Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi

Dönem V
Salisilat Zehirlenmeleri

Dr. Aylin Arıcı

Tıbbi Farmakoloji
OLGU
22 yaşında, 65 kg kadın hasta, eşi tarafından kusma
yakınmasıyla acil servise getirildi. Öyküsünden tinnitusu da
olduğu, hastaneye gelmeden önce 3-4 kez kustuğu öğrenildi.
Hastanın özgeçmişinde depresyon öyküsü vardı. Depresyon
için ilaç kullanmadığı öğrenilen hastanın birkaç gündür
özkıyım düşünceleri olduğu eşinden öğrenildi.
 Hastanın başvuru
sırasındaki yakınmasına
ve bulgularına dayanarak
hangi zehirlenme
etkenine maruz kalmış
olabileceğini
düşünürsünüz?
Blate kusmayı heps! yapab!l

Sisplatin
Diflunisal
Etodolak
Fenoprofen
Furosemid
Lidokain
tinnitus Linkomisin,
Naproksen
Neomisin
Oksaprozin
Piroksikam
Pirprofen
Kinidin
Kinin
Salisilat
Streptomisin Gentan!s
,

Tokainid
tolmetin
 Salisilizm

Bulantı- Hiperventilas
kusma yon Tinnitus

T!m!tsa
!mparat!lge esht edgesa= sahs!lat
Salisilat Zehirlenmeleri-Epidemiyoloji

• İlaca bağlı zehirlenmelerin % 16.3’ü analjezik

zehirlenmeleri
• Tüm analjezik zehirlenmelerinin % 13.7’si salisilat
zehirlenmeleri
• Amerika Zehir Danışma Merkezleri Birliği 2016 yılı
raporuna göre tüm zehirlenmelerin %9.3’ü analjezik
zehirlenmeleri

Hocaoglu N et al. A retrospective evaluation of analgesic exposures from Izmir, Turkey.

Human & Experimental Toxicology 2007; 26: 629-636.
2016 Annual report of the American Association of poison Control Centers National Poison Data System (NPDS)
Farmakokinetik Özellikler-1
Aset!l sal!s!l!c as!t

• Asidik
- >

•kızla
Emilim em!l!
• Plazmada 30-45 dakikada pik düzeye erişir, 1 saatte maksimum
konsantrasyona ulaşır.
• Özel durumlarda emilim ertelenebilir.
m!dede deg!l

-besahte aslen Antıkalınagık !laclar

• Enterik kaplı tablet
• Salisilat ilişkili pilorospazmbunlar
• Gastrik çıkış obstrüksiyonu 1 -at!ant!h!stan, atepe
!lac Parbusen)
• Bezoar formasyonu
• Mide motilitesini yavaşlatan ilaçlarla alım
Samahdg!n kanam! cok
deg!l
Farmakokinetik Özellikler-2
• Vd→0.2 L/kg
• Proteinlere bağlanma→% 50-90
• 10 mg/dL konsantrasyonda %90 proteinlere bağlanır
• Sinovyal sıvıya dağılımı iyi Fruf !teklluge bejesten
-

• Böbrek yoluyla atılır -> tubute reabserbsgen

 methylsalicylate

Free tissue SA

90% of free SA binds

albumin at conc < 2.5% excreted
10mg/dL unchanged in
urine (pH
independent
 methylsalicylate
Free tissue
SA increases Hydrolysis
in GI tract,
liver, RBC’s
Normalde basta 1.
% of free SA bound to albumin
decreases as the [serum]
increases: 75% bound @ kraf!k !ten sonra
40mgdL 50% bound @
75mg/dL orbrful
ye
yuksek dozda

First order
zero order kinetics
zero order
kinetics once
kinetics once
saturated
saturated
• Aşırı dozda alındığında asetil salisilik asidin yarılanma ömrü
18-20 saate,
• Tepe kan düzeylerine ulaşma süresi ise 6 saatin üzerine çıkar
Bu zehirlenme etkeni
hangi mekanizmalarla
etki eder?
Toksik Etki Mekanizması-1
Gastrointestinal sistem
• Lokal gastrik iritasyon
Bulantı, kusma
• KTZ uyarımı -

daa
yeh ac
tahp et

st!l ver
Toksik Etki Mekanizması-2
Metabolizma
Vücut
• Oksidatif fosforilasyon zincirini bozar ısısı artar

• Lipoliz artar
• Trikarboksilik asit döngüsünü baskılar Katabolizma CO2
üretimini artırır
Toksik Etki Mekanizması-3
• Respiratuar alkaloz orce
1
-

• Respiratuar asidoz seva kapare etch

!ç!
• Metabolik asidoz son dönem
tak!petmek laven
ph de!st!st,elktoll kyb! ortage,
Toksik Etki Mekanizması-4 arter
ss geces
des
Diğer
-
Juksek
• Solunum merkezi uyarımı-yüksek dozda baskılanması
• Glikojenoliz-hiperglisemi
• Glikoneogenez inhibisyonu-hipoglisemi
• Akciğer kılcal damar geçirgenliği artışı
-kanana
• Trombosit işlevlerinde bozulma problemler!
Toksik Bulgular
Hafif/Orta Şiddetli Ciddi

Bulantı, kusma Ensefalopati

Dehidratasyon Koma
Hipertermi Hipotansiyon
-

Takipne Pulmoner ödem

-

Tinnitus Nöbet
Respiratuar alkaloz Asidemi
Metabolik asidoz Koagulapati
Letarji Serebral ödem
Disritmi
Acil serviste Dr. Evren Hanım hastanın yakınmalarının salisilat
zehirlenmesi ile uyumlu olabileceğini düşünerek ilerleyen
saatlerde hastadan salisilat düzeyi ölçülmesi için kan
alınmasını planladı.

Hastanın eşi evde 500 mg’lık enterik kaplı aspirin tableti

içeren 5 adet blisteri ve iki bira şişesini de boş buldu ve

↓
alımdan yaklaşık olarak 1.5 saat geçmiş olabileceği
bilgisini aktardı.
loteblet her b!r
10X 500 25 gra
mg x5=
Hastanın almış olduğu
aspirin dozu toksik
midir? Dr. Evren hanım
neden salisilat düzeyi
için kan alınmasını ileri
saatlere bırakmıştır?
 yuksek danda p!k
Toksik Doz dr!gt gask
daha
y!
6. sartte
• Terapötik doz sahs!lat
• Erişkin: Ne ald!ğ! belongesa
• 325-500 mg 3 saatte bir, balatası law
• 325-650 mg 4 saatte bir,
parasetard ne casse

• 650-1000 mg 6 saatte bir

• Çocuk:
• 10-15 mg/kg 4 saatte bir,
• 60-80 mg/kg (günlük maksimum doz)

 Toksik doz
◼ Akut:> 150 mg/kg
S!te 300

bu hasta e
ole
◼ Kronik: >100 mg/kg (2 günden uzun) altg!b!
-
ye
Kronik Toksisite
• Yaşlılarda
• Romatoid artrit, osteoartrit tedavisi sırasında
• İşitme kaybı, bulantı, kusma, dispne, hiperventilasyon, taşikardi, hipertermi
Aspirinle
zehirlenmelerde tanı
nasıl konur, başka
hangi tetkikler
istenmelidir?
Tanı
• Serum salisilat düzeyi
• Sodyum, potasyum, klor, kalsiyum düzeyi
• Kan gazı ↳schs kt dügü bah!lgesa, kan gan bak!l!ch yonetmek law

• Çocuk ve alkoliklerde kan şekeri

• KCFT, BFT
• Akciğer grafisi
i
 çokdakllal!ne bu
nomogram
Done nomogramı
Aspirin ile zehirlenmiş
hastaya nasıl
yaklaşılmalıdır?
Tedavi
• ABC
Dekontaminasyon
• Kusturma Ǿ
• Mide Yıkama (ilk 1 saat içinde)
• ->
Aktif kömür (ilk 1 saat içerisinde)
• Tekrarlayan dozda aktif kömür ? yuksek de alında yalana
jeyer
Tedavi- Destek Tedavi
• Metabolik Asidoz: Sodyum bikarbonat
• Dehidratasyon: % 0.9 NaCl
• Hipoglisemi: % 30 Dekstroz
• Hipertermi: Periferik soğutma
• Konvülziyon: Benzodiazepin

Buke gant gebe

heat ja!de allestagen
Tedavi-Atılımın arttırılması-1

❑İdrar alkalinizasyonu
İdrar Alkalinizasyonu
• % 5 Dekstroz, 132mEq/L Sodyum bikarbonat, 30-40 mEq/L KCl
• İdrar akımı 2-3 mL/kg/saat
Tedavi-Atılımın Artırılması-2

• Hemodiyaliz
• Serum salisilat düzeyi 80-100 mg/dL(akut), 50-60 mg/dL (kronik) üzerinde
• Dirençli asidoz
• SSS toksisitesi (koma, serebral ödem, nöbet)
• Destek tedaviye rağmen klinik durumu düzelmeyen
e
Acil serviste aktif kömür içirilirken hastanın bilinci
kapandı. Kan basıncı 90/60 mmHg ve KAH: 78 atım/dk ve
Ateş: 37.3ºC olarak ölçüldü.
Arteriyel kan gazı
pH: 7.08, PCO2: 39 mmHg, P02 73 mmHg,
HCO3: 10 mEq/L
Biyokimya:
Na: 136mEq/L, K: 5.3 mEq/L, Cl: 100 mEq/L,
BUN 13 mg/dL, Kreatinin: 1.0 mg/dL, glikoz:136 mg/dL
 Hasta entübe edildi ve nazogastrik tüp yoluyla aktif kömür
içirildi ve Anestezi Yoğun Bakımda izleme alındı. 6. saatte kan
salisilat düzeyi 110 mg/dL olarak ölçüldü. Hastaya sodyum
bikarbonat tedavisi uygulandı ve hemodiyalize alındı.
Hastanın 24. saatte destek tedavisi ile bilinci normale döndü.
Ölçülen kan gazları normaldi. Hasta ekstübe edildi. Dahiliye
servisine alındı. Psikiyatri konsultasyonu uygulanan hasta 2.
günde Dahiliye Servisinden taburcu edildi.
Salisilat Zehirlenmelerine Yaklaşımda Zorluklar

• Düşük salisilat düzeylerinin yanlışlıkla nontoksik olarak değerlendirilmesi

• Salisilatın toksikokinetiğinin değerlendirilememesi

• Serum salisilat düzeyi yüksekliğinin ölçüm birimindeki farklılık(mg/dL,

mmol/L) nedeniyle farkına varılamaması

• Hemodiyaliz endikasyonunun geç konması

Sonuç
• Zehirlenmede toksikokinetik farmakokinetikten farklıdır.

• Salisilat zehirlenmesi olguları en az 12 saat, enterik kaplı salisilat alınmışsa

24 saat izlenmelidir. p!l drage ylasması zone
alye

• Zehirlenmede laboratuvar bulguları klinik belirtilerle birlikte

değerlendirilmelidir.

• ZDM danışmanlığı alınmalıdır 114 numara

 Olgu Örnekleri
fetsk de de
ecoons/les ala
• 24 yaşında kadın (50 kilo) 3 saat önce 20 tablet 500 mg aspirin tablet
-

ile intihar girişiminde bulundu. Karın ağrısı tarifliyor. Vital bulgular

normal
debele de akt!f ben
ABC-> Kangal yap- As!den verse

-applaber
 al!
1kg soh
us
100 ust
I
↓na
• 3 yaşında erkek çocuk (15 kg) yarım saat önce 3 tablet 500 mg aspirin
içti. Genel durum iyi.

Nontoks!k doz as, gözlenen gerek!

 İlginiz için Teşekkür ederim.

Soru ve katkılarınız için aylin.akgun@deu.edu.tr mail adresinden

ulaşabilirsiniz