Química do carbón e derivados

CARBÓN
Orixe: A transformación de masas vexetais enterradas e sometidas a procesos de
descomposición (anaerobia) e presión. As acumulacións orixinais da vexetación
(primordialmente plantas leñosas) dan como resultado a formación de turba,
substancia precursora do carbón.
Cando as turbeiras se afunden, o
aumento da presión e
temperatura expulsan máis auga e
gases (O2 e N2), formándose o
lignito e os carbóns pardos.

Maiores presións e temperatura

eliminan máis gases
transformando o carbón pardo en
carbón bituminoso, hulla.

A fase final da comprensión e

expulsión de gases da lugar á
antracita, de gran poder calorífico
pero de difícil combustión. 2
TIPOS DE CARBÓN

Carbón de orixe mineral Carbón de orixe vexetal

Obtense
queimando
madeira
disposta en
moreas
EXPLOTACIÓN recubertas de
Minería barro, para
subterránea ou evitar o
a ceo aberto contacto co
aire e
conseguir así
que a
combustión
sexa soamente
parcial.
3
Carbón de orixe mineral
As variedades deste combustible teñen distintos contidos en carbono e
humidade. Van dende a turba (con baixo contido en carbono e alta humidade)
ata a antracita (máximo poder calorífico).

LIGNITO HULLA ANTRACITA

%Carbono fixo 25-42 45-86 86-98

%Humidade 30-50 1-20 <3
%S 0.4 0.7-0.4
%Materia volátil 45-60 11-50 3-10
Poder calorífico 10-20 25-35 23-33
(MJ/kg)
4
XACEMENTOS -EXPLOTACIÓN DO CARBÓN

• O carbón pódese extraer mediante métodos

de explotación a ceo aberto ou mediante
métodos de explotación subterráneos.
• A selección do método de explotación ven
determinada, entre outros moitos factores,
pola xeoloxía e morfoloxía do xacemento
carbonífero así como por factores económicos.

5
MINERÍA A CEO ABERTO: resulta rendible cando a veta ou vetas de carbón
se atopan preto da superficie.
Material superior Material superior
Dique con pendente Chan superior e subsolo retirado con
como muro acústico e baleirados mediante rafadoras cavado mediante
escavadora e máquina de dragado
contención de po e almacenado con coidado camións de volquete

Corta.
Explotacións
tridimensionais
de xacementos Rotopala. máquina de produción continua
que evolucionan (arranque, carga e transporte) empregada en
en profundidade. minería a ceo aberto. 6
MINERÍA SUBTERRÁNEA: Emprégase cando os xacementos carboníferos se
atopan a gran profundidade e non son accesibles dende a superficie do terreo ou non
é rendible economicamente a extracción do solo e rochas que se precisaría para
extraer o carbón.

Método de
explotación
subterránea a “tajo
largo” (empregado
en xacementos de
carbón)

7
PRINCIPAIS USOS DO CARBÓN
O carbón subministra o 25% da enerxía
primaria consumida no mundo,
soamente por detrás do petróleo.
Ademais, é das primeiras fontes de
enerxía eléctrica, co 40% da produción
mundial. http://library.seattleacademy.org/c.php?g=311578&p=2082214

USOS
 Produción de electricidade, combustible.
 Produción de aceiro (Coquización). El coque é o produto da pirólise
do carbón en ausencia de aire. Utilízase como combustible e redutor
en distintas industrias, principalmente nos fornos altos (coque
siderúrxico). 2/3 do aceiro mundial prodúcense utilizando coque de
carbón, consumindo o 12% da produción mundial de carbón.
 Fabricación de cimento
 Aproveitamento de subprodutos químicos da coquización.
 Outros (carbón activo, grafito, investigación, etc.)
8
PODUCIÓN DE ELECTRICIDADE-CENTRAIS TÉRMICAS

Pila
Subministro de carbón Electricidade

Cinta transportadora

Caldeira Turbina de gas

Xerador

Pulverizador/
Triturador

Aumento da Subestación/
Transformador
superficie
activa.
Condensador

Sistemas de cinzas Purificación de auga

9
Gasificación, ciclo combinado

H2+CO+CO2

10
FASES DA GASIFICACIÓN

1. Pirólise: Fase de descomposición térmica na que se producen:

a. Residuo carbonoso, o “char”
b. Líquidos (alquitráns e aceites)
c. Gases (CO, H2, CO2, CH4, SH2, NH3, N2, CnHm)

2. Combustión: Os gases e o char quéimanse parcialmente consumindo o O2

introducido (entre 1/3 e 1/5 do teórico). Proceso moi exotérmico
1 1
C + O2 → CO ∆H= −110 kJ / mol →H2O ∆H= −241 kJ / mol
H2 + O2 
2 2
→ CO2 ∆H= −393 kJ / mol
C + O2  1
→ CO2 ∆H= −283 kJ / mol
CO + O2 
2
3. Gasificación: Unha vez consumido todo o O2, reaccionan os gases de combustión co
char restante xerando CO e H2,en procesos endotérmicos
→ 2CO
C + CO2  ∆H= +167 kJ / mol
C + H2O 
→ CO + H2 ∆H= +125, 4 kJ / mol
A relación entre CO e H2 está determinada polo equilibrio

→ CO2 + H2
CO + H2O ←
 ∆H =−42 kJ / mol

11
Proceso de licuación directa da hulla (Proceso Bergius)
Proceso de transformación dun combustible sólido (CARBÓN) a un combustible líquido
(GASOLINA) por hidratación a alta presión e elevada temperatura.
Desenvolto por F. Bergius durante a segunda Guerra Mundial pola falta de combustibles para
a aviación en Alemaña.

Friedrich Bergius , químico e industrial alemán galardoado co Premio Nobel de Química do ano 1931. 12
PROCESO FISHER-TROPSCH
Proceso químico para a produción de hidrocarburos líquidos (gasolina, queroseno, gasoil
e lubricantes) a partir de gas de síntese (CO e H2).
Produción dun substituto sintético del petróleo, tipicamente do carbón o do gas natural,
para el uso como aceite de lubricación sintético ou como combustible sintético.

O produto obtido á saída dun reactor de

FISCHER-TROPSCH consiste nunha
mestura de hidrocarburos cunha
distribución moi ampla de pesos
moleculares.

O gasóleo obtido ten como principal

vantaxe o seu baixo contido en xofre e un
alto índice de cetano.

Tanto o gasóleo como a gasolina e os

outros produtos FT obtéñense de forma
más sinxela e económica mediante o
refino de petróleo.

Inventado polos alemáns Franz Fischer e Hans Tropsch nos anos 1920. Proceso amplamente usado e desenvolto en
Alemaña durante a segunda guerra mundial para a produción de combustible líquido a partir do CO obtido do carbón
das súas minas. 13
ALMACENAMENTO SUBTERRANEO CO2

El desenvolvemento futuro de tecnoloxías para combustión eficiente do carbón

pasa por evitar a emisión á atmosfera das inxentes cantidades de CO2 que se
producen no proceso.
Unha das posibilidades que se barallan na actualidade é o almacenamento
subterráneo de CO2.
A tecnoloxía “CCS”, do inglés “Carbon Capture and Storage”, propón o filtrado
dos gases de escape de plantas petrolíferas ou carbo-eléctricas, para separar,
transportar e almacenar baixo terra o CO2.

14
ALMACENAMENTO SUBTERRÁNEO CO2
Visión xeral das opcións de almacenamento xeolóxico
1- En vetas carboníferas profundas
Nestas formacións o CO2 almacénase mediante un mecanismo que provoca a liberación de CH4.
Hai importantes problemas técnicos ligados á inxección de CO2 e ós procesos de almacenamento
que limitan o atractivo destes emprazamentos.

2- En reservas de petróleo e gas esgotadas

Estas soen ser as que ofrecen mellores características de almacenamento,... pero a
presenza dos múltiples pozos perforados para extraer petróleo e gas aumenta o risco
de fugas.

3- Recuperación mellorada do petróleo

(EOR)
A EOR implica inxección de CO2 nas formacións
xeolóxicas para mellorar a recuperación de
cru.... Pero os emprazamentos de EOR son
escasos e xeograficamente illados, o que limita a
súa capacidade para acoller o CO2 procedente
das dispersas operacións de captura.

4- Formacións salinas
profundas na costa (a) e en
terra (b)
Os acuíferos salinos profundos son
rochas porosas que conteñen
auga moi salgada. Os principais
obstáculos para a explotación
desta opción son a caracterización
precisa do acuífero, e a
demostración de que se poda
asegurar a seguridade e
protección medioambiental.

15
DIAGRAMA DE FASES DO CO2

As condicións de almacenamento son as dun fluído supercritico. É dIcir:

--Baixa viscosidade
--Alta solubilidade
--Velocidade de difusión elevada
......................................................Isto dificulta o confinamento 16
Eliminación do S
Calquera que sexa o proceso ó que se somete o carbón é preciso
eliminar o seu principal contaminante: o xofre
Métodos
Tratando directamente o carbón. Durante a combustión,
eliminando os compoñentes principais: FeS2, S orgánico.
Tratando posteriormente os gases (SO2 si hai combustión e
H2S se hai gasificación en atmosfera redutora).

17