რ

რააად
რ რ
რ
დააარ
დ ი
ი
ი

მარიამ შარმაზანაშვილი
მეთერთემეტე მეოთხე კლასი
რა არის რადარი?
სიტყვა ,,რადარი'' მომდინარეობს ინგლისურიდან (radio
detection and ranging) რადიო გამოვლენა და დიაპაზონი. ეს
არის ხელსაწყო , რომელიც ობიექტის მდებარეობას ექო-
სიგნალის დახმარებით ადგენს. რადარი ამისათვის იყენებს
რადიოტალღებს , რადიოტალღები კი წარმოადგენენ
ელექტრომაგნიტური გამოსხივების ერთ-ერთ ტიპს.

არსებობს ოპტიკური რადარიც , რომელიც

სინათლის ტალღებს იყენებს.
 როგორ მუშაობს რადარი
რადარი სხვადასხვა ზომის შეიძლება იყოს , თუმცა ის ყოველთვის შედგება : გადამცემის,
ანტენის, მიმღებისა და ეკრანისგან. გადამცემი გადსცემს რადიოტალღებს , როდესაც ტალღა
სასურველ ობიეექტამდე აღწევს , მაგალითად თვითმფრინავამდე , ის კვალვ უკან , სადგურში
ბრუნდება. ანტენა აღმოაჩენს ასახულ სიგნალს და გაგზავნის მას მიმღებში , რომელიც ამ
სიგნალს გაზრდის და გააძლიერებს. ბოლოს კი სიგნალი იგზავნება ეკრანზე , როგორც
გამოსახულება. გამოსახულება გამოისახება , როგორც კაშკაშა , ფერადი ლაქები .
რადარის ძირითადი ტიპია -
იმპულსური რადარი , რომელიც
რადიოტალღებს იმპულსებად
აგზავნის . ობიექტთან მანძილი ,
განისაზღვრება დროთი ,
რომლის განმავლობაშიც
სიგნალი ობიექტდამდე აღწევს
და უკან ბრუნდება.
რადიოსიგნალის სიჩქარე
სინათლის სიჩქარეს უტოლდება
= 300000 კმ|წმ
 რადარის გამოყენება
რადარს იყენებენ როგორც , სამხედრო , ისე
სამოქალაქო მიზნებში - ის ეხმარება
საჰაერო და სამხედრო ხომალდებს
ნავიგაციაში.
რადარს მეტეოროლოგიაშიც იყენებენ.
სინოპტიკოსები , მას ოპტიკურ
რადართან იგივე ლიდართან ერთად
იყენებენ : შტორმების , კატაკლიზმების
შესწავლისთვის.
მეცნიერები რადარს ჩიტებისა და მწერების მიგრაციის
შესწავლისთვის იყენებენ - ადგენენ მათსა და
დედამიწას შორის მანძილს.
რადარს იყენებენ
ჩოგბურთში , ჩაწოდების
სიჩქარის
გამოსათვლელად.
რადარს იყენებენ სპეციალურ
დაწესებულებებში , ობიექტის
დასასკანირებრად.
 რადარის ისტორია
რადარის გამოყენების ისტორია დაიწყო
გერმანელი ფიზიკოსს ჰერნრი ჰერცი-დან ,
რომელმაც 1887 წელს რადიოტალღები
გამოიყენა. მან აღმოაჩინა , რომ ტალღებს
შეუძლიათ ზოგიერთ საგნებში გადაადგილება
, ზოგიერთს კი ისინი ირეკლავენ.
1990 წელს ნიკოლა ტესლამ შეამჩნია , რომ
დიდი ზომის ობიექტს შეუძლია საკმაოდ დიდი
სიგნალების არეკვლა. ის მიხვდა, რომ
ტალღები აირეკლა რადიოსიგნალების
მეშვეობით და ისინი შეიძლება გამოყენებულ
იქნას ღია ზღვაში ხომალდების
ადგილმდებარეობისა და მიმართულების
დასადგენად.

პირველი იმპულსური რადარი შექმნეს აშშ-ში

1925 წელს.

დღესდღეისობით , ამ სფეროს კვლავ იკვლევენ და მთელი ძალისხმევა

მიმართულია ამ მოწყობილობის კიდევ უფრო დახვეწაზე და განვითარებაზე.
 დიდი მადლობა
ყურადღებისთვის !