TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

KHOA DƯỢC

SINH HỌC ĐẠI CƯƠNG

Chương 2: Cơ sở hoá học của sự sống
LÊ BẢO

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 1

 Tài liệu tham khảo

TRANG
28 - 91

31/01/2022 H01197 – Chương 1 – Sinh học khoa học về sự sống 2

 Nguyên tố và hợp chất
Elements and Compounds

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 3

 Nguyên tố của sự sống
Elements and Compounds

96.3%

3.7%

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 4

 Hạt hạ nguyên tử
Subatomic particles

Đám mây tích điện Electrons

âm (2 electrons)
Hạt nhân

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 5

 Hạt hạ nguyên tử
Subatomic particles

Mass number = số hạt protons + neutrons

Số khối = 23 của sodium
23
11 Na

Atomic number = số hạt protons

Số đơn vị điện = số electrons trong nguyên tử trung hòa
tích hạt nhân = 11 của sodium

Number of neutrons = mass number – atomic number

Số hạt nơtron = 23 – 11
= 12 của sodium

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 6

 Đồng vị
Isotopes

Protium Deuterium Tritium

Các dạng khác nhau của cũng một nguyên tố hóa học
khác nhau theo số nơtron mà chúng có trong hạt nhân.

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 7

 Đồng vị
Isotopes
Radioactive isotopes
Đồng vị phóng xạ

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 8

 Đồng vị
Isotopes
Radioactive tracers
Đánh dấu phóng xạ

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 9

 Đồng vị
Isotopes
Radiometric dating
Định tuổi bằng đồng vị phóng xạ

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 10

 Mức năng lượng của electron
The Energy Levels of Electrons

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 11

 Mức năng lượng của electron
The Energy Levels of Electrons

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 12

 Phân bố electron &
Tính chất hóa học

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 13

 Orbital nguyên tử
Electron Orbitals

Neon , được lắp bởi 2

lớp (10 electrons)

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 14

 Hóa trị
Valence

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 15

 Liên kết hóa học
Chemical bond
Covalent bond
Liên kết cộng hóa trị

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 16

 Liên kết hóa học
Chemical bond
Covalent bond
Liên kết cộng hóa trị
Vì oxygen (O) có độ âm điện mạnh hơn hydrogen (H) nên các
điện tử dùng chung bị kéo về phía oxy nhiều hơn. Do đó, các liên
kết cộng hóa trị trong nước phân cực

Một phần điện tích âm trên

oxygen và một phần điện
tích dương trên hydrogen

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 17

 Liên kết hóa học
Chemical bond
Ionic bond
Liên kết ion Mỗi ion tạo thành có một vỏ hóa
trị hoàn chỉnh. Một liên kết ion có
Một electron hóa trị của nguyên tử
thể hình thành giữa các ion tích
sodium được chuyển để gắn kết với 7
điện trái dấu
electron hóa trị của nguyên tử chlorine

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 18

 Liên kết hóa học
Chemical bond
Hydrogen bond
Liên kết hydro

Liên kết hydro này (đường

chấm) là kết quả của lực hút
giữa điện tích dương một
phần trên nguyên tử hydro
của nước và điện tích âm
một phần trên nguyên tử
nitơ của amoniac

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 19

 Liên kết hóa học
Chemical bond
Van der Waals Interactions
Lực Van der Waals

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 20

 Hình dạng và chức năng phân tử
Molecular Shape and Function

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 21

 Hình dạng và chức năng phân tử
Molecular Shape and Function

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 22

WHAT IF?
Nếu bạn là một nhà nghiên cứu dược phẩm, tại sao bạn
cần biết về hình dạng ba chiều tự nhiên của một phân tử?

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 23

 Phản ứng hóa học
Chemical reaction

Chất phản ứng Sản phẩm

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 24

 Phản ứng hóa học
Chemical reaction

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 25

 WATER

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 26

 Liên kết cộng hóa trị có cực
Polar covalent bonds
Các vùng tích điện
trong phân tử nước là
do liên kết cộng hóa
trị phân cực của nó
Các khu vực của các phân tử
nước lân cận có điện tích cục bộ
trái dấu bị hút vào nhau, tạo
thành liên kết hydro
Mỗi phân tử nước có thể liên
kết hydro với một số phân tử
khác; những hiệp hội này liên
tục thay đổi

Oxygen có thể hình

thành liên kết với 2
hydrogen

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 27

 Tính chất của nước

Sự kết dính của các phân tử nước

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 28

 Tính chất của nước

Điều chỉnh nhiệt độ bằng nước

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 29

 Tính chất của nước

Băng nổi trên nước

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 30

 Tính chất của nước

Dung môi của sự sống

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 31

 Acids & Bases

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 32

 pH Scale

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 33

 Dung môi

Khi một axit hoặc

bazơ được thêm vào

nước, pH thay
đổi lớn

dung môi, pH ổn
định hoặc không
thay đổi
31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 34
 Carbon
cacbon có thể tạo thành bốn liên kết,
và do đó có thể liên kết với tối đa bốn
nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử khác

các đặc tính của phân tử chứa cacbon phụ thuộc

vào sự sắp xếp của khung cacbon và các nhóm
hóa học của nó

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 35


2. Khí quyển chứa hỗn hợp khí
hydro (H2), methane (CH4),
ammonia (NH3), và hơi nước
1. Hỗn hợp nước
trong bình "biển"
được làm nóng; hơi đi
vào bình "khí quyển"
5. Khi vật liệu được quay vòng
qua thiết bị, máy xay thu thập
mẫu định kỳ để phân tích
31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống
Hóa hữu cơ
Organic chemistry
3. Tia lửa điện được phóng
ra để bắt chước tia chớp
4. Một bình ngưng làm mát
bầu khí quyển, nước mưa và
các phân tử hòa tan vào bình
“biển"
36
 Liên kết carbon

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 37

 Mạch carbon
Mạch thẳng Mạch nhánh

Hiện diện vòng

Vị trí liên kết đôi

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 38

 Mạch carbon
Đồng phân cấu trúc

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 39

 Mạch carbon
Đồng phân cis-trans

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 40

 Mạch carbon
Đồng phân đối quang

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 41

 Gốc hóa học
Một vài gốc hóa học là chìa khóa cho chức năng phân tử

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 42

 Gốc hóa học

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 43

 Gốc hóa học

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 44

 Mục tiêu bài học

• Trình bày được cấu tạo của nguyên tử

• Trình bày được sự giống nhau của các đồng vị

• Trình bày được các loại liên kết hóa học

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 45

What… next?

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 46

 TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG
KHOA DƯỢC

Bài tập đánh giá

1. Trắc nghiệm
2. Thời gian: 1 phút/ câu

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 47

1 Chlorine là chất khí màu vàng lục. Điều này là do:

A. Phân tử clo có màu vàng lục và khi đó khí clo có màu

như vậy.
B. Là một tính chất vật lý của khí clo và do tương tác giữa
các phân tử của chúng ở áp suất 1 atm và 25°C.
C. Nguyên tử clo có màu vàng lục và khi đó khí clo có
màu như vậy.
D. Không câu nào đúng.

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 48

2 Nhiệt độ sôi của nước là 100oC. Nghĩa là:

A. Phân tử nước có nhiệt độ sôi ở 100oC ở áp suất 1 atm.

B. Nước ở thể lỏng, có nhiệt độ sôi ở 100oC ở áp suất 1

atm.
C. Nước đá có nhiệt độ sôi ở 100oC ở áp suất 1 atm.

D. Không câu nào đúng.

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 49

3 Chất nào sau đây có nhiệt độ sôi cao hơn

Butane Methylpropane
A. Methylpropane, vì nó phân nhánh và lực Van der Waals giữa các
phân tử mạnh hơn.
B. Methylpropan, vì nó có khối lượng mol lớn hơn và lực Van der
Waals giữa các
31/01/2022 phân
H01197 tử mạnh
– Chương hơn.
2 – Cơ sở hoá học của sự sống 50

C. Butan, vì là một chuỗi thẳng nên có bề mặt tiếp xúc lớn hơn, các
phân tử có thể gần nhau hơn, và lực Van der Waals mạnh hơn.
D. Cả hai đều có cùng nhiệt độ sôi vì có cùng khối lượng mol.
4 Chất nào sau đây có liên kết hydro trong phân tử

1 2 3

A. 1, Vì có nguyên tử H và F trong cùng một phân tử

B. 2, Vì có nguên tử H và O trong cũng một phân tử

C. 3, Vì N liên kết với H trong phân tử

D. Cả 3 đều có liên kết hydro

31/01/2022 H01197 – Chương 2 – Cơ sở hoá học của sự sống 51