MODYUL 2 sa GE 110

Mula sa aklat na,

FILIPINO
SA IBA’T IBANG DISIPLINA
(FILDIS)
Alinsunod sa CMO 57, Serye ng 2017 at Silabus na Inihanda
ng Tanggol Wika

DR. MARIO H. MARANAN

May-Akda

ANNABELLE E. BORBON, LPT

Tagalinang ng Kurso
 YUNIT IV
BATAYANG KAALAMAN SA MOTODOLIHIYA (PAGTITIPON, PAGPOPROSESO AT
PAGSUSURI NG DATOS)

Aralin 5: Secondary Data Analysis

Ang Secondary Data Analysis o Pangalawang Pagsusuri ng Datos ay tumutukoy sa pagtatasa ng
umiiral na datos na nakolekta ng iba. Nagbibigay din ito ng mga pagkakataon sa mga mananaliksik na
siyasatin ang mga tanong sa pananaliksik gamit ang malalaking sukat ng datos na kadalasang kasama ng
mga grupong kulang sa kinatawan, upang makatipid ng oras at mapagkukunan.
Sa kabila ng napakalawak na potensyal para sa Pangalawang Pagsusuri bilang isang kasangkapan
para sa mga mananaliksik sa agham panlipunan, hindi ito kadalasan na ginagamit ng mga Psychologist at
kung minsan ay natutugunan ng matalas na pagpuna sa mga taong pabor sa mga pangunahing pananaliksik.
Ang Secondary Data Analysis, sa kabilang banda, ay ang paggamit ng datos na nakolekta ng ibang
tao para sa ibang layunin. Sa kasong ito, ang mga mananaliksik ay maglalabas ng katanungan na
tinutugunan sa pag-aaral ng isang datos na hindi sila kasangkot sa pag kolekta. Ang datos ay hindi na
kolekta upang sagutin ang mga partikular na katanungan ng pananaliksik ng mga mananaliksik at sa halip ay
tinipon para sa iba pang layunin.
Kaya, ang parehong hanay ng datos ay maaaring maging isang primaryang datos para sa isang
mananaliksik at maging pangalawang datos para sa iba.

Pananaliksik
Isa itong sistematikong paraan ng pag-aaral at pagsusuring lohikal sa pamamagitan ng matiyagang
pagkuha ng mga datos o impormasyon mula sa pangunahing mga materyales ukol sa isang paksa o
problemang pang-agham, panliteratura, pangkasaysayan, pangmedisina at iba pa pang disiplina na isinusulat
at inuulat para sa kaalaman at impormasyon ng mga tao.

Kahalagahan ng Pananaliksik
Maituturing ang pananaliksik na susi sa kaunlaran. Sa halos lahat ng Larangan ng buhay walang
magiging pagsulong o pag-unlad kung hindi gagamit ng pananaliksik maging sa pamahalaan, sa edukasyon,
sa pangangalakal at komersyo, at sa lahat ng uri ng industriya.

Aralin 6: Hambingang Pananaliksik (Comparative Analysis)

Ang paghahambing ay isang estratehiya at pamamaraan ng pag oorganisa kung saan sinusuri ng
manunulat ang pagkakatulad at mga pagkakaiba sa pagitan ng dalawa o higit pang tao, lugar, ideya o mga
bagay. Ginagamitan ito ng mga talahanayan ng paghahambing ng mga datos.

Halimbawa:
K-Pop vs. OPM: Isang Pahambing na Pag-aaral (Comparative Study) sa mga Tagahanga ng K-Pop at
OPM sa Pilipinas (Tesis, Unibersidad ng Pilipinas Kolehiyo ng Pangmadlang Komunikasyon)
Ang larangan ng musika sa Pilipinas ay binubuo hindi lamang ng mga lokal na tugtugin sapagkat
laganap rin sa bansa ang popular na musikang nagmumula sa iba’t ibang panig ng mundo. Isa sa mga
tinatangkilik ng mga Pilipinong tagahanga ay ang popular na musika ng mga Koreyano. Gayunpaman, hindi
rin naman nagpapahuli ang popularidad ng OPM o orihinal na musikang Pilipino sa bansa. Ang tesis na ito
ay nakasentro sa pagkukumpara sa mga tagahanga ng K-Pop at OPM sa Pilipinas. Nilalayon ng pag-aaral na
sagutin ang tanong na: Anu-ano nga ba ang mga kaibahan at pagkakapareho ng mga tagahanga ng K-Pop at
OPM base sa kanilang motibasyon sa pagkonsumo ng midya, lebel ng partisipasyon sa mga aktibidad ng
fandom, at kalugurang (pleasure) kanilang natatamo sa pagiging tagahanga?
Upang magkaroon ng mas tiyak at mas mapagkakatiwalaang resulta ang pag-aaral, gumamit ang
mananaliksik ng parehong kwantitatibo at kwalitatibong paraan ng pangangalap ng datos na sarbey at
interbyu. Ginamit ng mananaliksik ang teorya ng Cultural Proximity ni Joseph Straubhaar upang matukoy
ang mga kultural na handog (cultural offerings) na nakapaloob sa K-Pop at OPM. Ang lebel ng
partisipasyon ng mga tagahanga sa fandom ay sinuri base sa konsepto ni John Fiske ng Productivity and
Participation.
 Ang kalugurang natatamo naman ng mga fans sa pagkonsumo ng midya at pagiging tagahanga ay
ipinaliwanag gamit ang konsepto ng Affective Sensibility ni Lawrence Grossberg. Sang-ayon sa sinabi ni
Straubhaar sa kanyang teorya, nabatid sa pag-aaral na mas pinipili ng mga tagahanga ang musikang mas
madali nilang naiuugnay sa mga personal nilang karanasan sa buhay. Gayon pa man, kung ang kagustuhan
nila ay hindi nabibigyang-katuparan ng tekstong nagmula sa sarili nilang bansa, humahanap sila ng tekstong
makapagbibigay-kaluguran pero malapit pa rin sa kanilang kulturang kinagisnan. Pagdating naman sa
aktibidad ng mga tagahanga, halos pareho naman ang lebel ng pagiging aktibo at produktibo ng mga OPM at
K-Pop fans. Gayunman, bahagyang mas matindi ang mga ginagawang aktibidad ng mga tagahanga ng K-
Pop dahil sa pagkasabik nila sa mga K-Pop idol na minsan lamang pumunta sa bansa. Sa sensibilidad
naman, parehong nabibigyang-kahulugan ng OPM at K-Pop fans ang mga tekstong kanilang kinukonsumo
dahil batid nila ang nagiging epekto nito sa kanilang buhay. Sa kaso ng fans na naging bahagi ng pag-aaral,
ang panandaliang pagkawala ng problema at intindihin sa buhay ang pangunahing naidudulot ng K-Pop at
OPM sa mga tagahanga.

Aralin 7: Saliksik Arkibo

Ang Saliksik-Arkibo o Archival Research sa kasaysayan at tradisyon ng panitikan at dula, gagamit ang
mananaliksik ng datos, kung saan manggagaling sa mga silid aklatan ngmga kolehiyo at pamantasan. Ang arkibong
pananaliksik ay isang uri din ng pananaliksik kun saan ang mga nasaliksik ay tinatago at maaring gamitin pa ng mga
susunod na mananaliksik.
Ang pananaliksik sa Archival ay isang uri ng pananaliksik na nagsasangkot sa paghahanap at pagkuha ng
katibayan mula sa mga talaan ng archival. Ang mga rekord na ito ay maaaring gaganapin
alinman sa pagkolekta ng mga institusyon, tulad ng mga aklatan at museyo, o sa pangangalaga ng samahan (maging
isang katawan ng gobyerno, negosyo, pamilya, o iba pang ahensya) na orihinal na nabuo o naipon ang mga ito, o sa na
ng isang kahalili na katawan (paglilipat, o sa mga archive house).

Ang pananaliksik sa archival ay maaaring magkatulad sa:

(1) pangalawang pananaliksik (isinasagawa sa isang aklatan o online), na nagsasangkot sa pagkilala at pagkonsulta sa
mga pangalawang mapagkukunan na may kaugnayan sa paksa ng pagtatanong; at
(2) kasama ang iba pang mga uri ng pangunahing pananaliksik at empirikal na pagsisiyasat tulad ng gawain sa
larangan at eksperimento.

Ang pananaliksik sa archival ay nasa gitna ng karamihan sa pang-akademiko at iba pang mga anyo ng orihinal
na pananaliksik sa kasaysayan; ngunit madalas din itong isinasagawa (kasabay ng magkatulad na pamamaraan ng
pagsasaliksik) sa iba pang mga disiplina sa loob ng mga humanities at agham panlipunan, kabilang ang mga pag-aaral
sa panitikan, retorika, arkeolohiya, sosyolohiya, heograpiyang pantao, antropolohiya, sikolohiya, at pag-aaral sa
organisasyon.
Maaari rin itong maging mahalaga sa iba pang mga hindi pang-akademikong uri ng pagtatanong, tulad ng
pagsubaybay sa kapanganakan ng pamilya sa pamamagitan ng mga nagpatibay, at mga pagsisiyasat sa kriminal. Ang
data na hawak ng mga institusyon ng archival ay ginagamit din sa pananaliksik sa siyentipiko at sa pagtatatag ng mga
karapatang sibil.
Bilang karagdagan sa disiplina, ang uri ng pamamaraan ng pananaliksik na ginamit sa pananaliksik sa archival
ay maaaring magkakaiba depende sa organisasyon at mga materyales nito. Halimbawa, sa isang archive na may isang
malaking bilang ng mga materyales na hindi pa nasulit, ang isang mananaliksik ay maaaring makahanap ng
pagkonsulta nang direkta sa mga kawani ng archive na may malinaw na pag-unawa sa mga koleksyon at ang kanilang
samahan upang maging kapaki-pakinabang dahil maaari silang maging mapagkukunan ng impormasyon tungkol sa
mga hindi edukadong materyales o ng mga kaugnay na materyales sa iba pang mga archive at repository.

Ano ang Arkibo?

Ang Arkibo ay isang organisasyon na kumukolekta ng mga datos o record nfg bawat indibidwal, pamilya at
iba pang organisasyon.

Ano ang Repository?

Ito ay isang lugar na maaaring mapag-imbakan at mapangalagaan ang isang bagay o isang organisasyon na
kumokolekta ng mga dokumento.
Kung ang isang archive ay hindi ganap na nakatuon sa isa o may kaugnayan sa isang solong disiplina, ang
mga mananaliksik, halimbawa, ang mga mananaliksik, ay maaaring umasa sa pormal o impormal na mga network
upang suportahan ang pananaliksik sa pamamagitan ng pagbabahagi ng impormasyon tungkol sa mga tiyak na
samahan ng mga archive at mga koleksyon sa bawat isa. Ang pananaliksik sa Archival sa pangkalahatan ay mas
kumplikado at pag-ubos ng oras kaysa sa pangalawang pananaliksik, paglalahad ng mga hamon sa pagkilala,
paghahanap at pagbibigay kahulugan sa mga nauugnay na dokumento. Bagaman nagbabahagi ang mga archive ng
mga katulad na tampok at katangian maaari rin silang mag-iba sa mga makabuluhang paraan. Habang ang mga archive
na pinondohan ng publiko ay maaaring magkaroon ng mga mandato na nangangailangan ng mga ito upang ma-access
hangga't maaari, ang iba pang mga uri, tulad ng corporate, religious, o pribadong archive, ay magkakaroon ng iba't
ibang antas ng pag-access at kakayahang matuklasan.
Ang ilang mga materyales ay maaaring paghigpitan sa iba pang mga paraan, tulad ng sa mga naglalaman ng
sensitibo o naiuri na impormasyon, hindi nai-publish na mga gawa, o ipinataw sa pamamagitan ng mga kasunduan sa
nagdudulot ng mga materyales. Bukod dito, ang mga talaan ng archival ay madalas na natatangi, at ang mananaliksik
ay dapat handa na maglakbay upang maabot ang mga ito. Kahit na magagamit ang mga materyales sa mga digital na
format maaaring may mga paghihigpit sa kanila na nagbabawal sa kanila na mai-access sa site.

YUNIT IV
BATAYANG KAALAMAN SA MOTODOLIHIYA (PAGTITIPON, PAGPOPROSESO AT
PAGSUSURI NG DATOS)

GAWAING PAMPAGKATUTO

Pangalan:___________________________________________________ Kurso:____________________
Petsa: ____________________ Iskor: _______________________

PAGSASANAY 1

Tasahin ang iyong sarili.

I. TAMA O MALI
Panuto: Isulat ang Tama kung ang pahayag ay wasto at Mali kung naman kung walang
kawastohan ang pahayag.

1. Ang Secondary Data Analysis ay tumutukoy sa pagtatasa ng umiiral na datos na nakolekta ng iba.
2. Ang Secondary Data Analysis ay kadalasang ginagamit ng mga psychologists at kung minsan ay
natutugunan ng mataas na pagpuna sa mga taong pabor sa pangunahing pananaliksik.
3. Ang paggamit ng datos na nakolekta ng ibang tao para sa ibang layunin ay tumutukoy sa Saliksik-
Arkibo.
4. Walang magiging pagsulong o pag-unlad ang paggamit ng pananaliksik maging sa pamahalaan,
edukasyon, komersyo at iba pa.
5. Ang paghahambing ay isang estratehiya at pamamaraan ng pag-organisa kung saan sinusuri ng
manunulat ang pagkakatulad / pagkakaiba ng higit pang tao, ideya, lugar o mga bagay.
6. Tumutukoy sa hambingang pananaliksik ang paggamit ng parehong kwantitatibo at kwalitatibong
paraan ng pangangalap ng datos na sarbey at interbyu.
7. Ang arkibong pananaliksik ay isang uri ng pananaliksik kung saan ang mga nasaliksik ay tinago at
maaaring gamitin ng mga susunod pang mananaliksik.
8. Sa pagsasagawa ng Saliksik-Arkibo, manggaling ang mga datos sa mga silid-aklatan at pamantasan.
9. Ang mga datos na hawak ng institusyon ng Archival ay ginagamit din sa pananaliksik sa siyentipiko
at pagtatag ng mga karapatang sibil.
10. Ang Saliksik-Arkibo ay komplikado at hindi nangangailangan ng mahabang oras sa pangangalap ng
datos.
 PAGSASANAY 2

II. PAGKILALA
Panuto: Kilalanin nag tinutukoy ng pahayag.
1. Ang pananaliksik na ito ay ginagamitan ng mga talahanayan ng paghahambing ng mga datos.
2. Isang halimbawa ng pananaliksik na ito ay mga tagahanga ng K-Pop at OPM sa Pilipinas (pag-aaral mula sa
U.P., Kolehiyo ng Pangmadlang Komunikasyon)
3. Ang mga mananaliksik ay maglalabas ng katanungan na tutugon sa pag-aaral na hindi sila kasangkot sa
pagkolekta ng datos.
4. Isang organisasyon na kumokolekta ng mga datos o record ng bawat indibidwal, pamilya, at iba pang
organisasyon.
5. Isang uri ng pananaliksik kung saan ang mga nasaliksik ay tinago at maaaring gamitin pa nga mga susunod na
mananaliksik.

YUNIT V
BATAYANG KAALAMAN SA MGA TEORYA SA PANANALIKSIK
NA AKMA O BUHAT SA LIPUNANG PILIPINO
Mahalaga ang papel na ginagampanan ng teorya at metodo upang mabuo ang isang pag-aaral na may kredibilidad at
makabuluhan.

Inaasahang Matutunan:

1. Maipapaliwanag ang kahalagahan ng teorya at metodo sa lipunang kinabibilangan.

2. Nailalapat sa pag-aaral ang mga makabuluhang konseptong lokal at dayuhan batay sa konteksto ng lipunan at
ng bansa.

Aralin 1: Nasyunalismo
Nasyunalismo ay tumutukoy sa isang sistemang pampulitikal, panlipunan at pang-ekonomiya na inilalarawan
ng pagsusulong ng interes ng partikular na nasyon upang higit na makamtan ang layunin na makuha at mapanatili ang
kanyang sariling soberenya o sariling pamahalaan. Pinanghahawakan ng idolohiyang ito na ang isang pamayanan ay
kailangang manatili na hindi pinanghihimasukan ng ibang nasyon. Nakaugnay dito ang konsepto ng sariling
determinasyon (self-determination). Ito ay kailanagan upang higit na mapaunlad at mapanatili ang pambansang
pagkakakilanlan batay sa ibinabahaging katangian ng lipunan katulad ng kultura at wika, relihiyon at pulitika at
paniniwala sa iisang pinanggalingan. (Smith,1998) at Triandafyllidou(1998)

Samakatuwid, ang nasyunalismo ay naglalayong panatilihin ang kultura ng isang nasyon sa pamamagitan ng
pagmamalaki sa lahat ng natamo ng isang bansa, at may kaugnayan sa patriyotismo na kinasasangkutan ng paniniwala
na ang nasyon ay kailangang kontrolin ang gobyerno ng isang bansa at ang mga pamamaraan ng produksyon(Nairn at
James,2005) at (James,2006)

Alinsunod sa kasaysayan, ang nasyunalismo ay isang modernong konsepto na nag-ugat mula pa noong
ikalabingwalong daantaon, ng idolohiya ng malapit na ugnayan ng tao sa kanyang pamilya, local na kinauukulan, at sa
lupang tinubuan (Kohn,2018).

Sa perspektiba ng pultika at sosyolohiya, may tatlong paradigm upang maunawaan ang pinagmulan at batayan
ng nasyunalismo: primordialism(perrenalism); ethnosymbolism; modernism (Smith,2012).
 1. Sinasabi ng primordialism(perennialism) na nasyunalismo ay isang likas na penomena na kinakaharap ng
bawat nasyon.

2. Ang Ethnosymbolism ay isang paradigmang komplikado, nakabatay sa perspektibo ng kasaysayan, at

ipinaliliwanag na ang nasyunalismo ay isang dinamiko, ebolusyonaryong phenomena na kinasasangkutan ng historikal
na kahulugan, sa pamamagitan ng subhektibong ugnayan ng nasyon sa kaniyang pamabansang simbolo.

3. Ang ikatlong paradigm na nasyunalismo ay ang modernism na nagmumungkahi na ang nasyunalismo ay

dapat tingnan bilang pinakabagong penominang panlipunan na nangangailangan ng istrukturang sosyo-ekonomiko ng
makabagong lipunan.

Ang Citizenship sa isang estado na limitado sa isang pangkat etniko, kultural, relihiyon, o ang multinationality
ng isang estado ay kinakailangang bumuo sa karapatan na magpahayag at maipakilala ang pambansang
pagkakakilanlan kahit na ang minorities o iilan.

Ang pagtanggap sa pambansang pagkakakilanlan sa aspekto ng historical na pag-unlad ay karaniwang resulta

ng pagtugon ng maimpluwensiyang pangkat na di sang-ayon sa tradisyunal na pagkakakilanlan dahil na rin sa hindi
pagtugma ng nagtatakdang antas panlipunan(defined social order)sa karanasan ng mga kasapi nito, na nagreresulta ng
isang sitwasyon nakapoot na nais resolbahin ng mga mamamayan. Ang karanasang itoay nagbubunga ng isang
lipunang binibigyan ng panibagong interpretasyon ang kanilang pagkakakilanlan, pinanatili ang mga elemento o
snagkap na katanggap-tanggap upang makabuo ng isang lipunang nagkakaisa. Ang bungang ito ay maaaring resulta ng
mga usapin ng panloob na istruktura o maaari rin naman ng pagtutol ng umiiral na pangkat sa ibang komunidad na
nais silang kontrolin (Motyl,2001).

Ang mga pambansang simbolo katulad ng bandila, pambansang awit, pambansang wika at iba pang simbolo
na nagapakita ng kanilang pagkakakilanlan ay mahalaga upang ipakita ang nasyunalismo.

Aralin 2: Marxismo
Ang Marxismo ay isang metodo ng sosyo-ekonomikong pagsusuri na kung saan ay tinitingan ang ugnayan ng
klase(class relations) at tunggaliang panlipunan (social conflict) gamit ang materyalistang interpretasyon ng pag-unlad
ng kasaysayan (materialist interpretation of historical development) at ginagamitan din ng diyalektikal na pananaw ng
transpormasyong panlipunan o social transformation. Ang Marxismo ay nag-ugat sa mga akda noong ikalabinsiyam
na daantaon ng mga pilosopong German na sina Karl Marx at Friedrich Engels.

Gumagamit ng metodong historical materialism ang Marxism, upang suriin, at bigyan ng kritiko ang pag-
unlad ng kapitalismo at ang papel na ginagampanan ng pinagdaraanan n bawat klase (class struggles) sa Sistema ng
pagbabagong pang-ekonomiya.

Ayon sa teoryang ito, ang tunggalian ng uri ay naguhat sa mga kapitalistang lipunan dahil sa mga
kontradiksyon sa pagitan ng material na interes ng siniil na proletariat--- o mga lahing manggagawa na inalipin ng
mga bourgeoisie upang lumikha ng mga pangangailangan at serbisyo---- at ng mga bourgeoisie--- mga
makapangyarihan o mga nagmamay-ari ng produksyon at kumukha ng kanilang yaman sa pamamagitan ng
apropriyasyon o paglalaan ngmga kita (surplus product) buhat sa mga proletariat.

Ang tunggalian ng uring ito ay karaniwang ipinahahayag bilang pag-aaklas ng pwersa ng manggagawa sa
lipunan (society’ productive forces) laban sa ugnayan ng produksyon, bunga ng isang krisis sa isang panahon habang
ang mga bourgeoisie ay nakikipagbuno upang higit na patatagin ang kanilang kapangyarihan laban sa mga
mangagawang proletariat, kaugnay ng baryasyon ng antas ng kabatiran ng mga uri o lahi. Ang krisis na ito ang
pinagmulan ng rebolusyong proletarian at sa bandang huli ay nanguna sa pagtatag ng sosyalismo--- isang sistemang
sosyo-ekonomiko batay sa pagmamay-aring panlipunan (social ownership) ng pamamaraan ng produksyong direktang
inayos para magamit. Habang ang pwersa ng produksyon ay patuloy na umuunlad, pinaniwalaan ni Marx na ang
socialism ay magbubunsod ng tinatawag na komunistang lipunan; walang uri; walang estado, makataong lipunan
batay sa iisang pagmamay-ari sa ilalim ng prinsipyo: “Mula sa bawat isa batay sa kanyang abilidad, para sa bawat isa
batay sa kanyang mga pangangailangan”.
 Ang Marxism ay may malaking impluwensiya sa pandaigdigang akdemya at pinalwak sa maraming sangay
katulad ng archeology, antropolohiya, pag-aaral ng midya, agham pampulitika, edukasyon, pilosopiya, at marami pang
iba.

Aralin 3: Teoryang Dependensya

Pinaniniwalaan ng teoryang ito na ang yaman ng estado ay nagmula sa silid ng mahihirap nan g kapalit ng
pag-unlad ay ang paghihirap ng isa. Ang puso ng argumento ng teoryang ito ang paniniwala na ang mahihirap na
estado ay pinagkaitan samantalang ang mayayaman naman ay pinagkakalooban sa pamamagitan ng pagsasama sa
mahihirap sa pamamalakad ng mundo.

Ang paniniwalang ito o teorya ay isinilang o nag-ugat sa reaksyon sa teoryang modernisasyon (naunang
teorya ng pag-unlad na kung saan ipinakikita na ang lipunan ay yumayabong gamit ang magkakaparehong hakbang sa
pagsulong-tunkulin ng isa na tumulong sa mga lugar na hindi makahulagpos sa kahirapan at iahon sila sa nararapat na
tatahaking landas ng pag-unlad sa pamamagitan ng iba’t ibang kapamaraananan katulad ng pamumuhunanan,
pagbabahagi ng teknolohiya, at higit na malapit na integrasyon sa mundo ng kalakalan).

Ang teoryang dependensiya ay sumasalungat sa teorya ng modernismo, tinututulan nito ang pananaw na ang
mahihirap na bansa ay hindi lamang naunang anyo ng maunlad na bansa, subalit mayroon itong sariling kakanyahan at
istruktura; bukod dito ay kanilang sa napag-iiwanang kasapi sa ekonomiya ng pamilihan sa mundo.

Aralin 4: Pantayong Pananaw

Mainam na himayin ang pinag-ugatan ng kombinasyon ng mga salitang bumubuo sa konsepto ng pantayong
pananaw upang maiangkop ang teoryang ito sa isang espisipiko o tiyak na pag-aaral. Ang salitang “pantayo” ay binuo
sa pamamagitan ng pagsasama ng salitang-ugat na “tayo´at unlaping “pan” na ang ibig ipakahulugan ay “mula sa
amin-para sa amin. Ito ay kabaligtaran ng konsepto ng “pangkami” na nabuo sa pamamagitan ng pagsasama ng
salitang-ugat na “kami” at unlaping “pang” na ang kagyat na kahulugan ay para sa nagsasalita at hindi kasama ang
nakikinig nito. Sa kabilang dako, ang kabiyak na salita pananaw ay tumutukoy sa perspektiba o anggulo.

Ayon kay Zeus (1997), napapaloob ang kabuuan ng pantayong pananaw sa pagkakaugnay-ugnay ng mga
katangian, halagahin, kaalaman, karunungan, hangarin, kaugalian, pag-aasal, at karanasan ng isang kabuuang
pangkalinangan ---- kabuuang nababalot sa, at ipinapahayag sa pamamagitan ng isang wika.

Ang Pantayong Pananaw ay isang deskriptibong konsepto na tumutukoy sa anumang kalipunan na nagtataglay
ng pinag-isa at panloob na artikulasyon ng linggwistik-kultural na istruktura ng komunikasyon at interaksyon ng
kahalagahan ng pagkakaisa ng layunin at dahilan ng pananatili. Ang pakikibaka ng Tanggol Wika laban sab anta ng
pagsira sa wikang Filipino ay maaaring binabalutan ng konteksto ng pantayong pananaw. Ang mga pangkat etniko at
mga kalipunang sosyal, kasama ang mga kababaihan at LGBT na naghahanap ng pantay na pagtingin ng lipunan ay,
dapat ring tingnan sa pagtataglay nito ng pantayong pananaw.

Ayon kay Salazar (1997), magkakaroon lamang ng pantayong pananaw kapag gumagamit ang lipunan at
kalinangan ng Pilipinas ng mga konsepto at ugali na alam ng lahat ang kahuligan na magiging talastasang bayan.

Tatlong Mahahalagang Sangkap ng Pantayong Pananaw

(1) Dulog etic at emic;

(2) Pag-unawa at pagpapaliwanag;
(3) Suliranin ng idolohiya

Dulog etic at emic. Sa mga disiplina na katulad ng antropolohiya at agham panlipunan, ang emic at etic ay
tumutukoy sa dalawang sangay ng pananaliksik batay sa pananaw: ang emic ay tinitingnan mula sa pangkat ng
lipunan (social group) mula sa perspektiba ng paksa o subject, samantalang ang etic naman ay tiningnan mula sa
labas o sa perspektiba ng mga tagamasid.
 Pinahahalagahan ng dulog na emic ang pamamraan kung paano nag-iisip ang tao o lipunan. Dito tinitingnan
ang kanilang pananaw, pag-uugali, ano ang makabuluhan para sa kanila, at kung paano nila tiningnan o
ipinaliliwanag ang mga bagay-bagay. Sa kabilag dako, ang dulog etic naman ay higit na siyentipiko sapagkat ang
tuon o pokus mula sa local na obserbasyon, mga kategorya, paliwanag at interpretasyon ay buhat sa mga
antropolohiya. Sa paggamit ng dulog na ito, binibigyang-diin ng ethnographer kung ano mahalaga batay sa
kanyang pagpapasya (Kottak,2006).

Tumutukoy sa paglalarawan ng pag-uugali at paniniwala sa punto na mahalaga sa tao o actor ang konsepto ng
emic --- nanggaling sa tao sa loob ng kultura. Ang etic naman ay tumutukoy sa deskripsyon ng pag-uugali at
paniniwalang mga mag-aaral sa lipunan o siyentipikong tagamasid sa mga punto na maaaring iugnay sa iba’t
ibang kultura.

Pag-unawa at Pagpapaliwanag. Ang pinakamahinang posisyon ay ikinukonsidera ang parehong paggamit ng

terminong teoritikal at ang paggamit ng emic sa mga diskurso ng pantayong pananaw basta ang higit na
nakakaraming teksto ay nakasulat ng pagpapalitan ng berbal na komunikasyon ay ginamitan ng Filipino. Ang
ganitong dulog o anyo ng panulat ay nakatanggap na ng maraming kritisismo dahil sa ang pagsulat ay ginagamitan
ng Filipino samantalang ang paraan ng pag-iisip ay nasa kategoryang banyaga.

Suliranin ng idilohiya. Ang panggitnang posisyon ay ang pagbibigay ng pribilehiyo o prayoritasyon ng dulog
emic laban sa panghihiram o paglalaan ng konseto, habang inilalayo ang huli sa prinsipyo. Ang wika ng tektwal
na eksposisyon at nakasulat din sa wikang Filipino.

Aralin 5: Sikolohiyang Pilipino

Ang sikolohiya o dalubisipan sa pangkalahatang pagkilala rito ay pag-aaral ng isip, diwa, at asal. Ito ay ang
siyentipikong pag-aaral ng kamalayan ng tao at sa tungkulin nito lalo na iyong nakakaapekto sa kilos.
(https://sikoloniyaatwika.wordpress.com/sinipi2018).

Ayon kay Enriquez (1994), ang Sikolohiyang Pilipino ay tumutukoy sa siyentipikong pag-aaral ng etnisidad,
lipunan, at kültura ng tao at ang gamit nito sa sikolohikal na pagsasanay ng katutubong karunungan na nag-ugat sa
etnikong pamana at kamalayan ng mga tao. Kanyang espisipikong sinabi na:

Ang sikolohiya ay tungkol sa damdami't kamalayang nararanasan, sa ulirat na tumutukoy sa

pakiramdam sa paligid; sa isip na tumutukoy sa ugali, kilos o asal; sa kalooban na tumutukoy din sa
damdamin, at sa kaluluwa na siyang daan upang mapag-aralan din ang tungkol sa budhi ng tao. (1974)

Ang Sikolohiyang Pilipino ay isang alternatibong paraan upang maipaliwag nang mabuti ang diwa, gawi, at
damdaming nanalantay sa ugat ng bawat Pilipino na taliwas o di-tugma sa iba pang sikolohiya sa Pilipinas.

Sinasabi sa pag-aaral nina Pe-Pua at Protacio-Marcelino (2000) na ang Sikolohiyang Pilipino ay nag-ugat sa
karanasan, kaisipan, at oryentasyon ng mga Pilipino, batay sa kabuuang gamit nito sa kanyang wika at kultura.
Nakabatay ito sa sa pag-aaral sa kasaysayan at sosyo-kultural na mga katotohanan, pag-unawa sa lokal na Wika,
pagkawala ng katangian natatangi sa mga Pilipino, at pagpapaliwanag sa mga ito sa pamamagitan ng mga mata ng
mga katutubong Pilipino. Ito ay nagbunga ng kaalamang kinabibilangang ng katutubong konsepto at metodo na sa
madaling salita ay nararapat at mahalaga para șa mga Pilipino.

Ang Sikołohiyang Pilipino ay pagtaliwas sa konbensyonal na paglalarawan sa mga Pilipino na gamit ang
Kanluraning oryentasyon. Sinasabi sa Sikolohiyang Pilipino na ang diwa at karanasan ng mga Pilipino ay nararapat na
tingnan o unawain batay sa perspektiba ng mga Pilipino at hindi ng Kanluraning perspektiba upang mailarawan ang
mga Pilipino nang wasto at makatotohanan. Di naglaon ay binigyan ni Enriquez (1985) ng depinisyon ang
Sikolohiyang Pilipino bilang “pag-aaral ng diwa” o psyche na nangangahulugan ng kayamanan ng ideya na tinutukoy
ng pilosopikal na konsepto ng “esensya” at ang buong saklaw ng mga sikolohikal na konsepto mula sa kabatiran sa
motibo at pag-uugali.
 Sa pagtalakay nina Pe-Pua at Protacio-Marcelino (2000) na ang hakbang tungo sa pag-unawa sa partikular na
kalikasan ng Sikolohiyang Pilipino ay hindi maituturing na anti-universal kung ang pangunahing layunin ay makapag-
ambag sa Sikolohikang Universal, na mapagtatagumpayan lamang kung ang bawat pangkat ng tao ay sapat ang
pagkaunawa sa kanilang mga sarili at mula sa kanilang sariling perspektiba.

Si Enriquez (1976) ay nagsagawa ng pananaliksik hinggil sa kultura at kasaysayan gamit na batayan ang
Sikolohiyang Pilipino sa halip na gumamit ng teoryang Kanluranin. Dito ay nakabuo siya ng depinisyon ng Sikolohiya
na isinasaalang-alang ang pag-aaral sa emosyon at karunungan batay sa karanasan (emotions and experienced
knowledge), ulirat o kabatiran sa sariling kapaligiran (awareness ot one’s surroundings), isip o impormasyon at pag-
unawa (information and understanding), nakasanayang gawin at pag-uugali (habits and behavior), at kaluluwa (soul)
na isang paraan upang matutunan ang konsensya ng tao.

Tatlong Anyo ng Sikolohiyang Pilipino (Enriquez, 1994)

Si Virgilio Enriquez ang siyang nagpakilala sa konsepto ng Sikolohiyang Pilipino. Ang kanyang
pinakamahalagang kontribusyon sa larangang ito ay ang pagbibigay ng liwanag kung ano ang Sikolohiyang Pilipino.
Binigyang-liwanag ni Enriquez ang pagkakaiba-iba ng konsepto ng mga sumusunod na anyo ng Sikolohiyang
Pilipino.
(1) Sikolohiya sa Pilipinas;
(2) Sikolohiya ng Pilipino; at
(3) Sikolohiyang Pilipino

Ang Sikolohiya sa Pilipinas ay kinasasangkutan ng lahat ng mga sanggunian katulad ng mga pag-aaral, libro,
at sikołohiyang makikita sa Pilipinas, ito man ay banyaga o maka-Pilipino.
Sa kabilang dako, ang Sikolohiya ng Pilipino naman ay patungkol sa lahat ng mga pananaliksik o pag-aaral at
mga konsepto sa sikolohiya na kinasasangkutan ng mga Pilipino.

Pinakahuli ang Sikolohiyang Pilipino na siyang bunga ng karanasan, kaisipan, at oryentasyon ng mga
Pilipino. Nangangahulugan ito na tanging mga Pilipino lamang ang may kakayahang makapagsulat hinggil dito.

Mga Konsepto ng Sikolohiyang Pilipino na may Kaugnayan sa Wika

Maraming paham sa akademya sa larangan ng Sikolohiya ang naniniwala na ang maraming konsepto sa
Sikolohiya ay nararapat na isalin sa wikang Filipino upang maging madali ang pagtalakay ditto. Narito ang ilân sa
mga konsepto ng sikolohiya na may kaugnayan sa pagsasalin at sa wika:

(1) Katutubong Konsepto;

(2) Pagtatakda ng Kahulugan;
(3) Pag-aandukha;
(4) Pagbibinyag:
(5) Paimbabaw na asimilasyon;
(6) Ligaw/ Banyaga
Tinutukoy ng katutubong konsepto ng Sikolohiyang Pilipino ang mga salitang taal o likas na ginagamit sa
Pilipinas. Hinalaw ang kahulugan ng mga salitang ito batay sa kultiura at kinaugalian ng mga Pilipino.

Sa kabilang dako, ang konsepto naman ng pagtatakda ng kahulugan ang bahagyang tumataliwas sa
konsepto ng katutubong konsepto. Sa pagtatakda ng kahulugan, ang salita na may kaugnayan sa Sikolohiyang Pilipino
ay maiuugnay sa taal na wikang Filipino bagamat ang kahulugan nito ay tinumbasan lamang ng banyagang kabuluhan.

Isa pang mahalagang konsepto ng Sikolohiyang Pilipino na may kaugnayan sa wika ay ang pag-aandukha o
ang pagkuha ng dayuhang salita at ang pagba-bago ng anyo nito hanggang sa ito ay magkaroon ng katuturan sa
Filipino. Batay sa depinisyong iniugnay sa pag-aandukha, maaaring gamiting halimbawa ang salitang "talented” sa
wikang Ingles na ang kahulugan ay taong nag-uumapaw sa katalinuhan sa maraming larangan katulad ng pagsasayaw,
pag-awit, pag-arte at marami pang iba. Ang "talented" ay dayuhang salita na karaniwang binabago ang anyo sa
Filipino bilang "talentado" bagamat pareho ng katuturan sa Ingles, kung minsan ay nagkakaroon ito ng negatibong
kabuluhan dahil sa sarkasmo. Pagkukuro. Kung babalikan ang depinisyon ng pag-aandukha, maaari bang sabilihin na
ang mga salitang ginagamit sa pormal na pagtalakay na binibigyan ng bagong anyo ng gay lingo katulad ng wala-
walay; kamusta-kamustasa at marami pang iba ay maihahanay sa konsepto ng pag-aandukha?

Ang pagbibinyag ay tumutukoy sa paglalagay ng mga dayuhan ng kanilang sariling pagpapakahulugan sa

salitang ginagamit ng mga Pilipino;

Karaniwan ding ginagamit ng mga Pilipino ang konsepto ng paimbabaw na asimilasyon sapagkat mahirap
na tumbasan ang sa Pilipinas ang wikang Ingles. Ang asimilasyon ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema
impluwensya ng mga katabing tunog nito. Kinabibilangan ito ng mga panlaping nagtatapos sa -ng katulad ng -sing na
maaaring maging sin o sim. Gayundin ang pang- na maaaring maging pan- pam dahil sa impluwensya ng kasunod na
katinig.

Ligaw/Banyaga na mga salita ang pinakahuling konsepto ng Sikolohiyang Pilipino. Ito ay mga salitang
banyaga na ginagamit sa Pilipinas sapagkat walang katumbas na maibibigay sapagkat hindi naging bahagi ng kultura.
Halimbawa ay ang paggamit ng "toothpaste" sa wikang ingles ay siya ring ginagamit sa wikang Filipino; ang "brief”
sa Ingles na ginagamit bilang pansaplot ay "brief" pa rin sa Filipino sapagkat hindi ito bahagi ng ating kultura kung
uungkatin ang ating kasaysayan.

Aralin 6: Pantawang Pananaw

Sa kabila ng iba't ibang uri ng suliraning kinahaharap ng mga Pilipino sa kanilang pang-araw-araw na
pamumuhay ay nagagawa ng mga itong panatilihin ang pagiging masayahin na pinatunayan ng ulat ng United Nations
(UN) na nagbibigay ng kompirmasyon na tumaas ang ranking ng Pilipinas sa World Happiness Report nito ngayong
2018. Naging pamantayan sa pagpili ng masayahing bansa ang mga sumusunod: maulad na ekonomiya, pagiging
malaya, suportang panlipunan, at pangangalaga sa kalusugan ng tao.

Ipinaliwanag ng isang sosyolohista na maraming Pilipino ang pinaniniwalaan na kanilang kakampi ang pag-
asa sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay, bukod pa ito sa katotohanan na talagang likas sa mga Pilipino ang
pagiging masayahin.

Ayon kay Bro. Clifford Sorita, sa panayam sa kanya ni Apples Jalandoni (2018) na higit sa kaligayahan ay
mayroong tatlong (f) na kayamanan ang lipunan: faith (pananalig); family (pamilya), at friends (mga kaibigan).

Kaugnay ng kaligayahan ay ang konteksto ng pantawang pananaw subalit upang magkaroon ng higit na
kabuluhan ang pagtalakay, higit na makabubuti kung bibigyan ng paghimay ang dalawang salitang bumubuo sa
kontekstong ito ang "pagtawa" at "pananaw”.

Ang pagtawa ay tumutukoy sa pisikal na manipestasyon ng kaligayahan ng isang tao. Sinasabi ng maraming
pag-aaral na ito raw ay isang mabuting medisina. Sa isang artikulo ni Di Salvo (2017), kanyang sinabi na ang pagtawa
ay nakahahawa sa kapaligiran. Ang epekto ng endorphin ang makapagpapaliwanag kung bakit ang pagtawa ay
nakahahawa. Ang pagpapalaganap ng endorphin sa pamamagitan ng pangkat ay nagsusulong sa kahalagahan ng
pagsasama at kaligtasan. Ang bawat utak sa yunit ng lipunan ay ang tagapaghatid ng mga nasabing nararamdaman na
nagtutulak sa nararamdamang kabutihan sa ibang utak sa pamamagitan ng pagtawa. Para itong domino na dahiłan
kung bakit kapag tumawa ang isa ay naiimpluwensyahan ang iba na tumawa kahit na hindi sila sigarado kung bakit
sila tumatawa.

Ang pagtawa ay mahalagang kakampi ng tao upang pagaanin at pasayahin anuman ang kanyang kalagayan o
antas sa buhay. Maituturing itong mekanismo ng damdamin na humahanap ng solusyon kung paanong matuturuan ang
tao na harapin ang anumang bagay sa paraang magaan at nakaaaliw.

Ang pagtawa ng tao ay may objek na pinanggalingan katulad ng mga kaganapang biglaan katulad ng
pagkatanggal na kasuotan, pagkadapa, ekspresyon ng mukha at marami pang iba. Ang paggamit ng imahinasyon ng
tao ay masasabi ring objek ng pagtawa lalo na sa paggamit ng mga sinasabing green jokes o toilet humor.
 Kung bubusisiin ang pagtawa ng bawat Pilipino at ang paghagalpak sa mga kakaibang bagay na nakikita sa
kapaligiran, masasabi na ang gawaing ito ay nakadugtong hindi lamang sa damdamin o emosyon kundi maging sa
kamalayang Pilipino.

Pananaw. Kinasasangkutan ng pag-iisip ng tao ang konsepto ng “pananaw” na kung saan ay kanyang
dinadalumat o binibigyan ng interpretasyon ang mga penomenang makabuluhan para sa kanya sapagkat totoong
nangyayari sa kapaligiran. Higit na matimbang ang pananaw kung ihahalintulad sa pagbibigay ng opinyon sa mga
bagay-bagay sapagkat pilit na sinusuri sa pananaw ang detalye ng mga pangyayari na may kaugnayan sa sariling
buhay, pakikipag-ugnayan sa iba, at sa sandaigdigan.

Mahalagang elemento ng pantawang pananaw ang midyum o daluyan nito katulad ng tanghalan, pahayagan,
radio, tetebisyon, at iba pang anyo ng midya. Kaugnay ng mga daluyang ito ang iba't ibang anyo na katulad ng drama,
bodabil, kwentong bayan, at mga impersonasyong kasama sa midya. Ang pagpapatawa ay binibigyang buhay ng mga
actor, mga tauhan o karakter na tinatawag na mga impersonator, komedyante, at pusong.

Ang konteksto ng pagtalakay ay nakatuon sa mga usaping panlipunan katulad ng kalagayan ng bansa sa
larangang sosyal at pulitikal. Ang pantawang pananaw ay isang uri ng pagbasang kritikal na hindi lamang nakatuon sa
intensvon na magpatawa kundi tingnan ang mga bagay sa mas malalim nitong konteksto- ang pagsiyasat sa kamalayan
ng bawat Juan dela Cruz. Ang pantawang pananaw din ay isang paraan upang subhektibong basagin ang katauhan,
kaligiran, katauan, at Kayusan ng lipunan bilang paksa ng mga pagpapatawa at pagtuligsa. Kinokontra nito ang
pagkilala sa kalakasan ng kapangyarihan bilang isang anyo ng kahinaan o maaari rin naman na kawalan ng
kapangyarihang taglay. Ang isa pang katangian ng pantawang pananaw ay ang pagkakaroon nito ng kasaysayan o
pinag-ugatan. Malaki ang papel na ginagampanan ng kasaysayarn upang masagot ang ating mga katanungan hinggil
sa kolonyalismo at komersyalismo. Intersubhektiho rin ang pananaw sapagkat nangangailangan ito ng ibang tao na
makikibahagi sa pagbibigay kritiko sa pamamagitan ng pantawang pananaw. lbig sabihin, kailangan ng patuloy na
pagbabasa ng manunood upang makapagbigay ng higit na makabuluhang kritikang panlipunan. Ang pantawang
pananaw din ay may katangiang intertekstwal at repleksibo na kung saan ay pinagtutuunan ng pansin ang
pamamaraan ng pagtugon sa mga tekstong nasa labas ng isinusulat katulad ng akdang pampanitikan, produkto ng
kulturang popular at iba pa. Dito ay nararapat na maging bukas ang ilang teksto para magamit sa pagpapakahulugan at
pagkatuto sa mensahe o simbolo sa alinmang diskurso. Ang pantawang pananaw ay hindi lamang isang genre o anyo
ng panitikan sa kadahilanang ito ay nakabukas bilang maraming anyo ng daluyan ng karanasan ng mga Piipino.

Sa bandang huli ang puntos ng ințertextualidad sa pagdulog ng pantawang pananaw ay masasabing paglulugar
at paglilinang sa ugnayan ng kapangyarihan karanasan, kaalaman, diwa, at katauhan upang isakontexto ang pakay ng
pag-aaral na ito.

Batayang Kaalaman sa Metodolohiya (Pagtitipon, Pagpoproseso at Pagsusuri ng Datos) sa Pananaliksik-

Panlipunan

Inilalarawan ng metodo ng pag-aaral ang akto ng mananaliksik sa pagsusuri ng mga suliranin ng pag-aaral at
ang mga dahilan sa paggamit ng tiyak na pamamaraan upang màtukoy, piliin, iproseso, at analisahin ang
impormasyon para sa pag-unawa sa suliranin. Dalawa ang pangunahing katanungan na tinutugunan sa metodo ng pag-
aaral at ang mga ito ay ang mga sumusunod (1) Paano kinolekta ang datos? ; (2) Paano ito inalisa? Ang pagsulat ng
metodo ay kailangang laging direkta, tiyak, at ginagamitan ng pandiwa na nasa pangnagdaang kapanahunan.

Dalawang Pangkat ng Metodo ng Pananaliksik

1. Ang pangkat ng empirical-analytical na nag-aaral sa agham panlipunan na katulad ng pag-aaral sa mga agham na
likas. Ang tipo ng pananaliksik na ito ay nakatuon sa kaalaman sa layunin, mga katanungan ng pananaliksik na
maaaring masagot ng oo o hindi, at ang operasyunal na kahulugan ng mga susukating baryabol. Ang pangkat na ito ay
gumagamit ng deduktibong pangangatwiran na may pagsasaalang-alang sa umiiral na teorya bilang pundasyon sa
pagbuo ng hinuha o palagay na kailangang suriin

2. Ang interpretatibong pangkat ng metodo ay nakatuon sa pag-unawa sa penomena gamit ang komprehensibo at
holistikong pamamaraan. Kasangkot sa pangkat na ito ang pag-alam sa mga kasagutan sa tanong na bakit, paano, at
anong pamamaraan ang ginagamit ng tao sa kanilang ginagawa upang matamo ang inaasahang kasagutan.
Nangangailangan ng masusing pag-aaral sa mga baryabol na kasama sapagkat nakatuon ang bahaging ito sa
subhektibong kaalaman.

Pagtalakay sa Bahagi ng Metodo

Nagsisimula sa muling paglalahad ng suliranin at mga palagay na nakapaloob sa pag-aaral ang dapat na
maging pambungad ng isang pag-aaral. Kasunod nito ang paglalahad ng metodo na gagamitin sa pangangalap,
pagusuri at pagpoproseso ng impormasyon nakapaloob sa kabuuan ng sangay na iyong pinag-aaralan, at ang tiyak na
disenyo na iyong pinili upang sagutin ang mga isyu ng pag-aaral. Kailangan ng matalinong paliwanag sa dahilan ng
pagpili ng metodong ginamit sa pag-aaral lalong higit kung ito ay malayo sa nakasanayang pamamaraan ng iyong
sangay. Nararapat na bigyan ng paliwanag kung paanong ang piniling metodo ay makatutulong sa paglutas sa mga
isyu na hindi pa nabibigyan ng solusyon sa ibang mga pag-aaral.

Iba Pang Paliwanag sa mga Bahagi ng Metodo

1. Mga salik sa pagkuha ng mga datos na sinuri para sa kwantitatibo at mga paksa at lokasyon ng paksa, kung
kwalitatibo;
2. Mga kagamitan at metodo na ginamit sa pagtukoy at pangungulekta ng impormasyon, at mga pamamaraan kung
paano tinukoy ang mahahalagang baryabol.
3. Mga pamamaraan kung paano ginamit ang datos at paano ito inanalisa;
4. Tiyak na kasangkapan o estratehiya ng pananaliksik na iyong ginamit sa pagsagot sa mga hinuha o palagay at mga
inilahad na katanungan kaugnay ng mga suliranin ng pag-aaral.
Bilang karagdagan, ang epektibong metodolohiya ay kailangang:

5. Ipaliwanag ang pangkalahatang metodo sa pagsukat sa mga suliranin ng pananaliksik. Mahalaga na malaman sa
bahaging ito kung ang mananaliksik ba ay gagamit ng kwantitatibo, kwalitatibo, kombinasyon, o iba pang uri na
makatutulong sa magandang resulta ng pag-aaral.

6. Ipaliwanag kung paano ang dulog ay umangkop sa pangkalahatang disenyo ng pag-aaral. Ang metodo na ginamit sa
pag-aaral ay kailangang magkaroon ng maliwanag na ugnayan sa pangkalahatang disenyo ng pag-aaral. Siguraduhin
na ang metodo ng pag-aaral ay makatutugon sa isyu o usapin ng pag-aaral

7. Ipaliwanag ang tiyak na metodo sa pangangalap ng datos. Mahalaga ang bahaging ito sapagkat ito ang isa sa mga
bahagi na makatutugon kung gaano mapagkakatiwalaan ang kalalabasan ng pag-aaral kung mali ang paraan ng
pangangalap ng datos, mataas ang tyansa na mali ang datos na makakalap na may epekto naman sa maling
interpretasyon sa pag-aaral. Ang mananaliksik ay maaaring gumamit ng sarbey, panayam talatanungan, obserbasyon,
o mga datos sa archive, kailangang maipaliwanag kung paano ito orihinal na ginawa, sino ang nangalap at kanino.
Mahalaga rin na ipaliwanag kung ano ang kahalagahan ng datos upang bigyan ng solusyon ang kasalukuyang
suliranin.

8. Ipaliwanag ang paraan na nais gamitin upang surin ang kalalabasan pag-aaral. Ang bahaging ito ay makatutulong
upang mailarawan ang plano upang makakuna ng tamang pagsusuri sa ugnayan, pattern, trend, distribusyon, at
posibleng salungatan ng mga datos. Dapat isaalang-alang ang paggamit ng alimman sa mga sumusunod: estadistikang
pagpapahalaga, teoretikal na perspektiba, at iba pa.

9. Ipaliwanag ang sanligan ng metodo na hindi maliwanag sa mga magbabasa. Madalas ang pagkakataon na ang mga
suliranin at metodo na ginagamit sa agham panlipunan ay nangangailangan ng higit na pagpaliwanag kung
ihahambing sa metodo ng pag-aaral na karaniwang ginagamit sa likas at pisikal na agham.

10. Proseso sa pagpili ng sampol. Mahalaga na isaalang-alang ang tamang bilang ng sampol upang kumatawan sa
kabuuan. Madali itong gawin kung ang pag-aaral ay kwantitatibo sapagkat idinidikta ng estadistika kung ano ang
katanggap-tanggap na bilang ng sampol para sa isang pag-aaral. Kung kwalitatibo naman ang pag-uusapan, mahalaga
na magbigay ng sapat na pamantayan (criteria) sa pagpii ng sampol bago simulan ang panayam at iba pang metodo
upang makasigurado na tanging ang tamang respondente lamang ang panggagalingan ng nararapat na datos ng pag-
aaral.
11. Potensyal na limitasyon. Mahalaga na maging tapat ang isang mananaliksik sa paglalahad ng mga potensyal na
limitasyon ng pag-aaral na maaaring makaapekto sa mga datos na makakalap. Kailangan na maipaliwang nang mabuti
ng mananaliksik ang kanyang desisyon na ipagpatuloy ang pag-aaral sa kabila ng kanyang pagtuklas sa limitasyon sa
simula pa lamang ng pag-aaral.

12. Kadalasan na may mga nagaganap na pagbabago sa plano kung ihahalintulad sa aktuwal na pagsasagawa ng
plano. Kung ito ay mangyayari, kailangan ng serye ng rebisyon upang umangkop ang papel sa aktwal na ginamit na
metodo sa pag-aaral.

13. Ang kwalitatibong pag-aaral ay nangangailangan ng higit na detalyadong paglalahad ng deskripsyon ng metodo
ng pag-aaral sapagkat ang mananaliksik ang pangunahing pinagkukunan ng datos. Ang proseso ng pangangalap ng
datos ay may malaking epekto sa maaaring kalabasan ng pag-aaral

14. Magbigay ng kumpletong detalye subalit may pagsasaalang-alang sa pagiging direkta nito. Maaaring maibigay ng
mananaliksik sa mga magbabasa ang mga kailangang impormasyon ng pag-aaral sa maiksi at simpleng pamamaraan.
Hindi kailangang maging mabulaklak at maligoy upang maipakita ang kahusayan ng papel.

15. Ipinagpapalagay na ang magbabasa ng pananaliksik ay may kaałaman sa pangunagung metodo ng pag-aaral kung
kaya hindi naman kailangan na isulat ang buong detalye ng espisipikong metodo ng pag-aaral. Ang pokus ng
talakayan ay kung ano ang ginamit na metodo at hindi ang mekanismo sa paggamit ng metodong ito.

16. Maging tapat sa paglalahad ng mga usaping kinaharap sa pangangalap ng datos upang maipakita sa mga
magbabasa ang katatagan ng metodo na iyong pinilit sa pag-aaral.

17. Mahalaga rin na maipakita sa bahaging ito ang mga kaugnay na literatura at pag-aaral na sumusuporta sa metodo
na iyong ginamit.

Talaan ng mga Metodolohiya sa Pananaliksik

Ang mga sumusunod na metodolohiya ng pag-aaral o pananaliksik ay maaring gamitin batay sa kaangkuoan nito sa
sangay (field) at mga pangangailangan(needs):
1. Sarbey ( Survey)
2. Pag-aaral ng Kaso ( Case Study)
3. Disenyong eksperimental (Experimental design)
4. Etnograpiya (Ethnograpghy)
5. Penomenolohiya (Phenomenology)
6. Kilos ( Action Research)
7. Grounded Theory
8. Naratibong Pagsusuri ( Narrative Analysis)
9. Pag-aanalisa ng Nilalaman ( Content Analysis)
10. Diskurso (Discourse Analysis)

Aralin 7: Sarbey (Survey)

Pagsasarbey (survey) ang pinakaraniwang pamamaraan ng pangangalap ng datos. lto ay isinasagawa sa
pamamagitan ng pagtatanong sa indibidwal (pasulat o sa pamamagitan ng panayam) hinggil sa isang partikular na
paksa o mga paksa at pagkatapos ay isasagawa ng mananaliksik ang paglalarawan sa mga naging tugon ng
respondente. Karaniwan na ginagamit ang metodo na ito upang sukatin ang isang konsepto, magnilay sa pag-uugali ng
mga tao, patunayan ang antas ng kasiyahan ng tao sa serbisyong ibinigay ng isang establisyimento, at marami pang
iba. Ang kalikasan ng sarbey ay kwantitatibo bagamat mayroon din itong kwalitatibong element sa ilang pagkakataon.

Halimbawa:

Kung minsan ay binibigyan ng pagkakataon ng mananaliksik ang kanyang mga respondente na magbigay ng
mas malayang kasagutan sa dulo ng sarbey.
 Gamit ang iskala sa ibaba, mangyaring ibigay ang antas ng inyong pagsasang-ayon sa mga sumusunod na
baryabol:

4-Napakataas; 3 - Mataas; 2- Mababa; 1 –Napakababa

1. Mapasusunod ng babae ang 4321

lahat dahil sa mahinahon nitong
dulog sa mga suliraning
kinahaharap ng bansa;
2. Ang nosyon na ang babae ang ilaw 4321
ng tahanan ay magagamit din sa
isang maayos na pamumnuno
sa pamahalaan.

Iba pang kasagutan:

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

Madalas ang pagkakataon na ang sarbey ay ginagamit sa mga sitwasyon na masyadong mataas ang
bilang o populasyon ng mga inaasahang sumagot sa talatanungan. May mga pagkakataon din na ang
geograpikong kalagayan ng mga respondente ay masyadong malayo ang agwat, dahilan upang hindi maging
madali ang tungkulin na makapangalap ng datos: Subalit gamit ang sampling technique ay matutugunan na ng
mananaliksik ang usaping ito sa pangangalap ng datos. Ang iba't ibang paraan sa pagkuha ng sampol ay
tatalakin sa ibang bahagi ng aklat na ito.
Sa kabilang dako, malaki ang maaaring maitulong ng teknolohiya upang tugunan ang ilang isyu o
usapin sa pangangalap ng datos kung pagiging praktikal ang pag-uusapan. Ang mga talatanungan ay maaaring
ipamahagi gamit ang social media, sa email at iba pa.
Dapat tandaan na malaki ang papel na ginagampanan ng sarbey sa kabuuan ng pag-aaral kung kayat
nararapat na pahalagahan ang balidasyon ng talatanungan na gagamitin. Magdudulot ng maling interpretasyon
at resulta ng pag-aaral ang datos na nakalap gamit ang talatanungan na hindi dumaan sa proseso ng
balidasyon.

Bilang paglilinaw, ang mananaliksik ang maaaring gumamit ng mga sumusumod na ng talatanungan:

1. Istandardisado (standardized questionnaire);

2. Sariling likha (self made questionnaire)

Istandardisadong talatanungun. Ito ay mga talatanungan na ginamit na sa mga mahahalagang pag-aaral na

maaaring gamitin sa kasalukuyang pag-aaral dahil na rin sa kanilang pagkakatulad sa maraming bagay. Upang higit na
maging maayos ang pag-aaral, mahalaga na makakuha ng pahintulot ang mananaliksik sa mga orihinal na
pinanggalingan ng istandardisadong talatanungan.
Sariling likha. Dahil sa pagiging sensitibo ng maaaring maging epekto ng pag-aaral sa mga mambabasa o
sasangguni dito, mahalaga na dumaan sa balidasyon ang sariling likhang talatanungan. Kailangan ito sapagkat
madalas ang pagkakataon na hindi nakikita ng isang mananaliksik ang mga pagkakamali ng kanyang pag-aaral. Ang
pagsasagawa ng balidasyon ay hindi tanda ng kahinaan ng isang pag-aaral bagkus ito ay tanda ng pagkakaroon ng
isang responsableng pananaliksik.

Mga Pangunahing Pamamaraan para sa Survey

Ang ilan sa mahahalagang anyo ng sarbey ay makikita sa pamamagitan ng alinman sa mga sumusunod na
anyo: talatanungan (questionnaire), panayam (interview), at rebyu ng isanagawang dokyumentasyon. Bilang mga
pangunahing pamamaraan ng mga pangangalap ng datos, ang pagsasagawa ng sarbey ay maaaring magbunga ng mga
sumusunod na kabutihan at kung minsan ay hindi kabutihan:
Ang pamamahagi ng talatanungan (questionnaire) ay isinasagawa upang makapangalap ng sapat na
impormasyon sa loob ng isang maiksing panahon. Sa pamamagitan nito, maaaring pangalagaan ng mananaliksik ang
identidad ng mga taong kasangkot sa sarbey (survey). Ang pamamahagi ng talatanungan (survey) ay mainam ding
gamitin kung ang pag-uusapan ay ang halaga ng salapi na dapat gugugulin sa pangangalap ng datos, ito ay kung
ihabambing sa iba pang pamamaraan sa pangangalap ng datos. Sa kabilang dako, ang paggamit ng talatanungan ay
may isyu o usapin sa larangan ng lalim ng datos na makakalap sa pananaliksik. Ang isyu o usaping ito ay nag-ugat sa
tinatawag sa ingles na "first choice selection".
Ang paggamit ng panayam o interview ay mahalaga rin na isaálang-alang sa pagsasagawa ng pananaliksik
upang masubaybayan ng mananaliksik ang emosyon at mga karanasan, at upang mapagtuunan nang mabuti ang mga
usapin o suliranin ng pag-aaral. Makatutulong ang pamamaraang ito ng pangangalap ng datos upang masubaybayan
ang buong proseso nito at makasigurado na makakalap ang espisipiko o tiyak na impormasyon na kailangan sa pag-
aaral. Sa kabilang dako, ang panayam o interview ay mayroon din namang negatibong dulot katulad ng higit na
mahabang panahon na kailangang gugulin upang maisakatuparan ito. Higit din na mataas ang halaga ng salapi na
kailangang ihanda ng mananaliksik sa paggamit ng pamamaraang ito sapagkat kaakibat nito ang gastusing may
kaugnayan sa komunikasyon, transportasyon, at token o aginaldo bilang tanda ng pasasalamat sa kinapanayam dahil
oras na kanyang inilaan para sa pakikipanayam.

Rebyu ng isinagawang dokyumentasyon. Ito ay ginagamit upang mapag-aralan ang usapin na nabuo sa 1oob
ng tiyak o espisipikong panahon. Maganda itong gamitin sapagkat mataas ang antas ng pagkakataon na makapangalap
ng komprehensibong impormasyon. Sa kabilang dako, hindi rin naman perpekto ang pamamaraang ito sapagkat
maaaring maging usapin ang access ng mananaliksik sa mga dokumento. Hindi rin pleksibo1 ang proseso ng
pananaliksik sa ganitong pamamaraan ng pangangalap ng datos

Aralin 8: Pag-aaral sa Kaso (Case Study)

Gamit ang pamamaraan na ito, ang isang mananaliksik ay nagkakaroon ng higit na malalim na pag-
aaral sa isang penomena na sakop ng kanyang imbestigasyon. Kwalitatibo ang kalikasan ng pag-aaral na ito na
karaniwang nakatuon sa tiyak o partikular na tao o mga penomena, bagamat may mga aklatna nagsasabi na ito ay
kwalitatibo at kwantitatibo. Nangangailangan ito ng malalim na pagtingin at pokus sa paksa ng pag-aaral.
Sa agham panlipunan (social sciences) at buhay na agham (life sciences), ang pag-aaral sa kaso (case study)
ay isang metodo na kinasasangkutan ng nmalapit (up-close), malalim (in-depth), at detalyadong pagsusuri sa paksa ng
pag-aaral (case), maging ng mga kaugnay na kondisyong kontekstwal.
Ang pag-aaral ng kaso ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng pormal na metodo ng pananaliksik. Kinikilala
ito ng maraming disiplina ng pag-aaral katulad ng sikolohiya, antropolohiya, sosyolohiya, agham pampulitika,
edukasyon, clinical na agham, social work, at marami pang iba.
Ang pag-aaral ng kaso sa pangangasiwa (management) ay karaniwang ginagamit upang bigyang ng
interpretasyon ang ugnayan o estratehiya upang makabuo ng pangkat ng mahuhusay na kasanayan (best practices) o
suriin ang mga panlabas na salik o impluwensya o ugnayang panloob (internal interactions) ng kumpanya na siyang
paksa ng pag-aaral.
Sinabi sa aklat nina Remler at Van Rayzin na ang kwalitatibong pananaliksik ay nag-ugat sa malalim na pag-
aaral ng mga kaso ng tao, pangkat o organisasyon. Ang ibig sabihin nito na ang karamihan sa mga kwalitatibong pag-
aaral ay tumutukoy sa pag-aaral ng mga kaso. Ang pag-aaral din ng mga kaso ay tipikal ding kinasasangkutan ng mga
malalaki, aggregate level case- katulad ng organisasyyon, kapitbahay, nasyon-estado- sa halip na pagtuon ng pansin sa
isang indibidwal. Subalit sa klinikal na pananaliksik, may mga kaso na ang pag-aaral ay nakatuon sa indibidwal na
pasyente na tiyak na kondisyon o karamdaman. Sa pagtukoy sa uri ng pamumuno o leadership studies, ang pag-aaral
sa kaso ng tiyak na pinuno ay karaniwan

Aralin 9: Disenyong eksperimental (experimental design).

Ang metodolohiyang ito ay karaniwang ginagamit sa paggawa ng eksperimernto sa agham ng Siyensya. Hindi
ito madalas gamitin sa mga pag-aaral sa kalakalan (business) at agham panlipunan (social sciences) dahil na rin sa
kahirapan na kontrolin ang mga baryabol na nakapaloob dito. Ang paggamit ng eksperimento sa kalakalan at siyensya
ay maaaring lumabag sa prinsipyo ng etika na nangangailangan ng pagsang-ayon ng paksa ng pag-aaral na sila ang
maging o object o paksa ng pag-aaral.
Sinabi sa https://explorable.com/experimental-research(2018) na ang disenyong eksperimental ay karaniwang
ginagamit sa mga agham sa siyensya gaya ng sosyolohiya at sikolohiya, physics, chemistry, biology, medisina, at iba
pa. ito ay tumutukoy sa kalipunan ng mga disenyo ng pananaliksik na gumagamit ng manipulasyon at kontroladong
pagsusulit upang higit na maunawaan pinanggalingang proseso. Karaniwan na ang isang baryabol ay minamanipula
upang matukoy ang kanilang epekto sa baryabol na di makapag-iisa (dependent variable).
Aralin 10: Kilos (Action Research)
Ginagamit ang ganitong uri ng pananaliksik upang sikapin na mapaunlad ang kalidad ng isang organisasyon o
samahan. Kinasasangkutan ito ng isang siklo o isang paikot na proseso ng pagpaplano, aksyon, kritikal na repleksyon,
at ebalwasyon. Ang kilos o action research ay maaaring maging epektibong dulog upang bigyan ng solusyon ang
suliranin ng isang organisasyon. Si Professor Kurt Lewin ang kinilalalang nagpaunlad ng pananaliksik na ito
noong 1940s Kinasasangkutan ito ng kwantitatibo o kwalitatibong pananaliksik o pareho.
Si Lewin ay gumamit ng pilipit na hakbang (spiral steps) na kung saan ang mga ito ay binubuo ng siklo ng
pagpaplano, aksyon, paghahanap ng mga datos o impormasyon hinggil sa resulta ng aksyon.

Si Stephen Corey (1953) ay may kaugnay na pagpapakahulugan sa aksyon na pananaliksik (action

research). Ayon sa kanya, ito raw ay angkop para sa mga nagnanais ng pagbabago sa kanilang organisasyon bilang
resulta ng pag-aaral na isinagawa ng isa o ng pangkat. Nararapat nilang gamitin ang kanilang imahinasyon at
kasiningan upang matukoy ang mga kasanayan na nangangailangan ng pagbabago upang harapin ang mga
pangangailangan at hamon ng makabagong pamumuhay, buong tapang na gamitin ang mga kasanayang ito na
makapagbibigay nang higit na maayos at sistematikong pangangalap ng ebidensya upang mapatunayan ang kanilang
kabuluhan.

Katangian ng Aksyon na Pananaliksik (Action Research)

Ang isang pag-aaral na katulad ng aksyon na pananaliksik (action research) ay dapat magtaglay ng mga sumusunod na
mahahalagang katangian:

1. Integridad ng pag-aaral;
2. Nagwawaring pag-usisa o reflective inquiry;
3. May siyentipikong pamamaraan;
4. Maliit na iskala ng pamamagitan;
5. Pagtuklas kung paano mabibigyarn ng solusyon ang suliranin sa loob ng organisasyon;
6. Ito ay pagtasa upang pag-unayin ang namamagitan sa teorya at praktika
7. Maisasagawa ito sa loob ng maiksing panahon lamang;
8. Ang mga respondente ng pag-aaral ay nasa kon trol ng mananaliksik

Mahalaga na maipakita sa isasagawang pag-aaral ang integridad nito sa pamamagitan ng pagiging maingat sa
metodo na gagamitin dito. Dapat magkaroon ng pamantayan sa pagbuo ng layunin, pagtukoy sa mga suliranin,
katangian ng mga respondente, estadistikang pagpapahalaga at marami pang iba.
Ang aksyong pananaliksik ay kinasasangkutan ng pagwawaring pag-uusisa (reflective inquiry) sa sarili
bilang mananaliksik at bilang paksa rin ng pag-aaral. Ito ay pag-usisa kung ikaw ba naging maayos na lider; kung ang
polisiya ba ay epektibo; kung mga mag-aaral ba ay natututo sa iyo gamit ang mga iba't ibang estratehiya sa pag-aaral,
at marami pang iba. Mahalaga rin na mabatid sa isang pag-aaral ang paggamit ng siyentipikong 1metodo ng pagtuklas
na kinasasangkutan ng pagtuklas sa penomena, pagbuo ng hinuha (hypothesis) hinggil sa penomena,
eksperimentasyon upang maipakita ang katotohanan at kamalian ng hinuha o hypothesis, at ng kongklusyon na Siyang
nagbibigay ng balidasyon o modipikasyon sa hinuha ohypothesis.
Ang aksyon na pananaliksik ay kinasasangkutan ng maliit na iskala ng pamamagitan sa mga gawi ng tao sa
loob ng organisasyon upang matugunan ang mga usapin ng mga namumuno at pagkakaroon ng masusing pagsusuri sa
epekto ng nasabing interbensyon. Halimbawa, kung nais nating magkaroon ng kahusayan sa paggamit ng wikang
Filipino sa isang organisasyon ay kailangan ng magkaroon ng polisiya o kaya ay estratehiya. Ang nasabing polisiya o
estratehiya ang siyang tinutukoy na interbensyon o pamamagitan at ito rin ang tatasahin (evaluation) kung ito ba ay
naging epektibo o hindi.
Ang pagtuklas kung paano mabibigyan ng solusyon ang suliranin sa loob ng organisasyon ay nakabatay
sa resulta o kalalabasan ng pag-aaral batay sa mga datos na makakalap.
Ang isang pag-aaral ay kailangang nakabatay sa isang teorya o paniniwala na mayroong isyu o usapin sa
katotohanan o sa aktwal na sitwasyon sa isang samahan o organisasyon na paksa ng pag-aaral. Ang isang mabuting
pag-aaral ay nararapat na magkaroon ng pagtasa upang mapag-uugnay ang namamagitan sa teorya at praktika.
Hindi katulad ng ibang pag-aaral, ang aksyon a pananaliksik (action research) ay maaaring maisagawa sa
loob ng napakaiksing panahon lamang dahil na rin sa tawag ng pangangailangan na mabigyan ng agarang solusyon
ang isang isyuo suliranin sap ag-aaral.
Mahalaga sa aksyon na pananaliksik na ang mananaliksik ay may kontrol sa kanyang mga respondente ng
pag-aaral. Hindi nangangailangan na humingi ng pahintulot na makapagsagawa ng pag-aaral sapagkat ang
mananaliksik ay may direktang kontrol sa kanila. Halimbawa: dalubguro at mag-aaral; nagmamay-ari at manggagawa.
Aralin 11: Pag aanalisa sa Nilalaman (Content Analysis)
Ang pag-aanalisa ng nilalaman ay isang uri ng ng pananaliksik na kung saan ang mananaliksik ay
nagsasagawa ng pagsususi sa content o nilalalaman ng isang konteksto. Maaari itong gamitin upang alamin ang dalas
ng paggamit (frequency) ng isang partikular na salita, parirala, konsepto o ideya sa isang teksto na paksa ng pag-aaral.
Maaari rin itong gamitin upang alamin ang pagpwesto ng elemento ng komunikasyon sa isang partikular na teksto.
Sinusuri rin sa ganitong uri ng pag-aaral ang kalakasan at kahinaan ng isang komunikasyon sa aspekto ng paraan ng
pagkasulat, mga kulay na ginamit, font, at iba pa. Kadalasan na ginagamit ang ganitong uri ng8 pag-aaral sa pagsusuri
ng akdang pampanitikan, laman ng talumpati, advertising o patalastas, at sa mga website Bagamat madalas itong
iniuugnay sa kwantitatibong pag-aaral, maaari rin itong gamitan ng kwalitatibo, o kombinasyon ng kwantitatibo at
kwalitatibong pag-aaral.

Aralin 12: Diskurso (Discourse Analysis)

Ang diskurso ay isang uri ng pag-aaral na kadalasang ginagamit sa pagtalakay sa mga usaping nangyayari sa
lipunan at sa mundo. Pinaninwalaan ni Foucault (1970,  1972) na ang diskursong pampubliko o panlipunan ay
maaaring hinulma ng makapangyarihang indibidwal o pangkat . Pinaniniwalaan din niya ang mga diskursong ito ay
may kapangyarihan na hubugin ang indibidwal at ang kanilang mga karanasan sa lipunan sa mundo. Ang mga
ganitong uri ng ganitong diskurso sa pananaw ni Foucult ay maaaring magmulat sa isang tiyak na katotohanan.

Pag-aanalisa ng Dokumeinto (Docuinentary Analysis).

Ang metodolohiyang ito ng pag-aaral ay angkop na gamitin sa mga mahahalagang datos na nakapaloob sa isang
pribado o pampublikong dokumento. Ang mga dokumentong ito ay maaari ring manggaling sa mga sumusunod: aklat,
mga papeles, pahatid kalatas, liham, tala (records), at iba pa.

Pag-aanalisang pangkasaysayan (Historical analysis). Ang pag-aaral na ito ay kinasasangkutan ng mga

pakikipagsapalaran at pagsusuTI ng kasaysayan ng ilang mga penomena. Madalas na ginagamit sa ganitong uri ng
pag-aaral ang mga pangunahing datos bagamat tinatanggap din sa ilang pagkakataon ang sekondaryang datos (***
magsagawa ng pananaliksik hinggil dito).
Semiotika (Semiotics).
Ang semiotika ay ang pag-aaral ng senyas, kanilang anyo, nilalaman, at ekspresyon. Ang ganitong uri ng pag-aaral ay
madalas gamitin sa pagsusuri ng media.

Dalawang anyo ng Diskurso

• 1. Pasulat - mas nakatuon ang atensyon ng nagsusulat sa kanyang kakayahang pangwika upang matiyak na
malinaw niyang maipapahayag sa kanyang isinulat ang kanyang mensahe dahil maaaring maging iba ang
pakaunawa ng tatanggap nito. Ngunit sa pagsulat, mayroon ding mga salik na dapat isaalang-alang tulad ng
anyo ng sulatin o format, uri ng papel at iba pa. Mahalagang wasto ang gramatika dahil ito ay nakasulat.
maaaring ikapahiya o di kaya ay maging ugat ng gulo.
• 2. Pananalita - mahalaga ang kakayahang pangwika sa pakikipag-usap ngunit minsan ay naaapektohan ang
kahulugan kung hindi bibigyang-pansin ang kalagayang sosyal habang nagaganap ang diskurso kung kaya’t
mahalaga rin ang kakayahang komunikatibo. Dapat na iangkop ang sasabihin sa panahon, sa lugar at maging
sa taong kausap upang makamit ang layunin.
•
Apat na paraan ng pagdidiskurso
• Pasasalaysay/Narativ - pangungusap na naglalahad ng isang katotohanang bagay. Dapat bigyan ng katuturan
ang sinasabi.
• Paglalahad/Ekspositori- ay isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong mabigyang-linaw ang isang
konsepto o kaisipan, bagay o paninindigan upang lubos na maunawaan ng nakikinig o bumabasa
• Pangngangatwiran/Argumentatib- may layuning manghikayat at magpapaniwala sa pamamagitan ng
makatwirang mga pananalita. Kailangan na maging masuri at naayon.
• Paglalarawan/Deskriptiv - isang anyo ng diskurso na nagpapahayag ng sapat na na detalye o katangian ng
isang tao, bagay, pook o damdamin upang ang isang mambabasa ay makalikha ng isang larawan na aayon sa
inilalarawan
 YUNIT V

MGA GAWAING PAMPAGKATUTO

Pangalan: __________________________________________ Kurso: _________________________

Petsa: ________________________________________ Iskor:________________________________

PAGSASANAY 1

Tasahin ang iyong sarili.

I. TAMA O MALI
Panuto: Isulat ang TAMA kung ang pahayag ay wasto at Mali kung hindi.

_____1. Ang nasyunalismo ay tumutukoy sa isang sistemang pampulitikal, panlipunan at pang-ekonomiya na

inilalarawan ng pagsusulong ng interes ng partikular na nasyon upang higit na makamtan ang layunin na makuha at
mapanatili ang kanyang sariling soberenya o sariling pamahalaan.

_____2. May tatlumpung paradigm upang maunawaan ang pinagmulan at batayan ng nasyunalismo.

_____3. Ang katalinuhan, pambansang awit at pambansang wika ay simbolong pambansa.

_____4. Nagmula o nag-ugat ang marxismo sa pilosopong German na sina Karl Marx at Friedrich Engels.

_____5. Ang Marxismo ay isang metodo ng sosyo-ekonomikong pagsusuri na kung saan ay tinitingan ang ugnayan ng
klase(class relations) at tunggaliang panlipunan (social conflict) gamit ang materyalistang interpretasyon ng pag-unlad
ng kasaysayan (materialist interpretation of historical development) at ginagamitan din ng diyalektikal na pananaw ng
transpormasyong panlipunan o social transformation.

_____6. Ang teoryang modernisasyon ang pinag-ugatan ng teoryang depedensya.

_____7. Ayon kay Salazar (1997), napapaloob ang kabuuan ng pantayong pananaw sa pagkakaugnay-ugnay ng mga
katangian, halagahin, kaalaman, karunungan, hangarin, kaugalian, pag-aasal, at karanasan ng isang kabuuang
pangkalinangan ---- kabuuang nababalot sa, at ipinapahayag sa pamamagitan ng isang wika.

_____8. May dalawang sangkap ang pantayong pananaw.

_____9. Ang sikolohiya o dalubisipan sa pangkalahatang pagkilala rito ay pag-aaral ng isip, diwa, at asal.

_____10. Ayon kay Enriquez (1994), ang Sikolohiyang Pilipino ay tumutukoy sa siyentipikong pag-aaral ng
etnisidad, lipunan, at kültura ng tao at ang gamit nito sa sikolohikal na pagsasanay ng katutubong karunungan na nag-
ugat sa etnikong pamana at kamalayan ng mga tao.

PAGSASANAY 2

II. PAGKILALA
Panuto: Kilalanin ang isinasaad ng pahayag.

_________________1. Alinsunod sa kasaysayan, ito ay isang modernong konsepto na ang-ugat mula pa

noong ikalabing walong daantaon ng idolohiya ng malapit na ugnayan ng tao sa knayang pamilya, lokal na
kinauukulan at sa lupang tinubuan (Kohn, 2018).
_________________2. Isang paradigmang komplikado na nakabatay sa perspektiba ng kasaysayan at
pinaliliwanag ang ang nasyunalismo ay isang dinamiko, ebolusyonaryong phenomena na kinasasangkutan
ng historikal na kahulugan sa pamamagitan ng subhetibong ugnayan ng nasyon sa kanyang pambansang
simbolo.
_________________3. Nag-ugat sa mga akda noong ikalabinsiyam na daantaon ng mga pilosopong
German na sina Karl Marx at Fredrich Engels.
_________________4. Metodong ginamit ng Marxism upang suriin at bigyan ng kritiko ang pag-unlad ng
kapitalismo at ang papel na ginampanan ng pinagdaraanan ng bawat klase sa Sistema ng pagbabagong pang-
ekonomiya.
_________________5. Ang mga makapangyarihan o mga nagmamay-ari ng produksyon at kumukuha ng
kanilang yaman sa pamamagitan ng apropriyasyon o paglalaan ng mga kita buhat sa proletatriat.
_________________6. Pinaniniwalaan ng teoryang ito na ang yaman ng estado ay nagmula sa silid ng
mahihirap ng kapalit ng pag-unlad ay ang paghihirap ng isa.
_________________7. Isang konsepto na nangangauhugang “mula sa amin-para sa amin”.
_________________8. Pinahahalagahan ng dulog na ito ang pamamaraan kung paano nag-iisip ang tao o
lipunan.
_________________9. Ang metodolohiyang ito ay karaniwang ginagamit sa paggawa ng eksperimento sa
agham ng Siyensya.
_________________10. Isang uri ng pag-aaral na kadalasang ginagamit sa pagtalakay sa mga usaping
nangyayari sa lipunan at sa mundo.
_________________11. Sinasabing ang perspektibang ito na ang nasyunalismo ay isang likas na
phenomena na kinkaharap ng bawat nasyon.
_________________12. Ang pakikibaka ng Tanggol Wika laban sa pagsira ng wikang Filipino ay maaaring
binabalutan ng konseptong ____.
_________________13. Tumutukoy sa siyentipikong pag-aaral ng etnisidad, lipunan, at kultura ng tao at
ang gamit nito sa sikolohikal na pagsasanay ng katutubong karunungan n anag-ugat sa wtnikong pamana at
kamalayan ng tao.
_________________14. Kinasasangkutan ng mga sanggunian katulad ng mga pag-aaral, libro, ito man ay
banyaga o maka-Pilipino.
_________________15. Patungkol sa lahat ng mga pananaliksik o pag-aaral at mga konsepto sa sikolohiya
na kinasasangkutan ng mga Pilipino.
_________________16. Bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyon ng mga Pilipino. Nangangahulugan
ito na tanging mga Pilipino lamang ang may kakayahang makapagsulat hinggil dito.
_________________17. Ginagamit ang ganitong uri ng pananaliksik upang sukatin na mapaunlad ang
kalidad ng isang organisayon o samahan.
_________________18. Ang metodolohiyang ito ay angkop gamitin sa mga mahahalagang datos na
nakapaloob sa isang pribado o pampublikong dokumento at maaaring manggaling sa mga sumusunod: aklat,
mga papeles, pahatid kalatas, liham, tala, atbp.
_________________19. Ang pag-aaral na ito ay kinasasangkutan ng mga pakikipagsapalaran at pagsusuri
ng kasaysayan ng ilang mga penomena.
_________________20. Isang anyo ng diskurso na nagpapahayag ng sapat na detalye o katangian ng isang
bagay, pook, o damdamin upang ang isang mambabasa ay makalikha ng isang larawan na aayon sa
inilalarawan.

PAGSASANAY 3

III. PAGPIPILIAN

Panuto: Isulat sa patlang kasunod ng bawat bilang ang titik ng tamang sagot.

_____1. Ito ay isang uri ng pananaliksik na kung saaan ang mananaliksik ay nagsasagawa ng pagsusuri sa nilalaman
ng isang konteksto upang matukoy ang dalas ng paggamit sa partikular na salita, parirala, konsepto, o ideya sa isang
teksto.
A. Diskurso
B. Pag-aanalisa ng nilalaman
C. Kontekstwalisasyon
D. Kilos pananaliksik

_____2. Tumutukoy ito sa isang sistemang pulitikal, panlipunan, at pang ekonomiya na inilarawan ng pagsusulong sa
interes ng partikular na nasyon upang higit na makamtan ang layunin na makuha at mapanatili ang kanyang sariling
soberanya o sariling pamahalaan.
A. Pantayong pananaw
B. Pantawang pananaw
C. Nasyunalismo
D. Marxismo

_____3. Ito ay ikatlong paradigma ng nasyunalismo na nagmumungkahi na ang nasyunalismo ay dapat tingnan bilang
pinakabagong ponemang panlipunan na nangangailangan ng istrukturang sosyo-ekonomiko ng makabagong lipunan.
A. Marxismo
B. Post-modernismo
C. Modernismo
D. Etimolohiya

_____4. Ito ang pinakakaraniwang pamamaraan ng pangangalap ng datos.

A. Talatanungan
B. Sarbey
C. Panayam
D. FGD

_____5. Ito ay tumutukoy sa pisikal na manipestasyon ng kaligayahan ng isang tao.

A. Pantawang pananaw
B. Pantayong pananaw
C. Pagtawa
D. Diskurso

_____6. Ito ay siyentipikong pag-aaral ng kamalayan ng tao at sa tungkulin nito lalo na iyong nakakaapekto sa kilos.
A. Sikolohiya
B. Sosyolohiya
C. Antropolohiya
D. Pilosopiya

_____7. Isang katangian ng aksyon na pananaliksik ay _____.

A. May sistematikong pagtuklas
B. May siyentipikong pamamaraan
C. Integridad ng pag-aaral
D. Ang respondente ng pag-aaral ay nasa kontrol ng mananaliksik.

_____8. Ayon sa kanya, ang action research ay angkop sa mga nagnanais ng pagbabago sa kanilang organisasyon
bilang resultang pag-aaral na isinasagawa ng isang pangkat.
A. Lewin
B. Stephen Corey
C. Remlen at Vaz Rayzin

_____9. Ito ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng pormal na metodo ng pananaliksik. Kinikilala ito ng maraming
disiplina ng pag-aaral katulad ng sikolohiya, antropolohiya, sosyolohiya, agham pampulitika, edukasyon, clinical na
agham, social work, at marami pang iba.
A. Pag-aaral ng Kaso
B. Etnograpiya
C. Disenyong Eksperimental

_____10. Nakatuon sa mga usaping panlipunan katulad ng kalagayan ng bansa sa larangang sosyal at pulitikal.
A. Konteksto
B. Intersubhektibo
C. Pananaw
D. Ideya

Summary

Yunit 4 Yunit 5
Pagsasanay 1 ____/10 Pagsasanay 1 ____/10
Pagsasanay 2 ____/5 Pagsasanay 2 ____/20
________ Pagsasanay 3 ____10
____/15 _______
_____/40

AWTPUT SA GE 110 FILIPINO SA IBA’T IBANG DISIPLINA

PANUTO: Para sa inyong magiging awtput, Humanap ng kapareha, Gumawa ng isang pag-aaral ukol sa iba’t ibang
larangan o disiplina. ( e.g. sa larangan ng politika, kalusugan, edukasyon, teknolohiya, media, at iba pa. Pumili lamang
ng isa na popukusan ng pananaliksik). Ang mga impormasyon o datos na nakalap ay maaring mula sa pinanood sa
telebisyon, napakinggan sa radyo, sa isang seminar at nabasa sa mga dyaryo, magasin at iba pang sulatin. Maari ring
mula sa internet (halimbawa sa site ng DOH- para sa datos ng mga active cases sa bawat araw. ) (Maaring rin kunan
ng ideya ang mga uri ng pagbabasa at uri ng Batis ).

Sa paggawa ng pag-aaral at pananaliksik sundan ang mga sumusunod:

1. Kunin ang lahat ng impormasyon na maari mong magamit. Halimbawa, ang panahon at lugar, ang mga taong
nakapanayam o yung mga uri ng batis , ang datos ( gaya ng bilang ng mga tinamaan ng covid-19, bilang o datos ng
mga nagsipag-aral, no. of enrollees sa pampubliko at pribadong paaralan, poll o survey).
2. Matapos makuha ang lahat ng impormasyon na kakailanganin sa paggawa ng pag-aaral o pananaliksik ngayon ,
maari mong madagdagan ang pagpapatibay ng iyong ginagawang pananaliksik sa pamamagitan ng paglalagay ng mga
kaugnay na pag-aaral o literatura.

Maari mo na ngayong simulan ang iyong pag-aaral o pananaliksik.

Pamagat ng Pag-aaral : __________________________________________________

------ ( Gumawa ng sariling pamagat)
Layunin ng Pag-aaral: _____________________________________________________
----- ( Ano ang nais mong mabatid sa gagawin mong pag-aaral? Ano ang nais mong matamo?
Sanligan ng Pag-aaral: ___________________________________________________
-----( Ibigay ang kabuuang pananaw at pagpapaliwanag sa pagpili ng paksa, Ano ang kahalagahan nito? Bakit
ito ang napili mong pananaliksik at pag-aaral? )
Mga Kaugnay na Pag-aaral: _____________________________________________
Metodolohiya:_________________________________________________________
----- ( Ilatag ang mga nakuhang impormasyon sa ginawang pangangalap ng datos at pagsusuri ng Datos,
maaring gamitan ng table o pigura, dito na rin papasok na kung meron kayong ilalagay na mga larawan. )
Sanggunian:______________________________________________________
---- (Ilagay lahat ng sanggunian na ginamit)

PANUNTUNAN SA PAGMAMARKA

Pamagat/ Tesis Title--------------------20%

Nilalaman----------------------------------40%
Organisasyon ng mga Ideya----------20%
Mekaniks/ Gramatika ----------------20%
100%

Deadline ng mga Pagsasanay, Ulat at Awtput - June 14-18, 2021