WEEK 3

1
•Sejarah Ringkas Perkembangan Hak Asasi Manusia di Malaysia (1)

PENUBUHAN
SUHAKAM

Perlembagaan Persekutuan
Malaysia dan Hak Asasi
Manusia (1)

2
 Mengimbas sejarah hak asasi manusia di peringkat antarabangsa,
Perisytiharan Sejagat Hak Asasi Manusia 1948 oleh Pertubuhan Bangsa-
bangsa Bersatu (PBB) adalah merupakan titik permulaan pengakuan
antarabangsa mengenai hak asasi nanusia. Deklarasi ini nemberi
penekanan kepada kebebasan untuk bersuara dan kebebasan untuk
memenuhi keperluan asas.

 Pada tahun 1966 pula, satu perjanjian antarabangsa berkaitan dengan

hak ekonomi dan sosial turut diadakan, iaitu Perjanjian Antarabangsa
Berkaitan Hak Ekonomi, Sosial dan Budaya.

 Seterusnya pada tahun 1986, Deklarasi Hak Untuk Membangun telah

diiktiraf sebagai satu hak yang tidak boleh dipisahkan daripada
manusia. Sesungguhnya perdebatan berhubung dengan isu hak asasi
inanusia di peringkat antarabangsa adalah isuyang berterusan sehingga
kini.

3
 DI MALAYSIA

• Sejak kemerdekaan negara pada tahun 1957, kebebasan atau hak asasi
inanusia jarang sekali diperdebatkan. Walaupun konsep kebebasan asasi
kadang kala dibangkitkan, ia tidak lebih daripada sekadar perbincangan dari
sudut ilmuan semata-mata.

• Di Malaysia, gesaan dan kritikan mengenai hak asasi manusia sering kali
dibangkitkan oleh pihak-pihak tertentu, khususnya badan kerajaan (NGO)
seperti Aliran, Hakain dan Suaram. Namun ini semakin menjadi-menjadi
apabila masalah politik yang dialami negara khususnya pada penghujung tahun
1990.

 Pelbagai sebab telah mendorong Kerajaan Malaysia sehingga akhimya

mempertimbangkan penubuhan sebuah institusi kebangsaan hak asasi manusia.
Selain penglibatan aktif Malaysia dalam UNCHR. Turut mempengaruhi ialah
perhatian antarabangsa terhadap isu hak asasi manusia natijah daripada
kejayaan Persidangan Sedunia berhubung Hak Asasi Manusia pada tahun 1993
di Vienna. Kerajaan-kerajaan yang menyertainya, termasuk Malaysia,
bersetuju bahawa hak-hak asasi manusia meliputi rangkuman sejagat dan tidak
boleh dipisahkan dan mereka juga menyedari peri pentingnya diwujudkan
badan hak asasi manusia di peringkat negara masing-masing.
4
• Usaha menubuhkan sebuah institusi hak asasi manusia
pada peringkat nasional di Malaysia bermula dengan
penyertaan aktif Malaysia dalam Suruhanjaya Bangsa-
Bangsa Bersatu bagi Hak Asasi Manusia (United Nations
Commission for Human Rights – UNCHR) pada tahun
1993 – 95 apabila Malaysia dilantik sebagai ahli
Suruhanjaya tersebut oleh Majlis Ekonomi dan Sosial
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB).

 Pada tahun 1995, Malaysia diberi penghormatan apabila

ketua perwakilannya, Tan Sri Dato’ Musa bin Hitam
dilantik sebagai Pengerusi sesi ke-52 UNCHR.
Keanggotaan Malaysia dalam UNCHR dilanjutkan bagi
penggal kedua, iaitu dari 1996-1998, dan seterusnya ke
penggal ketiga, iaitu dari 2001-2003.
5
 Pada 24 April 1999, lima tahun selepas idea itu diajukan, Menteri
Luar, Datuk Seri Syed Hamid Albar, mengumumkan bahawa
Kerajaan akan membentang satu Rang Undang-Undang dalam
sidang Parlimen pada bulan Julai 1999 bagi menubuhkan
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia.

 Rang Undang-Undang ini berpandukan kepada Prinsip Paris 1992

yang memperuntukkan kriteria antarabangsa bagi penubuhan
sesebuah suruhanjaya hak asasi manusia yang bebas dan juga
kepada pengalaman institusi hak asasi manusia yang sudah
tertubuh, terutamanya dirantau Asia Pasifik.

6
 Beberapa faktor telah mendorong cadangan ini:

• semakin meluasnya tekanan antarabangsa terhadap hak asasi

manusia dan kesedaran bahawa isu ini melewati sempadan dan
kedaulatan sebuah negara; penglibatan aktif Malaysia dalam
sistem Bangsa-Bangsa Bersatu;

• suasana dan kepekaan politik di samping kemajuan yang dicapai

masyarakatnya.

• Menjelang pertengahan tahun 1990-an, tujuh negara Asia,

termasuk dua dari ASEAN – Indonesia dan Filipina – sudahpun
menubuhkan institusi hak asasi kebangsaan masing-masing,
manakala Thailand pula sedang membuat persiapan untuk
mengambil langkah yang sama.

7
• Hasilnya kerajaan telah merangka Akta Suruhanjaya Hak Asasi
Manusia yang telah diluluskan oleh Parlimen pada tahun 1999.
Suruhanjaya kebangsaan ini lahir tepat pada masanya, sejajar dengan
kehendak dan desakan rakyat secara umum supaya diwujudkan satu
institusi yang bebas bagi menjaga dan memelihara hak asasi manusia di
Malaysia.

• Penubuhan Suruhanjaya ini dilihat sebagai satu perkembangan positif

yang membuka satu lembaran baru dalam sejarah perjuangan dan
perlindungan hak asasi di negara ini. Kewujudannya diharap akan
menyuntik satu kesedaran yang luas di kalangan rakyat mengenai hak
asasi yang dijamin di sisi undang-undang.

• AKHIRNYA Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (SUHAKAM)

ditubuhkan oleh Parlimen di bawah Akta Suruhanjaya Hak Asasi
Manusia Malaysia 1999, Akta 597. Akta tersebut telah diwartakan
pada 9 September 1999. Mesyuarat sulung SUHAKAM diadakan pada
24 April 2000

8
 Pada 3 April 2000, Kerajaan mengumumkan perlantikan pengerusi pertama
SUHAKAM iaitu Tan Sri Dato’ Musa bin Hitam dan 12 ahli Suruhanjaya yang
akan berkhidmat selama dua tahun dan penggal perkhidmatan mereka
boleh dilanjutkan.

 Pelantikan dibuat oleh Seri Paduka Baginda Yang Dipertuan Agong atas
nasihat Perdana Menteri.Meskipun Akta Suruhanjaya Hak Asasi Manusia
Malaysia membenarkan pelantikan sehingga 20 orang ahli, keputusan dibuat
bahawa SUHAKAM akan memulakan tugasnya dengan 13 ahli sehinggalah
apabila lebih ramai ahli dirasakan perlu.

 Ahli SUHAKAM dipilih bagi mencerminkan kepelbagaian dalam masyarakat

Malaysia yang berbilang kaum dan juga berdasarkan pengalaman, iltizam,
kebebasan dan kewibawaan individu berkenaan.

Ketua Setiausaha Kementerian

Luar, Tan Sri Othman Hashim
dilantik sebagai Pengerusi
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia
(SUHAKAM) baharu bagi
tempoh 2019 hingga 2022
9
Untuk membolehkan Suruhanjaya menjalankan tugasnya dengan lebih
berkesan, beberapa kumpulan kerja yang khusus telah dibentuk,
merangkumi pendidikan dan promosi, pembaharuan undang-undang
serta perjanjian dan suratcara antarabangsa, hak ekonomi, sosial dan
kebudayaan, dan aduan dan siasatan.

FUNGSI DAN
KUASA
SUHAKAM

10
 SUHAKAM
https://www.suhakam.org.my/

11
 AKTA SURUHANJAYA HAK ASASI MANUSIA 1999 (AKTA 597)

• Akta Suruhanjaya Hak Asasi Manusia 1999 (Akta) merupakan

undang-undang yang diluluskan oleh Parliinen Malaysia pada
tanggal 9 September 1999.

• Walau bagaimanapun Akta ini hanya berkuatkuasa pada 20 April

2000. Tujuan penggubalan Akta ini adalah untuk mengadakan
peruntukan bagi penubuhan satu suruhanjaya hak asasi manusia
yang dikenali sebagai Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia
atau ringkasannya SUHAKAM.

• Akta ini memperuntuk dan menjelaskan kuasa dan fungsi

SUHAKAM sebagai sebuah suruhanjaya bebas, untuk memberi
pendidikan dan perlindungan di samping memajukan hak asasi
manusia di Malaysia. Melalui Akta ini juga kuasa diberikan kepada
SUHAKAM untuk mengadakan peruntukan lain yang berkaitan
dengan hak asasi sekiranya perlu. 12
 Skop Akta

 Hak asasi manusia merupakan suatu tuntutan sejagat.

Namun tuntutan itu mestilah selaras dengan keadaan
dan keperluan sesebuah negara. Sebagai sebuah negara
yang mempunyai masyarakat majmuk, Malaysia
memberi penekanan terhadap prinsip melindungi hak
umum berbanding dengan hak individu.

 Akta secara khusus memberi kuasa kepada Suruhanjaya

untuk mengendalikan kes-kes dan aduan yang
melibatkan perlanggaran hak asasi sebagaimana yang
termaktub di dalam Bahagian I1 Perlembagaan
Persekutuan.

13
 SUHAKAM ditubuhkan di bawah Akta Suruhanjaya Hak Asasi
Manusia Malaysia 1999, Akta 597

http://www.suhakam.org.my/wp-content/uploads/2013/11/Akta-Suruhanjaya-
Hak-Asasi-Manusia-Malaysia-1999-Akta-597BM-version.pdf

14
 Seksyen 2 Akta ini mentakrif “hak asasi manusia” sebagai merujuk
kepada “kebebasan asasi sebagaimana yang termaktub dalam Bahagian
II Perlembagaan Persekutuan”.

15
 Fungsi SUHAKAM sebagaimana dinyatakan dalam Seksyen 4(1)
adalah:

16
17
Selain daripada itu, Seksyen 4(4) Akta berkenaan menegaskan bahawa hendaklah
diberi perhatian berat kepada Pengisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat 1948
(UDHR) selagi Pengisytiharan itu tidak bercanggah dengan Perlembagaan
Persekutuan. Ini bermakna, apa jua hak dan kebebasan yang tidak disebut dalam
Bahagian II tetapi ada dirujuk dalam UDHR mesti dipertimbangkan dengan
syarat tidak ada percanggahan dengan Perlembagaan Persekutuan.

18
 Fungsi menyiasat aduan berhubung dengan pelanggaran
hak asasi manusia tertakluk kepada syarat yang
dikenakan oleh Seksyen 12 Akta tersebut. Seksyen 12
memberi SUHAKAM kuasa memulakan sendiri
penyiasatan terhadap tuduhan wujudnya pelanggaran
hak asasi manusia, di samping bertindak berasaskan
aduan yang dibuat kepadanya. Bagaimanapun,
SUHAKAM tidak boleh menyiasat aduan yang menjadi
perkara prosiding yang sedang menunggu keputusan
mana-mana mahkamah undang-undang atau yang sudah
diputuskan dengan muktamad oleh mahkamah.
Penyiasatan mesti dihentikan sekiranya perkara yang
sedang disiasat dibawa ke mahkamah.

19
20
Perlembagaan Malaysia dan Hak
Asasi Manusia

21
22
23
24
APA HAK ORANG YANG MELANGGAR
UNDANG-UNDANG ATAU DITAHAN

25
NYAWA MANUSIA DIBUNUH

26
27
28
29
30
31
32
FIKIRKAN

33
34
35
36
37
38
39
40
41
 SMK / SRK
MISSIONARY
SCHOOL

SMJK / SRJK
SEKOLAH AGAMA

42
43
44
 PERLU
INGAT !!!!

Berdasarkan kepada maksud dan tafsiran hak asasi

manusia di bawah Akta, bidang kuasa siasatan
Suruhanjaya hanyalah terhad kepada isu-isu
kebebasan asasi sebagaimana yang termaktub di
dalam Bahagian I1 Perlembagaan Persekutuan atau
Perisytiharan Sejagat Hak Asasi Manusia 1948,
setakat ia tidak bertentangan dengan Perleinbagaan
Persekutuan Malaysia.
45
 Kesimpulan

Secara umumnya perlaksanaan undang-undang hak asasi sedikit sebanyak telah

dapat mengendurkan ketegangan terhadap tuntutan hak asasi manusia di
Malaysia. Sesungguhnya pengwujudan undang-undang dan penubuhan
Suruhanjaya ini merupakan satu langkali kecil sebelum kita mengorak langkah
yang lebih besar ke arah perubahan hak asasi manusia di negara ini pada masa
akan datang. Tidak dinafikan juga bahawa Akta 597 merupakan satu
perkenbangan positif ke arah kesedaran hak asasi manusia di Malaysia.

Kewujudan Akta juga dapat menjelaskan kepada dunia bahawa Malaysia adalah
sebuah negara yang mengiktiraf hak asasi manusia; sekaligus melenyapkan
kesangsian mereka terhadap negara. Namun, memandangkan Malaysia masih di
peringkat awal dalam menyeragamkan undang-undang hak asasi manusia. kita
tidak perlu mengesa supaya Malaysia mengikut PBB atau apa yang diamalkan di
Barat sebaliknya kita harus mengaplikasikan hak asasi ini mengikut cara kita
sendiri.

46
• Bagi SUHAKAM sendiri, tidak salah untuk mereka mengemukakan
• cadangan bagi mempertingkatkan kesedaran hak asasi manusia di
negara ini asalkan saranan yang dibuat mestilah berasaskan kepada
acuan negara ini, bukan mengikut prinsip negara Barat yang kononnya
memperjuangkan hak manusia tetapi pada masa yang sama masih
merelakan amalan penindasan, peperangan, penubuhan beramai-ramai
sehingga hilang nilai-nilai moral dan kemanusiaan.

• Seharusnya tafsiran hak asasi dihalusi dengan mengainbil kira sejarah

politik, ekonomi dan sosial negara ini. Sesungguhnya memberi hak dan
kebebasan kepada masyarakat adalah perlu namun pada masa yang
sama, batas-batas yang sepatutnya juga perlu ditentukan

• (sumber rujukan Harlida Abdul Wahab, Asiah Bidin; Perlembagaan Malaysia)

47
 TO BE
CONTINUED
48