Chuong 5 XSTK

Bài toán kiểm định Kiểm định tỉ lệ Kiểm định trung bình So sánh hai tỉ lệ So sánh hai trung
bình Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Kiểm định sự độ
Chương 5: Kiểm
định giả thuyết
thống kê
Lâm Hoàng
Chương
Bài toán kiểm

định
Lâm Hoàng Chương
Kiểm định tỉ lệ
Kiểm định trung bình
So sánh hai tỉ lệ Bộ môn Toán, Khoa Khoa học Tự nhiên, Đại học Cần Thơ
So sánh hai trung bình
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử
Kiểm định sự độc lập
Bài tập chương 5
Chương 5: Kiểm định giả

thuyết thống kê
29th March 2022 1 / 39
Bài toán kiểm định Kiểm định tỉ lệ Kiểm định trung bình So sánh hai tỉ lệ So sánh hai trung bình Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Kiểm định sự độ
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

2 Kiểm định tỉ lệ
Lâm Hoàng
Chương
3 Kiểm định trung bình

Bài toán kiểm định
Kiểm định trung bình 4 So sánh hai tỉ lệ

So sánh hai tỉ lệ
So sánh hai trung bình 5 So sánh hai trung bình

6 Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Plan 7 Kiểm định sự độc lập
8 Bài tập chương 5

1 Bài toán kiểm định
2 / 39

Lâm Hoàng
Chương





3 / 39
Lâm Hoàng
Chương
Tổng thể
Cho 1 tổng thể có tham số θ chưa biết.
θ : trung bình, tỉ lệ, phương sai.

¯
Khi đó người ta đưa ra một giả thuyết H về θ. Ta cần chọn một giả thuyết đối H để
kiểm định H đúng hay sai với độ tin cậy 1 − α hay mức ý nghĩa α?
1 ¯
Nếu H : θ = θ0 thì H : θ 6= θ0. (dạng 1)
2 ¯
Nếu H : θ ≤ θ0 thì H : θ > θ0. (dạng 2)
3 ¯
Nếu H : θ ≥ θ0 thì H : θ < θ0. (dạng 3)
Có 2 loại sai lầm khi kiểm định:
Sai lầm loại 1: Bác bỏ H nhưng trong thực tế H đúng. Xác suất sai lầm loại này là α.
Sai lầm loại 2: Chấp nhận H nhưng trong thực tế H sai. 4 / 39
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Bài toán kiểm định
Lâm Hoàng Kiểm định tỉ lệ

Chương

7 Kiểm định sự độc lập
Plan 8 Bài tập chương 5
4 So sánh hai tỉ lệ
5 So sánh hai trung bình

5 / 39
Lâm Hoàng
với mức ý nghĩa α. 1 Xác định giả thuyết
Chương và giả thuyết đối:
¯
Dạng 1: H : p = p0 và H : p 6= p0.
¯
Kiểm định trung bình Dạng 2: H : p ≤ p0 và H : p > p0.
So sánh hai tỉ lệ ¯
Dạng 3: H : p ≥ p0 và H : p < p0.
2
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Với α cho trước, tìm miền bác bỏ giả
Kiểm định sự độc lập thuyết H là Wα Nếu ở bước 1 chọn dạng 1 thì
Wα = (−∞; −z1−α/2) ∪ (z1−α/2; +∞)
Kiểm định tỉ lệ Nếu ở bước 1 chọn dạng 2 thì Wα = (z1−α; +∞)
Nếu ở bước 1 chọn dạng 3 thì Wα = (−∞;
−z1−α).
Gọi p là tỉ lệ loại 1 của tổng thể đã cho. 3
Giả sử p chưa biết. Ta cần kiểm định p Chọn 1 mẫu có kích thước n , tính tỉ lệ
loại 1 của mẫu là f.
Tính giá trị quan sát của mẫu: uqs = pf − p0Nếu uqs ∈ Wα thì bác bỏ H và chấp nhận H. ¯
p0(1 − p0) Nếu uqs ∈/ Wα thì chấp nhận H và bác bỏ H. ¯
4
So sánh uqs và Wα : √
n.
Nhắc lại: z0,95 = 1, 645; z0,975 = 1, 96; z0,99 = 2, 326; z0,995 = 2, 576. 6 / 39
Lâm Hoàng
Chương

Các ví dụ
Ví dụ 1: Một bênh gây tử vong 20%. Người ta dùng một loại thuốc mới đề điều trị
cho bệnh này: tiến hành điều trị cho 200 người mắc bệnh thì thấy vẫn còn 30 người
tử vong. Dựa vào số liệu đã cho có đủ cơ sở để kết luận loại thuốc điều trị mới có
hiệu quả hay chưa? Kết luận với mức ý nghĩa 5%.
Giải:
Gọi p là tỉ lệ tử vong sau khi dùng thuốc mới.
Khi đó p chưa biết. Ta cần kiểm định p với mức ý nghĩa α = 5%. 1 Xác định giả
thuyết và giả thuyết đối:
Thuốc mới có hiệu quả: p < 0, 2
Thuốc mới chưa hiệu quả: p ≥ 0, 2
¯ 2
Ta có H : p ≥ 0, 2 và H : p < 0, 2. (Dạng 3 và p0 = 0, 2) Với α = 0, 05 tìm Wα :
Wα = (−∞; −z1−α) = (−∞; −z0,95) = (−∞; −1, 645). 7 / 39
Lâm Hoàng Ví dụ 1
Chương

Giải:

Gọi p là tỉ lệ tử vong sau khi dùng thuốc
mới.
Khi đó p chưa biết. Ta cần kiểm định p với
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử mức ý nghĩa α = 5%. 1 Xác định giả thuyết
và giả thuyết đối:
Thuốc mới có hiệu quả: p < 0, 2 p √
Thuốc mới chưa hiệu quả: p ≥ 0, 2 0, 2.(1 − 0, 2) 200 = −1, 768.
¯
Ta có H : p ≥ 0, 2 và H : p < 0, 2. (Dạng
3 và p0 = 0, 2) 2 Với α = 0, 05 tìm Wα :
Wα = (−∞; −z1−α) = (−∞; −z0,95) = (−∞; −1,
645). 3 Mẫu có n = 200 người, tính tỉ lệ tử
vong của mẫu là f = 30/200 = 0, 15.
Giá trị quan sát của mẫu:
√
uqs = pf − p0 p0(1 − p0) n =0, 15 − 0, 2
4
So sánh uqs và Wα :
Vì uqs ∈ Wα nên bác bỏ H và chấp nhận H. ¯
Vậy có đủ cơ sở để kết luận loại thuốc mới có hiệu quả. 8 / 39
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Lâm Hoàng

Chương
Bài toán kiểm định 9 / 39
Ví dụ 2
Ví dụ 2: Có một báo cáo cho rằng tỉ lệ mù
chữ ở một địa phương là 5%. Người ta
chọn ngẫu nhiên ra 300 người ở địa
phương đó để kiểm tra thì thấy có 30
người mù chữ. Với mức ý nghĩa 1%, hãy
kiểm định xem báo cáo trên là đúng hay
sai?
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê 10 / 39
Lâm Hoàng
Chương
Ví dụ 2
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Kiểm định trung bình
Lâm Hoàng So sánh hai tỉ lệ

Chương
Bài toán kiểm định Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử
Kiểm định tỉ lệ Kiểm định sự độc lập

Plan

11 / 39
Lâm Hoàng
kiểm định m với mức ý nghĩa α. 1 Xác định
Chương
giả thuyết và giả thuyết đối:
Bài toán kiểm định ¯
Dạng 1: H : m = m0 và H : m 6= m0.
¯
Kiểm định trung bình Dạng 2: H : m ≤ m0 và H : m > m0.
Dạng 3: H : m ≥ m0 và H : m < m0.
2
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Với α cho trước, tìm miền bác bỏ giả
Kiểm định sự độc lập thuyết H là Wα TH1: Khi n ≥ 30
Nếu ở bước 1 chọn dạng 1 thì
Kiểm định trung bình Wα = (−∞; −z1−α/2) ∪ (z1−α/2; +∞)
Nếu ở bước 1 chọn dạng 2 thì Wα = (z1−α; +∞)
Gọi m là trung bình của dấu hiệu của tổng Nếu ở bước 1 chọn dạng 3 thì Wα = (−∞;
thể đã cho. Giả sử m chưa biết. Ta cần −z1−α).
TH2: Khi n < 30 12 / 39
Nếu ở bước 1 chọn dạng 1 thì

Wα = (−∞; −tα/2(n − 1)) ∪ (tα/2(n − 1); +∞)
Nếu ở bước 1 chọn dạng 2 thì Wα = (tα(n − 1);
+∞)
Nếu ở bước 1 chọn dạng 3 thì Wα = (−∞; −tα(n
− 1)).

Gọi m là trung bình của dấu hiệu của tổng
Lâm Hoàng
Chương thể đã cho. Giả sử m chưa biết. Ta cần
Bài toán kiểm định kiểm định m với mức ý nghĩa α. 1 Xác định
Kiểm định tỉ lệ giả thuyết và giả thuyết đối:
2
Với α cho trước, tìm miền bác bỏ giả
thuyết H là Wα
So sánh hai tỉ lệ So sánh hai trung bình Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần
3 4
Chọn 1 mẫu có kích thước quan sát của mẫu: u So sánh uqs và Wα :
qs =x¯
n, tính x¯ và s. Tính giá trị
− m0 s √
n.
tử 13 / 39
Nếu uqs ∈ Wα thì bác bỏ H và chấp nhận H. ¯

Nếu uqs ∈/ Wα thì chấp nhận H và bác bỏ H. ¯
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê So sánh hai tỉ lệ
Lâm Hoàng So sánh hai trung bình

Chương
Bài toán kiểm định Kiểm định sự độc lập
Kiểm định tỉ lệ Bài tập chương 5

Các ví dụ
14 / 39
Ví dụ 3: Điều tra về mức tiêu thụ một sản

phẩm ở một địa phương người ta có bảng
số liệu sau
Mức tiêu thụ 0−1 1
Số hộ 13
Đơn vị: kg/tháng.

Với mức ý nghĩa 5% có thể cho rằng mức
tiêu thụ trung bình của 1 hộ là 3kg/tháng
hay không?
Lâm Hoàng
với mức ý nghĩa α = 5%. 1 Xác định giả
Chương
thuyết và giả thuyết đối:
Bài toán kiểm định Mức tiêu thụ trung bình là 3kg: m = 3
Kiểm định tỉ lệ Mức tiêu thụ trung bình khác 3kg: m 6= 3.
¯
Ta có H : m = 3 và H : m 6= 3. (Dạng 1

và m0 = 3.) 2 Với α = 0, 05 tìm Wα : vì n =
162 ≥ 30 nên
Kiểm định sự độc lập Wα = (−∞; −z1−α/2) ∪ (z1−α/2; +∞) =
Giải: (−∞; −z0,975) ∪ (z0,975; +∞) = (−∞; −1, 96)
Gọi m là mức tiêu thụ sản phẩm trung
∪ (1, 96; +∞) 3 Mẫu có n = 162 người, tính
bình của 1 hộ ở địa phương đã cho.
x¯ = 3, 111 và s = 1, 389. Giá trị quan sát
Khi đó m chưa biết. Ta cần kiểm định m của mẫu:
√ 389 √
n =3, 111 − 3 1, 162 = 1, 017.
uqs =x¯ − m0 s
4
Vì uqs ∈/ Wα nên chấp nhận H và bác bỏ H. ¯
Vậy có thể cho rằng mức tiêu thụ sản phẩm trung bình là 3
kg/tháng.
15 / 39

người ở một quốc gia người ta có bảng
Lâm Hoàng
Chương số liệu sau
Bài toán kiểm định Tuổi (năm) < 40 40

Số người 10

Có một báo cáo cho rằng tuổi thọ trung
Ví dụ 4: Khảo sát tuổi thọ của một số bình của quốc gia này là 60 tuổi thì có quá
cao so với thực tế hay không? Kết luận 16 / 39
với mức ý nghĩa 5%.

Lâm Hoàng
Chương
Ví dụ 4
Lâm Hoàng
Chương
Kiểm định trung bình 5 So sánh hai trung bình

So sánh hai trung bình 6 Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử


18 / 39
so sánh p1, p2 với mức ý nghĩa α. 1 Xác

Lâm Hoàng
Chương định giả thuyết và giả thuyết đối:
¯
Bài toán kiểm định H : p1 = p2 và H : p1 6= p2.
Kiểm định tỉ lệ ¯
H : p1 ≤ p2 và H : p1 > p2.
¯
H : p1 ≥ p2 và H : p1 < p2.
2
Tìm miền bác bỏ giả thuyết H là Wα
Kiểm định sự độc lập (tương tự kiểm định tỉ lệ) 3 Chọn 2 mẫu từ
Bài tập chương 5 2 tổng thể đã cho
So sánh hai tỉ lệ Mẫu 1 có kích thước n1 , tính tỉ lệ loại 1 là f1.
Mẫu 2 có kích thước n2 , tính tỉ lệ loại 1 là f2.
Mẫu chung có kích thước n = n1 + n2 , tính tỉ lệ
Gọi p1, p2 lần lượt là tỉ lệ loại 1 của tổng
loại 1 là f. Tính giá trị quan sát: uqs = rf1 − f2
thể 1 và 2. Giả sử p1, p2 chưa biết. Ta cần
. 4
So sánh uqs và Wα : f(1 − f)
1
n1+ n2 1

19 / 39
Lâm Hoàng
Chương

Ví dụ 5: Người ta muốn so sánh sự yêu thích của người xem đối với 2 bộ phim đang
chiếu trên thị trường. Tiến hành khảo sát 500 người đã từng xem bộ phim A thì có
450 người thích bộ phim này. Trong khi đó
có 370 người thích phim B trên tổng số 400 người được hỏi. Với mức ý nghĩa 5%,
có thể cho rằng phim B được yêu thích nhiều hơn phim A hay không?
Giải: Gọi p1, p2 lần lượt là tỉ lệ người thích phim A và phim B. Ta cần so sánh p1, p2
với mức ý nghĩa α = 5%.
1
Xác định giả thuyết và giả thuyết đối:
Phim B được thích nhiều hơn phim A ⇔ p2 > p1.
Phim B không được thích nhiều hơn phim A ⇔ p2 ≤ p1.
¯
Ta có H : p1 ≥ p2 và H : p1 < p2.
2
Với α = 0, 05 tìm Wα :
Wα = (−∞; −z1−α) = (−∞; −z0,95) = (−∞; −1, 645) 3 Phân tích mẫu:
Mẫu 1 có n1 = 500 , f1 = 450/500 = 0, 9.
Mẫu 2 có n2 = 400 , f2 = 370/400 = 0, 925.
Mẫu chung có có n = 900 , f = (450 + 370)/900 = 0, 911. 20 / 39
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê 1

Lâm Hoàng
Chương Phim B được thích nhiều hơn phim A ⇔ p2 >
p1.
Phim B không được thích nhiều hơn phim A ⇔
¯
p2 ≤ p1. Ta có H : p1 ≥ p2 và H : p1 < p2.
2
Với α = 0, 05 tìm Wα :
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Wα = (−∞; −z1−α) = (−∞; −z0,95) = (−∞; −1,
Kiểm định sự độc lập 645) 3 Phân tích mẫu:
Giải: Gọi p1, p2 lần lượt là tỉ lệ người thích Mẫu 1 có n1 = 500 , f1 = 450/500 = 0, 9.
phim A và phim B. Ta cần so sánh p1, p2 Mẫu 2 có n2 = 400 , f2 = 370/400 = 0, 925.
với mức ý nghĩa α = 5%. Mẫu chung có có n = 900 , f = (450 + 370)/900
= 0, 911. Tính giá trị quan sát:
1
uqs = rf1 − f2
=0, 9 − 0, 925 0, 911(1 − 0, 911) 1500 +1
q
f(1 − f) = −1, 309. 400
1
n1+ n2
4
Vậy chưa có thể cho rằng phim B được yêu thích nhiều hơn phim
A.
21 / 39
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Kiểm định tỉ lệ
Lâm Hoàng Kiểm định trung bình

Chương
Bài toán kiểm định So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử 22 / 39
Ví dụ 6: Dùng phương pháp I điều trị cho

300 người mắc một căn bệnh lạ thì có
280 khỏi bệnh. Dùng phương pháp II điều
trị cho 250 người mắc bệnh lạ đó thì có
220 khỏi bệnh. Với mức ý nghĩa 5%, có
thể cho rằng phương pháp I hiệu quả hơn
phương pháp II hay không?
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê So sánh hai trung bình
Lâm Hoàng Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Chương
Bài toán kiểm định Bài tập chương 5
Ví dụ 6
23 / 39

Lâm Hoàng
Chương





24 / 39

chưa biết. Ta cần so sánh m1, m2 với mức
Lâm Hoàng
Chương ý nghĩa α. 1 Xác định giả thuyết và giả
Bài toán kiểm định thuyết đối:
¯
H : m1 = m2 và H : m1 6= m2.
¯
So sánh hai tỉ lệ H : m1 ≤ m2 và H : m1 > m2.
So sánh hai trung bình ¯
H : m1 ≥ m2 và H : m1 < m2.
2
Kiểm định sự độc lập Tìm miền bác bỏ giả thuyết H là Wα.
Ta chỉ xét trường hợp n1, n2 ≥ 30 (tương
So sánh hai trung bình tự kiểm định tỉ lệ) 3 Chọn 2 mẫu từ 2 tổng
thể đã cho
Gọi m1, m2 lần lượt là trung bình của dấu Mẫu 1 có kích thước n1 ≥ 30 , tính x¯1 và s1.
hiệu của tổng thể 1 và 2. Giả sử m1, m2 Mẫu 2 có kích thước n2 ≥ 30 , tính x¯2 và s2.
Tính giá trị quan sát: uqs = qx¯1 − x¯2
.
s21
s
n1+ 22
n2
4
25 / 39
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Kiểm định trung bình
Lâm Hoàng So sánh hai tỉ lệ

Chương
Bài toán kiểm định Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử
Kiểm định tỉ lệ Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5 26 / 39
Ví dụ 7: Khảo sát trọng lượng của trẻ sơ

sinh ta có bảng số liệu sau
Trọng lượng < 3, 0 3, 0 −
Số bé trai 19 27
Số bé gái 22 31
Đơn vị: kg.

Với mức ý nghĩa 5%, hãy kiểm định xem
trọng lượng trung bình của bé trai và bé
gái có như nhau không?
Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Lâm Hoàng

Chương
Trọng lượng trung bình như nhau ⇔ m1 = m2.
Bài toán kiểm định Trọng lượng trung bình khác nhau ⇔ m1 6= m2.
Kiểm định tỉ lệ ¯
Kiểm định trung bình Ta có H : m1 = m2 và H : m1 6= m2.
2
So sánh hai tỉ lệ Với α = 0, 05 tìm Wα :
Wα = (−∞; −z1−α/2) ∪ (z1−α/2; +∞) =

(−∞; −z0,975) ∪ (z0,975; +∞) = (−∞; −1, 96)
Giải: Gọi m1, m2 lần lượt là trọng lượng ∪ (1, 96; +∞) 3 Phân tích mẫu:
trung bình của bé trai và bé gái. Ta cần so Mẫu 1 có n1 = 126 ; x¯1 = 3, 298 ; s1 = 0, 254
sánh m1, m2 với mức ý nghĩa α = 5%. Mẫu 2 có n2 = 131 ; x¯2 = 3, 286 ; s2 = 0, 263
1 Tính giá trị quan sát:
n2 q 131
s2 0,2542 = 0, 372
uqs = qx¯1 − x¯2 n1+ 2 =3, 298 − 3, 286 0,2632
2
s1 126 +
4
Vậy có thể cho rằng trọng lượng trung bình của bé trai và bé gái
như nhau.
27 / 39

hai cửa hàng ta có bảng số liệu sau
Lâm Hoàng
Chương
Doanh số < 2, 0 2, 0 −
Kiểm định tỉ lệ Số ngày (A) 25 27

Số ngày (B) 22 28
Ví dụ 8: Khảo sát doanh số bán hàng của Đơn vị: triệu đồng/ngày.
Với mức ý nghĩa 1%, có thể cho rằng 28 / 39
doanh số bán hàng trung bình của cửa

hàng A thấp hơn cửa hàng B hay không?
Lâm Hoàng
Chương
Ví dụ 8
Lâm Hoàng
Chương
Kiểm định trung bình 5 So sánh hai trung bình

So sánh hai trung bình 6 Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử


30 / 39

loại 2, . . . , loại k (k > 2). Gọi p1, p2, . . . ,
Lâm Hoàng
Chương pk lần lượt là tỉ lệ loại 1,2,. . . , k của tổng
Bài toán kiểm định thể. Giả sử p1, p2, . . . , pk chưa biết. Ta
Kiểm định tỉ lệ cần kiểm định với mức ý nghĩa α. 1 Xác
Kiểm định trung bình định giả thuyết và giả thuyết đối:
H : p1 = p01, p2 = p02, . . . , pk = p0k và H :
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử có ít nhất 1 tỉ lệ sai. 2 Tìm miền bác bỏ giả
Kiểm định sự độc lập thuyết H là Wα :
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại

phần tử
Cho 1 tổng thể gồm k loại phần tử: loại 1,
Wα = (χ2α [k − 1] ; +∞) nˆ2+ . . . +(nk − nˆk)2
3
Chọn 1 mẫu có kích thước n, lập bảng
nˆk.
tần số 4
Loại phần tử
Số phần tử(mẫu)
Số p.tử(giả thuyết) nˆ1
Tính giá trị quan sát:

uqs =(n1 − nˆ1)2
nˆ1+(n2 − nˆ2)2
31 / 39

bảng số liệu sau
Lâm Hoàng
Chương
Nhóm máu
Kiểm định tỉ lệ Số người


Với mức ý nghĩa 5%, hãy kiểm định xem tỉ
lệ người mang các nhóm máu ở địa
Ví dụ: Theo hằng số sinh học tỉ lệ người phương đã cho có phù hợp với hằng số
mang các nhóm máu O, A, B, AB lần lượt sinh học hay không?
là 49%, 18%, 28% và 5%. Người ta chọn
ngẫu nhiên ra một số người ở một địa
phương để kiểm tra nhóm máu thì được
32 / 39
Lâm Hoàng
H : p1 = 0, 49; p2 = 0, 18; p3 = 0, 28; p4 =
Chương ¯
0, 05 và H : có ít nhất 1 tỉ lệ sai.
2
Kiểm định tỉ lệ Với α = 5%, tìm miền bác bỏ giả thuyết
H là Wα : Wα = (χ2α [k − 1] ; +∞) = (χ20,05 [3]

; +∞) = (7, 815; +∞) 3 Phân tích mẫu: n =
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử 500, lập bảng tần số

Nhóm máu
Giải: Gọi p1, p2, p3, p4 là tỉ lệ người mang
các nhóm máu O, A, B, AB ở địa phương Số người (mẫu)
đã cho. (k = 4)
1
Xác định giả thuyết và giả thuyết đối: Số người (giả thuyết)
2
90+(130 − 140)
2
245+(100 − 90)
uqs =(240 − 245)2 = 2, 927. 2
140+(30 − 25) 25
4
So sánh uqs ∈/ Wα nên chấp nhận H và bác bỏ H. ¯ Vậy tỉ lệ người
mang các nhóm máu ở địa phương đã cho phù hợp với hằng số
sinh học.
33 / 39

Chương

Plan

34 / 39

loại k.
Lâm Hoàng
Chương Y gồm ` loại phần tử: loại 1, loại 2, . . . ,
loại `.
Ta cần kiểm định X và Y có độc lập hay
Kiểm định trung bình không với mức ý nghĩa α. 1 Xác định giả
So sánh hai tỉ lệ thuyết và giả thuyết đối:
¯
Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử H : X và Y độc lập; H : X và Y phụ thuộc.
2
Tìm miền bác bỏ giả thuyết H là Wα :
Wα = (χ2α [(k − 1)(` − 1)] ; +∞)
Kiểm định sự độc lập 3
Chọn 1 mẫu có kích thước n, lập bảng
tần số mẫu
Cho 1 tổng thể có 2 dấu hiệu X và Y :
X gồm k loại phần tử: loại 1, loại 2, . . . , ❍ loại 1 loạ
❍❍❍
❍YX
loại 1 n11 n
loại 2 n21 n
..
. 35 / 39
loại k nk1 n
Tổng cột c1 c
Lâm Hoàng
Chương ❍YX
loại 1 n11
nˆ11 nˆ

=
Kiểm định sự độc lập h
1
Tính các tần số giả thuyết c
❍ loại 1 1
❍❍❍
n
loại 2 n21 nˆk1 nˆ
nˆ21 n
=
= h
h k
2 c
c 1
1
n
n
Tổng cột c1
..
.
loại k nk1
nˆ12+ . . . +(nk` − nˆk`)2
uqs =(n11 − nˆ11)2 nˆk`.
nˆ11+(n12 − nˆ12)2 4) So sánh uqs và Wα :

36 / 39
Lâm Hoàng
Chương

nhân và mức
Ví dụ: Khảo sát một số cặp vợ chồng về thời gian tìm hiểu trước hôn
độ hạnh phúc sau hôn nhân, ta có bảng số liệu sau
P
PPPPP Hạnh phúc Không hạnh Ly dị
P phúc
SHP
TGTH
Dài 58 14 8
Vừa 46 10 4
ngắn 46 6 8
Với mức ý nghĩa 5%, hãy kiểm định xem thời gian tìm hiểu trước hôn nhân có ảnh
hưởng sự hạnh phúc sau hôn nhân hay không? Giải: Gọi X, Y lần lượt là thời gian
tìm hiểu trước hôn nhân (k = 3) và mức độ hạnh phúc sau hôn nhân (` = 3).
¯
H : X và Y độc lập; H : X và Y phụ thuộc.
Với α = 5%, miền bác bỏ giả thuyết H là Wα :
Wα = (χ2α [(k − 1)(` − 1)] ; +∞) = (χ20,05 [4] ; +∞) = (9, 488; +∞) 37 / 39

Chương

Phân tích mẫu: n = 200, lập bảng tần số
P Tổng cột 150
PPPPP Hạnh phúc

P
SHP
TGTH Giá trị quan sát:
Dài 58 uqs =(58 − 60)2

80.150 2
60+(14 − 12)
200= 60
Vừa 46
45
Ngắn 46
45
38 / 39
2
12+ . . . +(8 − 6)
6= 2, 889.
Kết luận: uqs ∈/ Wα nên chấp nhận H và
bác bỏ H. ¯
Vậy có thể cho rằng thời gian tìm hiểu
trước hôn nhân không ảnh hưởng sự
hạnh phúc sau hôn nhân.

Chương

Plan

39 / 39

hãy kiểm định xem tỉ lệ sinh viên có việc
Lâm Hoàng
Chương làm như trường đó cho biết là đúng hay
sai?
1) Một trường đại học cho biết tỉ lệ sinh

viên có việc làm sau khi tốt nghiệp là
90%. Tiến hành khảo sát 500 người tốt
nghiệp của trường đó thì thấy có 420
người có việc làm. Với mức ý nghĩa 5%,
39 / 39

165 − 170 > 170 Số người 16 30 35 32 20
Lâm Hoàng
Chương Đơn vị: cm.
Bài toán kiểm định a) Với mức ý nghĩa 5%, hãy kiểm định xem
Kiểm định tỉ lệ chiều cao trung bình của nam thanh niên ở địa
Kiểm định trung bình phương đó có phải là 164 cm hay không? b)
Có một báo cáo cho rằng tỉ lệ nam thanh niên
có chiều cao từ 170cm trở lên ở địa phương
trên là 20%. Với mức ý 5%, có thể cho rằng
báo cáo trên là quá cao so với thực tế hay
không?
2) Đo chiều cao của 1 số nam thanh niên
ở một địa phương người ta có bảng số
liệu sau
Chiều cao < 155 155 − 160 160 − 165

39 / 39

4 − 2, 6 > 2, 6 Số cây(A) 20 24 35 30 17
Lâm Hoàng
Chương Số cây (B) 18 30 33 29 26
Bài toán kiểm định Đơn vị: mét.
Kiểm định tỉ lệ a) Có một báo cáo cho rằng chiều cao
trung bình của cây được trồng ở 2 vùng A
và B là khác nhau. Với mức ý nghĩa 5%,
hãy kiểm định xem báo cáo đã cho có
chấp nhận được hay không? b) Với mức
ý nghĩa 1%, hãy kiểm định xem tỉ lệ cây
3) Khảo sát chiều cao của một loại cây có chiều cao từ 2,4 mét trở lên ở vùng B
được trồng ở 2 vùng A và B ta có bảng số có cao hơn vùng A hay không?
liệu sau
Chiều cao < 2, 0 2, 0 − 2, 2 2, 2 − 2, 4 2,

39 / 39

được bảng số liệu sau
Lâm Hoàng
Chương
Loại sản phẩm
Kiểm định tỉ lệ Số sản phẩm


Với mức ý nghĩa 5%, hãy kiểm định xem
báo cáo đã cho có chấp nhận được hay
4) Một báo cáo cho biết tỉ lệ các sản phẩmkhông?
loại I, II, III, IV, V do nhà máy A sản xuất
là 40%, 30%, 15%, 10% và 5%. Người ta
chọn ngẫu nhiên ra một số sản phẩm của
nhà máy đó để kiểm tra nhóm máu thì
39 / 39
Lâm Hoàng
Chương
5) Khảo sát một số người về giới tính và

sau ❵
nhóm máu, ta có bảng số liệu ❵
❵❵❵❵❵❵❵❵❵
❵
nhóm máu
Giới tính
Nam
Nữ
Với mức ý nghĩa 5%, có thể cho rằng giới

tính và nhóm máu có liên quan với nhau
hay không?
39 / 39

Chuong 5 XSTK

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 5 XSTK

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bài toán kiểm định Kiểm định tỉ lệ Kiểm định trung bình So sánh hai tỉ lệ So sánh hai trung

bình Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử Kiểm định sự độ

Bài toán kiểm

Kiểm định trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5

Chương 5: Kiểm định giả

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

3 Kiểm định trung bình

Kiểm định trung bình 4 So sánh hai tỉ lệ

So sánh hai trung bình 5 So sánh hai trung bình

6 Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Bài tập chương 5

Plan 7 Kiểm định sự độc lập

8 Bài tập chương 5

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

3 Kiểm định trung bình

Kiểm định trung bình 4 So sánh hai tỉ lệ

So sánh hai trung bình 5 So sánh hai trung bình

6 Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Bài tập chương 5

Plan 7 Kiểm định sự độc lập

8 Bài tập chương 5

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

Bài toán kiểm định

Kiểm định trung bình

So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5

θ : trung bình, tỉ lệ, phương sai.

Lâm Hoàng Kiểm định tỉ lệ

So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Plan 8 Bài tập chương 5

1 Bài toán kiểm định

3 Kiểm định trung bình

5 So sánh hai trung bình

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

Bài toán kiểm định

Kiểm định trung bình

So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê

Bài toán kiểm định

Kiểm định trung bình

Chương 5: Kiểm định giả thuyết thống kê Lâm Hoàng

Kiểm định trung bình

So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5

Bài toán kiểm định

Kiểm định trung bình

So sánh hai trung bình

Kiểm định tỉ lệ có hơn 2 loại phần tử

Kiểm định sự độc lập

Bài tập chương 5

Lâm Hoàng So sánh hai tỉ lệ