DULANG PANRADYO AT TELEBISYON
tagaayos ng tunog, musikaat technician.
LAYUNING PAGKATUTO:
1. Nababatid ang iba’t ibang anyo ng panitikan sa
makabagong panahon
2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng
kontemporaryong panitikan sa pangaraw-araw
na karanasan.
3. Napapahalagahan ang panitikang Filipino
4. Nakakapagkritik ng sariling likha gayundin ang
awtput ng iba
• Naghahatid ng musika
• Nagpapalabas ng variety
• Nagpapakilala ng isang produkto
• Naghahatid ng mga talakayan / pulso ng
bayan
• Nagpapahatid ng mga panawagan
• Naghahatid ng napapanahong balita
• Nagpapalabas ng pelikula
• Nagpapalabas ng teledrama
• Nakikinig ng mga awit
• Nagbibigay ng opinion kaugnay ng isang
paksa
A. RADYO
➢ Isang teknolohiya na pinahihintulutan
ang pagpapadala ng mga hudyat
(signals) sa pamamagitan ng modulation
ng electromagnetic waves na may
frequency na mas mababa pa kaysa
liwanag.
➢ Sa pamamagitan ng gawaing ito iyong
matutuklasan kung gaano kalawak ang
kaalamam sa aralin. Gamit ang arrow
ikonekta ang mga pahayag na may
kaugnayan sa radyo sa larawang nasa
gitna. Nasa loob ng malilit na kahon ang
nasabing mga pahayag.
DULANG PANRADYO
Katulad ng dulang pantelebisyon ngunit ang
isinasadula na ang puhunan ay ang boses para
maisakatuparan ang pagbabahagi ng kuwento.
PAGSULAT NG ISKRIP
ISKRIP
• Isang manuskrito na ng isang audio-
visual na material.
• Nakasulat na bersyon ng mga salitang
dapat sabihin na mensahe na dapat
ipabatid gabay ng tagaganap, director
• Para sa iskrip ng drama kailangang
ipakilala ang mga tauhan sa
pamamagitan ng kanilang pangalan o
katawagan.
• Kinakailangan sabihin ng mga tauhan
ang nangyayari sa eksena dahil hindi
naman ito nakikita ng tagapakinig.
PORMAT NG ISKRIP
1. Gumamit ng maliliit na titik sa pagsulat ng
diyalogo.
2. Isulat sa malaking titik ang musika, epektibong
pantunog at eng emosyonal na reaksyon ng mga
tauhan.
3. Salungguhitan ang sound effects at musikang
gagamitin
4. Hindi lamang ipinakikita ang paggamit ng
musika at epektong pantunog kundi kailangan
ding ipakita kung paano gagamitin ang mga ito.
5. Lagyan ng numero ang bawat linya. Ilagay ang
numero sa kaliwang bahagi bago ang unang
salita para madali ang pagwawasto kapag
nagrerekording.
6. Ang mga emosyonal na reaksyon o mga
paalala ay kailangan isulat sa malaking titik Ilagay
sa loob ng panaklong.
7. Gumamit ng mga terminong madaling
maintindihan sa pagbibigay ng indikasyon kung
sino ang nagsasalita at anong uri ng tinig ang
maririnig.
8. Isulat sa malaking titik ang posisyon ng
mikropono na gagamitin at ilagay sa panaklong.
9. Maglagay ng tutuldok o kolon pagkatapos
isulat ang pangalan ng tauhang magsasalita o
pagkatapos isulat ang SFX o MSC.
TELEBISYON:
➢ Ang telebisyon (TV) o tanlap (tanaw +
diglap) ay isang sistemang
telekomunikasyon para sa
pagpapahayag at pagtanggap ng mga
gumagalaw na mga larawan at tunog sa
kalayuan. Naging tungkol sa lahat ng
aspeto ng programa at pagpapadalang
pantelebisyon ang katagang ito.
ILANG HALIMBAWA NG PROGRAMANG programang naghahatid ng aliw o
PANTELEBISYON entertainment.

• TELENOVELA Kasaysayan ng Radyo

• PULIS AT IMBESTIGASYON Guglielmo Marconi

• ANIME O CARTOON • Ang kasaysayan ng radyo ay nagsimula

mula pa noong taong 1894, nang ang
• TALK SHOW
Italyanong imbentor na si Guglielmo
• KOMIDE-SERYE Marconi ay binuo ang unang wireless na
sistema ng telegrapo batay sa
• MEDIKAL DRAMA transmisyon ng radyo. Isinasaalang-
alang bilang tunay na Ama ng Radyo,
• LEGAL DRAMA
siya ang unang taong matagumpay na
• FANTASERYE na-apply ang mga teorya ng wireless na
teknolohiya.
• TELE-PAMBATA

• SCI-FI Taong 1920, ang istasyon ng radyo na KDKA sa

Pittsburgh, Pennsylvania, ay sumahimpapawid
• GAME SHOW bilang unang lisensiyadong pangkomersyal na
• REALITY TV SHOW istasyon ng pamamahayag sa US kung saan ang
resulta ng pampanguluhang halalan bilang
pinaka-unang palabas nito.
Ano ang Broadcast Media?
Edwin Armstrong
➢ Ang pasalita o broadcast media ay
• Taong 1933, ang FM broadcasting ay
isang paraan ng pagbibigay o
naimbento ng Amerikanong inhinyero na
pamamahayag ng mga mahahalagan
si Edwin Armstrong at simula noon ito ay
impormasyon at kaalaman tungkol sa
ginamit sa buong mundo upang
mga nangyayari sa kapaligiran, sa isang
magbigay ng tunog na may mataas na
lipunan at sa buong bansa sa
katumpakan. Itinuturing na “Ama ng
pamamagitan ng telebisyon, radyo, at
Modernong Radyo.
internet o online streaming.
Reginald Fessenden
Ang Radyo (Broadcast Media)

➢ Ang radyo ay isang teknolohiya na • Imbentor ng AM (Amplitude Modulation).

pinahihintulutan ang pagpapadala ng
mga hudyat (signals) sa pamamagitan ng
modulation ng electromagnetic waves na
may mga frequency na mas mababa
kaysa liwanag.
➢ Ito ay naghahatid ng musika,
nagpapahatid ng panawagan,
nagpapakinig ng mga awit, naghahatid
ng napapanahong balita at nagbibigay ng
opinyon kaugnay ng isang paksa.
AM (Amplitude Modulation)
➢ Ang AM program na mga istasyon ay
naghahatid ng mga balita na tumatalakay
sa mas seryosong paksa sa lipunan.
FM (Frequency Modulation)
➢ Ang FM program ay mas kinaaaliwan ng
mga tao o kabataan dahil sa mga
musikang pinatutugtog nito at iba pang
Kasaysayan ng Radyo sa Pilipinas
Ang pinakaunang radio test broadcast ay
naisagawa noong taong 1922 dito sa Pilipinas sa
pangunguna ni Mrs. Redgrave. Nang mga
panahong iyon ay gumamit lamang siya ng isang
limang-watt na transmitter (5 watts) para sa isang
test broadcast sa Nichols Field (ngayo'y Villamor
Airbase). Ang pagtangkang ito ay ang itinuturing
na pinaka-unang pagsasahimpapawid o pag-
eere sa radyo sa Asya.
Henry Herman
• Nagsimula ang radyo sa Pilipinas noong
taong 1924 sa pagkakatatag ng KZKZ
(AM) na mapapakinggan sa frequency na
729 KHz sa Maynila.
KZRC / DYRC
• Taong 1929, inilunsad ng RCP ang
KZRC sa Cebu, sumahimpapawid gamit
ang 100-watt transmiter, ngunit sa
kalaunan ay ibinenta sa isang may-ari ng
tindahan na si Isaac Beck. Ito na ngayon
ang DYRC na pag-aari ng Manila
Broadcasting Company.
Hindi ka ba nagtataka kung bakit titik “D” ang
simula ng pangalan ng karamihan sa mga
istasyon ng radio sa Pilipinas?
Francisco “Koko” Trinidad
• “Ama ng Philippine Broadcasting”
Elizabeth Enriquez
• Sa kanyang pagsasaliksik, ay
nagpaliwanag kung bakit nagsisimula
ang mga sulat o simula ng istasyon ng
radyo ng Pilipinas sa "D" at kung bakit
talaga ito nangangahulugang
Deutscheland, o ang Aleman na
pangalan ng Alemanya.
Ano ang kasalukuyang pinakamatandang
istasyon ng radio sa Pilipinas? DZRH
Alam ba ninyo na noong nagdaang taong 2016,
mas maraming tao ang nakinig sa radyo kaysa sa
nanood ng telebisyon o smartphone?
World Radio Day
Isang araw upang ipagdiwang ang radyo
at kung paano nito hinubog ang ating mga buhay
sa pagbibigay ng mga impormasyon, kasiyahan
at pakikilahok ng mga nakikinig.
Ayon sa mga organayser, "ang radyo ay
siyang mass media na umaabot sa
pinakamalawak na mga tagapakinig sa mundo."
Kinikilala din ito bilang makapangyarihang
kasangkapan ng komunikasyon at isang midyum
na kaunti lamang ang gastos.
Ano ang layunin ng araw na ito?
1. Magtaas ng higit na kamalayan sa publiko at
sa media tungkol sa kahalagahan ng radio.
2. Hikayatin ang mga taga-gawa ng desisyon na
magtatag at magbigay ng akses sa mga
impormasyon sa pamamagitan ng radio.
3. Pagbutihin ang networking at pandaigdigang
pagtutulungan sa hanay ng mga broadcaster.
Batid natin na malaki ang ginampanan at
ang patuloy na ginagampanang papel ng radyo
lalo na sa paghahatid ng mga impormasyon sa
iba’t ibang isyung kinakailangang malaman o
mabatid ng taumbayan. Hindi lamang mga
seryosong usapin ang tinatalakay sa radyo,
nariyan rin ang pagbibigay ng iba’t ibang
programang nagbibigay kasiyahan sa mga
tagapakinig. Marami nang istasyon ng radyo ang
nabuo at ang bawat isa rito ay may iba’t ibang
layunin; at ito ang maghatid ng napapanahong
isyu o pangyayari sa lipunan at magbigay ng
kasiyahan o entertainment.
ANG KASAYSAYAN NG RADYO SA
PILIPINAS
Ang kasaysayan ng radyo ay nagsimuna
mula pa noong taong 1894, nang ang italyanong
imbentor na si Guglielmo Marconi ay binuo ang
unang wireless na sistema ng telegrapo batay sa
transmisyon ng mga radyo. Mula noon, ang pag-
unlad ng pamamahayag gamit ang radyo ay
naging malaki
Sa Pilipinas, nagsimula ang radyo noong
taong 1924 sa pagkakatatag ng KZKZ(AM) ni
Henry Herman Sr. sa Maynila, ang may ari ng
Electrical Supply Company.
HENRY HERMAN
• Si Henry Herman ay isang Amerikano at
isang dating sundalo na dumating sa
Pilipinas upang lumaban sa digmaang
Pilipinas-Amerika. Nanatili siya sa
Pilipinas matapos ang kanyang tungkulin
1924
• Binili ng Radio Corporation of the
Philippines (RCP) ang KZKZ (AM) mula
kay Henry Herman. Dalawang taon ang
makalipas, ang kumpanya ay
nagsimulang magtrabaho upang gawin
ang dawala sa pinakamalaking estasyon
ng rado sa Asya
1929
• Inilunsad ng RCP ang KZRC sa Cebu
sumahimpapawid, ngunit kinalaunan ay
ibinenta sa isang may-ari ng tindahan na
sa si Beck. Ito na ngayon ang DYRC na
pag-aari ng Manila Broadcasting
Company
Noong una lahat ng programa sa radyo ay
gumagamit ng linggwaheng ingles dahil na rin sa
panahon ng kolonya ng Amerika sa bansa.
 Nang pinasabog ang Pearl Harbor sa
Hawai ng mga Hapon at matapos ang pagbomba
sa Manila, anim na stasyon ng radio ang naitatag.
Matapos ang pangyayari sa Hawai at
Maynila ay nagpadala ang bansang Amerika ng
mga Soundwaves Relay sa limang istasyon sa
bansa.
Sa pamamagitan din ng isang istasyon
ng radyo ng mga hapon ipinahayag ni Gen. Emilio
Aguinaldo ang pagsuko ni McArthur dahil na rin
sa karamihan sa lugar ng Pilipinas ang nasakop
na ng mga Hapon.
Nang matapos ang ikalawang digmaang
pandaigdig, isa lamang sa anim na istayon ang
muling bumalik sa broadcast at ito ang KZFM
noong 1945 sa pamumuno ng mga Amerikano.
1947
• Ang KZFM ay napalitan ng pangalan na
DZFM na naging sentro ng Philippine
Broadcasting System sa bansa
Sa pamamagitan ng pakikinig sa kanyang
mga tagapakinig at pagtugon sa kanilang
pangangailangan, ang radyo ay nagbibigay ng
iba't-ibang pananaw at mga boses sa
kinakailangan upang matugunan ang mga hamon
na hinaharap nating lahat.
Ngayon, maaaring maraming istasyon ng
radio sa Pilipinas sa mga panahong ito dahil sa
bawat lungsod, mayroong rehiyonal o mga
pangkomunidad na istasyon ng radyo sa halos
bawat rehiyon sa bansa. Ngunit ang
kasalukuyang pinakamatandang istasyon ng
radyo ay sa DZRH.
Noong nagdaang taong 2016, mas
maraming tao ang nakikinig ng radyo kaysa sa
nanood ng telebisyon o smartphone. Tuwing ika-
13 ng Prebrero, ay pandaigdigang araw ng radyo-
isang araw upang ipagdiwang ang radyo at kung
paano nito hinubog ang ating buhay sa
pagbibigay ng mga impormasyon, kasiyahan at
pakikilahok ng mga nakikinig
Ang radyo ay katangi-tangi nakaposisyon
upang pagsamasamahin ang mga komunidad at
magsulong ng positibong talakayan sa
pagbabago.
Komentaryong Panradyo
Ano ang Komentaryong Panradyo?
Elena-Botkin Levy
• Ito ay pagbibigay ng oportunidad sa
kabataan na maipahayag ang kanilang
mga opinion o mga saloobin kaugnay sa
isang napapanahong isyu, o sa isang
isyung kanilang napiling talakayin at
pagtuunan ng pansin.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Komentaryong Panradyo
• Magsaliksik ng mga impormasyon.
• Huwag kalimutang banggitin ang ang
mga personalidad na binanggit sa mga
detalye upang ipakita ang kredibilidad ng
isang isinulat.
• Magkaroon ng malinaw na pagpapasiya
sa paksa
• Tiyakin na taglay mo ang tumpak at
malawak na kaunawaan sa iyong paksa.
• Kumuha ng iyong impormasyon sa
tamang awtoridad o personalidad na may
kredibilidad.
• Manatili sa pokus o layunin ng paksa.
Liwanagin ang uri ng iskrip. May ilan na
nais itong maging pormal o may ilan
naman na may mga halong pakulo
(intermission na may kinalaman sa
paksa).
Paraan ng Pagbuo ng Isang Komentaryong
Panradyo
• Pagtatala ng mga bahagi ng dokumento.
• Pagbuo ng Naratibo.
• Pagbibigay ng Puna
• Pagsusuri sa mga Idea at Pananaw
• Paghihinuha
• Pagbuo ng lagom at kongklusyon
• Pagsulat ng Iskrip ng Komentaryong
Mahalagang Termino sa Programang
Panradyo
• Acoustics – ito ang linaw ng pagkakarinig sa
tunog sa isang silid o kalidad ng tunog sa isang
lugar.
• Airwaves - midyum na dinadaanan ng signal ng
radio o telebisyon. Dumadaan ito sa hangin kaiba
sa mga signal na dumadaan sa mga kable.
Tinatawag din itong spectrum.
• AM - Nangangahulugang amplitude modulation;
tumutukoy sa standard radio band.
• Amplifier - kakayahang baguhin ang lakas ng
tunog.
• Analog - isang uri ng waveform signal na diretso
o tuwid taliwas sa signal na pumipintig gaya ng
signal na may lamang boses, datos o imahen. Ito
ang gamit sa matanda o makalumang
pagbobrodkast o pagpapaandar ng isang record
player bago nauso ang cd.
• Announcer - ang taong naririnig ng radyo na
may trabahong magbasa ng script o mga
anunsyo. Ito ay panlahat na tawag sa mga DJ o
Disc Jockey, tagapagbalita sa radio.
• Backtiming - ito ang pagkalkula ng oras bago
marinig ang boses sa isang kanta upang kapag
dinugtungan ito ng kanta hindi magpatanong ang
dalawang boses o magsimula ang ikalawa sa
saktong pagtatapos nang nauna.
• Band – ang lawak ng naaabot ng
pagbobroadcast o ang haba ng waves ng isang
tunog.
• Clutter - lubhang maraming bilang ng
patalastas o iba pang element na hindi kasama
sa mismong programa na sunod-sunod na
pinapatugtog.
• Feedback - isang nakakairitang tunog na
nililikha ng pagtatangkang palakasin ang ispiker
sa paglalapit dito ng mikropono.
• FM – frequency modulation; isang paraan ng
paglalagay ng datos sa isang alternating current
wave sa pag-iiba-iba ng frequency sa mga wave
(alon) na iyon. Ang isang brodkast na nag-iiba
ang dalas ng wave ng carrier at nangangailangan
ng isang FM receiver. Ang hanay ng frequency ng
Fm ay 88 hanggang 108 MHz.
• Frequency – ang teknikal na kahulugan nito ay
ang electromagnetic wave frequency na
namamagitan sa mga audio at infrared ngunit
kapag ginamit sa programming, ito ay tumutukoy
sa dalas ng pagkakahantad ng target audience
sa isang mensahe.
• Transmission ng Analog - ang isang tuloy-
tuloy na signal na nag-iiba sa malawak (AM) o
dalas (FM), kumpara sa isang digital na signal.
• Billboards - maririnig pakatapos ng balita;
Ipinababatid sa mga tagapakinig kung anong
produkto ang nag-isponsor sa paghahatid ng
balita.
• Bumper - ginagamit ito sa pagitan ng balita at
patalastas. Ipinababatid nito sa mga tagapakinig
na may pagitan o break ngunit may mga balitang
kasunod.
• ADAT – Audio Digital Tape, ginagamit sa digital
system.
• Actives – mga tagapakinig na aktibong
tumatawag o kumukontak sa estasyon ng radio
para mag-request o para sa contest. Passive
listener naman ang tawag sa mga hindi
tumatawag o kumukontak sa estasyon ng radio.
• Adlib – mga salitang binibigkas, musikang
ipinapatugtog at aksiyong isinasagawa na wala
sa iskrip.
• Advertising Agency – mga ahensiyang
bumubuo, nagplano at naglagay ng anunsiyo sa
radio.
• Air shift – haba ng oras na maririnig ang isang
announcer o DJ sa radio.
• Ascertainment – proseso upang malaman
kung ano ang pangangailangan at kagustuhan ng
komunidad na basehan ng estasyon sa
pagbibigay ng mas mahusay na serbisyo.
• Bed – tumutukoy sa element ng produksiyon
gaya ng musikang instrumental, patuloy na sound
effect at iba pa.
• Bumper Music – ito yung music clips na
ipinaririnig kapag maglilipat ng programa gaya ng
paglalagay ng komersiyal upang maiwasan ang
dead air.
• Cue – isang palatandaan sa pagsisimula at
patuloy na pagsasalita o pagpaparinig ng
nirekord at iba pa.
• Data Transmission – paghahatid ng datos
gaya ng mensahe audio o video.
• Delayed Broadcast – programang inirekord o
hindi live na ipinaririnig sa ibang araw.
• Delivery – estilong ginamit ng announcer sa
pagbabalita o pag aanunsiyo.
• Drive Time – mayroong morning drive o
afternoon drive. Ito ang tawag sa panahon kung
saan ang estasyon ng radio ay mayroong mataas
na bilang ng tagapakinig.
• FM Talk – format na pinagsama ang musika ng
FM at ang usapan ng mga Disc Jockey o DJ.
Pang-aliwan ang paksa nito gaya ng buhay ng
mga mang-aawit o artista.
• Jingle – kantang pangkomersiyal o pang
estasyon.
• Log – listahan ng iparirinig sa radio kabilang na
di to ang kanta,komersiyal at iba pa.
• Mixing – pagtitimpla o pagtitiyak ng tamang
tunog na gagamitin sa programa.
• News and Talk – ito ang format na nakatuon sa
pagbabalita o talakayang panradyo o • Voice Track – ang nirekord na boses ng isang
kombinasyon ng dalawa.
• Open Mic – live ng broadcast. Nakabukas ang
mic sa isang partikular na oras.
• PSA (Public Service Announcement) – ang
isang ad na tumatakbo para sa pampublikong
interes sa halip na para sa isang produkto.
• On Air – tanda na kasalukuyan na ang
pagbobrodkast.
• Queue – Hanay ng patalastas na pinagsunod-
sunod at nakatakdang iparinig sa break ng
programa.
• Remote – tawag sa live broadcast na hindi
isinasagawa sa loob ng studio kundi sa ibang
lokasyon.
• Radio Script – isang isinulat na material na
naglalahad kung ano ang gagawin o sasabihin.
Ginagamit ito para masiguro na maayos ang
daloy ng programa at matiyak ang tamang Teknik
at impormasyon.
• Simulcast – pagbobrodkast ng iisang programa
sa dalawa o higit pang estasyon.
• Sign On – ang oras na ang estasyon ng radio
ay magsisimula na sa pagbobrodkast.
• Stager – musical effect na magandang gamitin
para sa dramatic emphasis.
• Streaming – paglilipat ng audio patungong
digital at isasalin ito sa internet.
• Station ID – pagkakakilanlan ng isang
estasyon. Regular na ginagamit sa pagsisimula
at pagtatapos ng programa.
• Stinger – sound o musical effect na ginagamit.
• Story Tags – (###) palatandaan na ang
kuwento o balita ay tapos na o lagyan ng (more)
sa huling bahagi ng pahina upang ipaalam sa
anchor na may kasunod sa sunod na pahina.
• Sound Byte – maikling bahagi ng interbyu na
isinasama sa isang balita.
• Teaser – ito ay ginagamit upang maganyak ang
pag-iisip ng mga tagapakinig na manatili sa
pakikinig/pinakikinggang programa.
• Transmitter – ang pinanggagalingan o
tagalikha ng signal sa isang transmission
medium.
• Voiceover – isang teknik pamproduksiyon na
pinagsasalita ang isang tao ng live o nirekord.
personalidad sa radio o DJ na iparirinig sa isang
tiyak na oras gaya ng umpisa o dulo ng programa.
ANG TELEBISYON
Ano ang telebisyon?
➢ Ang telebisyon ay isang sistemang
telekomunikasyon para sa
pagpapahayag at pagtanggap ng mga
gumagalaw na mga larawan at tunog sa
kalayuan. Naging patungkol sa lahat ng
aspeto ng programa at pagpapadalang
pang-telebisyon ang katagang ito
➢ Pinakamakapangyarihang media sa
kasalukuyan sa kadahilanang naaabot
nito ang mga tao sa ibat’t ibang silok ng
bansa dahil sa cable o satellite
connection.
➢ Programang Panlibang
➢ Programang Pambalita
Ano ang Programang Telebisyon
• Maituturing na isang uri ng sining na
nagsisilbing libangan at gumising sa isip
at damdamin ng isang tao. Ito’y
mahalaga at mabisang sangay ng
kabatirang panlipunan, pang espiritwal,
pangkultura, pangmoralidad, pang-
edukasyon at iba pa.
Paksa
• Ang pangunahing pinag-uuspaan sa
isang programa. Ito ang pangkalajatang
tema na nagingibabaw sa palabas.
Tono
• Isa sa mga instrumento upang matukoy
ang genre ng isang programa
• Ito ay pangkalahatang karakter, kalidad,
kalakaran at damdamin ng isang
programa.
Layon
• Itinuturing na dahilan kung bakit ginawa
ang palabas. Maaaring magkaroon ng
layon ngunit karaniwan, iisa lamang ang
planong pangunahing layon ng
produksiyon.
Uri ng Telebisyon
Flat Screen (TV)
• Ang Flat Screen (TV) ay isang bagong
bersyon nang telebsiyon ito ay may
malapad na screen at manipis ang
likuaran. Ito ay ginagamit sa
pangkasalukuyan kumpara noon. May
kamahalan itong aabot sa libo
maihahalintulad ito sa isang flat screen
monitor nang Kompyuter
Ordinayong Telebisyon/CRT
• Ang Ordinaryong Telebisyon ito ay
ginagamit nang mga tao sa
pangkaramihan mahirap man o Programs, at iba pa.
mayaman may iba,t ibang brand ang
ordinaryong telebisyon ito ang mga LG,
Sharp, Sony, Hitachi at iba pa.
Kasaysayan ng Telebisyon sa Pilipinas
• 69 years ago, October 23,1953, lumabas
ang pinakaunang broadcast ang
telebisyon sa Pilipinas.
• James Lidenberg- itiinatag nya noong
1946 na isang radio station, ang Bolinao
Electronics Corporation (BEC).
• Philo Fransworth – sa Amerika ay una
na niyang sinubukan ang telebisyon sa
kaniyang image dissector camera tube
noong 1927, nang ipakita niya ito dito ang
isang straight line.
• Noong 1958, itinatag ng mga Lopez ang
Chronicle Broadcasting Network (CBN)
at binili nila ang ABS, na nagging ABS-
CBN
Paano nagsimula ang telebisyon sa Pilipinas?
Kinilalang Ama ng Telebisyon sa Pilipinas si
James Lidenberg na siyang may-ari ng Bolinao
Electronics Corporation (BEC).
Taong 1953, binili ito ni Antonio Aquino at
kalaunan ay nakilala sa pangalang Alto
Broadcasting System o ABS. Ika-23 ng Oktubre,
1953, naipakilala ang television sa bansa nang
lumabas ang unang broadcast sa Pilipinas, ang
DZAQ-TV Channel 3 na ipinalabas ng ABS sa
Maynila.
Pagkalipas ng ilang taon ay nabili ng Chronicle
Broadcasting Network (CBN) na pag-aari nina
Eugenio at Fernando Lopez ang ABS kung kaya
naitatag ang ABS-CBN Network na siyang
pinakaunang television network sa bansa. Na
may islogang “In the service of the Filipino.”
Bukod sa ABS-CBN, taong 1960 ay naitayo ng
isang residenteng Amerikano sa Pilipinas na
nagngangalang Bob Stewart ang estasyong
DZBB TV Channel 7 na mas kilala ngayon bilang
GMA Network. Kilala ang estasyon na ito sa
islogang “Kapuso, anumang kulay ng buhay.”
Sa parehong taon, nakilala rin ang estasyon ng
TV 5 na dating kilala sa tawag na ABC 5 na pag-
aari ng MediaQuest Holdings, Inc. Ito ay may
islogang “Para sa Iyo, Kapatid!”
Sa pamamagitan ng mga estasyong ito,
nakapanunuod tayo ng News and Public Affairs,
Sitcom, Reality, Drama Series, Foreign
News/Program, Variety Shows, Documentary
Ano ang kahalagahan nito?
Ito ay isang paraan ng komunikasyon.
Ito ay nagsisilbing libangan at pampalipas oras.
Ito ay tumutulong sa paghatid ng mga
impormasyon.
Ito ay nakakatulong sa pagkalat ng kamalayan.
Dokumentaryo
• Isang program sa telebisyon o pelikula
na naglalahad ng mga katotohanan at
impormasyon tungkol sa mga isyu o
problemang panlipunan, political o
historical.
• Nilalayon ng dokumentaryo na irekord
ang ilang aspeto ng katotohanan para
makapagbigay ng aral o makagawa ng
isang pangrekord ng kasaysayan.
Ang dokumentaryong pantelebisyon ay
maituturing na isang uri ng sining na ang
pangunahing layunin ay magbigay ng mga tiyak
at totoong impormasyong gigising sa isip at
damdamin ng tao patungkol sa isang isyu.
Katangian ng dokumentaryong pantelebisyon
Paksa
• Tumatalakay sa nilalaman ng
dokumentaryo kung saan nakatuon ito sa
pagkilos ng tao sa lipunang kaniyang
ginagalawan at kung papaano siya
kumilos sa bahay.
• Ang mga tao, lugar at pangyayari ay
totoong nagaganap at kadalasang
napapanahon.
Layunin • Maaring tingnan ang historikal na
aspekto.
• Ito ang nais ipahiwatig ng paksa bilang
• Maari ding ilantad ang mga hindi nakikita
isang dokumentaryo. Layunin nitong
at napapanood sa telebisyon.
makalap ang panlipunang kaganapan na
itinuturing nila na mahalagang Kailangang Isaalang – alang at dapat tandan
maipabatid sa lipunan. sa panayam
Anyo Bago ang panayam

• Ang anyo ng dokumentaryo ay • Magpaalam sa taong gustong

nahuhugis habang nasa proseso na kung kapanayamin, at
saan ang mga diskusyon ay orihinal at • Kilalanin ang taong gusting kapanayamin
ang mga tunog at tanawin ay pinipili kung
akma o karapat-dapat dito. May mga Aktuwal na panayam
pagkakataon na ang iskrip nito at mga
• Maging magalang
aksiyon ay mula sa mga umiiral na mga
• Magtanong ng maayos
pangyayari.
• Itanong ang lahat ng ibig malaman
Estilo kaugnay ng paksa
• Makinig ng Mabuti sa sagot ng
• Tumutukoy ito sa mga tanawin ng bawat kinakapanayam
pagkuha ng kamera at sa panahon ng
pag-eedit nito. Pakatapos ng panayam

Uri ng karanasan • Magpasalamat, at

• Iulat ng maayos ang nakuhang
• Ang dalawang bahagi nito ay ang pang impormasyon sa panayam
aestetiko at ang epekto nito sa tao na
maaaring magtulak sa kaniya upang
gumawa ng aksyon. Ninanais ng mga
nasa likod ng dokumentaryo sa mga
makakapanood nito ay hindi magpukos
sa mga artista kundi sa pinapaksa nito.

Pamamaraan sa pagsulat doumentaryong

pantelebisyon

Mga dapat isaalang-alang:

• Dapat mauunawaan kung sino at ano

ang inaasahan ng mga mambabasa
• Alamin ang ibat’t ibang estilo sa pagsulat
na maaaring gamiti
• Sumulat ng mga ideang
makapagpapalaya at makapaghahamon
sa mambabasa
• Sumulat nang malinaw at may pokus.
• Magsagawa ng pananaliksik upang
maging makatotohanan at puno ng
impormasyon ang isang dokumentaryo.

Karagdagan:

• Pumili ng tiyak na paksa na tumutugon sa

isyung panlipunan
• Maaaring bigyang pansin ang kultural na
aspekto ng isang programang
pantelebisyon.
• Mag-uugnay ng mga taong popular na
may kaugnayan sa paksa