KOMUNIKASYON AT

PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG
PILIPINO
EBOLUSYON
NG WIKA
SAAN NGA BA
NAGMULA ANG
WIKA?
 TEORYA SA
PINAGMULAN
NG WIKA
 BIBLIKAL
Genesis 11:1-9 (Tore ng Babel)
-May iisang wika
-Kapatagan ng Sinar
-Pagtatayo ng moog
 BOW-WOW
Mga tunog na mula sa kalikasan
-Langitngit ng kawayan
-Lagaslas ng tubig
-Pagdagundong ng kulog
-Ihip ng Hangin
 DINGDONG
Mga tunog na mula sa paligid
-Tiktak ng relo
-Busina ng sasakyan
-Kalembang ng kampana
-Pagkiriring ng telepono
 POOH-POOH
Tao ang gumagawa ng tunog dahil sa
matinding damdamin
-Halakhakan ng mga bata
-Pagsigaw ng taong galit
 YO-HE-HO
Ang tunog ay nagmula sa pisikal na
lakas
-Pagbubuhat ng mabigat na bagay
-Pagsagwan ng mga kalahok sa
“Dragon Boat”
 YUM-YUM
Ang tunog ay mula sa galaw ng
katawan na may tunog. (
Stimulus-Response)
-Pagpalakpak ng kamay
-Pssst!
-Pagdighay ng taong busog
-Pagkalam ng tiyan ng taong gutom
 TATA
Mula sa salitang Frances na
ngangahulugang ‘paalam’
-Pagtaas at pagbaba ng dila
 SING-SONG
Iminungkahi ng linggwistang si
Jeperson na ang wika ay nagmula sa
paglalaro, pagtawa, pagbulong sa
sarili, panliligaw at iba pang mga
bulalas-emosyunal. Iminungkahi pa
niya na ang mga unang salita ay
sadyang mahahaba at musikal.
COO-COO AT BABBLE
LUCKY
Mula sa tunog ng sanggol na walang
kahulugan.
-Babbling
-Cooing
 HOCUS POCUS
Maaaring ang pinanggalingan ng wika
ay tulad ng pinanggalingan ng mga
mahikal o relihiyosong aspeto ng
pamumuhay ng ating mga ninuno.
 EUREKA!
Sadyang inimbento ang wika ayon sa
teoryang ito. Maaari daw na ang ating
mga ninuno ay may ideya ng pagtatakd
a ng mga arbitraryong tunog upang
ipakahulugan sa mga tiyak na bagay.
Nang ang mga ideyang iyon ay nalikha,
mabilis na iyong kumalat sa iba pang
tao at naging kalakaran sa
pagpapangalan ng mga bagay-bagay
(Boeree, 2003)
 LA-LA
Mga pwersang may kinalaman sa roma
nsa. Ang salik na nagtutulak sa tao upa
ng magsalita.
TA-RA-RA-BOOM-DE-AY
Likas sa mga sinaunang tao ang mga
ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos
lahat ng gawain tulad ng pakikidigma,
pagtatanim, pag-aani, pangingisda,
pagkakasal, pagpaparusa sa nagkasala,
panggagamot, maging sa paliligo at
pagluluto. Kaakibat ng mga ritwal na
iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw at
incantation o mga bulong.
 MAMA
Ayon sa teoryang ito, nagmula ang
wika sa mga pinakamadadaling pantig
ng pinakamahahalagang bagay.
Pansinin nga naman ang mga bata. Sa
una’ y hindi niya masasabi ang salitang
mother ngunit dahil ang unang pantig
ng nasabing salita ang
pinakamahalaga diumano, una niyang
nasasabi ang mama bilang panumbas
sa salitang mother.
 MUESTRA
Magkaugnay ang pagsasalita at
pagmumuestra o galaw habang
nagasalita. Kinokontrol ng utak ang
pagkilos.
 NAVYA-NYAYA
Mula sa bansang India na sinasabing
walang pasulat na komunikasyon kung
walang pasalitang komunikasyon
 PAKIKISALAMUHA,
HEY YOU, AT KONTAK
Batay sa teoryang ito, sinasabi na ang
wika ay nagmula sa pangangailangan
ng mga tao na makipag-usap o
makipag-ugnayan sa iba.
 MUSIKA
Ang sinaunang wika ay may melodiya
at tono ngunit walang kakayahang
makipagtalastasan sapagkat may
kakulangan sa mga detalye ang
sinaunang wika.
KASAYSAYAN
NG WIKANG
PAMBANSA
Panahon ng Katutubo
Alibata – “Alif-ba-ta” (Arabic)

Baybayin – “Baybay” (17 titik)

(Kawi: Java, Bali, Sumatra)
Laguna Copperplate Inscription
(Javanese, old Malay, old Tagalog)
Panahon ng Katutubo
Sukatan ng Edukasyon:
Karanasan ng Tao

Pangunahing Wika: Tagalog,

Ilokano, Pangasinense, Kapampangan,
Waray, Bikolano, Cebuano, Hiligaynon
Panahon ng Kastila
Pangkat Etniko

Wikang Kastila (333): Ilustrado at

edukadong mamamayan

Wikang Katutubo bilang panturo

Panahon ng Kastila
Gob. Tello (Mayo 25, 1596) – Kristiyanismo
(Prayle: Katutubo, Indio: Kastila)

Carlos IV (1792): Wikang Kastila

(panturo: katutubo at indio)

Saligang Batas ng Biak-na-Bato

(1897): Tagalog (opisyal na wika)
Panahon ng Amerikano
Ingles bilang instrumento ng pananakop
(Mapagkandiling Asimilasyon)

Wika at Edukasyon

Batas 74 ng Philippine Commission

(1901) – Ingles bilang panturo
Panahon ng Amerikano

Thomasites

Panukalang Batas 577 (Public

Instruction) – Wikang Katutubo sa
pagtuturo ng primary
(Taóng Pampaaralan 1932-1933)
Panahon ng Komonwelt
Saligang Batas ng 1935, Art.
IX, Sek. 3: pagbuo sa isang
wikang pambansa

Saligang Batas ng 1935:

Kastila at Ingles (opisyal)
Panahon ng Komonwelt
Nob. 13, 1936 – Batas Komonwelt
Blg. 184 (SWP)

Enero 12, 1937 – susog ng Batas

Komonwelt Blg. 333 (kapulungan)

Nob. 9, 1937 – Resolusyon ng SWP:

TAGALOG (Sanligan)
Panahon ng Komonwelt
Panahon ng Komonwelt
Dis. 30, 1937 – Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134
(Tagalog ang batayan)

Abril 1, 1940 – Kautusang

Tagapagpaganap Blg. 263
(Diksyunaryong Tagalog-Ingles at Balarila)
Panahon ng Komonwelt

Jorge Bocobo (Kalihim ng Pagtuturong Pambayan) –

Hunyo 19, 1940 (WP sa paaralan)

Sirkular Blg. 26 (Celedonio Salvador, Direktor ng

Edukasyon) – Ituro ng WP sa ikalawa at

ikaapat na antas sa hayskul
Panahon ng Komonwelt

Bulitin Blg. 26 – Isang Pitak sa WP

(Pahayagang Pampaaralan)

Hunyo 7, 1940 – Batas Komonwelt Blg.

570 (WP bilang opisyal na wika ng
Pilipinas simula Hulyo 4, 1946)
Panahon ng Hapon
Ordinansa Militar Blg. 13
(1942) – Tagalog at Nihonggo
(Opisyal na wika ng Pilipinas)

Gintong Panahon ng Panitikan

Panahon ng Republika
Marso 26, 1954 –
Proklasmasyon Blg. 12
(Linggo ng Wika: Marso 29-Abril 4)

Abril 2, 1788 (Abril: Buwan ng

Panitikan)
Panahon ng Republika
Setyembre 23, 1955 –
Proklasmasyon Blg. 186/187
(Linggo ng Wika: Agosto 13-19)

Agosto 19, 1878 (Agosto:

Buwan ng Wika)
Panahon ng Republika
Pebrero 1956 – rebisyon ng
Panatang Makabayan (Paaralan)

Peb. 1956 – Sirkular Blg. 21

(Gregorio Hernandez Jr., Direktor ng Paaralang Bayan):

Pambansang Awit
Panahon ng Republika
Agosto 13, 1959 – Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 (Pilipino)
(Jose R. Romero: Pagpapadalisay at Pagpupuro)

Nob. 1962 – Kautusang

Pangkagawaran Blg. 24
(Pilipino: Sertipiko at Diploma)
Panahon ng Republika
Okt. 24, 1967 – Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 96
(Pilipino: Tanggapan at Opisina ng Pamahalaan)

Mar. 27, 1968 – Memorandum

Sirkular Blg. 96 (Rafael Salas)
(Pilipino: letterhead ng pamahalaan)
Panahon ng Republika
Agosto 5, 1968 – Memorandum
Sirkular Blg. 199 (Rafael R. Salas)
(Pinuno at Empleyado: Seminar)

Agosto 6, 1968 – Kautusang

Tagapagpaganap Blg. 187
(Pilipino sa lahat ng komunikasyon at transaksyon ng
pamahalaan)
Panahon ng Republika
Agosto 7, 1969 – Memo Sirkular
Blg. 227 (277) (Ernesto Maceda):
Seminar ng SWP (Exec. Order 187)

Agosto 17, 1970 – Memo Sirkular

Blg. 384 (Alejandro Melchor)
(Pilipino: Komunikasyon sa mga Korporasyon)
Panahon ng Republika
Bago o Pagkatapos ng Peb 25,
1970 – Resolusyon Blg. 70 ng
Pambansang Lupon sa Edukasyon
(WP: Panturo sa Elementarya)

Mar. 16, 1971 – Kautusan Blg. 304

(Pang. Marcos): Pagsasarili ng SWP
Panahon ng Republika
Hulyo 29, 1971 – Memorandum
Sirkular Blg. 488 (Linggo ng Wika
sa Tanggapan ng Pamahalaan)

Dis. 1, 1972 – Kautusang Panlahat

Blg. 17 (Pang. Marcos)
(Isalin ng Saligang Batas sa Pilipino at Ingles,
Enero 15, 1973)
Panahon ng Republika
Mayo 1973 – Vicente Abad Santos
(Kasabay ng Bagong Saligang Batas, ang
Pilipino ay asignatura at wikang panturo)

1973 – Resolusyon Blg. 73-7 ng

Pambansang Lupon ng
Edukasyon (Bilingguwalismo)
Panahon ng Republika
Hunyo 19, 1974 – Kautusang
Pangkagawaran Blg. 25
(Juan L. Manuel)
Patakarang Edukasyong Bilingguwal

Hulyo 21, 1978 – Kautusang

Pangministri Blg. 22 (JLM) (6 na yunit sa

Kolehiyo, 12 yunit sa kursong pang-edukasyon) (80-81, 82-83)

Panahon ng Republika
Kautusang Tagapagpaganap Blg.
117 (Pang. Aquino) (Linangan ng
mga Wika sa Pilipinas)

Saligang Batas ng 1987, Art. XIV,

Sek. 6
Panahon ng Republika
Marso 12, 1987 – Order
Pangkagawaran Blg. 22 (Filipino)
Lourdes Quisumbing

Kautusang Pangkagawaran Blg.

81 – Bagong Alpabeto at
Patnubay sa Pagbabaybay
Panahon ng Republika
Agosto 25, 1988 – Kautusang
Tagaganap Blg. 335 (Filipino:
Transaksyon ng Pamahalaan)

Marso 19, 1990 – Kautusang

Pangkagawaran Blg. 21 (Isidro
Carino) Katapatan sa Filipino
Panahon ng Republika
1996 – CHED Memo Order Blg.
59 (9 na yunit sa Filipino)
(Fil 1: Sining ng Pakikipagtalastasan, Fil 2: Pagbasa at
Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina, Fil 3: Retorika)

Agosto 14, 1991 – Batas Republika Blg.

7104 (Komisyon sa Wikang Filipino)
(11 Komisyuner: 2 Full Time, 8 Part Time, 1 Tagapangulo)
Panahon ng Republika
Hulyo 1, 1997 – Proklamasyon
Blg. 1041 (Buwan ng Wikang
Pambansa)

2001 – Rebisyon sa Ortograpiyang

Filipino at Patnubay sa Ispeling
Panahon ng Republika
2006 – Kautusang Pangkagawaran
Blg. 42 (Sinuspinde ang
Ortograpiyang Filipino 2001)

Oktubre 7, 2009 – Kautusang

Pangkagawaran Blg. 104 (Gabay sa
Ortograpiyang Filipino 2009)
Panahon ng Republika
Disyembre 7, 2010 – Tiyak na ang
Ortograpiyang Filipino 2009
Agosto 14, 2013 – Kautusang
Pangkagawaran Blg. 34
(Ortograpiyang Pambansa)

Hulyo 30, 2013 – Tiyak na ang

Ortograpiyang Pambansa
 Ang Alpabetong Filipino
1940 Ang Alpabetong Tagalog
(Balarila ng Wikang Pambansa)
(ABaKaDa = 20) Lope K. Santos
AEIOU
B K D G H L M N NG P R S T W Y
Oktubre 4, 1971 Modernong Alpabeto (31)
AEIOU
B K D G H L M N NG P R S T W Y
C, CH, F, J, LL, Ñ, Q, RR, V, X, Z
 Ang Alpabetong Filipino

1987 Alpabeto (28)

ABCDEFGHIJKLMNÑN
GOPQRSTUVWXYZ

Fonemik – F J V Z
Redandant – C Ñ Q X
*Ang mga letrang gamit sa pagbabaybay sa pangngalang
pantangi at mga salitang katutubo
 Unang Pinuno ng SWP
JAIME C. DE VEYRA

CECILIO LOPEZ

Tagapangulo (Samar-Leyte)
Kalihim at Pinunong Tagapagpaganap
(Tagalog)
Unang Kagawad ng SWP

FELIX B. SALAS RODRIGUEZ

(Hiligaynon)

SANTIAGO FONACIER
(Ilokano)

CASIMIRO F. PERFECTO
(Bikolano)
Unang Kagawad ng SWP

FILEMON SOTTO
(Cebuano)
-hindi tinanggap ang pagkahirang

ISIDRO ABAD
-ipinalit kay Filemon Sotto
Unang Kagawad ng SWP

HADJI BUTU (Muslim)

- pinalitan dahil sa pagkakasakit

LOPE K. SANTOS
(Tagalog)
-pumalit kay Hadji Butu

IÑIGO ED REGALADO
-humalinhin kay Lope K. Santos
nang umalis ito
 Mga Direktor

Jaime C. De Veyra
1937-1941
Pagpili ng WP

Lope K. Santos
1941-1946
Paggamit ng WP
 Mga Direktor

Julian Cruz Balmaceda

1947-1948
Diksiyonaryong Tagalog

Cirio H. Panganiban
1948-1954
Talasalitaan at Lupon ng
SWP
 Mga Direktor

Cecilio Lopez
1954-1955
Lingguwistika

Jose Villa Panganiban

1946-1947
1955-1970
Pilipino batay sa Tagalog
English-Tagalog Diksiyonaryo,
Diploma, Pasaporte, atbp.
 Mga Direktor

Ponciano B. P. Pineda
1970-1999
Bilingguwal

Nita P. Buenaobra
1999-2006
Traylingguwal
 Mga Direktor

Ricardo Ma.
Duran Nolasco
2006-2008
Multilingguwal

Jose Laderas Santos

2008-2013
Preserbasyon sa Filipino at
iba pang wika sa Pilipinas
Mga Direktor

Virgilio S. Almario
2013-2020
Pananliksik, Ortograpiya,
“Filipinas”
Mga Direktor

Dr. Arthur P. Casanova

2020-2027
Diksiyonaryo ng Wikang
Filipino, Pagtanggal sa
Paggamit ng Filipinas,
Pagsusulong sa Paggamit
ng “Pilipino” bilang
pantukoy sa tao
MAGANDANG
ARAW!