3

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Kinalalagyan ng mga Lalawigan
sa Rehiyon Batay sa Direksiyon
Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Kinalalagyan ng mga Lalawigan sa Rehiyon Batay
sa Direksiyon
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Nicolas T. Capulong PhD, CESO V
Ronel Al K. Firmo PhD, CESO v
Librada M. Rubio PhD

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jeanny C. Espejo
Tagasuri ng Nialalaman: Ronald G. Morla PhD.
Tagasuri ng Wika: John A. Ocampo PhD
Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat: Jay Ahr E. Sison
Tagasuri sa ADM: John Paul C. Paje
Patnugot: Bobby P. Caoagdan EdD, Lamberto F. Gamurot PhD
Tagasuri: Bobby P. Caoagdan EdD, Lamberto F. Gamurot PhD,
Allan T. Manalo PhD
Tagaguhit: Diana V. Facun
Tagalapat: Alvin E. Espejo

Tagapamahala: Nicolas T. Capulong PhD, CESO V

Librada M. Rubio PhD
Angelica M. Burayag PhD
Ma. Editha R. Caparas EdD
Nestor P. Nuesca EdD
Helen R. Bose PhD
Paulino D. De Pano PhD
Bobby P. Caoagdan EdD
Lamberto F. Gamurot, PhD
Allan T. Manalo PhD

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon–Rehiyon III

Office Address: Matalino St., Government Center, Maimpis, City of San Fernando
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
 3
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 2:
Kinalalagyan ng mga Lalawigan sa
Rehiyon Batay sa Direksiyon
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling
Panlipunan Baitang 3 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Kinalalagyan ng mga Lalawigan sa Rehiyon Batay
sa Direksiyon!
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at
sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong
institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang
matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang
pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-
aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain
ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong
matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang
kanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto,
makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang
magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang

kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na
ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila
habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang
hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang
mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan Baitang 3
ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Kinalalagyan
ng mga Lalawigan sa Rehiyon Batay sa Direksiyon!
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-
aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad
sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat
mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo

Alamin
ang mga dapat mong matutuhan
sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin

Subukin
kung ano na ang kaalaman mo sa
aralin ng modyul. Kung nakuha mo
ang lahat ng tamang sagot (100%),
maaari mong laktawan ang
bahaging ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-

Balikan
aral upang matulungan kang
maiugnay ang kasalukuyang aralin
sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin

Tuklasin
ay ipakikilala sa iyo sa maraming
paraan tulad ng isang kuwento,
awitin, tula, pambukas na suliranin,
gawain o isang sitwasyon.

iii
 Sa seksyong ito, bibigyan ka ng
Suriin
maikling pagtalakay sa aralin.
Layunin nitong matulungan kang
maunawaan ang bagong konsepto
at mga kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para

Pagyamanin
sa mapatnubay at malayang
pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga
kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa
pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi
ng modyul.

Naglalaman ito ng mga

Isaisip
katanungan o pupunan ang
patlang ng pangungusap o talata
upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing

Isagawa
makatutulong sa iyo upang maisalin
ang bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Ito ay gawain na naglalayong

Tayahin
matasa o masukat ang antas ng
pagkatuto sa pagkamit ng
natutuhang kompetensi.

iv
 Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa
Gawain iyong panibagong gawain upang
pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang

Pagwawasto sagot sa lahat ng mga gawain
sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng

pinagkuhanan sa paglikha o
paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng

modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan
ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng
modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba
pang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat
pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa
ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba
pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy
kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay.

v
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa
modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong
guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay
o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong
mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim
sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas
ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim
na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

vi
 Alamin

Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong

kapakinabangan. Ito ay upang matulungan kang unawain ang
mga araling tinatalakay sa Araling Panlipunan Baitang 3.
Ang modyul na ito ay nahahati sa tatlong aralin:
• Kinalalagyan ng mga Lalawigan sa Rehiyon Batay
sa Direksiyon
• Relatibong Lokasyon ng mga Lalawigan sa Ating Rehiyon
• Katangian ng mga Lalawigan ng Ating Rehiyon

Sa pagtatapos ng modyul na ito, inaasahan sa iyo na:

1. natutukoy ng kinalalagyan ng bawat lalawigan sa rehiyon
gamit ang mga pangunahin at pangalawang direksiyon;
2. natutukoy ang relatibong lokasyon ng mga lalawigan sa
rehiyon batay sa mga kalapit na lugar;
3. nailalarawan ang mga katangian ng lalawigan sa sariling
rehiyon batay sa kanilang lokasyon, direksiyon, laki at
kaanyuan; at
4. naihahambing ang mga lalawigan sa sariling rehiyon ayon
sa mga nabanggit na katangian nito.

Mga Tala para sa Guro

Ang sumusunod na aralin ay may kinalaman sa konsepto ng
kinalalagyan ng mga lalawigan sa rehiyon batay sa direksiyon.
Mainam na gabayan ang mga mag-aaral sa pagtalakay ng
aralin sa pamamagitan ng paggamit ng modyul na ito.
Maaaring ipaliwanag sa mga magulang kung pano
matutulungan ang kanilang mga anak sa paggamit ng
modyul na ito.

1
 Subukin

Lagyan ng tsek () ang loob ng kahon bago ang numero kung
tama at ekis (🗶🗶) naman kung mali ang sinasaad ng
pangungusap. Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.

1. Kailangan nating gumamit ng pangalawang

direksiyon. Ang tawag natin dito ay ang ordinal na
direksiyon.
2. Ang pagtukoy ng isang lugar ay ibinabatay din sa
kinaroroonan ng mga nasa paligid at katabing-pook
nito. Relatibong lokasyon ang tawag dito..
3. Ang iskala ay bahagi ng mapa na nagpapakita ng
katumbas na distansiya sa mapa sa aktuwal na
distansiya sa lupa.
4. Ayon sa mapa, ang pinakakanlurang bahagi ng
rehiyon ay ang Aurora.
5. Ang Nueva Ecija ay nasa direksiyong timog-kanluran ng
rehiyon.
Kung nasagutan mo lahat ng tama ang pagsusulit na ito, ay
binabati kita. Napakahusay mo!
Halika! Lalo nating palawakin ang iyong kaalaman sa tulong
ng mababasa mong mga aralin

2
 Aralin Kinalalagyan ng mga

1 Lalawigan sa Rehiyon Batay

sa Direksiyon
Tingnan ang mapa ng
Rehiyon III. Saan ba
matatagpuan ang iyong
lalawigan? Tukuyin at
taluntunin ito ayon sa mapa.
Paano tutukuyin ang lokasyon
ng mga karatig-lalawigan sa
iyong rehiyon? Makikita sa
mapa ang Hilagang direksiyon
at ang distansiya ng mga
lugar o bagay sa isa’t isa.
Upang mas madali mong matukoy ang kinalalagyan ng isang
lugar, kailangan mong pag-aralan at maintindihan ang mga
pangunahin at pangalawang direksiyon.

Balikan

Sa nakaraang aralin, natutuhan mo ang kahulugan at

kahalagahan ng mga simbolo sa mapa. Nalinang din ang iyong
kakayahan na maiguhit ang mga simbolong ito upang ipakita
ang kinalalagyan o lokasyon ng isang lugar o bagay.
Upang malaman kung naalala mo pa ang mga nakaraang
aralin, magkakaroon ka ng isang pagbabalik-tanaw sa
pamamagitan ng isang gawain.

3
Panuto: Lagyan ng kaukulang simbolo sa loob ng kahon na nasa
mapa. Gawin ito sa sagutang papel.

Tuklasin

Ano-ano ang Paano natin

pangunahin at matutukoy ang
pangalawang mga lugar sa
direksiyon? pamamagitan ng
distansiya at mga
direksiyon?

4
Ang lahat ng mapa ay nakaayon sa hilaga. Kung titingnan
ang mga mapa, mapapansin sa isang panig nito ang may
ganitong simbolo, Hilaga (H). Kung ito naman ay nasusulat sa
Ingles, North (N) ang makikita at mababasa. Ang kaalaman
mo sa mga direksiyon ay makatutulong nang malaki upang
masanay ka sa pagbabasa ng mapa.

Hilagang direksyon
(North Arrow)
- Ito ay gabay upang matukoy
ang ibang direksiyon ng mga
lugar sa mapa.

May mga mapa naman na

gumagamit ng pananda na
nagpapakita ng cardinal o
pangunahing direksiyon
katulad ng nasa larawan.
Hilaga

Kanluran Silangan

Timog

compass rose.
Ipinakikita nito ang Hilaga,
Timog, Silangan at Kanluran.

5
Ang isang instrumento na nakatutulong sa pagtukoy ng
direksiyon ay ang compass. Ito ay laging nakaturo sa
Hilaga. Nakikita mo ba ang mga pangunahing direksiyon na
nakalagay rito? Nakakita ka na ba at nakagamit nito? Ang
mga iskawts at manlalakbay ay gumagamit ng compass
upang hindi sila maligaw.

Compass

Paano kung ang isang lugar ay hindi eksaktong makikita sa

cardinal o pangunahing lokasyon at ito ay nasa pagitan ng
Hilaga at Silangan? Timog at ng Kanluran? Paano sasabihin
ang kinaroroonan nito? Kailangan nating gumamit ng
pangalawang direksiyon. Ang tawag natin dito ay ang ordinal
na direksiyon.
Masdan ang compass rose na may pangunahin at
pangalawang direksiyon.

Hilaga
Hilagang Hilagang-
-Kanluran Silangan

Kanluran Silangan

Timog- Timog-
Kanluran Silangan

Timog

6
 H-Hilaga HS-Hilagang-Silangan
T-Timog HK-Hilagang-Kanluran
S-Silangan TS-Timog-Silangan
K-Kanluran TK-Timog Kanluran

Suriin
Sa pagbabasa ng mapa, gumagamit tayo ng pananda o
simbolo upang malaman ang aktuwal na distansiya ng mga lugar
sa isa’t isa.
Nakikita ang pananda sa ilalim
na bahagi ng mapa kagaya ng nasa
larawan. Ito ang iskala.
Ang iskala ay bahagi ng mapa
na nagpapakita ng katumbas na
distansya sa mapa sa aktuwal na
distansiya sa lupa.
Makikita mo sa Mapa kung paano sinukat ang distansiya ng
Lungsod San Fernando
hanggang Lungsod Tarlac.
Gamit ang iskala na may
katumbas na sukat na 25
kilometro bawat isang putol
na may dalawang kulay na
itim at abo. Mapapansin na
ang tinatayang distansiya sa
pagitan ng Lungsod Tarlac at
Lungsod ng San Fernando ay
45.9 kilometro.

7
 Kung ang isa namang lugar sa
mapa ang iyong ituturo, sasabihin mo
ang lugar na malapit dito. Hindi
eksakto ang ibinibigay na direksiyon
ng relatibong lokasyon pero
nagagamit ito upang matunton ang
lugar na nais mong makita.
Gamitin nating halimbawa ang
mapang ito.

Pagbatayan natin ang parke na nasa gitna ng lahat ng

mga gusali batay sa larawang ito. Saan makikita ang parke?
Anong gusali ang nasa harap nito? Anong gusali ang nasa likod
nito? Anong gusali ang nasa kanlurang bahagi at
silangang bahagi?

8
 Pansinin ang mapa ng Rehiyon III, kung
iba’t ibang lugar ang pagbabatayan,
mapapansin na nagbabago ang pagtukoy
ng lokasyon ng mga ito. Halimbawa, kung
tutukuyin ang lokasyon ng Nueva Ecija at
gagawing batayan ang Bulacan, ito ay nasa
Hilaga ng Bulacan. Subalit kung Tarlac ang
gagawing batayan, ang lokasyon nito ay
nasa Silangan ng Tarlac.

Mapa ng Rehiyon III

Pag-aralan ang pagtukoy ng kinalalagyan ng lalawigan ng

rehiyon. Suriin ito sa tulong ng mapa.
1. Ang Zambales ay nasa kanluran ng Tarlac.
2. Ang Tarlac ay nasa hilaga ng Pampanga.
3. Ang Aurora ay nasa silangan ng Nueva Ecija.
4. Ang Pampanga ay nasa kanluran ng Bulacan.
5. Ang Bataan ay nasa timog ng Zambales.

9
Paano mo Paano nagkakaiba-iba o
mailalarawan nagkakapare-pareho
ang iyong ang mga katangian ng
sariling iyong lalawigan sa mga
lalawigan? karatig lalawigan?

Malaki ang pagkakaiba-iba ng

katangiang pisikal ng mga pulo ng bansa.
Karamihan sa mga pulo ay mayroong mga
bulubunduking bahagi. Mayroon ding
kapatagan, lambak, at burol. Sa mga lugar ng
kapatagan naninirahan ang karamihan ng
mga tao. Ito ang nagiging pamayanan at
nabubuo bilang mga bayan at lalawigan.
Basahin mo ang pisikal na katangian ng
iyong lalawigan at maging mga karatig
lalawigan sa iyong rehiyon.

Ang Rehiyon III o tinatawag na Gitnang Luzon ay

binubuo ng pitong lalawigan. Ito ay ang mga lalawigan
ng: Aurora, Bataan, Bulacan, Nueva Ecija, Pampanga,
Tarlac, at Zambales. Mayroon itong labing-apat na
lungsod, 116 na munisipalidad at dalawamput-isang
congressional districts at economic zones tulad ng Clark
Freeport Zone, Subic Bay Freeport Zone, at Freeport Area
of Bataan (FAB). Ito ay matatagpuan sa hilaga ng
National Capital Region o NCR. Ang relatibong mga
lugar na nakapalibot dito ay ang sumusunod: NCR sa
timog, Philippine Sea sa silangan, West Philippine Sea sa
kanluran, at Ilocos Region, Cordillera Administrative
Region (CAR) at Cagayan Valley sa hilaga.

10
 Bawat lalawigan sa rehiyong ito ay nakikilala sa
sariling pisikal na katangian. Basahin at suriin mo ang
bawat katangian ng mga lalawigan sa
ating rehiyon.

AURORA
Ang Aurora ay may kabuuang sukat na
3,147.32 kilometrong parisukat (km2). Ito ay
nasa rehiyon ng Gitnang Luzon at
napaliligiran ng mga lalawigang tulad ng
Quezon sa Timog, Nueva Ecija sa Kanluran,
Nueva Vizcaya, Quirino at Isabela sa Hilaga.
Ang Dagat Pilipinas ay nasa silangang
bahagi ng Aurora. Baler ang kabisera ng
lalawigan.
Kung pagmamasdan ang mapa, ang Aurora ay tulad ng
isang taong ang posisyon ay nagdarasal. Napaliligiran ito ng mga
Bulubunduking Sierra Madre at Dagat Pilipinas.
Ang lalawigang ito na dating bahagi ng Rehiyon IV ay
napabilang sa Rehiyon III sa pamamagitan ng Executive Order
No. 103. s.2002.
Ang kalupaan ng Aurora ay mas malaki kaysa sa mga
lalawigan ng Bulacan, Tarlac, Pampanga at Bataan. Mas maliit
naman kaysa sa mga lalawigan ng Nueva Ecija at Zambales.

BATAAN
Ang lalawigan ng Bataan ay isang
peninsula o anyong lupa na napaliligiran ng
katubigan. Ito ay may lawak na 1,373.0
kilometrong parisukat (km2). Halos walumpong
porsiyento ng kalupaan nito ay mga burol at
bundok. At sa mapa ay mapapansin na ito ay
kahugis ng ulo ng kabayo.

11
 Ito ay nasa katimugang bahagi ng Gitnang Luzon na
napaliligiran ng Look Maynila sa silangan, Look Subic at Dagat
Kanlurang Pilipinas sa kanluran at Dagat Kanlurang Pilipinas
sa timog.
Ang Bataan ay ang may pinakamaliit na kalupaan sa
Gitnang Luzon sa kabila ng mataas na industriyalisasyon.

BULACAN
Ang lalawigan ng Bulacan ay may lawak
na 2,774.85 kilometrong parisukat (km2). Ito ay
matatagpuan sa timog ng Gitnang Luzon na
nasa hilaga ng Maynila. Makikita sa mapa na
ang hugis nito ay katulad ng isang sapatos.
Sa Silangang bahagi ng Bulacan ay
matatagpuan ang lalawigan ng Aurora, Look
Maynila sa bandang timog at kanluran at Nueva Ecija sa Hilaga.
Matatagpuan din ang Pampanga sa kanlurang bahagi ng
lalawigang ito.
Ang Bulacan ay mas malaki ang kalupaang sakop kaysa sa
mga lalawigan ng Tarlac, Pampanga at Bataan. Ngunit ito ay
mas maliit kaysa sa mga lalawigan ng Aurora, Zambales, at
Nueva Ecija.

NUEVA ECIJA
Ang lalawigan ng Nueva Ecija ay may
lawak na 5,943.62 kilometrong parisukat (km2).
Nakapaligid dito ang lalawigan ng Nueva
Vizcaya sa hilaga, Aurora sa silangan, Bulacan
sa timog at Tarlac sa kanluran. Kung pag-
mamasdan sa mapa, ang hugis ay tila isang oso.
Ang lungsod ng Muñoz ang nag-iisang
Science City sa Pilipinas at ikalawa sa buong mundo.

12
 Ang Nueva Ecija ang may pinakamalawak na kapatagan
sa Gitnang Luzon. Ito rin ang may pinakamalawak na kalupaan
sa buong rehiyon.

PAMPANGA
Ang Pampanga ay may lawak na 2,044.99
kilometrong parisukat (km2). Itinuturing na
pinakasentrong lalawigan sa Gitnang Luzon.
Nasa silangan nito ang Bulacan, Tarlac at Nueva
Ecija sa hilaga, Zambales sa kanluran at Bataan
sa timog.
Kung titingnan sa mapa, ang hugis nito ay katulad ng
isang pagong.
Ang Pampanga ay isang malawak na kapatagan. Dito
matatagpuan ang Bundok Arayat sa hilagang-silangan at
kabundukan ng Zambales sa gawing kanluran.
Ang lalawigan ng Pampanga ay ang ikalawang
pinakamaliit na lalawigan sa buong rehiyon. Ang kalupaang
sakop nito ay maituturing na doble sa sukat ng Bataan na
itinuturing na pinakamaliit na lalawigan sa buong rehiyon.

TARLAC
Ang Tarlac ay lalawigan sa Gitnang
Luzon na may lawak na 2,736.64 kilometrong
parisukat (km2). Nasa hilaga nito ang
Pangasinan, Pampanga sa timog, Nueva
Ecija sa silangan at Zambales sa kanluran.
Ang hugis ng Tarlac kung titingnan sa
mapa ay kamay na naka-thumbs up.
Ang Tarlac ay mas malaki sa mga lalawigan ng Pampanga
at Bataan. Mas maliit naman ito sa mga lalawigan ng Aurora,
Bulacan, Nueva Ecija at Zambales.

13
ZAMBALES
Ang Zambales ay nasa kanlurang bahagi ng
Gitnang Luzon. Ito ay may lawak na 3,714.83
kilometrong parisukat (km2). Nasa hilaga nito ang
lalawigan ng Pangasinan, nasa silangan naman
ang Tarlac at Pampanga, Bataan sa Timog at sa
kanluran ang West
Philippine Sea.
Sa mapa naman ng Zambales ay mapapansin na ito ay tila
isang asong nakadapa.
Ang Zambales ang ikalawang pinakamalaki na kalupaan sa
rehiyon.
Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang iyong
sagot sa sagutang papel.
1. Anong mga lalawigan ang bumubuo sa iyong rehiyon?
2. Anong lalawigan ang may pinakamalaking sukat ng
kalupaang sakop? Alin naman ang pinakamaliit?
3. Paghambingin ang laki ng lalawigan ng Bataan at
Nueva Ecija.
4. Ano-ano ang mga lugar na nakapaligid sa lalawigan ng
Pampanga batay sa pangunahing lokasyon?
5. Paano nagkakaiba at nagkakapareho ang mga lalawigan
sa iyong sariling rehiyon?

Pagyamanin

Alamin mo kung hanggang saan ang iyong natutuhan sa

aralin. Maari kang humingi ng gabay sa iyong mga magulang
upang masagutan ang mga gawain sa modyul na ito.

14
A. Saang cardinal at ordinal na direksiyon nakapuwesto ang
bawat bilang? Isulat ito sa sagutang papel. (tumutukoy ito sa
Pangunahing Lokasyon at Pangalawang Direksiyon)
1. Hilaga .
2. ______________________
3. ______________________
4. ______________________
5. ______________________
6. ______________________
7. ______________________
8. ______________________

B. Iguhit sa sagutang papel ang mga sumusunod:

1. Compass 3. North Arrow
2. Compass Rose

C. sulat sa sagutang papel ang letra ng tamang sagot.

1. Alin dito ang pananda para sa Hilagang-kanluran?

A. HK B. HS C. TK D. TS

2. Bawat mapa ay may simbolo o sagisag na palaging

nakaturo sa direksiyon ng ________________.
A. Hilaga C. Silangan
B. Kanluran D. Timog

3. Madaling hanapin ang kinaroroonan ng isang lugar sa

pamamagitan ng paggamit ng __________.
A. Guhit C. Mapa
B. Larawan D. Panturo

4. Ano ang ibang tawag sa pangunahing lokasyon?

A. Bisinal C. Ordinal
B. Cardinal D. North Arrow

5. Kung ilalarawan ang pangalawang direksiyon, binabanggit

muna ang direksiyong __________.
A. Cardinal C. Relatibo
B. Bisinal D. Silangan

15
D. Panuto: Hanapin sa Hanay B ang kahulugan ng mga simbolo
na nasa Hanay A. Isulat sa sagutang papel ang letra ng
tamang sagot.

Hanay A Hanay B
a. Relatibong lokasyon ang pagtukoy ng
isang lugar ay ibinabatay sa
kinaroroonan ng mga nasa paligid at
1.
katabing-pook nito.
b. Compas Rose nagpapakita ng
Pangunahing Lokasyon (Cardinal) at
2. Pangalawang Direksiyon (Ordinal)

c. compass ang isang instrumento na

nakatutulong sa pagtukoy
3. ng direksiyon.
d. compass rose pananda na
nagpapakita ng cardinal o
4. pangunahing lokasyon. Nakikita ito sa
mapa.
e. Hilagang direksyon(North Arrow) ay
palaging nakikita sa mga mapa. Ito
ay gabay upang matukoy ang ibang
5. direksiyon ng mga lugar.

E. Panuto: Pag-aralan muli ang mapa ng sariling rehiyon at

sagutin ang sumusunod na tanong gamit ang pangunahin at
pangalawang direksiyon. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

16
 1. Mga lalawigan na nasa timog na bahagi ng rehiyon.
2. Bahagi ng rehiyon na nasa timog-kanlurang lalawigan.
3. Mga lalawigan na nasa hilagang-silangan na bahagi
ng rehiyon.
4. Lalawigan na nasa dulong hilagang bahagi ng rehiyon?
5. Mga lalawigan na nasa silangan?

F. Panuto: Pag-aralan ang mapa sa ibaba. Tukuyin ang

kinalalagyan ng mga Istruktura gamit ang relatibong lokasyon.
Piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

palengke paaralan

palaruan munisipyo

ospital simbahan

Timog Silangan kanluran Silangan

Hilaga Timog Ospital

1. Ang paaralan ay nasa __________________ ng palengke.

2. Ang palaruan ay nasa __________________ ng munisipyo.

17
 3. Ang ospital ay nasa __________________ ng palaruan.
4. Ang munisipyo ay nasa ___________________ ng simbahan
5. Anong istruktura ang nasa timog ng palaruan? ____________

G. Panuto: Hanapin ang pangalan ng mga lalawigan sa

wordhunt puzzle. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

N U E V A E C I J A
B A T A A N Z O R U
U D A X H G A N M R
L E R J M K M I P O
A D L E A A B K A R
C C A A T S A A G A
A V C N U A L W A B
N B R N T N E A S A
X J L Y O A Z N A Y
Z P A M P A N G A O

H. Panuto: Punan ng tamang impormasyon ang bawat kahon sa

ibaba upang makumpleto ang talaan ng mga katangian ng
mga lalawigan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Katangian ng mga Lalawigan sa Rehiyon III

Lokasyon at
Lalawigan Sukat Hugis at Pisikal na Anyo
Direksiyon
payat at pahaba
silangan ng 3,147.32
Aurora bulubundukin
rehiyon km2
hugis taong nagdarasal
1. Bataan
2. Bulacan
3. Nueva Ecija
4. Pampanga
5. Tarlac
6. Zambales

Magaling! Ikaw ay kapuri-puri at nasagutan mo ng tama

ang lahat ng mga tanong. Handa kana bang sagutan ang mga
susunod na gawain?

18
 Isaisip

Panuto: Punan ng mga angkop na sagot ang sumusunod

na talata. Piliin ang mga salita na nasa loob ng kahon. Isulat
ang sagot sa sagutang papel.

compass Hilagang direksyon relatibong lokasyon

iskala Nueva Ecija pangunahing lokasyon
Bataan ordinal compass rose

Ang (1.) _________________ay kumakatawan at palaging

nakikita sa mga mapa. Ito ay gabay upang matukoy ang ibang
direksiyon ng mga lugar sa mapa.

Tinatawag itong (2.) ________________ kung saan

ipinakikita nito ang mga direksiyon ng Hilaga, Timog, Silangan at
Kanluran.

Ang (3.) ________________ ay bahagi ng

mapa na nagpapakita ng katumbas na distansya sa mapa sa
aktuwal na distansiya sa lupa.
Maliban sa paggamit ng mga pangunahin at pangalawang
direksiyon, pananda at distansiya, ang pagtukoy ng isang lugar
ay ibinabatay din sa kinaroroonan ng mga nasa paligid at
katabing-pook nito. (4.) ______________________ang tawag dito.
Ang pinakamalaki o pinakamalawak na lalawigan sa
Rehiyon III ay ang lalawigan ng (5.) ______________________ na
may sukat na 5,943.62 kilometrong parisukat (km2 ).

19
 Isagawa

Panuto: Tukuyin ang mga lalawigan sa mapa at sagutin ang mga

sumununod na tanong. Isulat sa sagutang papel ang iyong sagot.

Rehiyon III-
8. Ilang lalawigan na bumubuo sa
iyong rehiyon?
9. Anong lalawigan ang may
pinakamalaking sukat ng kalupaang
sakop? Alin naman ang pinakamaliit?
10. Anong lalawigan ang napapalibutan ng Tarlac, Bulacan,
Bataan at Zambales?

Tayahin
Tingnan ang mapa ng rehiyon III. Sagutin ang sumusunod
na tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Alin sa mga lalawigan ang pinakamaliit?

a. Bataan c. Nueva Ecija
b. Zambales d. Tarlac

20
2. Aling lalawigan ang matatagpuan sa gitnang bahagi ng
iyong rehiyon?
a. Pampanga c. Aurora
b. Zambales d. Bulacan

3. Kung mula sa Pampanga, ang Zambales ay nasa kanluran,

ang Aurora naman ay nasa ______________.
a. Hilaga c. Kanluran
b. Timog d. Silangan

4. Aling lalawigan sa rehiyon ang matatagpuan sa hilaga ng

lalawigan ng Pampanga at silangan ng Zambales?
a. Tarlac c. Bataan
b. Pampanga d. Aurora

5. Aling lalawigan ang nakaharap sa Dagat Kanlurang Pilipinas?

a. Bataan at Zambales c. Tarlac at Pampanga
b. Aurora at Nueva Ecija d. Bulacan at Aurora

Karagdagang Gawain
Panuto: Gamit ang Venn Diagram na makikita sa ibaba. Ibigay
ang mga katangian ng mga lalawigan sa Rehiyon III. Pumili ng
isang lalawigan mula sa rehiyon at ihambing ito sa sariling
lalawigan Isulat ang sagot sa sagutang papel o notebook.
Venn diagram

Katangian ng Pagkakatulad Katangian ng

sariling ibang
lalawigan lalawigan

21
 22
Subukin Balikan: Mapa ng Rehiyon III Suriin Pagyamanin
1. √ 1. Aurora, Bataan, A.
2. √ Bulacan, Nueva Ecija, 1. Hilaga
3. √ Pampanga, Tarlac, 2. Timog
4. X Zambales 3. Kanluran
5. X 2. Nueva Ecija, Bataan 4. Silangan
3. 5 943.62 (Nuva Ecija) / 1 5. Hilagang kanluran
373.0 (Bataan) 6. Hilagang silangan
4. Tarlac, Zambales, 7. Timog kanluran
Bataan 8. Timog silngan
5. Laki at hugis
C. D. E. F. G. (kahit hindi
B. 1. 1. A 1. C 1. Pampanga, Bulacan 1. Silangan magkakasunod)
2. A 2. D 2. Bataan, Zambales 2. Kanluran 1. Aurora
2. 3. C 3. E 3. Aurora, Nueva Ecija 3. Timog 2. Bataan
4. B 4. B 4. Aurora 4. Hilaga 3. Bulacan
3.
5. A 5. A 5. Nueva Ecija, Aurora, 5. Palaruan 4. Nueva Ecija
Bulacan 5. Pampanga
6. Tarlac
7. Zambales
H. Katangian ng mga Lalawigan sa Rehiyon III
Lalawigan Lokasyon at Direksiyon Sukat Hugis at Pisikal na Anyo
Aurora silangan ng rehiyon 3 147.32 km2 payat at pahaba bulubundukin
hugis taong nagdarasal
Bataan Timog kanluran ng rehiyon 1 373.0 km2 Pinakamaliit na lalawigan hugis ng
ulo ng kabayo
Bulacan Timog Silangan 2 774.85 km2 Hugis sapatos
Nueva Ecija Hilagang Silangan 5 943.62 km2 Pinakamalaking lalawigan sa
rehiyon. Hugis aso
Pampanga timog 2 044.99 Hugis pagong, ikalawang
pinakamaliit na lalawigan sa rehiyon
Tarlac hilaga 2 736.64 Hugis kamay nan aka thumbs up.
Zambales Kaluran ng rhiyon 3 714.83 Hugis asong nakadapa
Isaisip Isagawa Tayahin
1. Hilagang Direksiyon 1. Aurora 1. A
2. Compass Rose 2. Bataan 2. A
3. Iskala 3. Bulacan 3. D
4. Relatibong Lokasyon 4. Nueva Ecija 4. A
5. Nueva Ecija 5. Pampanga 5. A
6. Tarlac
7. Zambales
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian

Austria, Ma. Rosalie, Jeaneth Doyog, Mary Abigail Bautista,

Diosdado Mateo, Jose Galang, Teodora Mendoza,
Angelique Romero, Mary Jane De Vera, Grace Almera, and
Alma LIngat. 2019. Araling Panlipunan: Kagamitan Ng Mag-
Aaral Rehiyon III Central Luzon. 1st ed. San Fernando,
Pampanga: Department of Education-Bureau of Learning
Resources.

Domingo, Abigail, and Juana Marie Melgarejo. 2020. Kinalalagyan

ng mga Lalawigan sa Rehiyon Batay sa Direksyon - Self
Learning Kit. 1st ed. Tarlac City: DepEd Division of Tarlac
Province.

K To 12 Most Essential Learning Competencies. 2020. Ebook. Pasig

City: Department of Education.

Manalo, Thea Joy, Charity Capunitan, Walter Galang, and Rodel

Sampang. 2015. Araling Panlipunan: Patnubay Ng Guro. 1st
ed. Pasig City: Department of Education.

23
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Kagawaran ng Edukasyon–Rehiyon III

Matalino St., Government Center, Maimpis, City of San Fernando

Telefax: (045) 598-8580 to 89

E-mail Address: region3@deped.gov.ph