Professional Documents
Culture Documents
GP chức năng hệ thống nhai
GP chức năng hệ thống nhai
HỆ THỐNG NHAI
MỤC TIÊU
1. Kể được tên và chỉ được trên sọ hoặc trên hình các xương của khối xương mặt.
2. Nêu được các đặc điểm cấu trúc của khối xương mặt trong mối liên hệ với việc thực
hiện các chức năng của hệ thống nhai.
3. Mô tả được đặc điểm hình thái của xương hàm dưới trong mối liên hệ với chức năng.
Các xương của khối sọ mặt liên kết với nhau và cùng với sọ não, hình thành hốc
mắt, hốc mũi, hốc miệng và hệ thống xoang. Sọ mặt có cấu trúc thành từng ngăn dạng
buồng nhỏ, cùng với sọ não dạng bán cầu, tạo nên những thành xương liên tục, cong và
tương đối mỏng với những trụ xương. Các trụ xương hình thành những dầm (track), đi
theo những hướng nhất định, tạo nên sự bền vững và dẫn truyền lực tối đa. Các lực do
hoạt động nhai của cung răng trên có khuynh hướng đi theo các dầm nâng đỡ cho đến khi
chúng yếu dần và tan biến. Các răng trước, cối nhỏ và chân ngoài các răng cối lớn dẫn
hoangtuhung.com 1
truyền lực nhai theo thành ngoài của sọ mặt và vòm sọ. Các chân trong dẫn truyền lực
theo thành trong và vòm miệng cứng (Hình 2-2).
Hình 2-2. Hướng lực tác dụng từ răng truyền qua khối xương mặt lên nền sọ.
Mỏm xương ổ răng mang cung răng, được hình thành cùng với sự phát triển của
răng và bị tiêu khi răng mất. Cung xương ổ răng lớn hơn cung nền hàm (cung xương
hàm), làm cho các răng trên có hướng nghiêng từ sau ra trước hoặc từ trong ra ngoài và
từ trên xuống dưới. Khi mất răng toàn bộ, sự tiêu xương ổ làm cho cung hàm trên nhỏ
hơn cung hàm dưới, nhiều tác giả gọi đây là hiện tượng “tiêu xương hướng tâm” (xem
phần cung xương ổ răng và cung xương hàm dưới sau đây). Cung răng trên là phần cố
định tương đối, như một đe và bị “đập” bởi búa – cung răng dưới.
Hình 2-3. Mặt ngoài xương hàm dưới (nhìn từ phía bên).
hoangtuhung.com 2
Khuyết sig ma
Mỏm quạ
Lồi cầu
Cành lên xương
hàm dưới
Lỗ ống răng dưới
Góc hàm
Hình 2-4. Mặt trong xương hàm dưới (nhìn từ phía bên).
Ơ vùng răng cối lớn, cung của mỏm ổ răng (cung xương ổ) hẹp hơn so
với thân hàm (cung xương hàm). Điều này làm cho hướng trục răng cối lớn hàm dưới
nghiêng từ ngoài vào trong và từ dưới lên trên, đồng thời cho phép các răng cối lớn dưới
ăn khớp với các răng cối lớn trên theo hướng thuận lợi về mặt chức năng và tạo một
khoang – khoang răng cối lớn – cho các cấu trúc: nền lưỡi, các cơ trên móng và các tuyến
nước bọt. Trong trường hợp mất răng toàn bộ, sự tiêu xương ổ làm cho cung hàm dưới
lớn hơn cung hàm trên, có tác giả gọi đây là hiện tượng “tiêu xương ly tâm” (Hình 2-5).
Mỏm quạ
Lồi cầu
Lỗ cằm
Cành lên
xương hàm dưới
Cành ngang xương hàm dưới
Ở xương hàm dưới, có nhiều chỗ bám của các cơ hàm (Hình 2-6) (xem bài “Các
cơ hàm”):
- Mỏm quạ (cơ thái dương),
- Hõm (cơ chân bướm ngoài) ở dưới trong lồi cầu,
- Mặt ngoài cành lên (cơ cắn),
- Mặt sau cành ngang (cơ cằm lưỡi và cơ cằm móng),
- Mặt trong góc hàm (cơ chân bướm trong),
- Đường chéo trong (cơ hàm móng)
- Hai hố ở bờ dưới trong cành ngang (cơ nhị thân).
hoangtuhung.com 3
Cơ thái dương
Cơ mút Cơ cắn
Cơ da cổ
Cơ thái dương
Cơ hàm móng
Cơ cằm móng
Cơ cằm lưỡi
Cơ chân bướm trong Cơ nhị thân
Hình 2-6. Các chỗ bám vào xương hàm dưới của cơ hàm.
hoangtuhung.com 4