Professional Documents
Culture Documents
C.
Pamantayan
sa
Pagtuturo
BALIK ARAL
Magbigay ng mga konsepto o ideyang natutunan mo tungkol sa paksang nasa kahon. Isulat ang
iyong sagot sa loob ng kahon gamit ang sagutang papel.
A. Reviewing
previous lesson or
presenting the
new lesson
ENGAGE
Suriing mabuti ang larawan sa ibaba at magbigay ng ideya mula dito ayon sa mga katanungan
na mababasa sa ibaba nito.
B. Establishing
a purpose for
the lesson
Pamprosesong Tanong.
Panuto: Magbigay ng mga ideyang na hindi kukulang sa dalawang pangungusap. Isulat ang iyong
ideya sa sagutang papel.
Sa bahaging ito, matutunan mo ang kasaysayan ng Kabihasnang Romano at ang mga naging
kontribusyon nila sa pagsulong at pag-unlad ng daigdig.
Ang mga Latino ang unang naininirahan sa sinunang distritong tinatawag na “Latium” noong
D. Discussing 750 BCE. Sila ang nagbigay sa Rome ng mga simulain sa pamamagitan ng panitikan. May mga
the new naninirahan naman sa hilaga at timog ng Roma na tinatawag na mga Etruscan galing sa Asia Minor
concepts and na sumakop sa Roma. Sila ay may kapangyarihang pangmilitar na naging dahilan sa paglawak ng
practicing new kapangyarihan.
skills #1
Ang lipunang Roma ay nahahati sa dalawa; ang mga patrician at mga plebeian. Ang mga
Patrician ay mga mayayamang may-ari ng lupa na maaaring manungkulan sa pamahalaan at ang mga
Plebeian naman ay mga karaniwang tao na binubuo ng mga magsasaka, mangangalakal at mga
banyaga na nagtatamasa lamang ng iilang karapatan. Ang mga sinaunang Romano na nakatira sa
kapatagan at lambak ay nabubuhay sa pamamagitan ng pagsasaka. Samantala, nangangalakal naman
ang mga nasa tabing dagat at nagpapastol naman ang mga nasa burol.
Ang mga Romano ay magsisimulang mag-aral pagsapit ng taong 6-7 sa anumang edad. Sa
edad na 12 ay marunong na silang magsalita ng Latino at Griyego. Ngunit, hindi lahat ay may
karapatang magkaroon ng edukasyon dahil iilang alipin lang ang napagbibigyan ng pagkakataong
makapag-aral pansamantala.
Bumagsak ang Kanlurang Imperyo Romano noong 476 AD sa mga barbaro habang ang
Silangang Imperyo Romano ay tumagal hanggang 1453 AD bago bumagsak ang kabisera nito sa mga
Turkong Ottoman.
Naging kaharian ang Roma, pero ang huling naging hari ng Roma, si Tarquin na ay
pinabagsak. Itinatag ang Republika ng Roma noong 509 BC at pinamumunuan ng mga senador,
subali namuno si Julius Caesar sa lahat at sinakop niya ang karamihan ng mga lugar sa Gitnang
Europa. Pinatay siya noong 44 BC ng ilang mga senador at pagkayari may tatlong taong namuno na
sila Lepidus, Octavius at si Mark Anthony, pero nag-away silang lahat para sa pamumuno ng Roma.
Tinalo ni Octavius sila Lepidus at tinalo rin niya sila Mark Anthony at si Cleopatra sa Digmaan sa
Actium noong 31 BC at kinuha niya ang pangalang Augustus Caesar at siya ang naging unang
Emperador ng Imperyo ng Roma.
Hinati ni Emperador Diocletian ang Imperyo ng Roma noong 293 AD dahil masyado itong
malaki at malawak. Hinati niya ito sa dalawang imperyo – ang Silangang Imperyo Romano at ang
Kanlurang Imperyo Romano. Si Emperador Constantine ang namuno sa Silangang Imperyo Romano.
Sinakop ng mga Vandal ang Kanlurang Imperyo Romano noong 476 AD. Subalit ang Silangang
Imperyo Romano o ang Imperyong Bizantino na ay natira pero sinakop din ito ng mga Turkong
Ottoman sa pamumuno ni Mehmed II noong 1453 AD.
Gayunpaman, may sariling katangian taglay ang kabihasnang Romano. Pangunahin na rito ang
kaalaman sa larangan ng panitikan, arkitektura, inhenyeriya, batas, at pananamit.
Matapos masakop ng Roma ang Silangang Meditteranean noong ikalawang siglo, naragdagan
ang kulturang Romano ng kulturang Griyego. Dinala ng mga Romanong heneral ang ilang mga aklat
at gawaing sining mula sa Gresya patungong Roma. Ilang griyegong guro, manunula, at pilosopo ang
nagtungo at nagtrabaho sa Roma, samantala ang ibang Romano naman ay ipinadala sa Athens ng
kanilang mga magulang upang mag-aral. Nagsanib nang husto ang mga kulturang Griyego at
Romano at nabuo ang tinatawag na kulturang Greaco- Romano.
Mga Batas
Literatura
Nakilala ang mga Romano sa pagpapahayag ng kanilang damdamin maging kathang-isip o
hindi kathang-isip. Sa pamamagitan ng nobela, maikling kwento, dula, alamat, tula, at iba pa. Sa
panahon ni Augustus, namulaklak ang Greaco- Romanong literatura. Ang panitikan ng Romano ay
nagsimula noong kalagitnaan ng ikatlong siglo BCE. Subalit ang mga ito ay salin lamang ng mga
tula at dula ng Greece. Ang halimbawa ay sila Terence at Marcus Plautus ito ay ang mga unang
manunulat ng comedy. Si Cicero naman ay isang manunulat at orador na nagpapahalaga sa batas.
Ayon sa kanya, ang batas ay hindi dapat maimpluwensiyahan ng kapangyarihan o sirain ng pera
kailanman.
Arkitektura
Inhenyeriya
Ipinakita ng mga Romano ang kanilang galing sa inhenyeriya. Nagtayo sila ng mga daan at
tulay upang pag-ugnayin ang buong imperyo kabilang ang malalayong lugar. Marami sa mga daan na
ginawa nila noon ay ginagamit pa hangang ngayon. Isang halimbawa ang Appian Way na nag-
uugnay sa Romano at Timog Italy. Gumawa ri sila ng mga aqueduct upang dalhin ang tubig sa
lungsod.
Pananamit
Ang kasuotan sa sinaunang Roma ay nakadepende sa katayuan o estado nito sa lipunan. Ang
mga Patrician o mayayamang tao sa lipunan ay nakasuot ng kulay puting damit na hanggang tuhod at
pulang sapatos. Samantala, ang mga Plebeian o mga karaninwang tao ay nakasuot ng malabnaw na
kulay ng damit. Dalawa ang kasuotan ng mga lalaking Roman.
Ang tunic ay kasuotang pambahay na hanggang tuhod. Ang toga ay isinusuot sa ibabaw ng
tunic kung sila ay lumalabas ng bahay. Ang mga babaing Roman ay dalawa rin ang kasuotan. Ang
stola ay kasuotang pambahay at palla ay isinusuot sa ibabaw ng stola.
Agham
EXPLAIN
Batay sa rubrik na makikita sa ibaba, magbigay ng isa o higit pang mahalagang kontribusyon
ng Kabihasnang Romano. Isulat sa loob ng kahon ang iyong mga sagot. Gawin ito gamit ang “Long
size coupon bond”.
F. Developing
mastery (Leads
to formative
assessment 3)
G. Finding ELABORATE
practical
application of Gawain 4. Kuwento Mo, Ilahad Mo!
concepts and
skills in daily
living Ngayon buuin mo ang kwento ng Imperyong Romano sa pamamgitan ng pagpupuno nito.
Pumili ng salita o mga salita sa loob ng kahon upang mabuo ang kuwento tungkol sa imperyong
Roma. Isulat ang iyong sagot sa hiwalay na papel.
I. Evaluating EVALUATE
learning
Gawain 5 : E-Postcard