Professional Documents
Culture Documents
Panitikan at Manunulat NG SOCCSKSARGEN
Panitikan at Manunulat NG SOCCSKSARGEN
ZAMBOANGA PENINSULA
Ang rehiyong nasa katimugan ng Pilipinas ay ang
Rehiyong IX. Ito ay napapaligiran ng mga dagat. Ang
dagat Sulu sa Hilaga, Dagat Celebes sa Timog at sa
Silangan ay ang lalagiwan ng Misamis Occidental at
Lanao del Norte.
Ang Zamboanga del Norte, Zamboanga del Sur at
Zamboanga Sibugay ang bumubuo ng rehiyong ito.
May apat itong lalawigan: Dapitan, Dipolog,
Pagadian at Zamboanga. Ang sukat ng buong
rehiyon ay humigit-kumulang sa 15,997.3
kilometrong parisukat.
Ang rehiyong ito ay
mabundok. Sa
Zamboanga del
Norte matatagpuan
ang pinakamataas
na Bundok Dabiah.
Bihirang dalawin ng ulan ang rehiyong
ito lalo na ang bahaging Hilaga ng
Zamboanga. Nagsisimula ang tag-ulan sa
buwan ng Hunyo hanggang Nobyembre.
Ang Zamboanga del Norte ay may
mahalumigmig na klima.
mataas ang kinikita sa pagsasaka sa
kalakhan ng rehiyon subalit mababa ang
establisimyento. Sa Zamboanga del Sur
at Zamboanga del Norte naman ay
pagsasaka, paghahayupan at kaunting
pangingisda. Hanapbuhay rin dito
paghuhuli ng mga pawikan o pagong at
ang pangongolekta ng mga itlog nito.
pagsasaka paghahayupan
pangingisda panghuhuli ng
pawikan
pangongolekta ng itlog ng
pawikan
Sa mga nakalipas na
panahon dahil sa maraming
suplay ng pangkagubatang
produkto, nakilala ang
rehiyon bilang angkatan ng
mga kahoy. Sa kasalukuyan,
ang mga torso na mula pa
noong unang panahon ay
nanggagaling na sa
matandang kagubatan ay
unti-unti nang nawawala.
ang lungsod na Zamboanga ang sentro ng
kalakalan ng rehiyon.
Ginto Tanso
Non-metallic
Marmol Grava
Ang Zamboanga del Sur, bilang lupain ng mga
bulaklak ay may pinakamaraming uri ng bulaklak.
Mga Halimbawa:
Salin:
Kahuykahuy baubid Isang pirasong
Kahuy batang baubid kahoy na maliit
Di’ magtubu ha bid Na halaman na
Subay ha gi’tung tawid mayroong maliit
na sanga hindi
Sagot: Sagot: tumutubo sa burol
Karbahal itim na koral Subalit sa gitna ng
dagat
Salin:
Tubig na liyung-liyung Tubig sa loob ng butas, walang
Di’kapakpakan dahun dahon ang pwedeng mahulog
Sagot:Butung dito
Sagot:Niyog
Jambangan hi sinyura Ang halaman ng sentora
Duringding palda Ang dingding nito ay palda
Nagdahun ng nagkampilanAng dahon nito ay katulad ng kampilan
Nagbunga iyukkian Namumunga ng kurbang prutas
Sagot:Lara Sagot:Paminta
AWITING BAYAN
DORI-DORI SINGKIL
Dori-dori Singkil Mang Manuel dagil
Mang Iskong Koliroy At Mang Juan
Bambo
INAKU DURINGDING
(Awiting Bayan mula sa Zamboanga)
Inaku duringding Umaga na yata
Nagtitilaukan na Ang manok sa lupa
Kaya’t ang sabi ko Sa matanda’t
bata Matulog na ngayon Bukas ay
gawa.
MGA ALAMAT
In waku kamaasan pa, in manga tau ha dunya naginuinui
bang manhi naguulan. Dum adlaw tiyali nila sa ‘wa sa
makabayta’. Sarta’ hambik adlaw, nakabut in suysuy pa
Tuhan.
Laung sin tuah, “Jarabial, kari kaw kunu”. Baytai in sanga
manusya’ na hagkan magulan sabab namangyu’ in maga
biraddali”.
Ni miyuda na in Jabarail ampa madtu biyaytaan in manga
tau in kahalan sin Pagbubugs sin pagbayta’ minuwi’ na ni
Jabarail pa surga’.
ANGHEL SA KALANGITAN
Noong unang panahon ang mga tao sa mundo ay
nagtataka kung bakit umuulan. Umaga hanggang gabi ay nag-
iisip sila, subalit wala ni isa sa kanila ang makpagsabi. Ngunit
isang araw, ang kanilang katanungan ay umabot sa Diyos.
Sabi ng Bathala, “Gabriyel, msgtungo ka sa mundo at
sabihin mo sa mga tao na umuulan dahil ang mga anghel ay
naliligo.”
Dahil dito, pumunta si Gabriyel sa mundo at sinabi sa
mga tao na umuulan dahil sa naliligo ang mga anghel. At si
Gabriyel ay bumalik na sa langit.
IN DUWA BUD
In waktu in kasamaan, awn duwa bagu matiyaun, Mabaya’ sila timabaw pa
maas nila sa Sambuangan. Namaid na sila sa ina’ iban sin babai’ in tumulak sila pa
sa Sambuangan tumibaw aipa pa ina’ iban ama’ sin usug. In tuyugatan na
sila, namus na sila sakayan sin aman’ sin babai’. Piyadayaw si sakayan niya. Salta’
siyulayan niya na in layag, sarang tuud iban malindug. Pagga na Ti’mus na siya
nagadjal sin kalampakan sin sakayan, liyuwanan niya subay sila tumulak sin adlaw
jumaat.
Descallar, Antonio
Nag-aral siya sa isang pampublikong
paaralan at nagtapos ng kanyang pag-aaral sa
Misamin Occidental Institute at sa College of Law
sa AU, nagwagi siya ng unang gantimpala sa
timpalak sa pagsulat ng tula na ginanap noong
1949.
Kauna-unahan niyang tula na napalimbag sa
isang pambansang magasin ay ang “Now Before
the Conqueror”.
Enrique, Antonio
Siya ay sumulat ng mga maikling kwento tungkol sa
mga Kristiyano at mga Muslim sa Timog na nakatagpo at
nakasalamuha niya sa buhay, tungkol sa probinsya, bayan at
mga baryong tinirhan at binisita ang tungkol sa mga
obserbasyon at mga karanasan. Ang kanyang matingkad na
karanasan at pananaw sa mga tao at lugar sa simpleng mga
salita, ang kanyang istilong madaling maintindihan ang mga
katangiang kinagiliwan ng kanyang nga mambabasa.Lumabas
sa mga pambansang limbagan ang kanyang tatlumpong
maikling kwento at isang akdang isinalin niya sa ibang wika at
lumabas sa Korean Magazine Playmate.
Enriquez, Ignacio Alvarez
Acas, Olivia
Baguhan pa lamang sa larangan ng pagsulat ng tula ngunit ang kanyang
mga nasulat ay naipalimbag sa pambansang palimbagan.
Jubaira, Ibrahim A.
Siya ang kauna-unahang Fictionist sa Zamboanga na ginantimpalaan ng
Certificate of Presidential Merit in Literature for Itching the Filipino-Muslim
sa kanyang panahon
Villa, Gonzalo
Isang manunulat ng maikling kwento, mananaysay,
ipinanganak sa Zamboanga City ng isang pamilyang
maykaya sa b uhay. Una niynag kwentong ang “When Death
Struck”.
Nagwagi siya sa pambansang paligsahan sa pagsulat
ng sanaysay noong 1946, ito ay pinamagatan na “The Role
of American in the Rehabilitation of the Philippines”.
Kabilang sa mga isinulat niyang nagwagi ng
gantimpala ay ang “Footnote of America” na pinalitan niya ng
“Death of iIlusion, Bari Miracle at Vioce in Roma”. Itinigil niya
ang pagsusulat upang tapusin ang kursong abogasya