DOĞUŞTAN KALITSAL

METABOLİK HASTALIKLAR

Dr. Murat KONAK

DKMH, b reysel olarak seyrek, kollekt f olarak çoktur.
Kl n k olarak teşh s koymak zordur. Çünkü,
1. DMH nad r görülür.
2. Çok sayıda DMH’ ı tanımak ç n çok fazla
b yok myasal yolları ve b rb rler le alakalarını y
b lmek gerek r.
3. Yen doğanın c dd hastalığa dayanma gücü
kısıtlıdır. Çoğu zaman tanı almadan ölürler.
4. DMH’ da otops bulguları non-spes f kt r ve
açıklayıcı değ ld r.
Metabolik Hastalıklar
 Metabolik Hastalıklar
■ Başlangıç
■ Yen doğan, nfant, (hatta adolesan ve er şk n)
■ Kl n k sınıflandırma
■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
■ İns dens
■ Tüm metabol k hastalıklar alındığında 1/ 5000
 Metabolik Hastalıklar
■ Fen lketonür 1/12,000
■ Üre döngü def. 1/70,000
■ MSUD 1/150,000
■ Org. As dem ler 1/20,000-1/200,000
■ MMA 1/20,000
■ Prop yon k as d. 1/50,000
■ İzovaler. As dem <1/100,000
■ Galaktozem 1/60,000
■ Gl kojen depo 1/100,000
■ Zellweger 1/50,000
■ 21-OH eks. 1/17,000
 Patogenez
Ge G G G G
n 1 2 3 4
Enzi E E E3 E
Substra
m D E
A 1 B 2 C (C3) 4
t
X
Kalıtsal Metabolik Hastalık Modeli
Sonuçta;
1- Gerekl spes f k son ürün üret lemez (D, E)
2- Bozuk enz m n gösterges olan prekürsörler b r k r (toks k etk olusur)
(A, B, C)
3- Alterne yolaklar akt ve olur (metabol tlerde aşırı artış) (X)
 Patogenez
■ Semptomları oluşturan ürünler
■ B r ken metabol t
■ Örn. Üre döngü defekt nde b r ken ve toks k olan amonyak’ın bey n ödem ve
ölüme yol açması

■ Normal metabol k olayları bozan ara ürünler

■ Örn. prop yon k as dem de prop yon l-KoA’nın normalde kullanılan aset l-KoA
yer ne g rmes

■ Son ürünün eks kl ğ

■ Örn. 21 OH eks kl ğ nde kort zolün sentezlenememes

■ Metabol k yolda son ürünler n harcanmasında bozukluk

■ Örn. gl kojen depo hast t p II’de m yokard fonks yon bozukluğu veya gl kojen
depo hast t p I’de hepatomegal
 Ne zaman metabol k
hastalık düşünel m?
■ Akraba evl l ğ
■ Açıklanmayan kardeş ölümü
■ Sağlıklı b r dönemden sonra semptomların başlaması
■ Beslenme sonrası bebeğ n kötüleşmes
■ Per natal dönem çoğunlukla sorunsuz
■ Seps s, kafa ç kanama, g b hastalıkların ekarte
ed lmes veya tedav ye yanıt vermemes
■ İlerley c semptomlar
■ Çoğu kez term bebek
YD ve Bebeklerde DKMH düşündüren semptomlar

• Kusma,
• Gel şme ve büyüme ger l ğ ,
• Sık enfeks yon,
• Düşük ısı (ısı regulasyon boz),
• DKMH' ı olan kardeş öyküsü,
• Açıklanamayan kardeş ölümü h kayes
• Anormal koku,
• Sarılık, anormal KC fonks yonları,
• Hepatomegal ,
• M nor d smorfoloj ,
 YD ve Bebeklerde DKMH’ ın Kl n k
Bulguları
• Açıklanamayan konvuls yonlar,
• Koma,
• Letarj ,
• H poton - h perton ,
• Myopat - kard yomyopat ,
• Beslenme bozukluğu.
DMH‘ ın Tak pdek Bulguları
• Anormal büyüme - gel şme,
• Beslenme güçlüğü,
• Nöroloj k semptomlarda lerleme,
• Anormal as t - baz denges ,
• H peramonem ,
• H perb l rub nem ,
• Hematoloj k bozukluklar.
DKMH‘ ın Laboratuvar Bulguları
• Metabol k As doz,
• H peramonem ,
• Resp ratuvar alkaloz,
• H pogl sem ,
• Ketoz s,
• Lakt k as doz,
• P ruvat artışı,
• Anem ,
• Lökopen ,
• Trombos topen ,
Çocuklukta sıklıkla üç kl n k görünüş söz konusudur.
1. B r nfant veya yen doğanda per natal r sk faktörler
yokken,
■ İrr tab l te,

■ Letarj ,

■ Kusma le komaya g d ş vardır.

Bu semptomsuz b r dönemden sonra görülür. Burada

ntoks kasyon sözkonusudur.
Örnek,
■ Organ k as dem ler,

■ Üre s klusu enz m defektler ,

■ MSUD.
2. Doğumdan hemen sonra semptomlar başlar, semptomsuz
b r dönem yoktur. Nöroloj k durumdan enerj eks kl ğ
sorumludur. Semptomat k tedav ye cevap yoktur. İnfantın
durumu hızla bozularak t p k bulgular ortaya çıkar. Örnek,
■ Pr mer konjen tal lakt k as dür ,

■ Yağ as d b-oks dasyon bozuklukları,

3. H pogl sem ve karac ğer fonks yon bozukluğu le g den

durum. Örnek,
■ Karboh drat metabol zması bozuklukları,

■ Galaktozem ,

■ Hered ter fruktoz ntoleransı,

Ac len Yapılması Gerekenler

Bunlar hem teşh se hem de hayatı kurtarmaya

yönel k g r ş mlerd r.
1. Teşh s ç n uygun materyaller n alınması,
2. Akut metabol k durumun düzelt lmes ,
3. Uygun kalor ve may n n sağlanması,
4. Toks k metabol tler n uzaklaştırılması,
5. Anormal yoldak substratın sınırlandırılması
6. End ke olan kofaktörler n (v tam n vs) ver lmes .
 İlk Yaklaşım

Kl n k şüphe oluştuğu zaman genel destek

yaklaşımı ve laboratuvar ncelemeler hemen
yapılmalıdır.
İdrar,
■ Koku,
■ Aseton,
■ Redüktan madde,
■ Ketoas dler
■ pH
■ Sülf test.
Kan
■ Tam kan sayımı,
■ Amonyak,
■ Kan şeker ,
■ Elektrol tler (anyon k gap hesaplanması),
■ Lakt k as t,
■ P ruv k as t,
■ Kals yum,
■ Ür k as t,
■ Kan gazları (pH, pco2, po2, HCO3),
■ 3- h droks büt rat,
■ Asetoasetat,
-20 oC’ de saklamak üzere,
■ İdrar (mümkün olduğunca çok),
■ 2-5 ml hepar n ze plazma ve tam kan ,
■ Guthr e kantına emd r lm ş k damla kan,
■ BOS 0.5 -1 ml.
D ğer
■ EEG,
■ Bakter yoloj k örnekler,
■ Göğüs graf s ,
■ BOS ncelemes ,
■ Ekokard yograf ,
■ Bey n ultrasonograf s ,
 Bel rt ve bulgular-1
■ Nöroloj k (h poton , letarj , zayıf emme, konvülz yon, koma)
■ Gl kojen depo hst, galaktozem , hered ter fruktoz ntoleransı, üre döngü defekt ,
organ k as dem , MSUD, h pergl s nem , yağ as d oks. defekt , solunum z nc r
defektler , peroks zomal hst
■ Hepatomegal , KC fonks yon bozukluğu
■ Gl kojen depo hst, galaktozem , t roz nem , hered ter fruktoz ntoleransı, l zozomal
depo hst, Gaucher, N-P ck, yağ as d oks. defekt , solunum z nc r defektler , alfa-1
ant tr ps n eks kl ğ
■ D rek h perb l rüb nem
■ Galaktozem , t roz nem , hered ter fruktoz ntoleransı, alfa-1 ant tr ps n eks kl ğ
■ Non mmun h drops
■ Gaucher, N-P ck,
■ Kard yomegal , kard yopat
■ Gl kojen depo hst t p II, yağ as d oks. defekt , solunum z nc r defektler ,
■ Makrogloss
■ Gl kojen depo hst t p II
 Bel rt ve bulgular-2
■ Anormal koku
■ MSUD Yanmış şeker veya çemen kokusu
■ İzovaler k as dem , glutar k as dem Terl ayak kokusu
■ HMG-KoA l yaz eks kl ğ Ked drarı kokusu
■ Fen lketonür Küf kokusu
■ Anormal saç
■ Arg n nosüks n k as dem , Menkes k nky ha r sendromu
■ H pogl sem
■ Gl kojen depo hst, galaktozem , hered ter fruktoz ntoleransı, t roz nem ,
MSUD, MMA, Prop yon k as dem , yağ as d oks. defekt , solunum z nc r
defektler
■ Ketoz
■ Organ k as dem , MSUD, MMA, t roz nem
■ Metabol k as doz
■ Organ k as dem , MSUD, Gl kojen depo hst, galaktozem , hered ter fruktoz
ntoleransı
 Bel rt ve bulgular-3
■ H peramonyem
■ Üre döngü defekt , organ k as dem , yağ as d oks. defekt , yen doğanın geç c
h peramonyem s
■ Nötropen , trombos topen
■ Organ k as dem
■ Renal k st
■ Glutar k as dür t p II, peroks zomal hst (Zellweger sendromu)
■ Göz tutulumu (glokom, katarakt)
■ Galaktozem , peroks zomal hst
■ Düşük Ür k as t
■ Mol bden kofaktör eks kl ğ
 Metabol k hastalık yer ne konan
yanlış tanılar

■ Seps s
■ Asf ks
■ MSS zedelenmes
■ Nöromusküler hst
■ GİS obstrüks yon
■ Hepat t
■ Kard yom yopat
 EMMEME, KUSMA, LETARJİ,
KONVULZİYON (Glukoz ve Ca’a cevap vermeyen)
VE KOMA

METABOLİK İNFEKSİYO
HASTALIK N

NH3 düzeyi bak

Yükse Yüksek
k NORMAL
pH, pH,
Normal veya Normal veya
yüksek düşük
AMİNOASİDOPATİL
Üre döngüsü ORGANİK
ASİDEMİ
ER
enzim def.
GALAKTOZEMİ
 Kl n k sınıflandırma

■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
 Kl n k sınıflandırma
(Ansefalopat )
■ H poks , kafa ç kanama, ■ Laboratuar
Kan gazları
MSS nfeks yonundan ■

■ Metabol k As doz
ayırded lemez ■ Organ k as dem , MSUD,
■ Tonus artmış/azalmış Gl kojen depo hst,
galaktozem , hered ter
■ Konvülz yon
fruktoz ntoleransı
■ EEG’de burst supresyon ■ Solunumsal alkaloz
patern ■ Üre döngü defekt
■ (Na+K)-(Cl+HCO3)>17
(anyon gap)
■ Amonyak
■ Laktat, p ruvat, laktat/p ruvat
 1. Üre döngü defektler
■ H peramonyem 3 nedene bağlıdır:
■ Üre döngüsündek b r enz mde eks kl k
■ AA kaynaklı amonyak üreye dönüştürülemez
■ En sık “Orn t n transkarbom laz (OTC)” eks kl ğ (X-R)
■ 2.sıklıkta “karbam l fosfat sentetaz” eks kl ğ (OR)
■ Tanı: plazma AA ve orot k as t
■ Tedav
■ H peramonyem ç n
■ Hemod yal z
■ Na-fen lasetat, Na-but rat
■ Arg n n (arj n no süks nat l yaz eks kl ğ )
■ Organ k as dem de üre döngüsünün etk lenmes
■ Yen doğanın geç c h peramonyem s
 KAN pH ve
BİKARBONAT

Asidoz var Asidoz yok

Organik asit bak Plazma AA bak

Özel AA artışı AA artışı yok

ORGANİK İdrarda orotik asit bak

ASİDEMİLER

Yüksek N/Düşük

Plazma strüllin

Düşük N/Yüksek

STRÜLLİNEMİ HHH OTC EKS CPS/NAG EKS

ARGİNİNEMİ SENDROMU
YENİDOĞANIN
ARGİNİNO GEÇİCİ
SÜKSİNİKASİDEMİ HİPERAMONYEMİSİ

HİPERAMONYEMİYE YAKLAŞIM. CPS, carbamyl phosphate synthetase; HHH syndrome, hyperammonemia-

hyperornithinemia-homocitrullinemia; NAG, N-acetylglutamate; OTC, ornithine transcarbamylase
 2. Maple Syrup Ur ne D sease
(MSUD)
■ Dallı-z nc rl AA b r k r (val n, lös n, zolös n)
■ En nörotoks k olan: Lös n
■ Kl n k
■ Beslenme ntoleransı, letarj , konvülz yon, h poton
■ T p k koku (yanmış şeker/çemen) olmayab l r
■ As doz, tedav s z kalmış geç olgularda
■ Tanı
■ Plazma AA
■ Tedav
■ Prote n kısıtlanır, yüksek sıvı-glukoz
■ Akut dönemde d yal z
■ T am n
 3. Non ketot k h pergl s nem
(NKH) (gl s n ansefalopat s )
■ Kl n k
■ Hızlı lerleyen ve solunum arrest le sonlanan ansefalopat
■ Metabol k hastalık tetk kler normal
■ As doz, h pogl sem , h peramonyem yok
■ Etk lenen başka s stem yok
■ Hıçkırık bu hastalık ç n t p kt r
■ Tanı
■ Plazma-İdrar gl s n
■ MSUD’da plazma gl s n yüksek olab l r (ketot k h pergl s nem )
■ BOS/plazma gl s n oranı (> 0,08: tanısal, <0,02: N)
■ Tedav : etk n tedav yok
■ Gl s n d yette kısıtlansa b le bey nde gl s n b r k m önlenemez
 4. Peroks zomal hastalıklar
(Zellweger sendromu, Neonatal adrenolökod strof )

■ Kl n k
■ Ağır h poton
■ Konvülz yon
■ Hepatomegal (genell kle f broz s ve s roza lerler ), renal-hepat k k st,
skelet-göz anomal ler
■ İskelet n punktat kals f kasyonu
■ D smorf k bulgular
■ Tanı
■ Çok uzun z nc rl yağ as d (VLCFA)
■ Tedav
■ D yet tedav s
■ DHA (mental fonks yonlarda y leşme?)
5. Organ k as dür / As dem ler
■ Organ k as tler
■ F zyoloj k pH’da proton üreten b leş klerd r.
■ Organ k as dem ler
■ Karboh drat, L p d ve Am noas t metabol zması
bozukluklarında b yoloj k sıvılarda organ k as t
b r k m le karakter ze b r kl n k durumdur.
 5. Organ k as dür / As dem ler
■ Methylmalonic acidemia
■ Methylmalonic acid, methylcitric acid,
3-hydroxypropionic acid,
propionylglycine,
3-hydroxyvaleric acid
■ Propionic acidemia
■ Propionylglycine, methylcitric acid,
3-hydroxypropionic acid, 3-hydroxyvaleric acid
■ Fatty oxidation defects (medium chain
acyl-CoA dehydrogenase deficiency
[MCAD])
■ Adipic acid, suberic acid, sebacic acid,
octanoic acid, suberylglycine,
hexanoylglycine, octenedioic acid,
phenylpropionylglycine, 5-
hydroxyhexanoic acid
■ Glutaric aciduria, type 1
Glutaric acid, glutaconic acid, 3-hydroxyglutaric
acid
■ Multiple acyl-CoA dehydrogenase
deficiency (glutaric aciduria, type II)
Glutaric acid, adipic acid, suberic acid,
2-hydroxyglutaric acid, ethylmalonic acid,
isovalerylglycine
■ Isovaleric acidemia
■ Isovalerylglycine, 3-hydroxyisovaleric acid
■ Multiple carboxylase deficiency
■ 3-Methylcrotonylglycine, methylcitric acid, lactic
acid, 3-hydroxyisovaleric acid, tiglylglycine,
3-hydroxypropionic acid
■ Lactic acidosis
■ Lactic acid, pyruvic acid, 2-hydroxybutyric acid,
4-hydroxyphenyllactic acid
 5. Organ k as dür / As dem ler
■ Çoğu YD dönem dışında bulgu
ver r
■ YD dönem nde bulgu verenler
■ Met lmalon k as dem
■ Prop yon k as dem
■ İzovaler k as dem
■ Tanısal puçları
■ Ş ddetl as doz
■ H peramonyem
■ Konvülz yon
■ Anormal koku (öz. İdrarda)
■ Nötropen -trombos topen
■ Tanı
■ Plazma AA
■ İdrar organ k as t
■ Tedav
■ H drasyon
■ Glukoz nfüzyonu (N’ n 1,5 katı)
■ H peramonyem tedav s
■ As doz ç n b karbonat
■ V tam n
■ B12: MMA
■ B ot n: mult pl karboks laz eks
■ R boflav n: glutar k as dem t p II
 BESLENMEYİ REDDETME,
KUSMA, DEHİDRATASYON
NÖTROPENİ, HİPOGLİSEMİ
VE
ASİDOZİS
KETOZİS KETOZİS
VAR YOK

Deri bulguları
3-OH, 3 metil Glutarik
Asidüri
Yok var Acil KoA Deh. Eks
Multipl HMG KoA Sent. eks
Özel koku karboksilaz Generalize eritematöz
döküntü
eksikliği
Yok ise VAR ise
MMA, Propiyonik
MSUD, İzovalerik
Asidemi,
Ketotiyolaz eksikliği asidemi
 6. Konjen tal Lakt k As doz
■ Etyoloj ■ Tanı
■ P ruvat deh drojenaz (PDH) eks ■ Lakt k as t yüksek
Arterden almalı (Küçük b r staz
■ P ruvat karboks laz eks ■

b le laktatı yükselt r)
■ M tokondr al solunum z nc r
■ Laktat/p ruvat
defektler (en sık Kompleks I ve
■ N (15-20)
IV defektler )
■ PDH eks, gl kojen depo hst
■ Kl n k ■ Yüksek (>25)
■ Seps s, HIE ve metabol k as doz- ■ P ruvat dekarboks laz eks
M tokondr al solunum z nc r
perfüzyon bozukluğu-şok yapan ■

defektler
d ğer kl n k durumlardan
ayırded lemez
■ Tedav (semptomat k)
■ Ş ddetl lakt k as doz ■ Yüksek glukoz tabloyu
■ Büyüme ger l ğ (SGA) kötüleşt r r
■ Mult organ yetmezl k
■ Kard yom yopat , katarakt
 7. D ğer nad r hastalıklar
■ Yağ as d oks defektler ( d karboks l k as dür le beraber-
MCAD ensık ama yd da nad r)
■ Mult pl karboks laz eks kl ğ
■ Holokarboks laz sentetaz eks kl ğ
■ Mol bden kofaktör eks kl ğ
■ Glutar k as dem t p II
■ HMG-CoA l yaz eks kl ğ
■ Konjen tal gl kol zasyon defektler ( h poton , serebellar
atrof , konvüls yon, beslenememe, kas zayıflığı-çökük meme
başları ve kalça bölges nde yağ yastıkçıkları t p k)
 Kl n k sınıflandırma
■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
 1. Galaktozem
■ Kl n k
■ H perb l rüb nem (başta nd, sonra d rek)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ H pogl sem ,h poalbüm nem , koagülopat , as t
■ Hepatomegal
■ Katarakt
■ İler dönemde ansefalopat , met as doz, böbrek fonks yon
bozukluğu
■ E. Kol seps s r sk artmış
■ Tanı
■ İdrarda redüktan madde poz t f (neg olması ekarte ett rmez)
■ Galaktoz-1-fosfat ürüd l transferaz (GALT): klas k galaktozem
■ Tedav
■ Galaktozsuz mama (Anne sütü ver lmez)
 2. Hepatorenal t roz nem
(t roz nem t p I)
■ Kl n k
■ Daha çok nfantlarda (YD dönem nde az)
■ KC fonks yon bozukluğu (sarılık, h peramonyem , koagülopat ,
h poalbüm nem , h pogl sem , as t)
■ Renal tübüler bozukluk
■ Kard yom yopat (yağ as d oks defekt ve solunum z nc r
defekt le karışır)
■ Tanı
■ Başka nedenlere bağlı KC bozukluklarında t roz n artab l r
■ Tanı koydurucu bulgu drarda süks n laseton poz t fl ğ
■ Tedav
■ KC transplantasyonu
 3. Alfa-1 ant tr ps n eks kl ğ
■ Kl n k
■ YD dönem nde uzamış ve kolestat k sarılık
■ Çocuklukta s roz
 4. Yağ as d oks dasyon
bozuklukları
■ Kl n k
■ Ansefalopat + kalp yetmezl ğ + KC fonks yon bozukluğu (genell kle
haf f)
 5. Gl kojen depo hastalığı t p I
(Von G erke)
■ Kl n k
■ H pogl sem (c dd h pogl sem ve lakt k as doz± h pogl sem glukagona
cevapsızdır.)
■ Hepatomegal ve KC fonks yon bozukluğu
■ H perl p dem olab l r
■ Kes n tanı KC b yops s (enz m tay n )
■ Tedav
■ H pogl sem tedav s
■ KC transplantasyonu
 6. d ğerler
■ Neonatal hemokromatoz
■ Hered ter fruktoz ntoleransı
■ Karn t n metabol zma defektler
■ Gl koz lasyon defektler
 Kl n k sınıflandırma
■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
 1. Yağ as d oks dasyon defektler
■ Kalp yetmezl ğ /r t m bozukluğu varsa akla gelmel
■ Ek olarak eşl k edeb lenler
■ Ansefalopat
■ Hepatomegal
■ Myopat
■ H poketot k h pogl sem (açlık, yeters z beslneme ve glukoz
alımı)
■ Tanı: ac lkarn t n prof l , f broblastta enz m tay n
■ Tarama: TANDEM
 2. D ğer
■ Pompe
■ Hepatorenal t roz nem
■ Gl koz lasyon defektler (per kard al efüzyon eşl k edeb l r)
 Kl n k sınıflandırma
■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
 D smorf k bulgularla b rl kte
metabol k hastalık
■ Sm th Leml Op tz ( 7 deh drokolesterol deh drogenaz defekt -
plazma kolesterolü düşük, büyüme ger l ğ , m krosefal , yüksek alın, p toz,
düşük kulak, gen ş burun, m krognat , h pospad as, s ndakt l )

■ Zellweger
■ PDH eks
■ Gl koz lasyon defektler
 Kl n k sınıflandırma
■ Ansefalopat (± as doz)
■ KC fonks yon bozukluğu
■ Kard yak fonks yon bozukluğu
■ D smorf k bulgular
■ Non mmun h drops
 Non mmun h drops ve metabol k
hastalık
■ GM1 gangl s dos s
■ Gaucher
■ N P ck
 Fen lketonür
■ Fen lalan n h droks laz enz m akt v tes n n
yokluğu sonucu gel şen, erken dönemde tedav
ed lmed ğ nde ağır motor ve mental ger l k le
karakter ze, kalıtsal metabol k b r hastalıktır.
■ İlk kez 1934'de tanımlanmış, 1963'de Guthr e test
le taramaları başlamıştır.
■ Klas k FKÜ’ de Fen lalan n h droks laz akt v tes
yok veya çok azdır.
■ Fen lalan n h droks laz gen 12. kromozomda
bulunmaktadır.
■ OR geç ş göster r.
Diyet
Doku Diyet
proteini
proteini proteini
H4 biopterin H2 biopterin Doku
proteini

Fenilalanin Tirozin CO2+H2O

Fenilalanin
Hidroksilaz Melanin
O2 H2O
Epinefrin
Tiroksin
Fenil laktik asit,
Fenil pürivik asit,
Fenil asetik asit

İdrarda
fare sidiği,
küf
kokusu
Fenilalanin metabolizması
 Fen lketonür
■ Fen l pür v k as t, fen l lakt k as t, fen l aset k as t
hastanın kan, drar ve d ğer vücut sıvılarında
b r k r. Bunların bey n dokusunda d ğer
am noas tler n transportunu bozarak
d smyel n zasyona neden olduğu düşünülmekted r.

■ Tedav ed lmezse seraton n, dopam n ve

norep nefr n sentez bozulmaktadır.
 Fen lketonür
■ Hastaların yarısında lk ayda
(yen doğan dönem nde) semptom
görülmeyeb l r. Bu nedenle tarama
yapılması öneml d r.
■ Semptom gösteren vakaların
yarısında lk bulgu kusmadır.
■ Saç, c lt, göz reng açıktır. Sarı saç
ve mav göz vakaların ancak %
60’ında bulunur (melan n
sentez ndek defekte bağlıdır).
■ Ekzamatöz c lt lezyonları (% 20-
40) vücudun duyarlı yerler nde
görülür. Vakaların %20’s nde c lt
h pop gmente, kuru ve pürtüklüdür.
 Fen lketonür
■ Motor - mental ger l k en çarpıcı bulgusu olup 6-7. aylarda
farked l r.
■ M krosefal , c dd h perakt v te, çevres ne ve kend s ne zarar
verme, ş zofreno d ve ot st k davranışlar, aşırı heyecanlanma
■ Yürürken adımlarının kısa ve r j t olması,
■ M n mal bey n sendromunu takl t eden bulgular,
■ Aj te davranışlar ve parmaklarda para sayma hareketler ,
■ Grand mal, Pet t mal ep leps (% 20-25).
■ EEG değ ş kl kler (%75-95 ).
■ Nöroloj k bulgular d yet ve ant konvulzan tedav ye cevap
ver r.
 Tedav
1. D yetle alınan fen lalan n n azaltılması:
Serum FA sev yes , 3 - 5 mg/dl arasında
tutulmalıdır.
İlk yaş ç n fen lalan n ht yacı 60-90 mg/kg,
daha sonra 35-40 mg/kg dır.
■ M lupa- PKU 1 (0-1 y), PKU 2 (1-8 y), PKU 3
(Adolesan)
■ Lofenelac, (80 mg FA/ 100 gr)
■ Phenyldon, (20 mg FA /100 gr)
FKÜ’ l çocuk yen doğan dönem nde
tanımlanır ve FA’ den fak r d yet le beslen rse
normal myel n zasyon ve bey n gel ş m
sağlanab l r.
• Kan FA' 7 mg/dl den az ve büyüme normalse çocuk
olması gereken zeka düzey ne er şeb l r.
• 8-10. aydan sonra d yete başlaması zekayı etk ler.
• D yet n özü, FA' kısıtlı, prote n, enerj , v tam n,
m neral ve eser elementler yeterl m ktarda olmasıdır.
• D yette FA düzey ,
- lk 7 gün 20 mg/kg/gün,
- 1-6. aylar arasında 50-70 mg/kg/gün,
- 1 yaşın üzer nde 20-30 mg/kg/gün de tutulur.
2. D yet n normal büyüme ve gel şmey
sağlayab lecek şek lde düzenlenmes :
3. Prote n katabol zmasının azaltılması:
4. Tak p:
a) Kan FA sev yeler düzenl olarak
zlenmel d r.
b) Hastaların davranış, bedensel ve ruhsal
gel ş mler n n tak b , BÇ, ağırlık ve boy
tak pler n n yapılması.
c) Zeka gel ş m n n tak b .
 Genel Ac l Tedav Yaklaşımı

1. Uygun may ve glukoz desteğ sağlanarak, d yare ve

kusma le kayıplar yer ne konulmalı, elektrol t eks kl kler
düzelt lmel d r.
2. Alkaloza yol açmadan b karbonat ver lmel d r.
3. Prote n, yağ, fruktoz ve galaktoz kes n teşh s konulana
kadar ertelenmel d r.
4. Toks k maddeler n d al z le veya bazı kompleksler
oluşturularak drarla atılmaları kolaylaştırılır.
Na benzoat,
Fen l asetat,
Fen l but rat g b .
• Karn t n, b rçok organ k as t le konjugatlar oluşturarak
bunların atılmasını kolaylaştırır.
• D yal z le amonyak, prop yon k as t, zovaler k as t, met l
malon k as t g b küçük moleküller uzaklaştırılab l r.
• D yal z yapılamazsa kan değ ş m yapılab l r??
• Hasta stab l se anabol zmayı muhafaza etmek ve hastayı
katabol k duruma sokmamak ç n uygun bes n desteğ
ver lmel d r.
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER