11

FILIPINO
Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t Ibang
Teksto Tungo sa Pananaliksik
Modyul 9: REAKSIYONG PAPEL
Filipino – Baitang 11
Kwarter 1 – Modyul 9: Reaksiyong Papel

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Panrehiyong Direktor: Gilbert T. Sadsad

Kawaksing Panrehiyong Direktor: Jessie L. Amin

Mga Bumuo ng Modyul

Manunulat: Grace Lani R. Fulleros

Editor: Eric P. Gelilio Imelda G. Narvadez
Daryl R. Orenciada Mary Ann Rimpola
Tagasuri: Nora J. LAguda Sharon A. Vito
Ana Maria B. Gojar Emma D. Gonzales
Tagaguhit: Jotham D. Balonzo
Tagalapat: Shem Rei Cervantes Rey Antoni S. Malate
Jotham D. Balonzo Brian Navarro
Paunang Salita

Bilang tugon sa makabagong tunguhin sa pagkatuto ay binuo ang serye ng

modyul na ito. Nilalaman nito ang mga lubhang mahahalagang kasanayang
pampagkatuto o Most Essential Learning Competencies (MELC) sa ilalim ng
kasalukuyang kalagayan ng edukasyon. Upang matugunan ang hamong
kinakaharap sa edukasyon, kalusugan at kaligtasan malaking tulong ang modyul na
ito sa patuloy na pag-aaral ng kabataan sa loob at labas ng paaralan sa
pakikipagtulungan ng mga magulang at tagagabay
Inaasahan na ang modyul na ito ay higit na makatutulong sa paglinang ng
kasanayan at kakayahan ng mga mag-aaral.

Para sa Tagagabay:
Upang lalong kagiliwan ng mag-aaral at maging kapaki-
pakinabang ang modyul na ito, tiyaking makapagbigay ng oryentasyon sa
mga mag-aaral, magulang, o sinomang miyembro ng pamilya kung paano
gagamitin at iingatan ang modyul na ito.
Ipabatid na kailangang magkaroon ng sariling sagutang papel ang
bawat mag-aaral para sa paunang pagsubok, mga gawain sa bawat
bahagi at panapos na pagsubok. Kung tapos nang sagutin ang modyul na
ito, ipaalala sa mag-aaral na kaagad itong ibalik sa guro para sa
kaukulang tunguhin.

Para sa mag-aaral:
Inihanda ang modyul na ito para sa iyo.
Kailangan mong sundin at saguting mag-isa ang mga
gawaing nasa loob nito. Huwag kang mag-alala,
kayang-kaya mo ito. Tiniyak kong matutuwa ka
habang natututo.
Ingatan mo ang modyul na ito. Huwag mong
susulatan at iwasang mapunit ang mga pahina.
Gumamit ka ng sagutang papel o ang iyong
kuwaderno. Sige, simulan na natin!

ii
 Reaksiyong Papel

Panimula:

Hello, kumusta ka?

Salamat naman at okey ka. May reaksyon ka ba?
Reaksiyon…napakarami natin nito ngayong panahon ng
pandemya. Kaya’t iyan ang ating pag-uusapan ngayon.
O ano, keri ba? Tara, simulan na natin.

Sa modyul na ito, ikaw ay inaasahang…..

Sa modyul na ito, inaasahan na
Nakasusulat ng mga reaksiyong papel batay
nakasusulat ka ng mga reaksiyong
sa binasang teksto ayon sa katangian at
papel batay sa binasang teksto ayon sa
kabuluhan nito sa pamilya, komunidad, bansa
katangian at kabuluhan nito sa
at daigdig.
pamilya, komunidad, bansa at daigdig.

Layunin

1
 Ito ang mga bagong salita na dapat
mong kilalanin para sa araling ito.

Basahin natin.

Talasalitaan

Bago tayo tuluyang magsimula ay nais ko munang alamin mo ang kahulugan

ng mga salitang ginamit sa ating aralin . Makatutulong ito

REAKSIYON
- damdaming
nagpapakita ng
pagsang-ayon o
pagsalungat

PANANAW
OPINYON - paniniwala o
pagkaunawa sa
- sariling pahayag
perspektibo ng tao
sa mga bagay

DAMDAMIN
-emosyon, BRAINSTORM
pakiramdam ng - pagbabalitaktak ng
isang tao na hindi mga ideya
nagagawa ng pisikal

TESIS NA PAHAYAG
- pangungusap na ginagamit upang maging gabay sa
paggawa ng talata

PANGUNAHING IDEYA
- pinakamahalagang ideya sa talata

2
 Ano ba ang alam mo na sa ating aralin,
subukin mo nga?

Panimulang Gawain

Panuto:
Kunin mo muna ang iyong kwaderno at sagutin ang sumusunod:
Alamin ang pinakaakmang reaksiyon sa bawat larawan. Isulat ang titik
ng iyong sagot.
a. Gulat b. Masaya c. Malungkot
d. Galit e. Kinakabahan f. Takot

1.
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn%3AANd9GcSOv6HvOVCKR0-Moqc9

2.
https://www.pinoyweekly.org/wpcontent/uploads/2019/09/DSC_0340.png

3
3.
https://www.google.com/search?q=reaksiyon+image+saya+filipino+gloria+diaz+miss+universe&tbm=isch&source=iu&ictx=
1&fir=RkQRD70DVPu_sM%253A%252C4FrLc3RMrX3zGM%252C_&vet=1&usg=AI4_-kSoUI4_mc0U4Qy9PIucyt7Ke-
zsRw&sa=X&ved=2ahUKEwi75ZLV-ufpAhXODaYKHSD_CJUQ9QEwAXoECAYQBw#imgrc=RkQRD70DVPu_sM:

4.


5.
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn%3AANd9GcT1AzZS9mK9VzD66ajL1-

4
 Binabati kita. Natapos mo ang unang pagsubok.
Alamin natin sa pahina 17 ang wastong sagot sa mga tanong.
Saang antas ka nabibilang?
5 tamang sagot – NAPAKAHUSAY
3-4 tamang Sagot – MAGALING
1-2 tamang sagot – PAGBUBUTIHAN PA
0 tamang sagot – KAYA MO YAN

O, di ba kering-keri mong ibigay ang iyong reaksiyon

sa mga larawan.

Halika, may inihanda pa ako upang matulungan ka sa

pagsulat ng reaksiyong papel.

Mga Gawain sa Pagkatuto:

Basahin mo.
Bahagi ng Reaksiyong Papel

Upang gumawa ng reaksyong papel, kailangang mong pag-aralan nang

maigi ang isang impormasyon at ibigay ang iyong sariling kaisipan at opinyon ukol
dito.

Ano- ano ang bahagi ng reaksiyong papel?

Ito ay introduksiyon, katawan, konklusyon at pagsipi ng pinagmulan ng

impormasyon.

Ano-ano naman ang mga paraan ng pagsulat ng reaksiyong papel?

5
Tingnan ang graphic organizer para matulungan ka pang lalo.

Brainstorming
-ipinalalabas ang iyong ideya

Pagsulat ng Panimulang Pahayag

- pinakamahalagang bahagi ng
sanaysay

Rebisyon
- inoorganisa ang iyong pangungusap

Pinal na Pagsulat
-inaayos nang higit ang isinulat
batay sa burador

- inaayos nang higit ang isinulat

batay sa burador

Ipagpatuloy mo ang pagbasa

6
 Dapat mo ring tandaan na mayroon tayong iba-ibang Uri ng Reaksiyon:

Personal na pananaw
tumutukoy sa panauhang gagamitin

Nagbibigay ng Kahulugan Ukol sa Paksa

ipinapaliwanag dito ang paksa

Pakikilahok o Pagsang-ayon
ipinapahayag ang iyong opinyon

Masusing Pagsisiyasat
pagsusuri sa mga pahayag at datos

Magpatuloy ka.
Para sa iyong karagdagang kaalaman,
Narito ang mga gabay sa pagsulat ng reaksiyong papel.

1. Siguraduhing maayos ang estruktura

ng panimula na nagtatapos sa tesis
na pahayag.

2. Magkaroon ng malinaw na
panimula.

3. Isulat ang paksang pangungusap sa

t
bawat talata.
a
4. Bawat talata ay naglalaman ng mga
l
katibayan. a
t
a
7 .
5. Magdagdag ng mga kawili-wiling
pangungusap sa bawat talata para 6. Iugnay ang bawat talata sa mga
makabuo ng komprehensibong sinundang pahayag.
konklusyon.

7. Siguraduhing makikita ang katotohanan

ng tesis ng pahayag kapag nabasa ang
kabuuang sulatin.

Yehey! Nagustuhan mo ba ang ating talakay? Salamat naman

at naunawaan mo ang mga ito para maging handa
sa pagsulat ng reaksiyong papel na siya nating
tuon sa pag-aaral na ito.

Ano’ng mahahalagang impormasyon ang iyong nalaman?

Makatutulong kaya ang mga ito sa iyong pag-aaral?

Markahan sa ibaba ang antas ng iyong pagkaunawa:

Lubos na naunawaan
Naunawaan
Naguluhan

Simulan mo na ang iba’t ibang gawain.

Basahing mabuti talata at salungguhitan ng isang Pagsasanay 1

beses ang panimula; dalawang beses ang
katawan at tatlong beses ang konklusyon.

8
 Ako ay Ako dahil sa aking Pamilya
Kimberly T. Balantong

Salapi? Luho? Wala ako niyan. Pero iisa lang ang itinuturing kong
kayamanan, ang aking pamilya. Kaagapay, kasalo at kadamay sa lahat n oras o
bagay. Sa lahat ng nararanasan ko, ang aking pamilya ang siyang nagiging
sandigan. Ako ay ako dahil sa aking pamilya.
Sa loob ng 13 taon na aking pananatili sa mundong ito, kahit kailan di ko
naranasan ang magkaroon ng buong pamilya. Dahil wala akong tatay. Pero,
kahit ganoon, pinaramdam sa akin ng aking nanay at dalawa kong kuya na
hindi ako nag-iisa. Anga aking aral na napulot ay, maging kuntento kung ang
meron ka. At imbes na maghanap ng kulang mo, ituon mo ang atensyon mo sa
mga bagay na meron ka. Dahil hangga’t hinahanap mo ang kulang sa’yo, lalo
kang magiging malungkot.
Natuto akong rumespeto gaya ng turo sa akin ng aking pamilya. Ang
pagiging masiyahin ay natutunan ko din sa kanila. Ang una kong guro ay ang
aking pamilya.

Kumusta ang unang pagsasanay? Madali ba o mahirap?

Tingnan ang sagot sa pahina 17.
Nakuha mo bang lahat ng wastong sagot sa pagsasanay 1?
Kung nakuha mo nang lahat, ikaw ay MAHUSAY!
Maari mo nang gawin ang pagsasanay 2.
Kung mababa sa 3, balikan mong muli ang hindi mo nakuha at pag-aralang muli
at pagkatapos, magpatuloy na sa pagsasanay 2.

Dahil madali mo lang nasagutan ang unang pagsasanay, heto

pa ang isa pang gawaing magpapatibay ng iyong kaalaman.

9
Panuto:
Basahin ang bawat sumusunod na bahagi ng teksto
Pagsasanay 2
at bumuo ng sariling reaksyon at ibigay ang uri ng
reaksyong iyong ginawa.

Sariling Uri ng
Bahagi ng Teksto
Reaksiyon Reaksiyon
Hindi mapapasubaliang ang may tangan
ng korona sa moda ng damit ay ang
maong o denims. Ito’y isinusuot ng
traysikel boy, at executive, disc jockey at
kanto boy, naka-Mercedez Benz at naka-
dyip, babae, bakla, matron, at mukhang
tatay, estudyante at drop-out.
Ang salitang akademya ay may
kaugnayan sa mga institusyong pang-
edukasyon na haligi sa pagtatamo ng
mataas na karunungan. Kasama rito ang
administrador, kurikulum, silabus, at iba
pa.
Mahalaga ang pagpapatupad ng curfew
sa kabataan dahil mapapangalagaan nito
ang kaligtasan ng mga menor de edad,
mabibigyan ng sapat na oras ang pag-
aaral sa halip na paglalakwatsa.
Samakatuwid, makatutulong ang
pagpapatupad ng curfew sa pagkakaroon
ng disiplina ng kabataang Pinoy.
Nang lumabas ang Starstruck at pumatok
ito, hindi nagdalawang-isip ang Channel 2
na ilantad ang proseso ng pagpili sa Star
Circle. Umalma naman ang mga Kapuso
sa pagsasabing gaya-gaya lamang ang

10
Dos. Pero ipinagdiinan ng Kapamilya
Network na matagal na nilang ginagawa
ang Star Circle Quest kaya hindi pwedeng
sabihing kinopya lamang ito sa kabilang
estasyon.
Ang mga droga ay mga lason. Ang dami
na ginamit ang makatitiyak sa resulta. Ang
kaunti ay nagsisilbing pampasigla. Ang
mas marami ay sedatibo. Ang mas
marami pa ay nakalalason at maaaring
makamatay.

Rubrik
5 4 3 2 1
Malinaw at Malinaw na Hindi gaanong Hindi malinaw Hindi buo ang
maayos na nailahad ang malinaw na na nailahad diwa ng
nailahad ang reaksyon at nailahad ang ang reaksyon nailahad na
reaksyon at uri nito reaksyon at at uri nito reaksyon at
uri nito uri nito uri nito

Ang galing-galing mo! Natapos mo ang Pagsasanay 2.

Saang pagsasanay ka nahirapan?
Pagsasanay 1 Pagsasanay 2
Gayunpaman binabati kita sa iyong tagumpay.

11
 Balikan ang mga natutuhan sa naunang mga
gawain upang masagutan ang sumusunod na
pagsasanay. Pagsasanay 3

Panuto:
Sumulat ng reaksiyon sa sumusunod na teksto.. Gawing
gabay ang Kraytirya sa pagsulat.

Reaksiyong Papel tungkol sa Komunidad

https://cupidfools.wordpress.com/

Ang katagang pamayanan o komunidad ay pangkaraniwanng tumutukoy

sa yunit na panlipunan o pakikipagkapwa na mas malaki kaysa sa isang tahanan,
mag-anak, o pamamahay na may pinagsasaluhang karaniwang mga
pagpapahalaga at may matibay na pagsasamahang panlipunan. Ang mga tao sa
loob ng komunidad ay dapat magtulong- tulong dahil sila lamang ang mga
magkakaugnay. Nakasalalay ang pag-asenso ng isang pamayanan sa mga taong
nakapaloob dito.
Ayon sa kwentong “Sa Bayang Walang Punerarya” ay literal na wala na
talagang punerarya kaya mahal ang mamatay sa bayang iyon. Dahil sa sabi-sabi
sa kanilang lugar ay walang nagbalak na magnegosyo ng punerarya dahil malas
daw ito. Hindi nila nakikita na maaaring bumenta nga ito sa mga mamamayan
ngunit dahil sa kakapusan sap era ay marahil wala ngang magpaserbisyo.
Sa halip na maniwala sa sabi-sabi ay dapat suriin muna ito kung may
basehan at batayan ang mga sabi-sabing iyan. Huwag paloloko sa mga sabi-
sabing wala namang konkretong ebidensiya. Minsan subukan din natin lawakan
ang ating pang-unawa at alamin kung totoo nga ba ito.
Madalas kung ano ang kahinaan ng isang komunidad ay
pinagsasamantalahan ng mga matataas na tao. Gaya ng nasa kuwento na
ginamit ng kinauukulan ang kawalan ng punerarya ng bayan upang
magsasagawa ng mga proyekto na tungkol doon para muli silang maihalal.
Nang matalo sila lahat sila lahat sa proyekto ay nabasura na din kaya’t ang
mga mamamayan ay nagtiis na lamang sa kakulangan sa kanilang pamayanan.
Minsan ay sa halip na magpaserbisyo sa punerarya ay gumagawa na lang ng
paraan ang mga tao paraan gaya nga paggawa ng plywood bilang kabaong.
Hindi nila magagawan ng paraan ang amoy ng bangkay sapagkat wala
silang mga kemikal na inilalagay sa bangkay upang mapreserve ito. Nang dahil
don ay nangangalingasaw ang amoy ng nabubulok na bangkay.
Ang isang problema sa komunidad na hindi nasolusyonan, lahat damay-
damay. Kaya’t dapat lamang na pag-isipan ang mga dapat na sagot sa problema
ng bayan.

12
KRAYTIRYA 4 3 2 1
1. Maayos ang organisasyon ng pagkakasulat ng reaksiyon.
(May panimula, gitna at wakas)
2. Bungan g pananaliksik ang nilalaman ng reaksiyon.
3. Wastong gamit ng mga salia/ pahayag na ginamit sa pagsulat
nng reaksiyon
4. Nasunod ang batayang paksa na ginamit sa pagsulat ng
reaksiyon.
5. Isinasaalang-alang ang mekaniks sa pagsulat – wastong bantas,
gamit ng malaki at maliit na letra, at kalinisan ng gawain.
Kabuuan

Bilib na talaga ako sa iyo. Nasagutan mo lahat na

pagsasanay. Iwasto mo ang iyong mga kasagutan sa pahina 17.
Anong naramdaman mo matapos malaman ang
resulta ng iyong pagsisikap?

 ☺ 

Ang bahaging ito ng modyul ay susukat sa mga natutuhan

mo sa loob ng aralin. Huwag kang matakot dahil alam
kong kayang-kaya mo ito. Huling pagsubok na lamang ito
na kailangan mong sagutin.

Panapos na Pagsubok

Panuto:
Magbasa sa pahayagan o makinig sa telebisyon at radyo ng isang artikulo
tungkol sa Covid-19 Pandemic at sumulat ng isang reaksiyong papel. Gawing
gabay ang sumusunod na pamantayan sa iyong pagsulat.

13
 Antas Puntos Pamantayan
Bihasa 5 -Nagpamalas ng kahusayan sa pagtalakay ng paksa
gamit ang organisado, makabuluhan, at imppormatibong
paraan ng pagsulat ng reaksiyong papel
-Matingkad na tinalakay ang paksa at maayos ang daloy
ng mga talatang nakapaloob sa akda
- Malalim at malaman ang panggamit ng wikang Filipino
habang umaayon sa estruktura ng wika at nananatiling
tapat sa paksa ng akda.
Mahusay 4 - Nagpakita ng higit sa angkop na kakayahan upang
matalakay at masuri ang paksang inilahad sa organisado
at impormatibong pamamaraan.
- Lubos na sinunod ang panuntunang panggramatika sa
paggamit ng wikang Filipino
May 3 - May sapat na kakayahan sa pagsusuri at pagbibigay ng
saloobin sa reaksiyong papel
kakayahan
- kinakailangan ng mas malalim at maayos na paggamit
ng gramatika
Pahapyaw na 1-2 May pahapyaw na kakayahan sa pagsulat ng reaksiyong
umayon papel
sa panuntunan - Kinakailangan ng mas malalim at maayos na paggamit
upang angkop na matalakay ang saloobin para sa
reaksiyong papel

Yehey!
Malapit mo nang matapos ang araling ito. Iwasto ang
iyong mga sagot sa pahina 17.
Ilang bituin kaya ang iyong matatanggap? Suriin sa
ibaba.

 nagawa lahat  1 hindi nagawa

 2 hindi nagawa  3 pataas hindi nagawa

14
 Ang ganda ng aralin natin.
Ang dami kong natutuhan.
Na-enjoy ko rin ang mga gawain at
pagsasanay.

Hindi rin ako nahirapan sa mga

pagsasanay. Kaya parang gusto ko pa
ng karagdagang Gawain.
Karagdagang Gawain
Tara magtulungan tayo!

Panuto: Ipahayag ang iyong reaksiyon sa tanong na:

“Anong reaksiyon ang maibibigay mo sa buhay sa panahon ng pandemya?
Gamitin ang pamantayang ito bilang gabay mo sa pagsulat ng iyong reaksiyon.

Mga 10 8 6 4
Krayterya
Organisasyon Mahusay ang Maayos ang May lohikal na Hindi maayos
pagkakasunod- pagkasunod- organisasyon ang
10 puntos Sunod ng ideya sunod ng mga ngunit hindi organisasyon at
sa kabuuan ng ideya sa gaanong walang
talata mabisa talata, may mabisa ang panimula at
ang simula at angkop na panimula at konklusyon
malakas ang simula at konklusyon
konklusyon konklusyon
Lalim ng Napakalalim na Malalim na Mababaw at Napakababaw
Repleksiyon makikita ang makikita ang hindi nakikita at walang pag-
pag-uugnay sa dati at bagongang pag- uugnay ang
10 puntos dati at bagong kaalaman uugnay ng dati dati at bagong
kaalaman at bagong kaalaman
kaalaman
Paggamit ng Napakahusay Mahusay dahil Maraming mali Kailangang
Wika at ang paggamit ng kakaunti ang sa grammar at baguhin dahil
Mekaniks wika, walang mali sa baybay halos lahat ng
malli sa grammar, ganundin sa pangungusap
10 puntos grammar, bantas at gamit ng ay maymali sa
bantas, baybay, baybay bantas grammar,
may mayamang baybay at gamit
bokabularyo ng bantas
Presentasyon Malinis at Malinis ngunit May Mahirap
maayos ang hindi maayos kahirapanng basahin, hindi
10 puntos pagkakasulat ng ang unawain ang maayos at
talata pagkakasulat pagkakasulat malinis ang
ng talata ng mga pagkakasulat
pangungusap ng talata

15
Pamamahala Ginamit ang Natapos at Natapos at Naisumite
sa Oras sapat na oras naisumite sa naisumite ngunit hindi
upang ihanda at takdanf oras o isang lingo handa at hindi
10 Puntos tapusin at deadline pagkatapos ng tapos
naibigay isang deadline
linggo bago ang
deadlline

Sa wakas ay narating mo ang dulo ng

aralin. Ang saya-saya ko at
napagtagumpayan mo ang mga
pagsasanay at gawain.
Ang husay mo kid!

16
 17
Panimulang Pagsubok
1. E
2. D
3. B
4. A
5. F
Pagsasanay 1
Talata 1- Isang Guhit
Talata 2 – Dalawang Guhit
Talata 3 – Tatlong Guhit
Pagsasanay 2 at Pagsasanay 3
Gamitin ang Rubrik o Kraytirya sa Pagmamarka
Panapos na Pagsubok at Karagdagang gawain
Gamitin ang Rubrik o Kraytirya sa Pagmamarka
Susi sa Pagwawasto
 MGA SANGGUNIAN

Aklat:
Bandril, Lolita T. et al. Pagbasa at Pagsusuri ng Iba’t ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik.
Lunsod ng Quezon: Vibal Group Inc., 2016.

Nuncio, Rhoderick V. et al. Sidhaya 12. Lunsod ng Quezon: C.E. Publishing Inc., 2017

Elektroniko

Brainly.ph

https://cupidfools.wordpress.com/

18
Para sa iba pang tanong at puna, maaaring sumulat o tumawag sa:

Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon V

Regional Center Site, Rawis, Legazpi City 4500

Mobile Phone: 0917 178 1288

Email Address: region5@deped.gov.ph