การหาสภาวะที่เหมาะสมในถังปฏิกรณ์เคมีแบบต่อเนื่องแบบอนุกรม

สาหรับกระบวนการผลิตเอทิล อะคริเลตดยใใ้โดปรแกรมมมดครออตต์เอกอ์เอล
OPTIMIZATION IN SERIES CSTR REACTOR FOR
ETHYL ACRYLATE PROCESS BY MICROSOFT EXCEL

สมา้ิก
นางสาวกฤติยาณี งามละม่อม รหัส 62360447
นางสาวพันธ์วิรา คชสีห์ รหัส 62364292
นางสาวโยษิตา อินจิติ รหัส 62365213

อาจารใ์ที่ปรึกษา ดร.สุทธิพงษ์ ทรงประวัติ

1
ที่มาและความสInformación
าคัญ general
กระบวนการผลิตเอทิล อะคริเลตมีวิธีการหลายรูปแบบในการผลิต วิธีที่นิยมใช้ใน
อุตสาหกรรม คือการทาปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟิเคชัน (Esterification) ระหว่างกรดอะคริลิกและเอทา
นอลเกิดเป็นสารผลิตภัณฑ์เอทิล อะคริเลตและนา
ปัจจุบันเทคโนโลยีและงานทางด้านวิศวกรรมมีความก้าวหน้าอย่าง ผู้จัดทาจึงมีความ
Población Capital Superficie
สนใจในการเขียนโปรแกรมออกแบบถังปฏิกรณ์แบบต่อเนื่องแบบอนุกรม ด้วยโปรแกรม
Mercurio es el planeta más Venus tiene un nombre Aunque sea rojo, Marte es
ไมโครซอฟท์
cercanoเอกซ์ เซล
al Sol y el más precioso y es el segundo en realidad uno de los
pequeño del sistema solar planeta más cercano al Sol planetas más fríos

2
วัตถุประสงค์ Información general
1. เพื่อออกแบบโปรแกรมจาลองการสร้างถังปฏิกรณ์เคมีแบบต่อเนื่องแบบอนุกรมสาหรับ
กระบวนการผลิตเอทิล อะคริเลต จากปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟิเคชัน
2. เพื่อหาสภาวะที่เหมาะสมในถังปฏิกรณ์เคมีแบบต่อเนื่องแบบอนุกรมสาหรับกระบวนการผลิต
เอทิPoblación
ล อะคริเลต จากปฏิกิริยาเอสเทอร์รCapital
ิฟิเคชัน เพื่อให้ได้ ConversionSuperficie
สูงสุด
Mercurio es el planeta más Venus tiene un nombre Aunque sea rojo, Marte es
cercano al Sol y el más precioso y es el segundo en realidad uno de los
pequeño del sistema solar planeta más cercano al Sol planetas más fríos

3
ขอบเขตการศึกษา
1. ศึกษาการใช้โปรแกรมไมโครซอฟท์เอกซ์เซล ด้วยการใช้งานฟังก์ชันมาโคร (Macro)
ร่วมกับ Visual Basic for Application (VBA)

2. ศึกษาสภาวะที่เหมาะสมภายในถังปฏิกรณ์เคมีแบบต่อเนื่องแบบอนุกรมสาหรับ
กระบวนการผลิตเอทิล อะคริเลตจากปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟเิ คชัน

4
 ตัวแปรที่ใ้โในการศึกษา

ตัวแปรตโน ตัวแปรตาม ตัวแปรควบคุม

- อุณหภูมิ - Conversion - ขนาดของถังปฏิกรณ์
- ความเข้มข้นของสารที่ใช้ - อุณหภูมิขาออกของถัง - ชนิดของถังปฏิกรณ์
ในการทาปฏิกิริยา ปฏิกรณ์เคมี
-เวลาที่ใช้ในการทาปฏิกิริยา

5
ทฤษฎี
กรยอะคริลิก (Acrylic acid)

สูตรเคมี : C3H4O2 หรือ CH2CHCO2H

6
ทฤษฎี (ต่อ)
คุณสมบัติทางกาใภาพของกรยอะคริลิก
ลักษณะ ของเหลวไม่มีสี มีกลิ่นกรด
จุดหลอมเหลว 13°C
จุดเดือด 141°C
การละลายในนา (ที่ 20°C) ละลายนาได้
จุดวาบไฟ 50°C (ระบบปิด)

7
ทฤษฎี (ต่อ)
เอทานอล (Ethanol)

สูตรเคมี : C2H6O หรือ C2H5OH

8
ทฤษฎี (ต่อ)
คุณสมบัติทางกาใภาพของเอทานอล
ลักษณะ ของเหลวใส ไม่มสี ี มีกลิ่นกรด
จุดหลอมเหลว -114.3°C
จุดเดือด 78.4°C
การละลายในนา ละลายนาได้ดี
จุดวาบไฟ 13°C (ระบบปิด)

9
ทฤษฎี (ต่อ)
เอทิล อะคริเลต (Ethyl acrylate)

สูตรเคมี: C5H8O2 หรือ CH2CHCOOC2H5

10
ทฤษฎี (ต่อ)
คุณสมบัติทางกาใภาพของเอทิล อะคริเลต
ลักษณะ ของเหลว ไม่มีสี มีกลิ่นฉุน
จุดหลอมเหลว -71°C
จุดเดือด 99°C
การละลายในนา (ที่ 20°C) 1.5 g/100ml
จุดวาบไฟ 9°C (ระบบปิด)

11
ทฤษฎี (ต่อ)
จลนศาสตร์เคมี (Chemical Kinetics)
อัตราการเกิดปฏิกิริยา (Reaction rate)

12
ทฤษฎี (ต่อ)
ปฏิกิริใาเอสเทอร์ริตเค้ัน (Esterification)
ปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟเิ คชัน คือ ปฏิกิริยาระหว่างกรดคาร์บอกซิลิก
(Carboxylic Acid) และแอลกอฮอล์ เกิดเป็นสารผลิตภัณฑ์เอสเทอร์ และนา

13
ทฤษฎี (ต่อ)
ปัจจัใที่มีผลต่ออัตราการเกิยปฏิกิริใา
1) ธรรมชาติของสารตังต้น
2) พืนผิวของสาร
3) ความเข้มข้นของสารตังต้น
4) ความดัน
5) อุณหภูมิ
6) ตัวเร่งปฏิกิริยาและตัวหน่วงปฏิกิริยา

14
ทฤษฎี (ต่อ)
กฎอัตรา (Rate Law)
aA + bB → eE + fF

Rate = k A a B b

เมื่อ [A] คือ ความเข้มข้นของสารตังต้น A

[B] คือ ความเข้มข้นของสารตังต้น B
k คือ ค่าคงที่ของการเกิดปฏิกิริยา (Rate constant) ณ อุณหภูมิหนึ่ง
a, b คือ อันดับของปฏิกิริยาที่ขึนกับสาร A และ B ตามลาดับ
15
ทฤษฎี (ต่อ)
ทฤษฎีการ้นกัน
ปฏิกิริยาเคมีจะเกิดขึนได้ก็ต่อเมื่ออนุภาคชนกันในทิศทางเหมาะสม

16
ทฤษฎี (ต่อ)
พลังงานก่อกัมมันต์ (Activation energy, Ea)

17
ทฤษฎี (ต่อ)
สมการของอาร์เรเนีใส
-Ea
k = A e RT
จัดในรูปแบบลอกาลิทึมธรรมชาติ
Ea
lnk = lnA -
RT
เมื่อ A คือ แฟกเตอร์ความถี่
Ea คือ พลังงานก่อกัมมันต์ (kJ/mol)
T คือ อุณหภูมิเคลวิน (K)
R คือ ค่าคงที่ของแก๊ส มีค่าเท่ากับ 8.314 J/mol·K
18
ทฤษฎี (ต่อ)
เครื่องปฏิกรณ์ถังกวนแบบต่อเนื่อง

มีการอย่างต่อเนื่องผ่าน CSRT ทังขาเข้า

และขาออก และภายในทังมีการผสมกันอย่าง
สม่าเสมอ

19
ทฤษฎี (ต่อ)
ปฏิกิริใาภาใในถังปฏิกรณ์แบบต่อเนื่อง CSTR
CH2CHCO2H + C2H5OH ↔ CH2CHCOOC2H5 + H2O
aA + bB ↔ eE + fF
Mole Balance
FAO – FA0 + FA0XA + rAV = NA0 dXdtA
Energy Balance
Q - Ws = NACpA dT
n n n n
HAFA0 + HArAV - FA0HA0
i=1 dt +
i=1 i=1 i=1

20
 วิจัใที่เกี่ใวขโอง
Effect of water on sulfuric acid catalyzed esterification
Yijun Liu, Edgar Lotero, James G and Goodwin Junior (2006)

เป็นการศึกษาจลนศาสตร์ของเอสเทอร์ริฟิเคชันของกรดอะคริลิกกับเอทานอล
โดยใช้ตัวเร่งปฏิกิริยาต่างกันแต่ใช้ปฏิกิริยาแบบชนิดเนือเดียวกัน homogeneous
พบว่าตัวเร่งปฏิกิริยาต่างชนิดกันก็ให้ค่าที่ต่างกัน เมื่อใช้ปฏิกิริยาชนิดเนือเดียวกันให้
ค่าที่ดีสุดเมื่อเทียบกับปฏิกิริยาเนือต่างชนิด

21
 วิจัใที่เกี่ใวขโอง
Experimental and Kinetic Study Study of Esterification of
Acrylic Acid with Ethanol Using Homogeneous Catalyst.
Ghoshna Jyoti, Amit keshav, and Anandkumar J (2016)

เอสเทอร์ริฟเิ คชันของกรดอะคริลิกกับเอทานอล ในเครื่องปฏิกรณ์แบบแบตช์มีตัวเร่ง

ปฏิกิริยาที่เป็นเนือเดียวกัน โดยศึกษาตัวแปรดังนี อุณหภูมิ ความเข้มข้นของตัวเร่งปฏิกิริยา
อัตราส่วนโมล ในปัจจุบันสัดส่วนของกรดอะคริลิกที่ดีที่สุดคือ 83.99% ที่อุณหภูมิ 70°C
ความเข้มข้นของตัวเร่งปฏิกิริยา 3% และอัตราส่วน 1:1 ระหว่าง กรดอะคริลิกกับเอทานอล
และพบว่ากรดซัลฟิวริกเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาที่มีประสิทธิภาพมากสุด เมื่อเทียบกับตัวเร่ง
ปฏิกิริยาชนิดอื่น
22
วิจัใที่เกี่ใวขโอง
Homogeneous and Heterogeneous Catalyzed Esterification of
Acrylic Acid with Ethanol: Reaction Kinetics and Modeling
Ghoshna Jyoti, Amit keshav, and Anandkumar J (2018)
บทบาทของนาที่สาคัญของปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟเิ คชัน เนื่องจากนาเป็นผลิตภัณฑ์ที่
เกิดขึนจากปฏิกิริยานี จากการศึกษาถึงความมีอิทธิพลของความเข้มข้นของนาโดย
เปลี่ยนแปลงปริมาตรของนาที่ 70°C ที่มีอัตราส่วนปฏิกิริยาเริ่มต้น 1:1 ผลของความเข้มข้น
ของนาในปฏิกิริยาเอสเทอร์ริฟเิ คชันระหว่างกรดอะคริลิกกับเอทานอลโดยใช้ตัวเร่งปฏิกิริยา
เป็นกรดซัลฟิวริก H2SO4
23
วิธีการยาเนินงาน
กาหนยความตโองการ
การออกแบบดปรแกรม การเขีในดปรแกรม
และวิเคราะห์ปัญหา
(Design Problem) (Coding)
(Analysis the Problem)

ตรวจสอบขโอผิยพลายของ
วิเคราะห์ผล ทาเอกสารประกอบดปรแกรม
ดปรแกรม
(Analysis the Process) (Documentation)
(Testing and Debugging)

24
 เริ่มต้น (State)
การออกแบบดปรแกรม
รับข้อมูลเข้า
(Input Data)
รับขโอมูลเขโา
ประมวลข้อมูล
(Evaluate Data)
1.อุณหภูมิ (K)
2.อัตราการไหลเชิงโมลขาเข้า (mol/L)
ไม่ผ่าน
0 < Conversion <1 3.ปฏิกิริยาเคมีที่เกิดขึนภายในถังปฏิกรณ์
ผ่าน 4.ค่าคงที่ปฏิกิริยา
แสดงผลลัพธ์
(Show results)

จบการทางาน (Stop)
25
 เริ่มต้น (State)
การออกแบบดปรแกรม
รับข้อมูลเข้า
(Input Data)
แสยงผลลัพธ์
ประมวลข้อมูล
(Evaluate Data)
1. Conversion
2. อัตราการไหลเชิงโมลขาออก (mol/L)
ไม่ผ่าน
0 < Conversion <1 3.ความเข้มข้นของสารออก (mol/L)
ผ่าน 4.ปริมาตรของถังปฏิกรณ์ (L)
แสดงผลลัพธ์
(Show results)

จบการทางาน (Stop)
26
วิธีการยาเนินงาน
Microsoft Excel
เป็นโปรแกรมประเภทสเปรดชีต (Spread Sheet) ซึ่งออกแบบมาสาหรับบันทึก
วิเคราะห์ และแสดงข้อมูลเกี่ยวกับตัวเลขอย่างมีประสิทธิภาพ

27
วิธีการยาเนินงาน
Macro Excel
ชุดคาสั่งที่ได้รับจากการบันทึกโดยใช้ตัวมาโครในโปรแกรมคอมพิวเตอร์หรือจาก
การลงรหัสสาหรับเรียกใช้งานที่กระทาซาๆ กันในหลายขันให้เสร็จภายในขันตอนเดียว

28
29