Professional Documents
Culture Documents
การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว11
การแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว11
สมการอาจมีตัวแปรหรือไม่มีตัวแปรก็ได้ เช่น
(1) 2k - 7 = 3 เป็นสมการที่มี k เป็นตัวแปร
x
(2) + 6 = 46 เป็นสมการที่มี x เป็นตัวแปร
5
(3) 23 – 31 = - 8 เป็นสมการที่ไม่มีตัวแปร
สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว เป็นสมการที่สามารถเขียนได้ในรูปทั่วไปเป็น ax + b = 0
เมื่อ x เป็นตัวแปร a , b เป็นค่าคงตัว และ a 0
ตัวอย่างสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว
(1) 2 k + 1 = 0
7
(2) 5m - 3 = 0 ซึ่งสามารถเขียนให้อยู่ในรูปทั่วไปได้เป็น 5m + (- 3) = 0
(3) 4y = 0 ซึ่งสามารถเขียนให้อยู่ในรูปทั่วไปได้เป็น 4y + 0 = 0
(4) - 1.5x + 0.5 = 3.5 ซึ่งสามารถเขียนให้อยู่ในรูปทั่วไปได้ดังนี้
จาก - 1.5x + 0.5 = 3.5
จะได้ - 1.5x + 0.5 - 3.5 = 0
ดังนั้น - 1.5x - 3 = 0
นั่นคือ (- 1.5)x + (- 3) = 0
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 9
ข้อสังเกต สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวจะเป็นสมการที่มีตัวแปรเพียงตัวเดียว
และเลขชี้กาลังของตัวแปรเป็นหนึ่ง
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 10
5. 4 t + 1 = 2 t เป็น ไม่เป็น
3 5
6. x2 - 1 = 3 เป็น ไม่เป็น
7. m = 5 + 2n เป็น ไม่เป็น
8. 8(m - 6) = 32 เป็น ไม่เป็น
9. k(k + 1) = 0 เป็น ไม่เป็น
10. a - 8 = b + 7 เป็น ไม่เป็น
คะแนนแบบฝึกทักษะที่ 1.1
คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
10
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 11
คาตอบของสมการ คือจานวนที่แทนตัวแปรในสมการแล้วทาให้สมการเป็นจริง
คาตอบสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว จะมีเพียงคาตอบเดียว
ตัวอย่างเช่น
(1) 5m - 3 = 0 เป็นสมการที่มี 3 เป็นคาตอบ
5
(2) 4y = 0 เป็นสมการที่มี 0 เป็นคาตอบ
การหาคาตอบของสมการนอกจากจะใช้วิธีลองหาจานวนมาแทนค่าตัวแปรในสมการ
ดังตัวอย่างที่ 1 และตัวอย่างที่ 2 แล้ว เราจะใช้สมบัติของการเท่ากันและในบางกรณีอาจจะใช้
สมบัติการแจกแจงร่วมด้วย เพื่อช่วยในการหาคาตอบของสมการได้อีกวิธีหนึ่ง โดยเฉพาะ
เมื่อสมการมีความซับซ้อนมากขึ้น
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 13
คะแนนแบบฝึกทักษะที่ 1.2
ข้อที่ คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
1 10
2 10
รวม 20
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 15
สมบัติของการเท่ากัน
1. สมบัติสมมาตร
จากสมบัติสมมาตรสามารถเขียนแสดงการเท่ากันของจานวนได้สองแบบ
ตัวอย่างเช่น
(1) m + n = k หรือ k = m + n
(2) 14 - x = 6x หรือ 6x = 14 - x
(3) 2(y + 8) = 10 หรือ 10 = 2(y + 8)
2. สมบัติถ่ายทอด
ตัวอย่างเช่น
(1) ถ้า x = 5y + 3 และ 5y + 3 = 7 แล้วสรุปได้ว่า x = 7
(2) ถ้า k + 9 = 12 และ 12 = 4 + 8 แล้วสรุปได้ว่า k + 9 = 4 + 8
(3) ถ้า 3 m = n และ n = 1 แล้วสรุปได้ว่า 3 m = 1
5 5
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 16
3. สมบัติการบวกด้วยจานวนที่เท่ากัน
ตัวอย่างเช่น
(1) ถ้า y = 6 แล้ว y + 11 = 6 + 11
(นา 11 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ)
(2) ถ้า x + 5 = 4 แล้ว (x + 5) + (- 1) = 4 + (- 1)
(นา - 1 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ)
หรือถ้า x + 5 = 4 แล้ว (x + 5) - 1 = 4 - 1
(นา 1 มาลบทั้งสองข้างของสมการ)
จากตัวอย่างอาจกล่าวได้ว่า
ถ้า a = b แล้ว a - c = b - c
เมื่อ a , b และ c แทนจานวนจริงใด ๆ
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 17
4. สมบัติการคูณด้วยจานวนที่เท่ากัน
ตัวอย่างเช่น
(1) ถ้า x + 20 = 8y แล้ว 2(x + 20) = 2(8y)
(นา 2 มาคูณทั้งสองข้างของสมการ)
(2) ถ้า - 11m = 99 แล้ว - 1 (- 11m) = - 1 (99)
11 11
(นา - 1 มาคูณทั้งสองข้างของสมการ)
11
หรือถ้า - 11m = 99 แล้ว - 11 m = 99
- 11 - 11
(นา - 11 มาหารทั้งสองข้างของสมการ)
จากตัวอย่างอาจกล่าวได้ว่า
ถ้า a = b แล้ว a × 1 = b × 1
c c
เมื่อ a , b และ c แทนจานวนจริงใด ๆ และ c 0
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 18
สมบัติการแจกแจง
ตัวอย่างเช่น
(1) 4(2x + 3) = (4)(2x) + (4)(3)
(2) - 3 (m + n) = - 3 (m) + - 3 (n)
7 7 7
2.5 5m - 14 = - 3m
3
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
คะแนนแบบฝึกทักษะที่ 1.3
ข้อที่ คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
1 10
2 20
รวม 30
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 29
2. 2(1 - 2k) + 7 = 9 - k
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 34
4. 6(2x - 3) + 11 = 4(x + 7) + x
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 36
คะแนนแบบฝึกทักษะที่ 1.4
คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
20
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 37
3 × 3
- 2 × 4 k - 7 = 3
4 × 3 3 × 4
9 - 8 k - 7 = 3
12 12
k -7 = 3
12
นา 7 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ k -7+7 = 3+7
12
k = 10
12
นา 12 มาคูณทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ k × 12 = 10 × 12
12
k = 120
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 38
วิธีที่ 2 3k - 7 = 2k + 3
4 3
นา ค.ร.น. ของ 4 และ 3 คือ 12 มาคูณทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 3k - 7 × 12 = 2 k + 3 × 12
4 3
3 k × 12
- (7 × 12) = 2 k × 12 + (3 × 12)
4 3
9k - 84 = 8k + 36
นา 8k มาลบทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 9k - 84 - 8k = 8k + 36 - 8k
(9 - 8)k - 84 = (8 - 8)k + 36
k - 84 = 36
นา 84 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ k - 84 + 84 = 36 + 84
k = 120
ตรวจสอบ แทน k ด้วย 120 ในทางด้านซ้ายและทางด้านขวาของสมการ
3k - 7 = 2k + 3
4 3
ด้านซ้ายของสมการ ด้านขวาของสมการ
3 (120) - 7 = 90 - 7 2 (120) + 3 = 80 + 3
4 3
= 83 = 83
จะเห็นว่าทั้งสองข้างของสมการมีค่าเท่ากัน จึงทาให้สมการเป็นจริง
ดังนั้น 120 เป็นคาตอบของสมการ 3 k - 7 = 2 k + 3
4 3
ตอบ 120
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 39
3
จะได้ 2m - 2(m + 1) × 6 = 5 - m × 6
6 1,2
ดังนั้น ค.ร.น. ของ 3 และ 6
2m × 6 3
- 2(m + 1) × 6 = 5 - m คือ
12m - 4(m + 1) = 5 - m
12m + (- 4)(m + 1) = 5 - m
12m + (- 4m - 4) = 5 - m
12m - 4m - 4 = 5 - m
(12 - 4)m - 4 = 5 - m
8m - 4 = 5 - m
นา m มาบวกทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 8m - 4 + m = 5 - m + m
(8 + 1)m - 4 = (- 1 + 1)m + 5
9m - 4 = 5
นา 4 มาบวกทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 9m - 4 + 4 = 5 + 4
9m = 9
นา 9 มาหารทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 9m = 9
9 9
m=1
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 40
5x 2, 1 , 1
× 60 + x + 4 × 60 = 24(x - 1)
12 15 ดังนั้น ค.ร.น. ของ 12 , 15
25x + 4(x + 4) = 24x - 24 และ 10 คือ
25x + 4x + 16 = 24x - 24
(25 + 4)x + 16 = 24x - 24
29x + 16 = 24x - 24
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 41
นา 24x มาลบทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 29x + 16 - 24x = 24x - 24 - 24x
(29 - 24)x + 16 = (24 - 24)x - 24
5x + 16 = - 24
นา 16 มาลบทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 5x + 16 - 16 = - 24 - 16
5x = - 40
นา 5 มาหารทั้งสองข้างของสมการ
จะได้ 5x = - 40
5 5
x = -8
ตรวจสอบ แทน x ด้วย - 8 ในทางด้านซ้ายและทางด้านขวาของสมการ
5x + x + 4 = 4 (x - 1)
12 15 10
ด้านซ้ายของสมการ ด้านขวาของสมการ
5(- 8) + (- 8) + 4 = - 40 - 4 4 (- 8 - 1) = 4 (- 9)
12 15 12 15 10 10
= - 216 = - 36
60 10
= - 18 = - 18
5 5
จะเห็นว่าทั้งสองข้างของสมการมีค่าเท่ากัน จึงทาให้สมการเป็นจริง
ดังนั้น - 8 เป็นคาตอบของสมการ 5x + x + 4 = 4 (x - 1)
12 15 10
ตอบ - 8
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 42
2. 2m - 1 + 3 = m + 4
9 3
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 44
3. k + 7 - (k - 1) = k - 3
5 10
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 45
4. 3x - 8 - x = x + 10
4 12 3
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 46
5. 2x - 1 + 2 (x - 2) = 2x - 9
4 9 4
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
คะแนนแบบฝึกทักษะที่ 1.5
คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้
20
แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เล่มที่ 1 ทบทวนการแก้สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียว 47
สมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวของฉันคือ ...........................................................................
วิธีทา ....................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................