SÖÛ DUÏNG CAÙC THAØNH PHAÀN MAÙU VAØ

THÖÏC HAØNH TRUYEÀN MAÙU

BS.CKII. Tröông Thò Kim Dung

Beänh vieän Truyeàn maùu-Huyeát hoïc
Lòch söû truyeàn maùu
Giöûa theá kyû 16 coù nhieàu tieán boä cô baûn ñeå baét ñaàu ñieàu trò
truyeàn maùu.
1667: Denys truyeàn maùu thuù vaät sang ngöôøi.
Theá kyû 18: James Blundell tin raèng truyeàn maùu seõ cöùu saûn
phuï baêng huyeát sau sinh
1900: Landsteiner phaùt hieän nhoùm maùu ABO môû ra kyû
nguyeân truyeàn maùu hieän ñaïi.
1914 chieán tranh theá giôùi thöù nhaát, choïn ngöôøi cho maùu
thích hôïp
1923 : TT truyeàn maùu SaintaAntonie, Pari : Ngaân haøng maùu
ñaàu tieân thaønh laäp  giaûm gaáp 10 laàn cheát do maát maùu
Truyeàn maùu coù vai troø lôùn trong ñieàu trò y khoa: yeâu caàu
maùu vaø thaønh phaàn maùu coù chaát löôïng vaø an toaøn
Ñieàu cheá caùc thaønh phaàn maùu

Heä thoáng nhieàu tuùi plastic voâ truøng noái keát

nhau. Theo nguyeân lyù tæ troïng cuûa teá baøo
maùu, döôïc ñoäng hoïc vaø quay ly taâm

Maùy chieát taùch teá baøo maùu töï ñoäng

Phöông phaùp ñieàu cheá theo tæ troïng
teá baøo- quay ly taâm
1. Tuùi soá 1 : maùu toaøn
phaàn
2. Quay ly taâm : maùy ly
taâm laïnh , 15 phuùt vôùi
4000 x g. Maùu ñöôïc
taùch ra 3 thaønh phaàn
Lôùp HT giaøu TC

Lôùp Buffy Coat

Lôùp Hoàng caàu

 Heä thoáng maùy
MCS+/Haemonetics Multiple Blood Components
Collection
Taùch nhieàu thaønh phaàn
maùu

Therapeutic Plasma
Moät ngöôøi Exchange
cho/Beänh nhaân Trao ñoåi huyeát töông trò lieäu

MCS® + PBSC collection and other

buffy coat protocols
Taùch TBGMNV vaø caùc
buffy coat khaùc
 Laáy maùu toaøn phaàn vaøo tuùi ñoâi, ba hay boán

(Whole Blood in CPD or CPD – A1)

Ly taâm 2 ÷ 6OC
Buffy Coat
HOÀNG CAÀU HUYEÁT TÖÔNG

TIEÅU CAÀU BAÏCH CAÀU

+ Khoái tieåu caàu + Huyeát töông töôi

+ Khoái hoàng caàu + Khoái baïch caàu - Albumin 5% - 25%
- Immunoglobulin
+ Khoái hoàng caàu + Khoái baïch caàu - tieåu caàu - Fibrinogen
ngheøo baïch caàu + Huyeát töông tieåu caàu - F.VIII concentrate
+ Hoàng caàu röûa - PPSB (II,VII,IX,X)
+ Hoàng caàu tia xaï + Huyeát töông ñoânglaïnh
+ Hoàng caàu phenotype + Keát tuûa laïnh (yeáu toá VIII)
+ Hoàng caàu ñoâng laïnh

MAÙU TOAØN PHAÀN 6

TRUYEÀN MAÙU:
Chöa coù chaát thay theá
hoaøn toaøn chöùc naêng
cuûa maùu
Truyeàn maùu lieân
quan haàu heát caùc
chuyeân ngaønh cuûa y
khoa
Truyeàn maùu coù nhieàu
nguy cô xaûy ra caùc tai
bieán truyeàn maùu.
7
Taïi sao neân söû duïng thaønh phaàn maùu ?
Nhöõng muïc ñích chính cuûa truyeàn maùu:
- Duy trì söï vaän chuyeån O2/CO2
- Ñieàu chænh roái loaïn chaûy maùu, ñoâng maùu
- Ñieàu chænh thieáu huït mieãn dòch
Moät saûn phaåm ñôn ñoäc-Maùu toaøn phaàn
khoâng thích hôïp cho taát caû muïc ñích treân:
- Tröø phi BN thieáu nhieàu thaønh phaàn maùu
trong maát maùu caáp > 25% hay thay maùu ôû
treû sô sinh
Taïi sao neân söû duïng thaønh phaàn maùu ?
Ñieàu kieän löu tröõ laø lyù do chính ñeå söû duïng
thaønh phaàn maùu:
- Hoàng caàu: nhieät ñoä laïnh (+20C ñeán + 60C)
- Huyeát töông: ñoâng laïnh
- Tieåu caàu: nhieät ñoä phoøng, laéc lieân tuïc
BN ñöôïc chæ ñònh thaønh phaàn maùu caàn thieát
ñeå ñieàu chænh thieáu huït rieâng bieät, traùnh
truyeàn nhöõng thaønh phaàn dö thöøa khoâng caàn
thieát, ñoâi khi coù haïi.
Taïi sao neân söû duïng thaønh phaàn maùu ?

Ñieàu trò thaønh phaàn maùu:

Logic
Hieäu quaû kinh teá
Ñaïo ñöùc.
Heä thoáng nhieàu tuùi plastic: ñieàu cheá thaønh phaàn
maùu coù chaát löôïng cao.
Saûn xuaát caùc thaønh phaàn maùu töø huyeát töông: söû
duïng hoàng caàu nhieàu hôn maùu toøan phaàn.
Loaïi boû baïch caàu: caûi thieän chaát löôïng thaønh phaàn
maùu, giaûm tính sinh mieãn dòch vaø laây lan
 Baûng 1
Thay ñoåi sinh hoaù hoïc maùu löu giöõ dung dòch CPD vaø CPDA
CPD CPDA – 1
Maùu toaøn Maùu Hoàng Maùu Hoàng
phaàn toaøn caàu toaøn caàu
phaàn laéng phaàn laéng
Ngaøy
 löu tröõ 0 21 0 0 35 35
%
 teá baøo sau 24 giôø truyeàn maùu 100 80 100 100 79 71
pH
 ño ôû nhiệt độ 37oC 7,2 6,84 7,6 7,55 6,98 6,71
ATP
 % 100 86 100 100 56±16 45±12
2,3
 DPG % 100 44 100 100 <10 <10
Kali
 huyeát töông mmol/l 3,9 21 4,2 5,1 27,3 78,5
Natri
 huyeát töông mmol/l 21 156 169 169 155 111
Huyeát
 saéc toá huyeát töông mg/l 17 191 82 78 461 658

11
 Baûng 2
ÑAËC TÍNH CAÙC YEÁU TOÁ ÑOÂNG MAÙU
Yeáu Noàng ñoä trong huyeát Thôøi gian Phuïc hoài Tính oå ñònh ôû
toá töông baùn huyû trong maùu maùu toaøn phaàn
% 4 oC
I 100 mg/dl 4-6 ngaøy 50% Beàn vöõng
II 40 UI/dl (40%) 2-3 ngaøy 40-80% Beàn vöõng
V 10-15 UI/dl (10-15%) 12 giôø 80% Khoâng beàn vöõng
VII 5-10 UI/dl (5-10%) 2-6 giôø 70-80% Beàn vöõng
VIII 10-40 UI/dl (10-40%) 8-12 giôø 60-80% Khoâng beàn vöõng
IX 10-40% 18-24 giôø 40-50% Beàn vöõng
X 10-15% 2 ngaøy 50% Beàn vöõng
XI 30% 3 ngaøy 90-100% Beàn vöõng
XII 1-5% 6-10 ngaøy 5-100% Beàn vöõng
XIII Beàn vöõng

12
CHÆ ĐỊNH SỬ DỤNG MÁU VÀ
CÁC CHẾ PHẨM MÁU
Thiếu máu cấp tính

• Có triệu chứng giảm thể tích và mất máu

• Có can thiếp phẫu thuật – để thay thế
cho lượng máu đã mất
• Chứng tan huyết – chữa trị những
nguyên nhân tiềm ẩn
• Những căn bệnh năng khác đi kèm
Thiếu máu cấp tính
• Nhằm cải thiện khả năng dẫn oxy của máu
– Giữ nồng độ Hb ≥ 10g/ dL
• Có can thiếp phẫu thuật
– Thường được trích dẫn bởi các bác sĩ phẫu thuật:
“Giữ nồng độ Hb ≥ 10g/ dL”
– Carson et al , Stehling & Simon :
• Những bệnh nhân có thể chịu đựng được ở nồng độ 8-
10g/dL
• Không bệnh nhân nào tử vong ở nồng độ Hb ≥ 8g/dL và mất
≤ 500 mL máu
• Không có dữ liệu gì về những bệnh tật ? chữa trị/ hồi phục
Những trường hợp nặng

• Bệnh nặng/ nghiêm trọng

– Sự cung cấp oxy phụ thuộc vào:
• (a) Cung lượng tim
• (b) Lượng oxy chứa trong máu

– Tuy nhiên lượng C.O thường không thay đổi cho đến
khi nồng độ Hb ≤ 7g/dL

– Herbert et al, (2009), đây là mức thích hợp để truyền

máu trừ phi có sự hiện diện của các nhân tố khác
Thiếu máu mãn tính
• Truyền máu tùy theo
– Các triệu chứng
– Bệnh lý đi kèm
– Khả năng hoạt động
– Điều chỉnh các nguyên nhân tiềm ẩn và sự thiếu hụt

• Lưu ý trường hợp thiếu máu mạn, chủ yếu là

thiếu HC, dư thể tích ( euvolamic). Nếu như
truyền một lượng máu quá lớn hoặc quá nhanh
sẽ gây ra quá tải  tràn dịch hoặc phù phổi
Sản phẩm máu lựa chọn

• Máu toàn phần:

– Truyền thay máu trẻ sơ sinh
– Mất máu > 25% thể tích máu kèm rối loạn huyết
động

• Hồng cầu lắng đặc

– Thiếu HC mà không giảm thể tích
– Chỉ định tất cả trường hợp thiếu máu mạn
– Thiếu máu cấp do mất máu có thể dùng chung dung
dịch tinh thể hoặc huyết tương tươi đông lạnh
Chỉ đỉnh sản phẩm máu
khi có xuất huyết
• Nguyên nhân xuất huyết có thể do :
– Thành mạch
– Tiểu cầu
– Đông máu huyết tương
• Thành mạch
– Bệnh lý  điều trị thuốc
– Đứt mạch máu  kẹt cầm máu, cắt, đốt …
• Tiểu cầu  truyền TCĐĐ
• ĐMHT  Truyền máu YTĐM
Maùu Toaøn Phaàn ( whole blood)
MTP ñöôïc thu thaäp töø ngöôøi cho, baûo quaûn trong tuùi
plastic coù chöùa dd choáng ñoâng CPD.
Tính chaát:
– Hb : 12g/dl, Hct : 35-45%
- Löu tröõ sau 24 giôø: maát yeáu toá ñoâng maùu (V, VIII)
vaø chöùc naêng tieåu caàu.
- MTP “töôi” :< 24 giôø sau thu thaäp.
Löu tröõ:
- Töø +20C ñeán + 60C
- 21 ngaøy (CPD), 35 ngaøy (CPDA-1)
Maùu Toaøn Phaàn ( whole blood)
Chæ ñònh:
- Raát haïn cheá
- Maát maùu caáp >25% theå tích maùu
- Truyeàn thay maùu
Choáng chæ ñònh:
- Thieáu maùu khoâng giaûm theå tích maùu.
- Khoâng dung naïp huyeát töông.
- Dò mieãn dòch choáng khaùng nguyeân BC
- BN bò suy tim
Löu yù khi truyeàn :
- Phuø hôïp ABO, Rheùsus
- Khoâng truyeàn quaù 4 giôø
- Khoâng theâm baát cöù thuoác vaøo trong tuùi maùu
Hoàng caàu laéng ( red cell
concentrate )
HCL ñöôïc ñieàu cheá baèng PP ly taâm taùch boû
huyeát töông töø maùu toaøn phaàn.
Tính chaát:
- Hct: 0,55-0,70 , Hb: 20g/100ml
- Baïch caàu: 2,5-3x109/l
< 1,2x109/l (buffy coat)
Löu tröõ:
- Nhö maùu toaøn phaàn
- Neáu theâm DD baûo quaûn (AS): 42 ngaøy
Hoàng caàu laéng
Chæ ñònh:
Ñieàu trò thay theá trong haàu heát tröôøng hôïp:
- Thieáu maùu maõn tính (Hb < 7-10g/dl)
- Maát maùu maø khoâng giaûm theå tích
- Söû duïng chung vôùi dung dòch tinh theå hay cao phaân töû khi
maát maùu caáp
Tai bieán:
-Nhö maùu toaøn phaàn, traùnh nguy cô quùa taûi, RLCH vaø dò
öùng protein HT.
- Ñeå taêng toác ñoä doøng chaûy, coù theå theâm NaCl 0,9% qua boä
truyeàn chöû Y
Hoàng caàu röûa
HCR ñöôïc ñieàu cheá baèng PP ly taâm taùch boû huyeát
töông töø maùu toaøn phaàn, sau ñoù röõa HC baèng dd
muoái ñaúng tröông töø 3-5 laàn
Tính chaát:
- Phaàn lôùn HT, BC vaø tieåu caàu bò loaïi boû.
- Löôïng HT coøn laïi tuøy PP ñieàu cheá.
- Hct tuøy theo nhu caàu ñieàu trò laâm saøng .
- Heä thoáng kín, voâ truøng, nheï nhaøng traùnh vôõ hoàng
caàu.
Hoàng caàu röûa
Löu tröõ:
- Töø +20C ñeán + 60C.
- Thôøi gian löu tröõ caøng ngaén caøng toát.
- < 6 giôø neáu ñieàu cheá ôû nhieät ñoä phoøng.
- < 24 giôø neáu ñieàu cheá ôû nhieät ñoä thaáp.
Chæ ñònh:
- Bn coù khaùng theå trong HT (anti-IgA)
- Bn coù phaûn öùng dò öùng naëng vôùi protein huyeát
töông sau truyeàn maùu
Hoàng caàu ngheøo baïch caàu
HC ñöôïc loaïi boû phaàn lôùn baïch caàu baèng PP buffy
coat, boä loïc hoaëc keát hôïp caû hai.
Tính chaát:
- Baïch caàu < 1x106/ ñôn vò (buffy coat)
- Baïch caàu trung bình 0,05x106/ ñôn vò (Buffy coat
+ boä loïc baïch caàu )
Löu tröõ:
- Nhö maùu toaøn phaàn vaø hoàng caàu laéng.
- Ñieàu cheá baèng PP loïc hoaëc heä thoáng hôû: < 24 giôø.
Hoàng caàu ngheøo baïch caàu

Chæ ñònh:
- Töông töï hoàng caàu laéng.
- BN coù khaùng theå BC.
- Ngaên ngöøa dò mieãn dòch khaùng nguyeân BC
- Giaûm nguy cô laây nhieãm CMV, thay theá
maùu CMV (-) ñeå ngaên ngöøa truyeàn CMV.
- Beänh nhaân soát-noùng khoâng do taùn huyeát
Hoàng caàu ñoâng laïnh

HCÑL ñöôïc ñieàu cheá töø MTP (<7 ngaøy),

ñöôïc ñoâng laïnh -800C < vôùi chaát baûo quaûn
ñoâng laïnh (glycerol).
Tính chaát: Ít baïch caàu, tieåu caàu vaø protein.
Löu tröõ:
- Töø -600C ñeán -800C: tuû ñoâng laïnh
- Töø -1400C ñeán -1500C: khí Nitô loûng
- Thôøi gian >10 naêm
Hoàng caàu ñoâng laïnh
Chæ ñònh:
- Bn coù phenotype nhoùm maùu hieám/ Nhieàu
khaùng theå dò mieãn dòch.
- Coù theå duøng truyeàn maùu töï thaân
Söû duïng:
- Giaûi ñoâng
- Röûa loaïi boû glycerol
- < 24 giôø: heä thoáng hôû , <14 ngaøy: heä thoáng
kín.
Tieåu caàu ñaäm ñaëc
( Platelet concentrates )

TCÑÑ ñöôïc ñieàu cheá töø MTP töôi baèng PP ly

taâm (recovered) hoaëc tröïc tieáp töø ngöôøi cho
baèng maùy chieát taùch teá baøo (apheresis).
Tính chaát:
- Recovered:
+ 45-85x109 TC/ñv, theå tích :50-70 ml
+ 0,05-1 x109 BC
+ 0,2-1x109 HC
Tieåu caàu ñaäm ñaëc
- Tieåu chieát taùch baèng maùy töø moät ngöôøi cho
(Apheresis):
+ 200-800 x109 TC/ñv, theå tích= 200-400 ml
+ HC, BC tuøy theo maùy söû duïng
+ Giaûm nguy cô dò mieãn dòch HLA
+ Giaûm nguy cô nhieãm virus
Löu tröõ:
- Töø +220C ñeán + 240C, Maùy laéc lieân tuïc thôøi gian
döï tröõ toái ña 5 ngaøy
Tieåu caàu ñaäm ñaëc
Chæ ñònh: Kiểm soát tình trạng chảy máu hoặc phòng
ngừa chảy máu do giảm số lượng hoặc chất lượng của
tiểu cầu .
– Phòng ngừa chảy máu :
• Khi SLTC < 10 -20 x 109/L ở các bệnh nhân bệnh máu ác tính hoặc
tiếp nhận hóa trị liệu
• Phẩu thuật nhỏ, SLTC > 50 x 109/L
• Phẩu thuật lớn, SLTC > 75 x 109/L
• Đối với phẩu thuật thần kinh và mắt, SLTC > 100 x 109/L

• Không nên đơn thuần dựa vào số lượng tiểu cầu mà cần
xem xét đánh giá tình trạng chảy máu trên lâm sàng.

• Nếu số lượng tiểu cầu thấp < 20 x 109/L mà lâm sàng

không hoặc chỉ có xuất huyết dưới da ít , cần cân nhắc
việc chỉ định truyền tiểu cầu
Tieåu caàu ñaäm ñaëc
• 1 đơn vị tiểu cầu đậm đặc cho 10 kg thể trọng có thể tăng số
lượng tiểu cầu từ 30 -50 x 109/L ( trung bình > 40x109 /L )
• Hiệu quả tiểu cầu được đánh giá khoảng 10 phút đến 1giờ sau
truyền .
• Nếu số lượng tiểu cầu không tăng sau truyền cần phải lưu ý đến các
nguyên nhân do sốt, nhiễm trùng, do tăng tiêu thụ trước khi nghĩ
đến nguyên nhân kháng với truyền tiểu cầu
• Kết qủa được đánh giá bằng công thức đánh giá kết qủa truyền khối
TC (CCI = Corrected Count Incremant):
CCI = P1 - P0/BSA x n
P0 = số lượng TC trước truyền (G/L)
P1 = số lượng TC sau truyền (G/L) (trong vòng 1h)
BSA = diện tích da cơ thể người nhận
n = số lượng TC được truyền
Khi CCI >= 5000: truyền có kết quả.
Khối TC phải được kiểm tra cẩn thận trước khi truyền và cần
được truyền ngay trong vòng 4 giờ sau khi lĩnh về phòng bệnh.
Baïch caàu haït ñaäm ñaëc
Ñöôïc ñieàu cheá töø moät ngöôøi cho baèng maùy chieát
taùch teá baøo (apheresis).
Tính chaát:
- BC haït > 10x109 /ñv
- Theå tích < 500 ml
Löu tröõ:
- Söû duïng ngay sau khi ñieàu cheá.
- < 24 giôø: +220C ñeán + 240C.
Baïch caàu haït ñaäm ñaëc

Chæ ñònh:
- Coøn nhieàu tranh caõi trong chæ ñònh.
- Giaûm baïch caàu haït naëng coù nhieãm truøng
keùo daøi maëc duø ñöôïc ñieàu trò khaùng sinh ñaày
ñuû.
Caån thaän khi söû duïng:
- Laãn nhieàu hoàng caàu: neân laøm crossmach
- Neân tia xaï tröôùc truyeàn.
Huyeát töông töôi ñoâng laïnh
(Fresh Frozen Plasma)
Ñieàu cheá töø maùu toaøn phaàn töôi trong 6 giôø sau thu
thaäp vaø ñöôïc ñoâng laïnh , theå tích TB= 200-300ml.
Tính chaát:
- Caùc yeáu toá ñoâng maùu.
- Albumine
- Immunoglobuline
- Yeáu toá VIII : 70%
Löu tröõ:
- 3 thaùng: -250C ñeán - 180C
- 24 thaùng: < -250C
Huyeát töông töôi ñoâng laïnh
Chæ ñònh söû duïng:
– Thay theá cho thieáu huït nhieàu YT ñoâng maùu:
suy gan
thieáu Vit. K naëng, quùa lieàu anti-vitamin K
roái loaïn ñoâng maùu do pha loaõng maùu.
– DIC: fibrinogen < 100 mg/dl.
– TTP: xuaát huyeát giaûm tieåu caàu huyeát khoái
Caån thaån khi söû duïng:
- Khoâng neân duøng ñeå ñieàu chænh giaûm theå tích khi
khoâng coù thieáu yeáu toá ñoâng maùu.
Huyeát töông töôi ñoâng laïnh
Lieàu löôïng : 15ml/kg ( ban ñaàu)
Löu yù khi truyeàn :
– Neân choïn HT phuø hôïp nhoùm maùu ABO.vaø thöû thuaän hôïp
tröùôùc truyeàn
– Söû duïng ngay sau khi giaûi ñoâng ôû +370C vaø khoâng neân
ñoâng laïnh laïi.
– Sau khi raõ ñoâng, neáu khoâng söû duïng coù löu tröõ ôû t0 2-60C
trong 6 giôø
– Töø luùc giaûi ñoâng  BN : trong 2 giôø neáu t0 phoøng
Khoâng söû duïng khi tuùi plastic ñöïng bò raùch sau khi
giaûi ñoâng ( caân naëng tuùi tröôùc vaø sau giaûi ñoâng)
Keát tuûa laïnh
( Cryoprecipitated )
KTL ñöôïc ñieàu cheá töø HT töôi ñoâng laïnh.
Tính chaát:
- yeáu toá VIII (>80 ñv), Von Willebrand,
Fibrinogen (>150 mg), XIII.
- Theå tích 10-20 ml
Löu tröõ:
- 3 thaùng: -180C ñeán - 250C
- 24 thaùng: < -400C
Keát tuûa laïnh
Chæ ñònh:
- Thieáu yeáu toá VIII (Hemophilia A, Von Willebrand).
- Thieáu nhieàu yeáu toá ñoâng maùu: DIC
- Giaûm fibrinogen (soá löôïng, chaát löôïng)
Lieàu löôïng
– Tuøy thuoäc lieàu ñieàu trò beänh Hemophilia A
10 ñôn vò/ kg/04 ngaøy hoaëc 30 ñôn vò/kg/12h (neáu chaûy maùu
naëng)
Ñieàu trò döï phoøng 100 ñôn vò/kg trong tuaàn leã ñaàu.
Hoaëc 1 ñôn vò keát tuûa laïnh laøm taêng 2% löôïng yeáu toá VIII, coù
chaát khaùng ñoâng thì taêng lieàu ñieàu trò
Caån thaän khi söû duïng:
– Khoâng caàn choïn phuø hôïp nhoùm maùu ABO.
– Söû duïng ngay sau khi giaûi ñoâng ôû +370C vaø khoâng neân ñoâng laïnh
laïi.
– Sau khi raõ ñoâng, neáu khoâng söû duïng coù löu tröõ ôû t0 2-60C trong 6
giôø
– Töø luùc giaûi ñoâng  BN : trong 2 giôø neáu t0 phoøng
Yeáu toá VIII ñaäm ñaëc
( Factor VIII concentrate )
Ñöôïc ñieàu cheá töø Huyeát töông, keát tuûa laïnh hoaëc pp
toång hôïp (recombinant)
1 ñv /yeáu toá VIII = noàng ñoä yeáu toá VIII /1ml HT
töôi bình thöôøng.
Thôøi gian baùn huûy 12 giôø.
Chæ ñònh: Beänh hemophilia A
Lieàu löôïng ñieàu trò tuøy thuoäc : phoøng ngöøa, ñieàu trò,
möùc ñoä chaûy maùu naëng nheï, noàng ñoä yeáu toá VIII
ban ñaàu.
Yeáu toá VIII ñaäm ñaëc
Caùch tính lieàu löôïng yeáu toá VIII :
– V maùu (ml) = caân naëng (kg)x 70ml/kg
– V huyeát töông (ml) = V maùu x (1-Hct)
– VIII/ñv caàn truyeàn = (VIII mong muoán ñv/ml
– VIII beänh luùc ñaàu ñv/ml)x V huyeát töông.
Ví duï BN naëng 70kg, [VIII bñ]= 2%, caàn naâng leân
50%
– 70 kg x 70 ml = 4900 ml
– 4900 ml x (1-0,4) = 2940 ml
– 2940 ml x (0,5 – 0,02) = 1411 ñv yeáu toá VIII
– Löôïng YTVIII /ngaøy : 1411x2 laàn= 2822 ñv
Yeáu toá IX ñaäm ñaëc

Ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông

Thôøi gian baùn huûy: 24 giôø
Chæ ñònh: Hemophilia B
Lieàu löôïng ñieàu trò :
- Caùch tính lieàu löôïng töông töï yeáu toá VIII
- Chæ truyeàn 1 laàn trong ngaøy
Phöùc hôïp Prothrombin
( Prothrombin Complex Concentrate=PCC)
Ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông
Thôøi gian baùn huûy: 24 giôø
Chæ ñònh:
Hemophilia B
Ñieàu chænh thôøi gian prothombine keùo daøi
Caån thaän trong ñieàu trò beänh lyù suy gan
Choáng chæ ñònh:
DIC
Nguy cô huyeát khoái ñoäng -tænh maïch
Lieàu löôïng ñieàu trò :
- Caùch tính lieàu löôïng töông töï yeáu toá VIII
- Chæ truyeàn 1 laàn trong ngaøy
Albumin
Ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông töø nhieàu ngöôøi cho
Thaønh phaàn :
Albumin 5%, 20%, 25%
PPF ( plasma protein fraction ) : albumin 5%
Chæ ñònh:
Ñieàu trò thay theá do thieáu huït albumin : söû duïng
albumin 5%
Ñieàu trò phuø khaùng lôïi tieåu ôû BN giaûm protein: hoäi
chöùng thaän hö vaø coå chöôùng: söû duïng albumin 20%
vaø lôïi tieåu
Choáng chæ ñònh:
Khoâng söû duïng thay theá cho dd tinh theå khoâng chæ
ñònh nhö ñieàu trò dinh döôûng
Löu yù: söû duïng albumin 20% coù theå laø nguyeân nhaân taêng
caáp tính theå tích trong loøng maïch  bieán chöùng OAP.
Immunoglobulin
Ñöôïc ñieàu cheá töø huyeát töông ngöôøi baèng kyõ thuaät “ cold
ethanol fractionation”
Thaønh phaàn : dung dòch ñaäm ñaëc cuûa khaùng theå IgG
Chæ ñònh:
Gia taêng mieãn dòch ñeå choáng nhieãm truøng, virus : Vieâm gan B,
beänh daïi, Tetanus, beänh lyù tay chaân mieäng.
Beänh roái loïan mieãn dòch : ITP, Guillan-Barreù
Ñieàu trò beänh suy giaûm mieãn dòch
Moät soá tröôøng hôïp chæ ñònh
ITP : 0.5gr/kg/ngaøy x 4 ngaøy ( TTM)
Nhieãm truøng naëng, khoù kieåm soùat baèng khaùng sinh : 0.5 gr/kg/
tuaàn x 4 tuaàn.
Löu yù : Phaûn öùng dò öùng ngay lieàu ñaàu
THỰC HÀNH TRUYỀN MÁU
LÂM SÀNG
THỰC HÀNH TRUYEÀN MAÙU LAÂM SAØNG
Nhöõng ñieåm maáu choát:
1. Taát caû bv ñeàu coù qui trình laøm vieäc chuaån cho töøng giai ñoaïn
cuûa quaù trình truyeàn maùu LS. Taát caû caùc nhaân vieân phaûi tuaân thuû
qui trình ñoù.
2. Sự trao ñoåi giöõa caùn boä LS vaø caùn boä NHM phaûi ñöôïc thieát laäp
moät caùch chaët cheõ.
3. NHM khoâng ñöôïc phaùt maùu neáu nhaõn cuûa tube maùu BN khoâng
phuø hôïp hoaëc coù söï nghi ngôø.
4. Cheá phaåm maùu phaûi ñöôïc baûo quaûn ñuùng qui caùch trong khu vöïc
beänh phoøng.
5. Truyeàn cheá phaåm maùu khoâng hoøa hôïp laø nguyeân nhaân chính cuûa
caùc phaûn öùng truyeàn maùu caáp. Do ñoù phaûi xaùc ñònh roõ danh
taùnh BN, tuùi maùu…
6. Ñoái vôùi moãi ñôn vò maùu truyeàn phaûi ñöôïc theo doõi đầy ñuû.
48
Truyền máu

• Đúng loại máu,

• Đúng bệnh nhân,

• Đúng thời điểm!

THỰC HÀNH TRUYEÀN MAÙU LAÂM SAØNG

1. Choïn ñuùng cheá phaåm maùu cho ñuùng beänh nhaân vaø ñuùng
thôøi ñieåm caàn thieát.

Döï truø cheá phaåm maùu

3. Maãu maùu ñeå xeùt nghieäm hoøa hôïp

Ñieàu quan troïng laø maãu maùu cuûa BN phaûi ñöôïc ñeå
trong ống nghieäm coù daùn nhaõn ñuùng vaø khoâng theå nhaàm vôùi
BN khaùc.

4. Xeùt nghieäm hoøa hôïp

5. Baûo quaûn cheá phaåm maùu tröôùc khi truyeàn.

6. Truyeàn cheá phaåm maùu.

7. Theo doõi trong vaø sau truyeàn maùu. 50

BAÛO QUAÛN CHEÁ PHAÅM MAÙU TRÖÔÙC KHI TRUYEÀN

Khi ñaõø phaùt maùu ra, phaûi truyeàn MTP, HCL, HTTÑL trong
voøng 30 phuùt sau khi laáy ra khoûi tuû laïnh.
Neáu khoâng ñöôïc truyeàn ngay caùc cheá phaåm naøy phaûi ñöôïc
baûo quaûn ôû tuû laïnh 2-6oC
– Tuû laïnh: Taát caû caùc tuû laïnh trong ngaân haøng maùu phaûi laø loaïi chuyeân
duïng ñeå baûo quaûn maùu.
– Phaûi theo doõi vaø ghi nhieät ñoä haøng ngaøy.
Neáu khoâng coù tuû laïnh thì maùu chæ ñöôïc phaùt ngay tröôùc khi
truyeàn.
Cheá phaåm maùu khoâng söû duïng phaûi ñöôïc traû laïi cho Ngaân
haøng maùu

51
BAÛO QUAÛN CHEÁ PHAÅM MAÙU TRÖÔÙC KHI TRUYEÀN

Nhieät ñoä baûo quaûn maùu tröôùc khi truyeàn maùu:

– Khoái hoàng caàu vaø maùu toaøn phaàn phaûi ñeå ôû nhieät ñoä 2-6oC.
– Khoái tieåu caàu: Ñaët ôû nhieät ñoä 22-24oC (khoâng baûo quaûn ôû
nhieät ñoä tuû laïnh).
– HTTÑL vaø tuûa laïnh: Baûo quaûn ôû -25oC hoaëc laïnh hôn. Tröôùc
khi truyeàn phaûi ñöôïc giaûi ñoâng hoaøn toaøn vaø ñöôïc vaän chuyeån
vaø duy trì trong khoaûng nhieät ñoä 2-6oC. HTÑL caàn ñöôïc
truyeàn trong voøng 30 phuùt sau khi giaûi ñoâng. Neáu chöa söû
duïng coù theå baûo quaûn ôû 2-6oC trong voøng 24 giôø, nhöng yeáu toá
V vaø yeáu toá VIII phaàn lôùn laø nhöõng yeáu toá ñoâng maùu khoâng
beàn vöõng, noàng ñoä caùc yeáu toá naøy seõ giaûm nhanh trong voøng
12 giôø. 52
Truyeàn cheá phaåm maùu
Moãi beänh vieän coù qui trình chuaån truyeàn cheá phaåm maùu.
– Caùc giaáy tôø lieân quan.
– Nhaõn hoøa hôïp.
Kieåm tra tuùi maùu.
– Baát cöù coù daáu hieäu ñoåi maøu hoaëc tuùi maùu thuûng ñeàu khoâng ñöôïc söû duïng.
Baát cöù daáu hieäu naøo cuûa tan maùu, trong lôùp huyeát töông ñoù laø daáu hieäu
cuûa maùu bò nhieãm khuaån, bò ñoâng hoaëc uû aám ôû nhieät ñoä quaù cao.
Baát cöù daáu hieäu naøo cuûa tan maùu ôû ñöôøng phaân caùch giöõa lôùp hoàng caàu vaø
huyeát töông.
Baát cöù daáu hieäu naøo cuûa nhieãm khuaån nhö ñoåi maøu saéc cuûa hoàng caàu.
Baát cöù cuïc maùu ñoâng naøo cuõng cho thaáy khi laáy maùu maùu ñaõ khoâng ñöôïc
laéc ñeàu.
Baát cöù daáu hieäu naøo cho thaáy tuùi maùu bò thuûng hoaëc bò môû ra tröôùc.
Khoâng ñöôïc truyeàn neáu tuùi maùu ñoù ñaõ boû ra ngoaøi tuû laïnh hôn 30 phuùt.
Kieåm tra xaùc ñònh chính xaùc beänh nhaân laàn sau cuøng.
53
– Ñaây laø cô hoäi cuoái cuøng ñeå coù theå ngaên chaën laïi caùc sai soùt .
Truyeàn cheá phaåm maùu
Giôùi haïn thôøi gian truyeàn maùu.
Luoân luoân coù nguy cô nhieãm khuaån hoaëc cheá phaåm maùu
khoâng coù chöùc naêng khi khoâng ñöôïc baûo quaûn ôû nhieät ñoä
thích hôïp.
– Thôøi haïn truyeàn cheá phaåm maùu
Baét ñaàu truyeàn Hoaøn thaønh truyeàn
Maùu toaøn phaàn/HCL Trong voøng 30’ sau Trong voøng 4h hay ít
khi boû ra khoûi tuû hôn (neáu To phoøng
laïnh cao)
Khoái tieåu caàu Truyeàn ngay Trong voøng 20’
HTÑL Nhanh nhaát coù theå Trong voøng 20’

54
Truyeàn cheá phaåm maùu
Duïng cuïï duøng moät laàn söû duïng trong truyeàn maùu.
– Phaûi voâ truøng vaø khoâng bao giôø ñöôïc truyeàn laïi.
– MTP, HCL, HT vaø tuûa laïnh: Truyeàn baèng boä daây truyeàn maùu
môùi, voâ truøng coù keøm theo phin loïc 170-200 micron.
– Thay daây truyền ít nhaát moãi 12 giôø trong quaù trình truyeàn cheá
phaåm maùu.
– Neáu thôøi tieát quaù noùng caàn thay daây truyeàn thöôøng xuyeân hôn
hoaëc moãi 4 ñôn vò maùu (neáu truyền trong 12 giôø)
– Ñoái vôùi tieåu caàu phaûi duøng boä daây truyeàn maùu môùi hoaëc bộ daây
truyền tieåu caàu ñöôïc traùng nöôùc muoái sinh lyù ñeå truyeàn khoái tieåu
caàu.
– Ñoái vôùi beänh nhi caàn duøng rieâng cho beänh nhi nếu coù theå. Caùc
boä daây naøy coù theâm moät ngaên chia ñoä, cho pheùp tính toaùn chính
xaùc toác ñoä truyeàn.

55
Truyeàn cheá phaåm maùu
Caùc cheá phaåm maùu vaø döôïc:
– Khoâng ñöôïc truyeàn chung
– Baát cöù döôïc phaåm, dòch truyeàn cuøng vôùi maùu tröø
dung dòch nöôùc muoái sinh lyù
– Neáu caàn truyeàn DD khaùc khoâng phaûi nöôùc muoái
sinh lyù nhö: DD keo, cuøng trong thôøi gian truyeàn
maùu thì neân ñaët moät ñöôøng truyeàn tónh maïch rieâng.
Ghi cheùp hoà sô truyeàn maùu
Theo doõi beänh nhaân ñöôïc truyeàn maùu
– Caùc phaûn öùng phuï nghieâm troïng thöôøng xaûy ra trong voøng
15 phuùt ñaàu cuûa quaù trình truyeàn maùu, taát caû caùc beänh
nhaân nhaát laø beänh nhaân hoân meâ caàn ñöôïc theo doõi kyõ
trong thôøi gian naøy vaø trong 15 phuùt ñaàu cuûa moãi ñôn vò 56
maùu tieáp theo.
 KEÁT LUAÄN
Maùu laø moät saûn phaåm ñieàu trò ñaëc hieäu, tuy nhieân
vieäc löu tröõ baûo quaûn caàn tuaân thuû theo caùc ñieàu
kieän baét buoäc ñeå ñaûm baûo chaát löôïng thaønh phaàn
maùu.
Truyeàn maùu tuaân thuû theo nguyeân taéc thieáu thaønh
phaàn naøo truyeàn thaønh phaàn ñoù nhaèm traùnh nguy
cô veà mieãn dòch cuõng nhö caùc tai bieán do laây truyeàn
caùc beänh nhieãm vaø ñaït hieäu quaû cao trong ñieàu trò.
Đảm bảo an toaøn truyền maùu giảm thiểu caùc tai
biến truyền maùu.
57
 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Traàn Vaên Beù: Huyeát hoïc laâm saøng, nhaø xuaát baûn Yhoïc 1997
2. Đỗ Trung Phấn (2012): Truyền máu hiện đại cập nhật và ứng dụng
điều trị, Nhà Xuất Bản Giáo dục Việt Nam 2012
3. Thoâng tö 26/2013/TT-BYT
4. Modern Blood Banking and Transfusion Practices - Denis
M.Harmening-Fifth Edition 2005
5. Handbook of transfusion medicine Robert G.Westphal, MD
6. Hematology: Basic principles and practice- Ronald Hoffman - Third
Edition 2000
7. Technical manual 16th edition 2008 AABB
8. Guide to the preparation, use and quality assurance of blood
component 12th edition council of Europe Publishing
9. The Clinical Use of Blood. World Health Organization Blood
Transfusion Safety GENEVA
58
59