A N I IM ALTU UDHA!

KITAABA KUUSAA W ALALOO

SEENESSAA DARAJJEE HUNDEETIIN

SALAALEE,OROM IYAA

BARA2021G.
C
ANII
MALTUUDHA:
kit
aabnikunqabi
yyeewwansonawal
alooadda,
addaakanofkeessat
ti
hammat
uudha.

Qabiyyeewwanwalal
ookitaabakanaas: t
a'i
iwwani
if
,bu'
aabahii
i
malaj ir
eenyail
manamaakeessat tinamamuudat anir
ratti
fuul
lef
fachuunmatadureeadda, addaanbifabohaarti
ifisammuu
namaat t
itol
uunbeekumsaj abduukannamaafqooddudha.

Fakkeenyaa
:Aadaa,Seenaa,
Safuu,
Jaal
ala,
Eenyummaa,Muudannoo
j
ireenyaa,
Gadda,Gammachuu,Sabboonummaa
akkasumas,quuqqaafik.
k.fwaanhedduukanofkeessat
tikan
hammat tuudha.

Mat adur
eenbar r
uukanaaqabiyyeesonawalaloobar
ruukanaa
keessaatokkokant a'
ematadur
eeANII MALTUUDHA. j
edhui r
raa
kanmoggaaf amey oota'
u,I
maltuunimalaisheekeessat
tiSeenaa
galaagodhattee,
Dhugaagal
magodhat t
ee,golahundaseentee
,Seenaasaaqxeesoqxeeisinbi
raanbaateert
i.
Anaadhufu
j
edhaanii
!
 @ SEENESSAA DARAJJEEHUNDEE,
2021

Mi
rgibar
reessi
chaaGadaant
ikf
amaadha!

Maddawabbeef
fachuundhi
mmasabaafi
tt
ifay
yadamuun

nidanda'
ama.

Teessoon:
-

E-mai
l;Sena1448@gmai
l.
com

Lakk.
Bil
bil
aa:
-09-24330014

09-73866753
 GALATA

Hundadur aUumaakoosammuuquuqqaaf ,
roor
rooji
bbu,sammuuwaani
tt
imul
'
ateof
keessaabaaseesabaafqoodukananaakennuukeefgal
atansii
nJedha.

I
tt
iaansuunmaat i
inkooofi
idukkanaanhaguugamt anii
,
gaalaanagabrummaan
nyaat
amt ani
ianaanimmooi f
attibaastaniif
ididaahar
qotagabrummaakannat aasi
stan,
kan
ofi
idheebuubarnootaahabbuuqqachaanAnaani mmoonadhiibarnoot
aana
dhandhamachiif
tangalat
akeessanj echaanibsuunnatt
iuulf
aat
a, j
ir
aadhaa!

Barreessi
toonnikanneeni
mimmaankeessanqubeessi
tani
iki
taabat
tij
ij
ji
ir
uunxur
reenuuf
saaqxanjir
aadhaa!Nutti
sool
maakeessani
ify
ooji
raannebeenyaanikaff
ala.

DHAAMSA

Lammii!waanii
nisi
nit
tidhaammadhuhedduut aat
uusammaaf" Walyaannee,
wal i
ifhaa
yaannun"Jedha.Qomoo!il
minamaaUummamaant okkota'
ull
eeji
reeny
iii
mmoo
sababa,gar
agaraanaddanutaasisteer
ti
.Kaawwankennaaaddaabadhaastee,harkaisaanii
qall
ist
i.Kaawwanimmooqabeeny aanmacheessi
teetharkaisaani
iimmoogaabaabsiti
.

Saba!Wal i
ifhaahi i
xannu,
Kit
aabnikunkanbarrooft
ebil
bil
aharkaati
ni,
kanaafi mmoo
sababaisaadubbachuuhi nbar
baadu,Kit
aabil
eehedduunharkakookeessat a'aniiguyyaaf
baralakkaa'
aaj i
ru.Guyyaatokkoy oof
edharabbii
f,f
edhal
ammi ikoota'
efuulaUummat akoo
durat
tidhihaachuuni saani
iabdiikooguddaadha.
Sanaaf,
immoo:Obsa,Gorsa,fiUmur ii
dheerachuubar baachisa.

Keessumaayy
uunamoonninabeekt
anmaal oo!meequbanaqabaadhaa,
"qunceenwal
gargaar
teeAr
bahi
it
i,
Waltaananwal
iit
a'uunsalphaadha"
 YAADANNOO:

Bar
ruunkun,qaqqaal
iii
lmaanoromoo, Afaanoromoobu'uuressuufjett
anii,
akkasumas
Afaankanaguddisuu,mii
dhagsuufihundeenakkagaddhaabbat uufwar eegamal ubbuu
kaff
alt
an.Kanneenafaankanadhii
gaaflafeekeessannii
nkuult
aniinutt
ilaatt
ankanneenhar'
a
hir
ri
ibadhumaanmoo' at
amtanhundi,galannii
sini
ifhaata'
u!

Gal
atoomaa!

Haceeat
iimmooaddattionneesabaakeessaabakkaaddaatqabda.At
iAar
ti
sti
i
qof
a,osoohintaane,
qor
ataaaadafseenaaj
abaadha.

Jabaanamaay
oomuusi
nYAADADHA!
 QABI
YYEEWWAAN:

*
GODAANNI
SASAMMUU

*
DUBRAOROMOO

*
MADAALAPHEEJALAA

*
HACUUKOOMAALWAYYA?

*
JOGEEBANTI
I

*
ODAA

*
HINJI
RAADHUOFHAALEE

*
SII
DAAHI
NDAGATAMNE

*
OFTA'
I

*
MAALI
,
MALLI
,
HINJETTUU.
..
*
KORONAA

*
MAALI
INSIMADAALU?

*
YAADIMALEEHI
NYAADDA'
I
N

*
QUBEENQUBAKEENYA

*
SIJALAAMI
IDHAMEERA!

*
ANII
MALTUUDHA!
1. GODAANNI
SASAMMUU!

Dubbadhunaanj
edhee,

Keessakoogi
dir
se

Baay
'eenobsaat
ure,

Mi
ixxadheecal
li
see

Ukkaammameej
ennaan

Aannanbaar
eecabsa.

Dubbadheenbaaf
adha

Hangay
oomi
inobsaa?

Eeny
ummaakoosy
oof
eet
e

Maqaankooseenessaa

I
lmaabbaanl
eencaa,

Eessumniqeer
ensaa

Kanofduubahi
njenne

Dhar
aafr
oor
roodi
ddaa

I
lmahangaf
ti
chaa,

Mucaashananj
iddaa
Teessookoosbar
baannan

Shaggarkankaabaat
i

Laf
agoot
ami
rr
ee

Dachee,
sal
aal
eet
i.

Ofi
bsuunnagaha,

Dhaamsakoonj
alqaba.

Gar
aankoosmadaadha,

Har
kakoonqaqqabaa

YaaGogor
ii
nnana

Koochooqabaat
tedhaaf

Joobi
raanmor
kit
aa?

Hangumay
oomi
tt
i?

Sobakeef
urdi
stee,

Dhugaakoodanqi
taa?

Bi
faanwalf
akkaat
eef

Daar
andaakuuhi
nta'
u

Teesseesaf
arat
ta

Waanhoj
iihar
kakee

Gaaf
aguy
yaangahu

QaanqeenDhugaankaat
e,

Gi
immi
icaccabsi
ti
 Ool
teebul
timal
ee

Sobnidhugaahi
ndhaal
tu

Dhugaanaf
aanqabnaan

Funy
aani
ini
yyi
ti
.

Osoonnadhi
iqabuu

Hi
nsuusa'
uboor
uuor
maa

Du'
asodaafj
edhee

Gabr
oomeehi
nji
raadhu

Dhi
igakooqeensi
seen,

Laf
eekoocaccabseen

Haqakoot
ii
ffal
ma.

Dhugaannaf
ini
insee

Qawweennahi
nukkaamsu

Kanhaqakoodanqe

I
mmi
mmaansabakoo

I
jasaahaaj
aamsu

Dar
arakeessadar
ban

Dar
aar
aahar
kaanqabu

Takkaaabdi
ihi
nkut
u

Deemsakooshi
ndhaabu

Guf
atani
ifhi
nKuf
an
Kuf
fi
suuni
sji
ra

Duubat
tihi
ndeebi
'
u

Hi
nlaal
uof
ir
ra

Haqniof
ii
fuuhaqa,

Hi
inf
il
att
usany
ii

Yoomi
yyuuhi
nji
jj
ii
ru,

Hi
ndhaal
uqabeeny
i.

Maalj
arr
aanakkanaa?

Jaar
raaabaar
amaa

DhugaanSababi
cuuf

Addat
til
aat
amaa?

Seenaakoot
anbeeka

Eeny
uakkant
a'e

Xur
reekoohi
ndaganne,

kani
tt
ii
nasgahe!

Haqakoot
andhabe

Cal
li
suundadhabe

Si
tt
iobbaaf
adheel
ammi
i?,

Fal
aar
gadhaamee?

Du'
amaafsodaat
ta?
 Hi
ncaal
ugabr
ummaa

Haqaafofwar
eegi
,

Fi
duufbi
li
summaa

Du'
asodaafj
ett
ee

Maafmaqxahaqar
raa?

Ool
teebul
tamal
ee

Jar
raadhumahi
nqabne

Hi
nji
raat
tul
afar
ra

Yoomi
yyuuhi
nwaakkat
in

Hi
ndubbat
indhar
a

Haqnii
fabaha

Guy
yaaeegeebar
a

Dhagahi
!si
if
andhaamaa

Yaai
sabur
jaaj
a'
aa

Xawal
waal
leebar
aa

Yooki
isi
rnaanr
afi
,

Yooki
mmoodammaqi
i

Ka'
ihi
rr
ii
bar
raa?

Buqqeesammuutcabaa

Gur
rakeet
uduudaa

Hi
ndhageessusi
laa
 Maal
ii
fWal
iihi
ngal
tu?

Hangay
oomi
itt
aat
aa?

Di
inaafar
daaj
il
aa

Gar
umai
tt
ibade

Gowwaanwar
rase'
a

Har
reedi
inaat
aat
ee,

Ba'
aasi
tt
ife'
a

Handhuur
akooseent
ee

Fi
nfi
nneemanakoo

Habbuuqqat
teedhugda,

Xuuxxat
teedhi
igakoo

Hi
rmi
isi
tt
ihaat
a'u,

Jedheesi
nabaar
uu

Cunqur
famesj
edhee

Waaof
it
tihi
naar
u

Ri
rr
ii
tt
aafdhi
dhi
it
taa

Gamt
aadhanf
almadhu

Nibeekt
aat
iyy
uu

Ool
tee,
bul
teej
ennaan

Lubbuugal
aaf
ati

Kandur
aacaal
ayy
uu
Bi
li
summaandhi
ir
oo

Want
asal
phaami
ti

Aar
saanugaaf
att
i.

I
lmadhi
ir
aami
ti
,

Ci
isani
ihi
nar
gat
an

Si
reegubbaar
rat
ti

Ji
ruudheer
aafj
edhee,

Leencummaakoogat
ee

Hi
nta'
ujeedal
a

Suninaafhi
nmal
u

Boor
eekoonbaaf
adha

Aadet
any
eel
ala.

Bi
li
saandhal
adheen

Bi
li
summaadhabaa?

Bi
yyadhugaanj
ir
tu

Bi
neensibosonaa

Boor
eeguddaaqabaa

Qeensaof
iiqor
achuun

Ci
tt
oonhubamuudha

Faca'
uunhool
otaas

Yeey
yii
fmi
rqaanuudha
Or
omummaadur
si

Lagaanwalhi
nqoodi
n

Wal
ii
nMar
i'
adhu

Ust
eewalhi
noodi
in

Har
'ikal
eemi
ti

Guy
yaandhuf
eedar
ba

Kal
eer
raabar
anna

Lamuuhi
ntaanugar
ba

Godaanni
snisammuu

Buddeennaanhi
nfay
yu

Gar
aafhi
nji
raat
ii
n

Ofbeekiy
oomi
yyuu

Seenessaa,
sal
aal
ee,
oromi
yaa

Adool
essa2012E.
C

2.
DUBRAOROMOO

Onneekoohankaakee

Hedduunsij
aal
adha

Yer
oodhabaafmal
ee

Dugdat
tansibaadha
Ci
meetj
aal
all
iishee

Boqonnaanadhoowwe

Qar
reehundakeessaa

Dubr
aor
omoonhawwe

Sany
iinTaaddeeBi
rr
uu

I
sheenshawwaagubbaa

Qal
biikoogaadi
tee

Qaj
ji
isashur
rubbaan

Ar
sii
fBaal
eesdhaqxu

Hunduubabbbar
eedoo

Dandeesseehi
nil
aal
tu

At
uuhi
nqabdugi
idoo

Har
argeet
ti
skut
tu

Kanf
eet
ear
gat
tamagaal
afidi
imt
uu

Sha!Shaa!Shambaa!goot
ee

Shaggooy
yeensisi
mtu

Yooqal
bii
nsif
eet
es

Bar
eedduuwal
laggaa

Kani
tt
ii
nguddat
te

Hancoot
eef
imar
qaa

Kennaankanguut
amt
e
Mudoohi
nqabdut
akkaa

Guj
iif
iBoor
anas

Anisi
rr
ahi
nbeeku

Dhadhaaf
iiAannani
in

Dhaqnakeesidhi
qu

Yoobar
baaddesj
imma

Feet
ummookami
see

Dubr
abaay
'eeqabna

Kanwaaqnieebbi
se

Maqaabaduumanna

Wal
umanuufway
ya

Fagaat
tushi
ndhi
isi
n

Sandaabi
leer
aay
yaa

Or
omoonofdhi
isi
i

Or
maahi
nor
omeessa

Waanof
iij
abeessi

Haal
andar
gaggeessa

Kunooj
aal
alakeensi
if
ant
a'egar
ba

Dheekkamsiy
aadakee

Hi
rr
ii
banadhoowwee

Keessakoonasar
ba
Kootnaboqachi
isi

Si
mbooi
ntal
aor
omoo

Nutwal
ir
raat
ola

Qacceekooy
aaqomoo!

Jedhi
it
iii
tt
ihasaasi

Mal
aakeessakankee

Mal
umaanmal
aasi

Or
omummaanbi
ti
i

Mi
chuukeet
aasi
si

Shamar
ranor
omoogodhadhuj
aal
all
ee

Dur
uumadaaqabna

Cabaar
rat
ticabaa

Akkanuuhi
ndabal
le

Anuubeekaj
ett
ee

Xi
qqaahi
ntuf
fat
ti
n

Osumabeekani
is

Beekkumsahi
ndhuunf
atan
Nunsany
iinkabaj
aa

I
jool
leenmakkoobi
lee

MaqaaKeeny
ahi
nny
aannu

I
tt
ihi
ndi
bnuci
lee

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Hagay
ya2012E.
C

3.
MADAA LAPHEEJALAA

At
oonat
tit
aat
e

Madaal
apheej
alaa

Kennaaaddaatqabda

Kani
tt
ii
nnabooj
it
e

Rasaasaj
aal
alaa

Hoomaaf
aay
yakankeen

Abuur
teeonneekoo

Guy
yaasibar
ter
raa

Mar
aat
tem qal
bii
nkoo

Si
mbooj
aal
alaat
ii
n

Keessakoobooj
it
ee

Guut
ummaaonneekoo,

Yer
ooj
alqabaat
ii
f

Nar
raaki
reessi
te
Hi
rr
ibal
leedhi
iseen

Yaadakeel
akkaa'
a

At
ikennaakoot
i

Sumat
unaaft
a'a

Koot
tumeesi
mbookoo

Qaamannat
tisi
iqi

Xuuxxi
inadhungadhuu

Gubaanar
raadhi
qi

Madaal
apheej
alaa

Nat
tit
aat
eeel
aa

Fay
yaanadhor
kit
een

Of
iikoony
eel
ala

Si
laanahi
ddi
taakka

I
lkeekanni
isaa

Maal
imeef
all
ikee

Akkami
insidhi
isa?

Er
gamnii
saadhi
bba

Maami
ll
iki
ti
la

Any
oomuuhi
nti
lmaamu

I
nniakkasi
iji
raa
Qubeeni
saat
orba

Akkasi
inwaamama

Jj
aal
alaj
edhamee

Maat
ii
ffi
rr
ihi
nbeeku

War
aabessabar
aa

Ani
tt
ii
nny
aat
ame

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Gur
aandhal
a,2012E.
C

4.
HACUU KOOMAALWAYYAA?

Dubbachuuf
isdhi
be

Cal
li
snusgubachuu

Fal
aaff
aloonqabnu.
..

Nut
ti
sakkakeet
ti

Duuneeobbaaf
achuu

Kandhi
ignit
ali
il
aa

Haceei
lmahundeessaa

Ammal
ubbuunj
ir
ru.
..

Waa'
eenkeenuhi
ndhi
isu

Hi
inbahunukeessaa
Haceekanni
isakoo

kanj
echikeei
lkee

Namni
syoodadhabe.
..

Waaqnini
ibar
baada

Qul
qul
luudhi
igakee

Yer
oonsiy
aadannu.
..
.

Dhi
ignikeeny
adanf
ee

Laf
atunuunmar
a

Keessinugubat
ee.
..
..

Akkumaqor
aani
iboba'
eenuaar
a

Haceekooqaal
iikoo

Qaal
iif
akkoohi
nqabne

At
inij
ir
aat
te

Nut
uji
raandu'
esi
'
ii
nkansidhabne

Haceej
abaaki
yya

Guddaaakkasammuu

Si
inal
agat
iihi
nqabnu

Hi
nji
raannuy
oomuu

At
isombakeeny
a,

Nut
isi
inhar
ganna

At
inuufqar
oodha

Si
'
ii
nif
aar
ganna
Yer
oonsiy
aadannu.
..
!

Qaamnimi
ir
aakeeny
a

Wacani
iwat
waat
u

Tasabaddehacee,

Haceeanaany
aat
u

Yer
oont
eeny
eey
aannu

Kandi
inaafsil
aat
e

Hi
ndhabneem mudookee

At
oomudoohi
nqabdu

Maal
innihaceekoo

Maal
ireebadi
nkee

Rasaasaj
echakee

I
saakkaboombi
i

Kandi
inar
ommi
sisugodaaf
igaar
att
i

Kandi
inabur
kut
eesseedabal
udaar
att
i

Kanat
a'uuhi
nool
le

Kansi
ift
a'ef
arr
a

Kuni
mmookennaadh

Kanat
ueeggamaguddi
sagoot
arr
aa

Sany
iiwar
raboonsaafGuddat
tuuhor
aar
raa
Haceekoogoot
akoo

Guddi
sat
aaddasaaf
akkaat
ti
imandeel
laa

Kaay
yookeemi
lkeessuufnut
ti
shi
dhanneer
ra

Hi
ndeebi
nut
eel
laa

Kandhugaanguut
amee

Sabaafwar
eegamegoot
aakkamat
aamagaandi
i

Doozar
aammay
yaa

Kandhi
igansar
arehaqummaadhafdaandi
i

Duut
isaf
uuhi
nbeekt
u

Sibut
tenuj
alaa

Osoonuufgaabbi
tee

Kanbakkakeedu'
ukumaaf
iiki
ti
la

Kaay
yoosi,
sidhabneef

Tur
rusgal
maangeeny
a

Mi
ixxanneeci
chi
nee

Dhi
igadhangal
aasnee,
l
afeei
tt
icabsi
nee

SeenaaKeekat
abnee

Si
laai
tt
ihi
nbaanu

HACUUKOOMAAL,
WAYYA?

Meeakkam haat
aanuu?
Seenaar
ir
mihi
nny
aat
u

Bar
aan,
siy
aadanna

Sami
it
tij
annat
aaf
,Dacheet
tigumaakeef

Waaqay
yoonkadhanna.

Goot
aAdduny
aar
raa

Tasaf
akkoodhabe,

KanDHUGAAFdhal
atee,

TasaDHUGAAFCABE

Hundumt
uuy
aadadhaa.
.

HAACAALUUhundeessaa

SI
IDAAI
JAARAFI
I.
..

Onneekeessankeessa

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Wax
abaj
ji
i,
22,
2013,
E.C

5.
JOGEEBANTI
I

Saf
art
uuj
ir
eeny
aa

Faay
ashamar
rani
i.
..

Dar
gaggeey
yiihedduun

Hat
uufmaggal
ani
i.
..
Bahaagal
agabaa

Mi
gir
aguur
att
i

Qaxxi
saanadamsu

Akkaadal
aat
ti
.

Shamar
randur
aani
i

Gor
sawar
raanal
a

Manaa'
uuhi
nbahan

Di
dani
iyoobahan,
deebi
'
ani
i,
hingal
an

Ul
fi
nanamummaa

Kabaj
aHaadhafAbbaa

Yoosaf
uueeggat
tan

Kanar
gat
anEEBBA.

Bu'
aabahi
ihedduu

Hundadabar
sit
ee

Dhi
rsai
sheeneeggat
ti

Hi
dhi
ici
nni
innat
tee

Waamal
eehi
nkaasne

SeenaaJogeebant
ii

Dubr
isaf
uunguddat
te

Ci
msi
teet
ikf
att
i.
Kansaf
uuwal
lal
tee

Cul
ull
eedhafl
aat
tee!

Dubr
isaf
uubeekt
u

Bagumaj
ir
aat
te.

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Caamsaa,
2010E.
C

6.DUBRABARAA!

Waanhundumaa,
Dur
see

Oof
kal
ti
ingaaf
adha.

Bar
aanhi
ngubadhu

Dubbadheenbaaf
adha.

Saf
uukeeny
at,
cabe

Aadathaqanqaal
e

Osooni
jaan,
arguu

Dar
buuhi
nqabul
aal
ee

Waaxi
qqoonodeessa

Waa'
eedubr
abar
aa

Waat
akkaahi
nki
ji
bu

Hi
ndubbadhudhar
a.
Gunt
unnii
sheequl
laa

Sar
baani
sheedhi
it
a'aa

Namaf
ayy
aami
ti

Mar
aat
atdhar
ra'
a

Kanuf
fat
tusur
ree

I
nni
yyuuci
cci
taa

Dhi
ir
att
iqaal
a'
ee

Eessaaar
geebi
taa

Dhi
ir
amooksuufj
ett
ee

Waahaal
lehoj
jat
ti

Chaappi
sti
kii
sbi
tt
ee

Guy
yumaandi
bat
ti
.

Dhi
ir
alamaasadi
if

Alt
okkobeel
amt
i.

Tokkoongabaaj
ett
i

Tokkoonhot
eel
att
i.

Kaar
diidhi
bbaanbi
tt
i

Si
lki
ini
kii
sheet
ubaanki
i

Maal
ooofmi
l'
adhuj
edhaani
i

Dubr
abar
aal
akki
i!

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromoy
aa

2011.
E.C
7.
ODAA.
..
..
..
?

Gaaddi
saAbbaaGadaa

Caay
aaOr
omoot
aa

Faaj
ji
iOr
omummaa

Mal
lat
toodhal
oot
aa

Mukakabaj
amaa

Kansaf
uuf
iihoodaa

TeessooAbbaaGadaa,

TeessooAbbaamuudaa

Mukeenhundakeessaa

Atway
yuuful
foodha.

Kanaafsil
eel
li
snee

Sif
aar
sinaodaa

Yoomuukanhi
ngogne

Uumamaanl
ali
saa

Bonaafgannaj
ii
dhaa

Kant
a'ugaaddi
sa

Osooi
nnij
ir
uu

Aduunmaafnugubaa

Dhi
iganuci
leessee

Mi
idheemaafnuhubaa
Eegduui
cci
ti
isabaa

Hal
kankandar
aar
tu.

Hammasij
aal
annu

Hi
mneehi
nfi
xnuodaa

Hammanumar
art
u.

Hammaf
edher
oobuus

Bakakkaansi
ndhahu

Sij
alat
tidheessi
na

Si
idhagaachanni
,
kanda'
oonuuft
a'u

SiJal
att
ior
omoon

Seer
atumeel
absa

Taa'
eeMar
i'
atee

Angooi
saasdabar
sa.

I
ddoonAt
iji
rt
u

Ji
idhaaf
ibi
shaani

Sany
iinamaami
ti

Bi
neensial
agaal
leesi
in,
dhar
ra'
an

Fi
ri
ikeesny
aat
ani
i,
namaaf
ihor
ii
dhan

Feenanbeel
abahu

Gal
atoomiodaa

Si
ifgal
annihaat
a'u.
Mukami
lki
ingaar
ii

Kaneebbafqanani
i

Sikabaj
naodaa

Sij
aal
annanuni
i

Mukakabaj
amaa

KanwaaqninuufKenne

Sil
eel
li
snaodaa.
..

Odaa,
Odaa,
OdaaJennee

Mukaj
ir
ankeessaa

Kabaj
asi
ifl
aanna

Atway
yuuful
foodha

Lapheet
tisibaanna.

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Wax
abaj
ji
i,
2013,
E.C

8.
HINJI
RAADHUOFHAALEE

Di
rmammuufgodaanni
sni

Bubbul
usdugdakoor
ra

Gaaf
anr
afeebul
e

Madaankooshi
nqoor
a
Qul
laat
a'eeqaamnikoo

Daar
uusUf
fat
adhabee

Foonkoosgat
ameebakkeet
ti

Hunduunany
aachuufy
oogaggabe

Naaf
isnidhuf
aguy
yaan

Guy
yaani
nninaafmal
e

Obsaananeeggadhamal
ee

Hi
nji
raadhuOfhaal
ee!

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Ful
baana2014E.
C

9.
SII
DAAHI
NDAGATAMNE!

Goot
amat
aagoot
aa

Agar
tuudhal
oot
aa

Mot
oraqabsoodhaa

Ut
ubaahay
yoot
aa

Qeer
roof
iqar
reedhan

Kanhi
ndagat
amne

Qor
aasumaqabsoo

Kanhi
nwaakkat
amne
Kanf
agoot
tiar
gu

Ofi
laal
leesabaa

Kankal
lat
ti
iakeeku

Koompaasi
iisaj
abaa

Kanki
bbaal
all
abee

Kaabadhageessi
su

I
sakaay
yoodi
inaa

Ul
fasheedeessi
su

Bakkadi
innibaat
uun

Kanbeekuul
aashee

Mi
il
aisheesakaal
ee

Kandhor
kugal
ashee

Goot
ichai
sadhugaa

KanOr
omi
yaan,
deesse

SI
IDAAhi
ndagat
amne

Kanseenaagal
meesse
I
sasabagol
aabaasu

Gal
tuungol
akeessee

Yaar
abbibi
rmadhuuf

At
iyoodandeesse

(
Jawweedhaaf
)

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Onkol
oll
eessa2014E.
C

10.
OFTA'
I!

Meewalhaagor
fannuu

Dhagahiobbol
eessa,
dhagahiobbol
eet
ti
i

Oft
a'i
iji
raadhu

Aadaakankeet
ti

Adaansaf
uuqaba

Saf
uuni
mmooaadaa

Walt
aaneej
ir
aachuuf

Dur
uuqabnawaadaa

Dacheesaf
uuqabdu

Wi
rt
uuSi
rnagadaa

Nuteeggachuuqaba

I
jool
leenAbbaamuudaa
Aadaaboonsaadhi
isnee

Maal
ikool
uugal
uun

Keeny
aOr
madhaal
chi
snee

Al
agaafdal
dal
uun

Meeofhaay
aadannu,

Dhi
ir
oo,
hindhi
isi
naa

Duudhaabakkaamaqxe

Xur
reet
tideebi
snaa

Aadaany
aat
akeeny
aa

Cumboof
icaccabsaa

Dhal
oot
adhaal
chi
sna

Baqsaaf
ii
,Cor
orsaa

Uumaan,
nut
ott
olchee

Hundanubadhaasee

Yer
ooaadaanbadu,

Baay
'eenay
eel
lesse

Dhal
oot
aafhaadar
bu

Aadaandar
buuqabu

Ammay
yummaafJennee

Maafdaggannaasaf
uu
Xur
ri
iit
tihi
nlaaqnu

Aadaai
saqul
qul
luu

I
saAay
yaaf
,Aabbaa

Hor
dof
neehaabul
lu.

Soqi
i,
qor
iibaasi

Yaadhal
oot
aqubee

Aadaaukkaamf
ame

Kancunqur
saanhube.

I
lmaanKeedhaal
chi
si

Aadaanhaal
all
isuu

Daddar
aar
eeMar
gee

Seenaahaabeeksi
su.

Lakki
i,
haadammaqnuu

Maafr
afnaofgannee

I
sakeeny
adhi
isnee

Gandamaal
ii
fdhaqnee

Dur
uumaqaaqabna

Maqaahundaaol
ii

Yaadagamaanamaa

Keet
ii
nbooni
ibul
i.

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Caamsaa,
2011,
E.C
 11. MALLI
,MAALI
..
..
HINJETTUU.
..
.

Yaamal
lat
tooqabsoo

Kanhi
nbeekneseesuu

Gaachanar
akki
naa

Kandi
inaboossu.

Agar
tuusaba,
koo

KanonneenSi
bii
laa

Gar
aan,
koosnadi
deet

Keessikoosnaf
ii
laa

Kanonneenbar
badaa

Guddaahammagaar
aa

Abuur
teedhuunf
ateem.

KeessaOr
omoomar
aa

Kandi
inar
ommi
sii
su

Si
rbeey
oo,
geer
aru.

Gameessakoo,
beekaa

Kan,
waany
ooweer
aru.

Qacal
eeor
omoo

Dhi
ir
agaaf
a,xi
iqi
i

Haceegunf
urakoo

Abbaawabi
ifmi
lki
i
Kani
mal
lidheer
aa

Goot
aaar
ti
indi
lbi
i

Har
kikoosmur
ameet

Nameel
lat
eji
lbi
.

Sagal
eeki
il
oleen,

Si
rbimeexi
xxi
ixi

Naqabbanneessi
,
kaa

Akka,
Aannani
it
ti
.

Jedheet
an,
haasa'
a

Hal
kanAbj
uukeessa

"
Mal
li
,maal
i.
.?"
hinj
ett
uu

Haacaal
uuhundeessaa

(
Haacaal
uu,
Hundeessaf
)

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Ful
baana,
2014E.
C

12. KORONAA

Kor
onaa!
,
Kor
onaa!
,
Kor
onaa!

Meemaal
umaj
ennuu?

Maal
umadubbannuu?

Waa'
eekan,
keekana
Er
gamamaalqabdaa?

Hi
miinubeeksi
si?

Kaay
yookeefmul
'
ata

Maal
oomeenuufi
bsi
.

Chaay
inaamaddikee

Magaal
aaHuwaani
i

Maaf
,gubdeenuf
ixxaa.
?

Jet
tiAdduny
aani
i

Guy
yaat
okkoonkaat
ee

MaafAdduny
aaweer
art
aa?

Maalsibal
leessi
ne

Maal
ii
fnudar
art
a?

Ameer
ikaaf,
Chaay
inaa

War
rawaaqaagadj
abaa

Si
tuui
tt
ita'
een

Pool
isi
iadabaa

Haal
af,
gochaankankee

Gar
ii
nnuboochi
seet

Gar
ii
nnur
aaj
jesse

Bi
yyai
rr
eej
abaas,

Sumat
uqaanesse
Akkahi
ncar
raaqqanne

Humnaannuuggur
tee

Hi
yyeessasdur
eessas

Qi
xaannugur
gur
tee

Gur
raachaf
ii,
adi
i

Baddaaf
iGammooj
ji
i

Hi
nbeekt
ukor
onaa

Jaar
safGadaamooj
ji
i

Bar
aanmaafnuboochi
stee?

Dhi
igai
mimmani
i

Maafgar
aaj
abaat
ta?

Maalsi
inJedhawaaqni
.

Haadhahi
nqabdu,
Abbaa

Eeny
utt
isihi
mannaa?

Kor
onaasi
ifj
ennee

Lammi
iwwanqaqqaal
ii

Hangay
oomi
itdhabnaa?
Rabbihoonibeekt
aa?

Uumaasami
ifdachee

Kaashar
kakeenur
raa!

Waaqay
oodhageeche.

Seenessaa,
sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Ebl
a2012E.
C

13.MAALI
NSIMADAALU?

Takkaachii
laal
ee

Takkasy
oonasi
laal
u

Bar
baadet
andhabe

Want
ansi
inmadaal
u

Bi
if
tuukoosi
inj
edhuu?

Caamai
sheeganamaa

Dukkannionneekoo

Si
laasi
insaaqamaa

Odaansimoggaasuu

I
ddooboqonnaakoo

Gaaddi
sakoodhugaa

Haar
agal
fi
ikankoo
Kuni
ssi
ifhi
nmal
u

Dokt
oratsi
ifmal
a

Dhi
beekeessakoot
ii

Si
tunar
raaf
ala

Abaaboonsi
in,
j
edha.

MaddaNadhi
idammaa

Ur
gaa'
eef
ool
ii
nkee

Hal
aal
aanawaama.

Kuni
ssi
ifhi
nta'
u

Kanaani
ssi
nwaamu

Waqt
ii
nbi
rr
aat
arr
aan

Cool
loguundhabamu.

Atbarqi
ll
eensa

Har
gansuul
ubbuukoo

Si
rr
aaaddahi
nbahu

Hangaj
ir
eeny
akoo

Seenessaa,
Sal
aal
ee,
Oromi
yaa

Bi
toot
essa,
2012,
E.C
14.
YAADIMALEEHI
NYAADDA'
I
N!

Yaaduuf
iyaadda'
uun

Tokkomi
tiadda

Namar
raaswaadhabdu

Rabbi
rr
aawaaqabda.

Akkaqocaat
ir
att
us

Fi
igdusakkai
ll
eensaa

Guy
yaar
abbi
inj
edhe

Bakkay
aaddehi
ngeessa.

Ji
reeny
ihi
reedha

Hi
reet
a'uubeekaa

MaafakkaUumamne

Dur
saat
iiakeekaa

Hundumay
yuudhi
isaa

Kanhundadanda'
uuf

Humnawaaqanal
a

Deemt
aneessagahuuf
.

Hubachuudadhabnee

Ofci
nqi
neemaafaar
raa

Fur
tuunj
ir
uunamaa

Bar
ruuhar
kasaar
ra.
Hi
nyaadi
naagonka

Amant
aaj
abeessaa.

I
sat
uri
qichaa

Baat
eetsi
nceesi
saa.

Waxabaj
ji
i,
2012E.
C

15.
QUBEENQUBAKEENYA

A.
..
..

Af
aanor
omoodhaa

Af
aansabaguddaa

Agar
sii
stuuAadaa

Asxaanamahundaa

B.
..
..

Bool
lasi
ifqot
ani
s

Bar
aanwar
ridi
inaa

Booddet
tihi
ndeebi
ne

Bar
sii
fachuuff
innaa

C.
..
..

CabaKeehawwani
s

Car
roomt
eer
tahar
'a

Car
raaqqi
idhal
oot
an

Caal
teer
tahundar
ra.

D.
..
.
Di
inaafhar
kshi
n,Laanne

Di
ddekaadi
daakoo

Daawwi
ti
iji
reeny
aa

Daawwaaguy
yaar
akkoo

E.
..
..
.

Eey
yeendhugaaqabda

Eel
teer
tanuufj
ett
ee

Eeboodi
inaan,
war
aannu

Eebbi
steenuufl
aat
te

F.
..
.

Fal
mat
aakoodhugaa

Far
raammaj
aaj
ji
i

Far
raaff
arr
oonkankee

Foor
iceetsir
aaj
ji
.

Faay
yakoobadhaasa

Fagaat
tee,
i
mal
ta.

Faar
fadheensif
aar
sa

Faar
famaaj
ir
aat
ta.
G.
..
.

Godookoot
iat
i

Gal
makooi
sadhugaa

Gadoosandagadhee

Gal
eemaaf
anmugaa

Gal
aagal
aasi
seen

Gal
aanakeedhuga.

H.
..
..

Hay
yoot
aqaqqaal
ii
n

Hay
ileeFi
daanf
aa

Hawwanni
tsidhaban

Haadhoonkoohangaf
aa

I
..
..
..

I
jakoot
iqubeeat
i.

I
mimmaani
indhuf
te.

I
mal
adheer
adhaan

I
lmaankeegabbar
tee

I
laamee!Dhagahaa

I
jool
leensi
'
anaa

I
maanaahi
nny
aat
inaa

I
rbuugoot
aaqabnaa
J.
..
.

Jamaakooj
aamsuudhaaf

Jaammi
su,
har
'al
lee

Jar
raadhuf
aadar
ba

Joor
unuufhi
ngal
le.

K.
...

Kal
eessihar
'ami
ti

Kal
een,
naf
amal
ee

Kul
kul
fannaamadaa

Kancabaadabal
e

Ki
yyaaf
ikankeet
i

Keeny
ata'
uubeeki

Kar
aat
tihi
ngat
ini
i

Kunuunsi
tooeegi
.

L.
..
..
.

Laamshessuuf
,i
tt
iyaadani
s

Lat
eet
uLal
isa.

Laf
eefdhi
igandhuf
e

Laat
ini
imaddi
saa
M.
..
.

Mar
qaangal
aahi
nta'
u

Mat
aanmi
tigar
aa

Maaf
angowwoomar
ee

Mal
asbar
emar
aa

N.
..
.

Namat
a'aanama!

Namummaagat
tani
i

Nagaan,
sini
ifhawwa

Namnimar
aat
tani
i

O.
..
..

Obsisodaami
ti

Ogummaadhamal
ee

Or
mat
a'uuhi
nbeeknu

Or
omeessuumal
ee

Ofgat
teehi
ri
yaa

Or
mat
a'uuff
ii
gda

Of
ii
nofwar
aant
eet

Ol
laakeet
ii
fdhi
igda.
.
P.
..
..

Pool
isi
ihast
aanu

Pool
isi
ihundumaa

Paast
adhaafhi
nji
raannu

Paast
aanbor
uudhumaa

Q.
..
.

Qubeegener
ati
on

Qubeenqubakeeny
a

Qabsaa'
oot
andhuf
e

Qubeenbarqabeeny
a.

Qubeenqubakeeny
a

Qubeessaasi
rr
ii
tt
i

Qabsoodhaakenname

Qeer
roof
iqar
reet
ti
.

R.
..
..

Rakkoonbar
abar
aan

Rar
oomaafr
arat
uu.
..
?

RakkachuunMaal
if
i

Rakki
nnihaar
akkat
u.
S.
..
.

Seenaakoot
ant
iksa

Seenaaduudhaakal
ee

Sobaanhi
nsaamamu

Sabatdhaal
amal
ee

T.
..
..
..

Tokkummaat
uhumna

Tat
amsa'
uunf
afa.

Taaneet
uar
gamna

TaaddasaaBi
rr
uuf
aa

U.
..
.

Uummat
akoobeekaa

Uummamaanhay
yoot
a

Ul
eedi
inat
ureebee

Uggur
eekaagoot
a

V.
..

Vaay
irasi
iisi
nit
tit
a'eet

Val
uesi
ndhor
ke.

"
Viv
a""v
iva"

Ver
yexcel
lence,
dhuf
teeasga'
uukee
W.
..

Waa'
eenkeesidhi
bee

Walxaxeemaafhaf
a

Waaqay
yoot
ubeeka

Waat
ubor
udhuf
a.

X.
..
..

Xal
ayy
aansi
ifqaba

Xummur
aKeebeeki

Xi
yyeef
fadhul
ammi
i

Xi
yyaKeeakeeki
.

Y.
..
..
..

Yaadansakasl
amnee

Yaadda'
aamaafhaf
naa

Yaaddooy
aaawwaal
lu

Yer
oosanar
afna.

Z.
..
.

Zeer
oonbarl
akkoof
sa

"
Z"nqubeex
ummur
aa

Zooni
inwalhi
nqoonnu

Zamadoochee.
..
.bul
aa!
16.
SIJALAAMI
IDHAMEERA!

Namami
lki
int
oleef

Ammeessatdor
robeedhal
a

Namacar
raandabeef

Ri
maatmaseenaj
alaa

Naafbanimeenaafsaaqionnee

Banadheensi
tt
igal
aa

Naaft
a'idawooj
ir
eeny
aa

Maal
oomeedawooj
aal
alaa

Gal
aaj
aal
alaabaadheen

Gal
aanakeedaaka

Yaanni
snat
tiduul
eet

Abj
uunnat
timammaaka

Mi
ir
rikoot
akkaal
ameet

Cancal
akeebaat
a

Naafsugaj
aal
all
ikee

Al
anf
ateetnany
aat
a.
Dooni
ini
mal
akoo

Gal
aanan,
dhi
dhi
meer
a.

Maal
oonaafbi
rmadhu

Si
,
jal
aami
idhameer
a.

Sadaasa,
14~03~2014E.
C

(
M.D)

17.
ANII
MALTUUDHA!

SobniAf
aanbaasee

Dhugaangur
raaduudee

Cabnil
ammi
isnaquuqee

I
mimmaannamuddee

Abj
uunki
yyasgol
akeetmar
maar
a

Kool
uusi
tt
igal
ee

Naj
alaaowwaadhudhugaa

Maal
ooaniwaan,
wal
laal
ee

Yer
oogaangeendhal
tee

Taat
uhool
aaf
,Ammeessa

Yer
oodhagaabubbeenf
uudhee

Kaasu,
i
rrakeessa.
Kanatgubeenawaaddee

Akkahuummoonaaachi
sa

Dhokachuudhugaat
u

Waanna,
wal
laal
chi
sa.

Adi
ifigur
raacha

Di
imaaakkadhi
igaa

Cabaafcabbi
ihi
njedhu

I
numan,
keessaf
ii
ga

I
mal
tuudhugaat
i.

I
mal
tuudhi
igaafl
afee

Dhugaan,
bar
baacha,
j
oor
a

Takkaahi
nbeekur
afee

ANI
MALTUUDHA

I
mal
tuukaay
yot
i

I
nninadhamaasuus

I
mimmaanaay
yoot
i

XUMMURAMEERA!