकृती म्ििजे :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 12

105. खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 13

वरीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े बरोबर आिे / त ?

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 14

122 . ग्रामीि व्वकास प्रशासर्ासांबांव्धत खालीलपैकी योग्य व्वधार् कोिते ?

87 . जोड्या लावा ( प्रसारमाध्यमामध्ये मव्िला )

88 . अयोग्य कथर् ओळखा -

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 15

( b ) राज्यसभेने पत्रर्ार ि िृत्तपत्रासाठी 1978 मध्ये मूल्यसंवहता स्िीर्ारली .

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 16

( 2 ) गृहमंत्रालयाने वनयुक्त र्े लेले दंडावधर्ारी

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 17

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 18

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 19

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 20

25 . मिाराष्ट्र जमीर् मिसूल सव्ां िता , 1966 र्स

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 21

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 22

138 . मिाराष्ट्रातील मिार्गरपाव्लका सांबांधी खालील व्वधार्े व्वचारात घ्या :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 23

140. खालीलपैकी कोिते व्वधार् चूकीचे आिे ?

141. खालीलपैकी कोिते व्वधार् / र्े बरोबर आिे / त ?

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 24

( 1 ) उच्च न्यायालयाचे वनिृत्त मुख्य न्यायाधीश अथिा न्यायाधीश

48 . अयोग्य कथर् ओळखा

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 25

58. सवोच्च न्यायालयाचे अव्धकार क्षे त्र :

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 26

( b ) र्लम 134 ( ii ) अवभलेख न्यायालय

Adhyayan IAS Academy Pune: 77964 23107 / 77962 43108 Page 27