Abdominal

Travmalara
Yaklaşım
Öğr. Gör. Dr. Ahmet Burak OĞUZ

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Acil Tıp Anabilim Dalı
Öğrenim Hedefleri

Abdominal travma Uygun tanısal

mekanizmalarını işlemleri öğrenmek
öğrenmek

Abdominal Cerrahi gereksinimi

travmaların akut olan hastaları
yönetimini öğrenmek tanımlayabilmek
● Tanı koyulamamış abdomen ve pelvik yaralanmalar travmaya
bağlı önlenebilir ölüm sebeplerinin başında gelir.

● İçi boş organların rüptürüne ve solid organlardan oluşan

kanamalara her zaman kolay tanı koyulamayabilir.
 Tanıyı Zorlaştıran
Faktörler

Alkol Uyuşturucu
intoksikasyonu kullanımı

Beyin veya Eşlik eden

spinal kord yaralanmalar
hasarı
Abdominal kaviteye olan ciddi kan
kaybı hastanın genel durumunu her
zaman bozmayabilir, peritoneal
irritasyon bulgusuna yol açmayabilir.

Abdominal travması olan her hasta

aksi ispat edilene kadar
intraabdominal yaralanması
varmış gibi kabul edilmelidir.
Yaralanmanın Ciddiyeti Belirleyen Faktörler

Travmanın Travma
Lokalizasyonu Kuvveti

Hastanın
Travma
Hemodinamisi
Mekanizması
ANATOMİ – TRAVMA LOKALİZASYONU
TRAVMA MEKANİZMASI

KÜNT PENETRAN BLAST

 ● Genel olarak bir cisme çarpma sonucu
oluşan delici kesici olmayan açık
yaralanmaya sebep olmayan
yaralanmalardır.

KÜNT TRAVMALAR ● Araç içi ve dışı trafik kazaları, darp, aynı

seviyeden veya yüksekten düşme

● Viseral organ perforasyonu veya

kanama sonucu peritonit bulgularına
sebep olabilir.
KÜNT TRAVMA
EN ÇOK YARALANAN ORGANLAR

DALAK KARACİĞER İNCE BARSAK

%40-55 %35-45 %5-10

%15 oranında retroperiton hematom eşlik eder

 ● Bıçak ve düşük enerjili ateşli silah
yaralanmaları laserasyon nedeniyle doku
hasarına neden olur.
PENETRAN
Yüksek enerjili ateşli silah yaralanmaları
TRAVMALAR ●
ise kinetik enerji aktarımı ile kavitasyon
oluşumuna sebep olarak daha ciddi
yaralanmalara neden olur.
PENETRAN TRAVMA
EN ÇOK YARALANAN ORGANLAR

Delici Kesici Alet Ateşli Silah

•Karaciğer %40 •İnce barsak %50

•İnce barsak %30 •Kolon %40
•Diyafram %20 •Karaciğer %30
•Kolon %15 •Damarsal %25
 Ateşli Silah Yaralanmaları

Silah türü Namlu çıkış hızı

Doku
Hasarı
Ciddiyeti
Hypothesis
Mühimmat türü Mesafe
 ● Bir patlama sonucu meydana gelen
blast yaralanmalarda birden fazla
mekanizma söz konusudur.
BLAST ● Aşırı basınca bağlı olarak timpanik
TRAVMALAR membran, akciğerler ve barsaklarda
yaralanmalar görülebilir.
ABDOMİNAL
TRAVMANIN
YÖNETİMİ
 Abdominal veya pelvik
kanama ihtimali acil
servislerde her zaman göz
Abdominal önünde bulundurulması
gereken ilerleyen dönemde
travmaların ilk sağ kalımı etkileyebilecek bir
bakısında dolaşımın durumdur.
değerlendirilmesi
ön plandadır. Abdomendeki penetran
travmalar her zaman olası
intraperitoneal yaralanmayı
akla getirmelidir.
● Hipotansif hastalarda amaç, abdominal bir yaralanmayı hızlı bir
şekilde tanımak ve hipotansiyonun organik bir nedeni olup
olmadığını belirlemektir.

● Hasta öyküsü, fizik muayene ve ek tanı araçları acil kanama

kontrolü gerektiren abdominal yaralanmaların varlığı tespit
edilebilir.
● Peritonit belirtisi olmayan hemodinamik olarak stabil
hastalarda, gecikmiş morbidite ve mortaliteye neden olabilecek
yaralanmaların varlığını belirlemek için daha ayrıntılı bir
değerlendirme gereklidir.

● Bu değerlendirme, zaman içinde ortaya çıkabilecek kanama

veya peritonit belirtilerini tanımlamak için tekrarlayan fizik
muayeneleri içermelidir.
ANAMNEZ
Motorlu Taşıt Kazasında Anamnez

● Araç hızı
● Çarpışma tipi
○ Önden, arkadan, yandan, devrilme

● Araçta yolcu bölümünde ezilme

● Hava yastığı durumu
● Hastanın araç içindeki yeri
● Araç içindeki diğer kişilerin durumu
Penetran Yaralanmada Anamnez

● Yaralanmanın zamanı
● Silahın tipi
○ Bıçak, tabanca, tüfek

● Ateşli silah ile yaralanmalarda mesafe

○ 3 metreden uzak ise önemli viseral yaralanmalar azalır

● Kaç el ateş edildiği

● Olay yerindeki kanama miktarı
Blast Yaralanmada Anamnez

● Patlamaya olan mesafe

● Patlamanın olduğu alan
○ Kapalı alanda ise hasar daha fazla
 FİZİK
MUAYENE
Sistematik bir şekilde yapılmalı

Üretral, perineal,
İnspeksiyon Perküsyon rektal, vajinal
muayene

01 02 03 04 05

Oskültasyon Palpasyon

Tüm bulgular kayıt altına alınmalı

 ● İnspeksiyon sırasında hastanın
kıyafetleri tamamen çıkartılmalıdır.

● Tüm abdomen abrazyon, kontüzyon,

laserasyon, penetre yabancı cisim ve
eviserasyon açısından incelenmelidir.

İNPEKSİYON ● Skrotum, üretral mea ve perianal bölge

kan, ekimoz ve hematom açısından
incelenmelidir.

● Hipotermiyi önlemek açısından muayene

sonra hastanın üzeri örtülmelidir.
 ● Oskültasyon gerekli olsa da barsak
seslerinin varlığı veya yokluğu
yaralanma varlığı ile korele değildir.
OSKÜLTASYON ● Acil servisin gürültülü ortamında barsak
sesleri her zaman duyulamayabilir.
 ● Perküsyon periton hareketine neden
olarak peritoneal irritasyon bulgularını
ortaya çıkarabilir.
PERKÜSYON
● Hastada rebound bulgusu varsa
ve hastanın daha fazla acı duymasını
azaltmak adına başka peritoneal
PALPASYON irritasyon bulgusu aramaya gerek
yoktur.
 ● Üretral meatusda kan bulunması,
ÜRETRAL skroyum ve perinede ekimoz veya
hematom bulunması üretral yaralanmayı
PERİNEAL düşündürür.
MUAYENE
 ● Künt travma geçirmiş hastalarda rektal
muayenenin amacı sfinkter tonüsünü ve
rektal mukozal bütünlüğü
REKTAL değerlendirmek ve pelvisin herhangi bir
kırığını tespit etmektir.
MUAYENE ● Rektal tuşede kan olması barsak
yaralanmasını gösterebilir.
Perineal hematomu olan veya üretral
meatusta kan bulunan hastaya olası
üretral yaralanma nedeni ile idrar
sondası takmayın.
 ● Pelvik fraktürler sonucu vajinal
VAJİNAL laserasyon gelişebilir. Vajinal
muayenede kan varlığı araştırılmalıdır.
MUAYENE
 FİZİK
MUAYENEYE
EK OLARAK
 ● Mide dekompresyonu amacıyla

● Aspirasyon riskini azaltır. Ama gag

refleksi olan hastada kusmaya sebep
olabilir.
NAZOGASTRİK ● Nazogastrik sondadan kan gelmesi
SONDA özefagus veya üst GİS yaralanmasını
düşündürür.

● Ciddi fasiyal travma veya kafatası tabanı

kırığı olan hastalarda dikkat edilmeli.
 ● İdrar çıkışını izlemek

İDRAR ● Kan varlığını araştırmak

SONDASI ● Mesane retansiyonunu azaltmak

GÖRÜNTÜLEME
YÖNTEMLERİ
 ● Hasta hemodinamik olarak stabilse

○ Akciğer grafisi, ilişkili bir

hemotoraks veya pnömotoraksı
dışlamak veya
○ intraperitoneal hava sıvı
X-RAY seviyesinin varlığını belirlemek için
yararlıdır.

● İki yönlü grafi görmek intraabdominal

yabancı cisimlerin konumu hakkında fikir
sağlayabilir.
 ● Uygun şekilde yapıldığında, FAST
intraperitoneal sıvının tanımlanması için
kabul edilmiş, hızlı ve güvenilir bir
çalışmadır.

● Tekrarlanabilir

FAST ● İyonizan radyasyon içermez

● Hastabaşı

● Pozitif FAST bulguları faydalı olsa da,

negatif FAST viseral yaralanma
olasılığını dışlamaz.
 FAST

Perikardiyal Hepatorenal

Splenorenal Pelvik
 ● Hemodinamik olarak stabil hastalarda

● Radyasyon ve kontrast madde

maruziyeti

● Zaman alıcı
BİLGİSAYARLI ● Spesifik organ ve retroperitoneal
TOMOGRAFİ yaralanmaları gösterir.

● Hastanın daha yüksek bir bakım

düzeyine geçmesini (laparotomi gibi)
geciktiriyorsa BT taraması
yapılmamalıdır.
 LAPAROTOMİ
ENDİKASYONLARI
Laparotomi Endikasyonları

● FAST pozitifliği veya intraperitoneal kanama varlığı ile

birlikte hipotansiyonun eşlik ettiği künt travma

● Başka bir sebeple açıklanamayan hipotansiyonun eşlik ettiği

künt travma

● Anterior fasyayı geçen penetran travma

● Peritoneal kaviteye ulaşmış ateşli silah yaralanması

● Eviserasyon
Laparotomi Endikasyonları

● Penetran travmaya eşlik eden mide, rektum veya

genitoüriner kanama

● Peritonit bulgusu

● Batın içi serbest hava veya retroperitoneal hava varlığı

● Diyafragma rüptürü

● BT ile tespit edilen gastrointestinal yol rüptürü, mesane

rüptürü, renal pedikül hasarı veya şiddetli viseral parankimal
hasar
TAKİP
Takip Sırasında Dikkat Edilecekler

● Permisif hipotansiyon

● Monitorizasyon

● Seri muayene

● Hematokrit takibi
TEŞEKKÜRLER