ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent

Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Naam student: Babette Vande Velde Leergroep OLOFeb 22

Naam mentor: Katrien De Blieck Klas 2b Aantal lln.: 18
School: Sint-Vincentiusschool Melle

7 DAG 12/12/2022 Handtekening mentor + datum: Katrien De Blieck 9/12/22

Van 13u20 tot 14u10

Leergebied(onderdeel): Wereldoriëntatie: wetenschappen en techniek
Lesonderwerp: Les 3: de nacht is donker

Leerplandoelen: Leerplan: ZILL – OVSG – GO! – andere

• OWru6 Kaartbegrip, oriëntatie- en kaartvaardigheid ontwikkelen - Algemenen oriëntatie- en
kaartvaardigheid
7-10
- De voorstelling van een ruimte in het horizontale vlak projecten in het verticale vlak
- Legenden en windroos hanteren bij het oriënteren in de omgeving en op plattegronden
- Bij oriëntatie in de omgeving de windstreken (hoofd- en tussenrichtingen) bepalen volgens
de zonnestand

Mediageletterdheid
MEge1: De eigenheid en mogelijkheden van verschillende mediamiddelen en hun toepassingen
ontdekken en begrijpen
- 2,5 - 6j Voor hun bedoelde mediamiddelen aanwenden waar mogelijk en aangewezen.

Mediawijsheid
MEmw1: media enthousiast en positief aanwenden
2,5 -12j: Nieuwsgierig zijn naar media en genieten om ermee bezig te zijn - de wereld van de media
met een open houding exploreren.

Mediavaardigheid:
Meva1: technische en instrumentele computervaardigheden ontwikkelen
5-8j: ICT-basisvaardigheden ontwikkelen voor het bedienen van mediamiddelen waaronder: swipen
, muisvaardigheden, toestel aan- en afzetten, selecteren, openen en sluiten van applicaties , venster
minimaliseren, maximaliseren en sluiten …
MEva3: Digitale informatievaardigheden ontwikkelen
6-12j Navigeren en zoeken binnen een website

Leerinhoud:
• De zon staat op verschillende plaatsen doorheen de dag:
- In de nacht is er nooit zon
- In de ochtend komt de zon op
- In middag staat de zon het hoogst
- In de avond gaat de zon onder
• Er zijn verschillende momenten op een dag en herken ze op een foto
- Nacht = donker
- Ochtend = het wordt licht

1
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

- Middag = veel licht

- Avond = het wordt donker
• De zon staat in verschillende windrichtingen
- De zon komt op in het Oosten
- De zon staat in de middag hoog in het Zuiden
- De zon gaat onder in het Westen
- De zon komt nooit in het Noorden
• De 4 hoofdwindrichtingen zijn
- Het oosten
- Het zuiden
- Het westen
- Het noorden
• De afkortingen van de hoofdwindrichtingen zijn
- Oosten = O
- Zuiden = Z
- Westen = W
- Noorden = N

Lesdoelen:
De leerlingen kunnen...
1. De 3 lichtbronnen aan de hemel benoemen (OWru6)
2. De zonnestanden koppelen aan het juiste dagdeel m.b.v. visuele ondersteuning (OWru6)
3. De verschillende hoofdwindrichtingen en hun afkortingen benoemen (OWru6)
4. De verschillende hoofdwindrichtingen koppelen aan de zonnestanden (OWru6)
5. De basis ICT-vaardigheden hanteren: applicaties openen en sluiten, swipen,… (MEva1)
6. Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)
7. Een openhouding voor media tonen (MEmw1)
8. Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)

Beginsituatie specifiek voor deze les:

Situering in het leerproces: Aanbrengen Inoefenen
Waarop bouwt deze les verder?
• De leerlingen hebben de windrichtingen nog niet gezien, de leerinhoud is helemaal nieuw
voor hen.
Leerling specifieke gegevens + acties:
• …
• …

Bronnen: volgens de APA-normen

• Kabas. (z.d.). https://api.kabas.be/app/methods/124/15953?tab=lesson
• Wouw 2. (z.d.). die Keure.

Bijlagen: bordschema, ingevulde werkbladen, teksten …

1) Werkblad pagina 8 en 9
2) PowerPoint

Materiaal / locatiewijziging:

2
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

• Tablet
• Klaswebsite: https://klasjufbabette.weebly.com
• http://go.bubbl.us/d2f85a/3e86?/De-nacht-is-donker (mindmap: informatievaardigheden)
• https://app.wooclap.com/GKHMRY?from=event-page (Woodclap: interactie en evaluatie)
• https://gratisqrcode.nl/maak-je-statische-qr-code#link (QR-code om naar woodclap te gaan:
organisatie)
• https://teach.classdojo.com/#/classes/639b71c8dd5dec955967e94a/points (klasorganisatie:
timer)
• https://learningapps.org/watch?v=phrs8iwnj22 (Learning apps: oefenen en verwerken)
• https://learningapps.org/watch?v=p0min40y322 (Learningapps: oefenen en verwerken)
• https://www.arteveldehogeschool.be/hvijfp/de-zonnestanden/ (H5P: oefenen en verwerken)
• https://learningapps.org/watch?v=pmbf7wrg222 (Learningapps: oefenen en verwerken)
• https://www.arteveldehogeschool.be/hvijfp/de-windrichtingen/ (H5P: oefenen en verwerken)
• https://www.arteveldehogeschool.be/hvijfp/de-lichtbronnen/ (H5P: oefenen en verwerken)
• https://learningapps.org/watch?v=pou5kigfc22 (Learningapp: oefenen een verwerken)
• https://create.kahoot.it/share/de-nacht-is-donker/a176b7aa-3f1f-448d-a810-82fa72910506
(Kahoot-quiz: Evaluatie en interactie)

Lesopbouw

1. Klassikale bespreking: waar kan je licht zien? (10’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De 3 lichtbronnen aan de hemel herkennen en benoemen
Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)
Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)
De basis ICT-vaardigheden hanteren: applicaties openen en sluiten, swipen,… (MEva1)
Organisatie:
- De kinderen zitten op hun plaats in de klas en krijgen elk een tablet.
- Ze surfen naar de klaswebsite https://klasjufbabette.weebly.com Ze klikken op de knok
‘wereldoriëntatie’ en dan klikken ze op de ‘les: De nacht is donker’

Uitleg en richtvragen
Voordat ik begin maak ik samen met de leerlingen een mindmap op het bord. Ik vraag hen waaraan
ze denken bij de zin ‘de nacht is donker’. Waarover zal het gaan? Wat gaan we leren? Wat komt er in
je op.
Ik schrijf hun gedachten in de mindmap. Wanneer er alles opstaat begin ik met de volgende vraag:
Wat zorgt ervoor dat er licht is?
Jullie mogen allemaal de QR-code op het bord scannen en in de woodclap schrijven wat er volgens
jullie allemaal voor licht zorgt.
Ik kijk wat de leerlingen geantwoord hebben en probeer de 3 lichtbronnen aan het bord te krijgen.
Door indien nodig extra vragen te stellen:
- Ja maar vroeger hadden ze geen elektriciteit voor lampen, lichtjes... Waar haalde mensen
hun licht dan?
- Hoe komt het dat als we opstaan het niet donker is?
Inderdaad door de zon à ik toon een foto van de zon
Als je ’s avonds buiten loopt in het donker dan kunnen we nog steeds zien. Door wat komt dat?
- Wat geeft er nog licht?

3
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

- Welke andere lichtbronnen waren dat dan?

à Ik toon een foto van de maan en de sterren
à Wanneer de zon weg is geven de maan en de sterren licht.

Opdracht
- De kinderen maken de oefening op de website waarbij ze de 3 lichtbronnen met de juiste
foto moeten verbinden.
- Ze krijgen hiervoor 1 minuut.
- Ik zet een timer op via classdojo.
- En start.

2. Klassikaal zonnestanden aanleren (10’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De zonnestanden koppelen aan het juiste dagdeel m.b.v. visuele ondersteuning
Uitleg en richtvragen:
De zon ’s middags:
De zon kan op verschillende plaatsen staan. Doorheen de dag staat de zon op een andere plaats.
- Waar staat de zon nu? Wijs met je vinger de zon aan
Omdat we daar niet een hele dag naartoe gaan wijzen gaan we er een kaartje op de muur kleven.
- Is het nu ochtend, middag of avond?
Het is middag. En de middag staat de zon hoog aan de hemel
Ik toon ook foto’s aan het bord hoe de zon aan de hemel staat (bijlage 5)

De zon ’s morgens:
Zoals jullie misschien al hebben gezien daar niet altijd. In de ochtend staat de zon ergens anders.
’s Morgens staat de zon ergens anders.
- Waar denken jullie dat de zon opkomt?
In de ochtend komt de zon dus op en wordt het dag.
Ik toon ook foto’s aan het bord hoe de zon aan de hemel staat (bijlage 6)

De zon ’s avonds:
Ook ‘s avonds staat de zon op een andere plaatst.
- Waar zou de zon dan staan?
- Staat de zon dan hoog of laag aan de hemel?
Laag inderdaad en hoe komt dat denken jullie?
De zon staat laag omdat de zon gaat slapen, hij gaat onder en dan wordt het … ‘donker’
Dus als het avond is gaat de zon onder en het wordt donker.
Ik toon ook foto’s aan het bord hoe de zon aan de hemel staat (bijlage 7)

De zon ’s nachts:
- Waar zou de zon zijn in de nacht, als we haar nooit kunnen zien en het donker is?
- De leerlingen mogen de richting aanwijzen.
Ik toon ook foto’s aan het bord hoe de zon aan de hemel staat (bijlage 8)

3. Individueel en klassikaal oefeningen maken op de zonnestand (5’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De zonnestanden koppelen aan het juiste dagdeel m.b.v. visuele ondersteuning
Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)

4
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)

Organisatie:
De leerlingen maken de oefening op de tablet.

Opdracht
Jullie maken nu de oefening. Je klikt op de knop zonnestanden. Bovenaan vind je de uitleg van de
oefening. Daaronder staat de oefening. Je plaatst eerst het juiste moment van de dag in de kolom.
Daarna plaats je de afbeeldingen en woorden bij het juiste moment van de dag. Je moet al de vakjes
gebruiken. Ben je klaar klik je op het vinkje. Je ziet dan meteen of je juist of fout bent. Heb je nog wat
foutjes klik dan op opnieuw proberen en probeer het nog eens totdat je geen foutjes meer hebt.
Heb je alles juist en is er nog tijd over dan klik je op de knop extra oefeningen en maak je die ook.
Zijn jullie mee?
Oké begin maar.

4. Klassikaal de windrichtingen aanleren (15’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De verschillende hoofdwindrichtingen en hun afkortingen
De verschillende hoofdwindrichtingen koppelen aan de zonnestanden
Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)
Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)
Uitleg en richtvragen:
De richting naar waar onze zon staat heeft ook namen.
- In welke richting staan de mannetjes? Naar welke windrichting wijzen ze?
We hebben daar speciale namen voor Oosten, Zuiden, Westen en het Noorden
Dat zijn de 4 windrichtingen.
Het Oosten, het zuiden, het westen en het noorden
Je hebt het weerbericht
Deze windrichtingen hebben ook afkortingen N, O, Z, W. We kunnen die heel gemakkelijk onthouden
met een ezelsbruggetje, dat is een gemakkelijk onthoudzinnetje.
Nooit Oorlog Zonder Wapens of Nooit Opstaan Zonder Wekker
Ik toon via de H5P oefening de windrichtingen aan. Telkens als we een nieuwe windrichting zeggen klik
ik op het plusteken en komt het antwoord tevoorschijn met een juiste afbeelding van de
zon.
De kinderen kunnen meevolgen op hun tablet.

Als we nu de windrichtingen gaan gebruiken om te zeggen waar de zon opkomt, waar zou dat dan zijn?
De zon komt Op in het Oosten.
De zon staat in de middag hoog in het Zuiden
In de avond gaat de zon Weg in het Westen
En de zon die komt Nooit in het Noorden.
- Waar komt de zon op? ‘Oosten’
- Waar gaat de zon weg? ‘Westen’
- Waar staat de zon in de middag? ‘Zuiden’
- En waar komt de zon Nooit? ‘Noorden’

5. Individueel en klassikaal maken van de oefeningen i.v.m. windrichtingen (5’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De verschillende hoofdwindrichtingen en hun afkortingen

5
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

De verschillende hoofdwindrichtingen koppelen aan de zonnestanden

Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)
De basis ICT-vaardigheden hanteren: applicaties openen en sluiten, swipen,… (MEva1)
Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)
Organisatie:
De leerlingen maken de oefening 4 op de tablet.

Opdracht
Jullie mogen nu oefening 4 maken die op de pagina van de windrichtingen staat. Je klikt op de knop
oefening 4. Je gaat memory spelen. Je zoekt de juist paren. Je kiest de juiste foto met de juiste
windrichting. Ben je klaar dan maakt je de extra oefeningen door op de knop eronder te klikken.

6. Klassikaal herhalen van de zonnestanden en windrichtingen (5’)

Oriënteren Verwerven Verwerken Afronden
De 3 lichtbronnen aan de hemel herkennen en benoemen
De zonnestanden koppelen aan het juiste dagdeel m.b.v. visuele ondersteuning
De verschillende hoofdwindrichtingen en hun afkortingen
De verschillende hoofdwindrichtingen koppelen aan de zonnestanden
Voor hen bestemde aangewezen mediamiddelen gebruiken (MEge1)
Navigeren en zoeken binnen de klaswebsite naar de juiste pagina. (MEva3)
Een openhouding voor media tonen (MEmw1)
Organisatie:
De leerlingen zitten op hun plaats en hebben elke een tablet.

Uitleg:
Om de les af te sluiten heb ik 6 quiz vraagjes voor de kinderen. Jullie mogen terug de qr-code op het
bord scannen. We gaan een kahoot quiz doen. Je mag allemaal je naam invoeren. De vraag verschijnt
op het bord en je druk zo snel mogelijk om het juiste antwoord. Je kan telkens kiezen uit 4
antwoorden. Let goed op dat je telkens de vraag goed leest. Hoe sneller je antwoord hoe meer
punten je kan verdienen. Het antwoord komt tevoorschijn als iedereen heeft geantwoord. Ik ben
benieuwd hoe goed jullie het gaan kunnen.
Zijn jullie er klaar voor?
Scan dan de QR-code maar.

Vragen:
- De zon komt nooit in het
Noorden
Oosten
Zuiden
Westen
- Welke lichtbron is dit?
o ‘De zon’
- ’s Middags staat de zon in het
Noorden
Oosten
Zuiden
Westen
- De zon gaat altijd onder in het?
Noorden
Oosten

6
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs

Zuiden
Westen
- De zon komt altijd op in het?
Noorden
Oosten
Zuiden
Westen
- Wanneer is deze foto genomen?
In de ochtend
In de middag
In de avond
‘s Nachts

Bijlage 1:

Bijlage 2: extra werkblad

7
ARTEVELDEHOGESCHOOL Campus Brusselsepoortstraat, Brusselsepoortstraat 93 – 9000 Gent
Educatieve bachelor leraar lager onderwijs