ICF-model

Aandoening: Syndroom van down

Functies en anatomische eigenschappen/stoornissen: Open mondgedrag, lage woordenschat,
beperkte zinsbouw, gehoor lijkt normaal, auditief geheugen beperkt.
Activiteiten (beperkingen): Spreektempo ligt laag, verstaanbaarheid ligt laag
Participatie: Zelfredzaamheid op communicatief gebied, spreken in de klas, deelname aan
lessen, spelen, sociaal contact met klasgenootjes
Externe factoren: Tweelingzus met gelijke problematiek, hoogopgeleide ouders, motivatie
voor logopedie bij ouders hoog
Persoonlijke factoren: Meisje, 13,3 jaar, hechte band met tweelingzus, VSO-ZMLK clustor 3,
sociaal ingesteld, sociale behoeftes.
---
Logopedisch onderzoeksverslag
Personalia
Naam: Isa
Leeftijd: 13 jr 3 mnd
Geslacht: V
Inleiding
Isa (V, 13;3) is bekend met het syndroom van Down. Ouders geven aan dat de onderlinge
communicatie met Isa verslechtert, dit signaal is bij de leerkracht neergelegd. Hulpvraag v.d.
ouders omvat verbetering van Isa’s communicatieve vaardigheden voornamelijk met
betrekking tot spreektempo.
Intake
Isa volgt speciaal onderwijs (VSO-ZMLK (cluster 3)) en heeft een tweelingzus, eveneens
bekend met het syndroom van Down.
Ouders geven aan dat Isa’s communicatieve vaardigheden verslechteren en geven aan
gemotiveerd te zijn voor logopedische interventie.
Isa’s spreektempo ligt laag. Er is de afgelopen twee jaar logopedisch behandeld met focus op
woordenschat, zinsbouw, verstaanbaarheid (articulatie met ondersteunende gebaren),
mondgedrag en mondmotoriek, waarbij de transfer naar spontane spraak moeizaam bleek. Het
geleerde beklijfde niet en de behandeling stagneerde en werd uiteindelijk stopgezet.
Op school laat Isa uit zich weinig verbaal en de verstaanbaarheid van haar spontane spraak is
slecht. Isa uit zich bij onverstaanbaarheid non-verbaal. Isa uit behoefte voor sociaal contact met
andere leerlingen.
Interpretatie v.d. scores
Interpretatie dient i.v.m. verstandelijke leeftijd Isa voorzichtig te geschieden. Op alle
afgenomen testen scoort Isa laag, dit betekent dat er mogelijk (gezien Isa’s beperking) sprake
is van een niet-specifieke taalontwikkelingsstoornis (TOS).
Auditieve vaardigheden
Isa lijkt een zwak auditief korte termijn geheugen te hebben. Ze heeft problemen met
woordretentie, waardoor imitatie niet lukt. Er zijn echter geen afwijkingen qua gehoor
vastgesteld.
Logopedisch onderzoek
Slichting Q-score P-score Ruwe score Interval Verstandelijke leeftijd
Taalbegrip 66 1 38 61-74 3;06
Taalproductie I 62 1 9 56-72 2;09
Taalproductie II 69 2 23 63-79 3;06
Auditief geheugen -
Spontante taalanalyse
Tijdens de onderzoeken communiceert Isa weinig spontaan, ze spreekt echter spontaan in
zinnen van 2-4 woorden die grammaticaal zeer beperkt zijn.
Fonologische vaardigheden/ontwikkeling
Isa reduceert en elimineert clusters en er is sprake van deletie van eindconsonanten, alsmede
een inconsequente k door t substitutie.
Articulatie
Isa’s anatomisch anders aangelegde stemplooien beïnvloeden de stemgeving/kwaliteit v.d.
stem. Isa’s tong past niet altijd in haar mondholte en er is sprake van hypotonie van faciale
spieren waardoor labialen en gerode vocalen met moeite geproduceerd worden. Algehele
hypotonie heeft negatieve werking op algehele spraak-motorische ontwikkeling.
Mondmotoriek
Isa toont open mondgedrag waarbij de tongligging laag in de mond is. De beweeglijkheid van
haar tong is beperkt en suboptimaal. Haar lipspanning is laag. Isa kwijlt niet en ondervindt geen
problemen met eten en drinken.
Gegevens andere disciplines
Psychologische gegevens
IQ-non verbaal = 59
IQ-verbaal = 56
Audiologische gegevens
Gehoor lijkt goed, er is echter indicatie voor auditief vervolgonderzoek
Medische gegevens
Syndroom van down
Interpretatie v.d./vragen voor de andere disciplines
Ontbrekende gegevens: - audiologische gegevens, gegevens v.d. KNO-arts.
KNO-arts: hoogstwaarschijnlijk geen verdere afwijkingen doordat Isa intensief gevolgd is,
overleg echter geïndiceerd. Zijn er contra-indicaties voor normaal mondgedrag? Is er een
verhoogd risico op middenoorontsteking?
Audioloog: gehoortest afnemen
Logopedist: welke behandelmethode is voorheen ingezet.
Logopedische diagnose
Bij Isa is mogelijk sprake van een niet-specifieke taalontwikkelingsstoornis. Lage scores op
taalbegrip en taalproductie in combinatie met het syndroom van down wijzen hierop.
Logopedische conclusie
Isa (V, 13;3 jr) heeft het syndroom van down en volgt cluster 3 onderwijs op het SO-ZMLK.
De hulpvraag van haar ouders betreft het verbeteren van haar communicatieve vaardigheden.
Isa’s spreektempo ligt laag en de onderlinge communicatie met ouders en leerkracht
verslechtert. Op school is Isa weinig verbaal en wordt nauwelijks ondersteunende
communicatie ingezet door de leerkrachten, Isa zelf maakt zich bij onverstaanbaarheid duidelijk
door versterkte non-verbale communicatie. Isa onderging eerder logopedische behandeling die
stagneerde op de transfer naar spontane spraak. Isa heeft behoefte aan sociaal contact met
andere leerlingen. Gezien de lage scores op taalproductie en taalbegrip alsmede het syndroom
van Down, is te denken aan een niet-specifieke taalontwikkelingsstoornis.
Beargumenteer de schoolkeuze:

De schoolkeuze is passend voor bij Isa. Cluster 3 onderwijs geldt voor langdurige zieke
kinderen en kinderen met een verstandelijke beperking.
Advies
Logopedische behandeling ter verbetering van de onderlinge communicatie met ouders en
leerkrachten is geïndiceerd. Qua behandelmethode valt te denken aan kennismaking met totale
communicatie evenals een tactiel-kinesthetische benadering van spraakproductie zoals de
PROMPT methode. Interventie dient ook te richten op het ondersteunen van Isa’s omgeving.
Los van logopedie is er indicatie voor vervolgonderzoeken op gebied van gehoor, in combinatie
met logopedisch onderzoek naar auditief geheugen.