You are on page 1of 59

СЕЛЕКТИРАН МАТЕРИЈАЛ

Коста Замановски Александар Лонгуров Илија Ваљаков Христијан


Јовичинац
УГД-2018 | ОПШТА МЕДИЦИНА
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Анатомија на окото

ОРГАН ЗА ВИД
*Органот за вид е составен од а)око OCULUS и б) помошни органи на окото ORANUM
OCULI ACCESORIA.
*ЛОКАЛИЗАЦИЈА
-Очното јаболк е смеестено во фасцијална капсла опкружено со мускули и масно
ткиво, а кое смеестено во предниот дел од орбитата.
*ФОРМА
-Наликува на топка со испапчен преден дел.
*ОРЕНТАЦИОНИ ТОЧКИ
-Polus anterior
-Polus posterior
-Equator
-Meridiani
-Axis opticus
-Axis bulbi exrernus
-Axis bulbi internus
СОСТАВ НА ОЧНОТО ЈАБОЛКО
Очното јаболко е составено од ѕид, кој е претставен со три обвивки и содржина на
очното јаболко која ја сочинуваат: очната водичка, леќата и стаклестото тело.
*Ѕид кој е изграден од ( Тunica fibrosa bulbi, Tunica vasculosa bulbi, Tunica interna
bulbi).
1.Tunica Fibrosa Bulbi (Надворешна обвивка)
-Претставува цврста фиброзна обвивка која ја обезбедува формата на окото
спротиставивајќи се на внатрешниот интралобуларен притисок што е од големо
значење.На оваја обвивка се разликуваат два дела: а)Рожница Cornea б)Белка Sclera.
Cornea- ја претставува предната петина од фиброзната обвивка која е проѕирна и
наликува на исечок од шиплива топка на која опишуваме неколку морфолошки делови и
тоа:
*Facies Anterior-страна која е испапчена а нејзиниот нај испапчен дел е ознален како

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 1


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Vertex corneae.
*Facies Posterior-страна која е вдлабната и која воедно претставува пред ѕид од предната
комора.
*Limbus cornea-претставува периферен раб кој е засечен и е вдлабнат во Sclerata.
На корнееата се опишуваат 5слоја во нејзината хистолошка градба:
1.Epithelium anterior corneae
2.Lamina limitans cornea
3.Substantia propria cornea –Претставува посебен градбен слој кој од големо значење за
исхраната на корнеата изграден од фиброзни влакна меѓу кој се смеестени ѕвездести
клетки,ретки лимфцити и амиолински нервни влакна и пукнатини значањи за исхрана.
4.Membrana limintas posterior
5.Epithelium camera anterior.
Крвни и нервни садови
-Нема крвни и лимфни садови исхраната се одвива преку нејзината посебна супстанца т.е
преку пукнатините во сибстанцата.
Нервите доаѓаат од периферниот нервен сплет кој е изграден од n.ciliares longi.

Sclera-го преетставува поголемиот дел од фиброзната обвивка, чиј преден дел е


видлив и е обвиткан со tunica conjunctiva bilbi. Надворешната страна на белката е
прекрина со Fascia bulbi додека нејзината внатрешна страна е покриена со Choroidea.
На белката се опишуваат неколку морфолошки отвори низ кој навлегуваат и излегуваат
садови и нерви.
-Отвор за оптичкиот нерв кој се наѓа на 4мм од задниот пол при кој орвор заедно
со n.opticus поминуваат и a. et v. centralis retinae.
-Отвор за a.ciliares posterior breves
-Отвор за aa.ciliares posterior longi
-Отвоr за Vorticosae
-Отвор за a.ciliares anteriores
-Canalis SCHLEMMI.

2. Tunica vasculosa bulbi Средна обвивка

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 2


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

-Претставува обвивка која се наоѓа помеѓу sclerata I retina на која обвивка се опишуваат
три составни морфолошки делови и тоа: (iris, corpus ciliare,chondroidea)
*IRIS – го претставува предниот слободен дел од оваја обвивка на кој се опишуваат
неколку карактеристики:
а)Зеница Pupilla
-Претставува кружен отвор кој е на граница помеѓу двете комори, кој отвор претставува
комуникационен дел за двете комори.

б) Предна страна
-Оваја страна е видлива и се гледа преку корнеаа а воедно претставува заден ѕид од
предната комора, на која страна се забележуваат два јасно ограничени прстени (annulus
iridris minor e major)
в) Задна страна
-Претставува слободна страна која е обложена со пигментен слој.
г) Зеничен раб Margo pupilaris
-Претставува слободен раб кој ја ограничува зеницата pupilata
д) Margo ciliares
-Претставува периферен раб што го спојува irisot со corpus ciliare.
Градба на ирисот
-Во градбата на ирисот се разликуваат три слоја и тоа:
#Endothelium camera anterior
#Stroma iridris – Во кој слој се сместени и двата мускули на ирисот: m.sphinter pupillae,
m.dilatator pupilae.
#Stratum pigmentum

*Corpus Ciliare – Претставува среден дел од средната обвивка кој дел се наоѓа
помеѓу ирисот и choroidea, кој лежи помеѓу склерата и ретината. На ова тело се
опишуваат:
а) Предна страна која претставува база која е споена со ирисот
б)Надворешна страна која е прилепена за склерата

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 3


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

в)Внатрешна страна која доаѓа во сооеднос со задната комора на која страна се


опишуваат processis ciliares од кој тргнваат влакнести врски за фиксација на леќата тој дел
се нареква zonula ciliares.
Градба на corpus ciliares во градбата на овај дел од средната обвивка се опишуваат
четири слој:
а)Мускулен слој кој е претставен со мазниот мускул m.ciliaris чиј влакна се во две насоки.
б)Stratum vasculosum Тенок слој кој е составен од сврзно ткиво со крвни садови.
В)Lamina basalis
г) Stratum pigmentum corpus ciliare

*Choroidea- Претставува заден дел од средната обвивка во чиј состав влегуваа


сврзо ткиво со пигментни клетки и густа прежа од крвни садови. На овој дел хистолошка
градбена гледна точка се опишуваат:
-Lamina suprachondroidea
-Lamina vasculosa
-Lamina Choroidocapilaris
-Lamina basalis.
Садови и нерви на средната обвивка:
Артерии:
a.ciliares posterior breves
aa.ciliares posterior longae
aa.ciliares anteriores.
Нерви:
nn.ciliares breves.

3.Tunica interna bulbi Внатрешна обвивка

-Оваја обвивка е составена од два лисја надворешен и внатрешен лист:

Надворешен Stratum pigmenti овој лист е поделен на три дела и тоа:


а)Stratum pigmenti iridis

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 4


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

б)Stratum pigmenti corpus ciliare


в)Stratum pigmenti retinae
Внатрешен Retina на кој се разликуваат три дела:
а)Pars iridica retinae
б)Pars ciliaris retinae
-Овие два дела од ретинаата не примаат светлосни дразби па затоа и се нарекуваат Pars
caeca retinae.
в)Pars optica retinae
-Претставува дел кој прима светлосни дразби и е изграден од stratum pigmenti. Во овој
дел е карактеристично што е смеестен и фото рецепторниот дел кој содржи штапчиња и
чепчиња. Овој дел е во сооеднос со стаклестот тело и на кој се опишуваат две
карактеристики:
-Papila seu discus n.opticus кој се наоѓа на мм медијално од заедниот пол во чиј
средишен дел се забележува едно вдлабнување наречено excavation papillae.
-Маcula- се наоѓа точно на задниот пол и е изградена само од клетки кои содржат
само чепчиња, макулата во центарот е длабната.

Во градбата на ретината се опишуваат три основни слоја и тоа:


-Stratum neuro epitheliale
-Stratum ganglionare retinae
-Stratum ganglionare n. optici

СОДРЖИНА НА ОЧНОТО ЈАБОЛКО


-Одејќи од напред кон назад во очното јаболко се опишуваат две комори предна и задна
кој се исполнети со очна водичка, леќа и стаклесто тело.
1.Camera anterior bulbuli
-Претставува преден простор кој е ограничен од напред со задната страна на корнеата а
назад со предната страна на ирисот, кој простор е исполнет со очната водичка. На
предната комора се опичуваат две страни, еден аго и една врск.
А)Предна страна – која е претставена со задната страна на корнееата.
б)Задна страна – која е претставена со предната страна на ирисот
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 5
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

в) Иридокорнеален агол – претставува агол кос е формиран од спојот на комората со


корнеата и периферниот раб од цилијарното тело. Во близина на овој агол се отвара
Schlemoviot канал.
г)Чешлеста врска Lig.pectineatum anguli iridocornealis oваја врска се наоѓа на предниот ѕид
од аголот која со своите блакна формира отвори р.е септи низ кој очната водичка
протекува.
2.Camera Posterior bulbuli
-Комора која се наоѓа помеѓу задната страна од ирисот и предната страна од леќата, како
и предната комора и оваја е исполнета со очна водичка покрај неа во оваја комора се
сместени и zonula ciliares влакнестите врски за фиксација на леката. На задната комора се
опишуваат 4 ѕида и тоа:
Преден ѕид претставен со задната страна од ирисот
Заден ѕид претставен со предната страна од стаклетото тело, т.е делот кој не е
покриен со леќата.
Периферен ѕид претставен со corpus ciliare и processus ciliares.
Среден ѕид претставен со екваторот на леќата.

3.Очна водичка Humor Aquosus


-Претставува бистра течност која има мал индекс на прекршување на светлосните зраци
која е излачена од procesus ciliares. Нејзината функција е одржување на очниот притисок.

ЛЕЌА ( lens)

Претставува биконвексна леќа која ги прекршува зраците и формирајќи превртена слика


на ретината. Леќата со помош на zonula ciliares е фиксирана за цилијарното тело. На
леќата од гледна морфолошка точка се опишуваат:
*Предна страна Facies anterior lentis
-Страна која се наоѓа зад ирисот.
*Задна страна Facies posterior lentis
-Страна која е повеќе испапчена и која налегнува во Fossa hyaloidea која се наоѓа на
стаклестото тело.
*Преден пол Polus anterior lentis
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 6
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

-Претставува најиспапчен дел од предната страна на леќата


*Заден пол Polus posterior lentis
-Претставува најиспапчениот дел на задната страна и кој пол налегнува во јамата.
*Оска на леќата Axis lentis
-Претставува оска која ги спојува двата пола предниот и задниот.
*Екватор на леќата Equtor lentis
-Претставува периферен раб на оската.

Состав на леќата
а)Capsula lentis
б)Epithelum lentis
в)Fibrae Lentis
*Според конзистенцијата на леќта таја е изградена од два јасно ограничени делови
Cortex lentis Површонски дел
Nucleus Lentis Средишен дел

Стаклесто тело CORPUS VITREUM


Претставува пороѕирна полутечна маса што ги исполнува поголемиот заден дел од
очното јаболко, покрај споредувањето и прекшувањето на светлосните зраѕи
телото има и улога со својот нормален притисок да ја држи ретината прилепена за
пигментниот нејзин спротивен лист.
Градба на стаклестото тело
Membrana vitrea
Stroma vitreum
Humor Vitreus
ПОМОШНИ ОРГАНИ НА ОЧНОТО ЈАБОЛКО
(ORGANUM OCULI ACCESSORIA )
1.Мускули на очното јаболко – кој се поделени во три групи
а) Прави Мускули
-m.rectus superior et inferior
-m.rectus medialis et lateralis

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 7


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Горниот долниот и медијалнот мускул се инервирани од n.oculomotorius а додека пак


латералниот прав мускул е инервиран од n.abducens.
б) Коси мускули
-m.obliqus superior инервиран од n.trochlearis
-m.obliqus inferior инервиран од n.oculomotorius

в) Мазни мускули
-m.tarsalis superior
-m.tarsalis inferior
-m.orbitalis

2.Фасции на орбитата (Fasciae orbitalsi )


a)Tenon – ова фасцијална обвивака
-Претставува тенка цврста белкаста обвивка која ги препокрива задните4/5 од очното
јаболко, започнува од отворот на n.opticus се до libus corneae. Таја не налегнува дирекно
на склерата туку помеѓу нив има мал простор кој е исполнат со мала количество на
течност кое обезбедува слободно движење на очното јаболко, фасциата на орбитата
цврсто е срасната со масното ткиво на орбитата.
б)Мускулна фасција Fasciae muscularis
-Оваја фасција ги обвиткува правите и косите мускули како и m.levator palpebre
в) Орбитална преграда Septum orbitalis
-Претставува 4 аголна преграда која го затвора aditus orbitae со своите пероферно рабпви
се пропојува за влезот, а во средишната линија поседува хоризонтален отвор кој
одговара на меќу капаковиот отвор.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 8


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

ВЕЃИ (SUPERCILIUM)
Веѓите се лаковидни кожно мускулни дипли сместени над горните капаци. Кожата од
веѓите содржи потни и лојни жлезди.
ОЧНИ КАПАЦИ (PELPEBRAE)
-Очните капаци претставуват кожно-мускулни-лигавични плочки кој се подвижни кој со
своето трепкање ги распоредуваат солзите. На нив се разликуваат две страни предна и
задна и слободни рабови.
А)Facies anterior palpebrarum – Претставена со кожа и се опишуваат два дела
средишен и периферен дел.
Б)Facies Posteriro palpebrarum – Претставена со лигавица
В)Слободни рабови кој ја ограничуваат rima palpebrum краевите од пукнатинаата
образуваат агли angulus oculi lateralis et medialis.

Состав на очните капаци


-Кожа
Поткожен слок
Слој од напречно пругасти мускули
Фиброзен слој
Слој од мазни мускули
Лигавичен слој
Крвни садови и нерви
Артерии: aa.palpebralis lateralis et medialis
Вени: v.angularis v.temporalis superfacialis
Нерви: МОТОРНИ -> n.facialis, n.oculomotorius
СЕНЗИТИВНИ-> n.lacrimalis, n.supraorbitalis , n.infraorbitalis

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 9


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

TUNUCA KONJUCTIVA
-Претставува мазна сјајна и поѕирна лигавична мембрана што ја полрива задната страна
капаците. Нејзината улога е да ги поврзуву капаците со очното јаболко, на коњуктивата
се опишуваат
1.Tunica conjunctiva palpebrarum
2.Fornix Conjuctive superior et inferior
3.Tunica conjunctiva bulbi која формира две творби: plica semilunares conjuctive I caruncula
lacrimalis
PERIORBITA
-Претставува периост што ги препокрива ѕидовите на орбитата.
МАСНО ТЕЛО НА ОРБИТАТА
-Претставува полу течно масно ткиво што ги исполнува празните простори.
APARATUS LACRIMALIS
Солзниот апарат е составен од: Солзни жлезди и Одводни канали.
1,Glandule lacrimalis
-Претставува секреторен орган кој со помош на тетивите од m.levator palpebrae superior е
поделен на два дела.
А)Pars orbitaliss – Кој е поголем и е сместен во fossa glandulae lacrimalis во горниот
латерален агол од орбитата.
Б)Pars palpebralis Кој е помал и е составен од резенчина.
*Екскреторните каналчина од орбитата се 8-12 на број кој се отвараат во латералниот
дел од горниот свод на коњуктувата од каде се распоредуваат.
2.Одводни канали
-Одводните канали солзите ги спроведуваат од saccus lacrimalis do meatus nasi inferior.
Најпрвин солзите се собораат во Lacus lacrimalis од каде преку одводните солзни органи
се спроведуваает до meatus nasi inferior.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 10


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

ОРГАНИ
а)Papila lacrimalis
б)Punctum Lacrimalis
в)Canaliculus Lacrimalis
г)Saccus lacrimalis
д)Ductus Nasolacrimalis

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 11


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Конгитални аномалии на очните капаци

1.Ablepharia
-Аблефарија (недостаток на капаците ) се јавува како
резулатат на пореметување во развојот на окото. Во такви
случаии постои целосен недостаток на окото.
Аблефаријата се наследува автосомно рецесивно, што
значи аномалијата ќе дојде доколку двата родители се
носители на дефектниот ген.

2.Microblepharia -
Самото име кажува се работи за мали не развиени очни капаци
најчесто оваа аномалија е здружена со микрофталмус.

3.Epicanthus
-Под епикантус се подразбира конкавен кожен набор кој
го покрива внатрешниот агол на палбералниот отвор, та
што коренот на носот изгледа поширок, а римата по
кратка по својата хоризонтална осовина. Епикантусот е
честа аномалија кај децата од белата раса, која се
наследува автосомно доминантно. Епикантусот кај
монголската раса е нормална појава. Терапијата за оваа
аномалија е хирушки.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 12


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

4. Coloboma palpebrae
-Колобомот на очниот капак претставува вроден
недостаток на делот од палпебрата, најчесто во форма
на триаголник или правоаголник. Може да се јави на
едното око или на двете . генетската врска и етиологијата
на оваа вродоена аномалија не е разјаснета. Се мисли
дека ако умбикулусот поминува преку очните капаци, не
дозволува тие нормално да се развијат. Терапијата се
состои во хирушка реконструкција на очните капаци.
5.Blepharochalasis
-Блефарохалазиа претставува вид на хердитирана аномалија,
кај која постои вродена атрофија и атонија на ткивата на очните
капаци. Олабавената кожа прави хоризонтални фалти и виси
преку работ на капакот. Низ ослабената орбитопалпебрална
фасција под кожата на капакот може да продре орбитално масно
ткиво и во тој случај, се појавува испапчувања во вид на
перничина. Вродената блефарохалазиа се наследува
автосомно доминантно и се манифестира околу пубертетот.
Терапија хирушка естетска хирургија.

6.Blepharophimosis
-Претставува состојба кај која римата на окото е скратена по
хоризонтална и по вертикална осовина. Меѓукапачниот отвор е тесен
иако очните капаци се структурно нормални Блефарофимозата е еден
од симптомите на Waardenburg-овиот синдром, кој инаку се
карактеризира со хипертелоризам, латерално изместување на
лакрималните отвори, хетерохромија на ирисот и наглувост од различен
степен.

7.Ankyloblepharon
-Анкилоблефарон е аномалија кај која очните капаци се делумно или
исклучителни ретко, целосно сраснати. Причината е во неразделување
ма горниот од долниот капак во тек на интраутеринот развој на плодот.
И оваа наомалија се налседува автосомно доминантно. Терапијата е
хирушка. Ankyloblepharon filiforme adnatum, е состојба која многу
често се гледа во породилните сали, кога капаците на новороденчето
се споени обично по средината. Терапијата се состои со внимателна
инцизија.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 13


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

8.Euryblepharon
-Еуриблефаронот е состојба кога има енормно зголемана фисура.
Обично темпоралниот агол е повлечен кон надвор и долу. Аномалијата
е многу ретка и најчесто терапија не е потребна.

9.Ptosis palpebrae congenita


-Конгиталната птоза е релативно честа аномалија, кај која
е пореметена функцијата на подигачот на горната
палпебра. Капакот е спуштен и во помала или поголема
мерка ја покрива роговницата на окото. Овие деца го
набираат челото за, со активирање на челната мускулатура
колку толку да јас отворат римата. Тие исто така ја
зафрлаат главата на назад за да може подобро да гледаат.
Болеста најчесто е билатерална. Едностраната птоза е
резултат на интракранијална лезија на n.oculomotorius, кој
го инревира леваторот. Терапијата за оваа аномалија
хирушки третман кој се врши на 3-4 годишна возраст. Хирушкиот третман опфаќа скратување на
очниот капак.
** Marcus Gunn-овиот феномен, е посебен
етитет меѓу конгиталните птози кој се
карактеризира со унилатерална птоза која се
подига кога пациентот ја отвара устата или ја
движи вилицата во зпротивна насока од
птозата. Овај феномен особено доаѓа до израз
при џвакање. Овај феномен е како рез на
абнормална испреплетеност на рефлексите на
џвакање. Терапијата е оперативна но ако
птозата е мала или уморена најчесто исчезнува со годините.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 14


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

10.Distichiasis
-Дистихијазијата е конгинитална аномалија кај која на работ
на капакот се појавува еден прекуброен ред на клепки. Тие
растат на местото на отворите на Meibomovite жлезди и се
мисли дека се работи на еден вид атавизам. Оваа аномалија
предизвикува оштетување на роговицата при што
предизвикува кератитис. Тертманот е со помош на галванска
струја каде се горат фоликулите

Пореметување на положбата и мотилитетот на очните капаци

1.Lagophtalmus
-Лагофталмусо во превод значи зајачко око, според народното
верување дека зајаците спијат со отворени очи. Кај ова
пореметување очните капаци не се во состојба да ја ставорат
палпебралната римам така што окото повеќе или помалку е отворено.
Ова пореметување во најголем број случааеви се јавува како
резултат на парализа на n.facialis, кој го инервира орбикуларниот
мускул. Многу ретко како порметување се јавува после повреда на
m.orbicularis oculi. Степенот на незатварање на римата зависи од
местот на афекција на фацијалисот. Ако лезијата е од централно
потекло: функцијата на мускулот е незначително пореметена.
Доколку е на ниво на јадрата функционалните испади се многу
поголеми. Клинички се манифестира со отворено око покрај тоа и очниот капак е превртен
нанадвор и опуштен. (ectropium palpebrae inferioris). Окото ненормално сози затоа што има
изместување на долната лакримална пункта која не се влива во езерцето, како компликација од
ова доаѓа сушење на рогавицата која резултира со создавање на улкуси. Терапијата на
лагофталмусот е насочена кон тоа да се зачува интегритетот на очното јаболко додека трае

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 15


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

лечењето на парализата. За таа цел на окото се става борна маст и се затвора со фластер за
време на спиење. Модерна заштита на рогавицата се воспоставува со ставање на мека
контактна леќа. Ако за одредено време а тоа е најдоцна до 6 месеци не дојде до санација на
парализата тогаш се прави тарзорафија, односно блефарорафија т.е спојување на рабовите на
капаците по хирушки пат.

2.Ентропиум
-Претставува пореметување во положбата на очниот капак
кога палпебрата е завртена навнатре во однос на капачниот
отвор така што клепките ја допираат површината на
рогавицата и сврзницата на окото. При што доаѓа до иритација
на корнеата и на коњуктивата и настанува кератитис односно
конјуктивитис. Ентропиумот се јавува во три форми и тоа:
а) Спастичен, б) атоНичен и в) цикатрицилен.
Терапија треба да се лечи основната причина која довела до ентропиум. Ако каузалната
терапија заврши без ефект се применува хирушко лекувањекое најчесто дава задоволителен
резултат.

3.Ectropium
-Претставува спротивно од ентропиум каде имаме пореметување
на положбата на работ на долниот очен капак при што имаме
негово завртување нанадвор. Коњуктивата на тарзусот и булбусот
е изложена на надворешни влијанија и затоа таа е задебелена, сува
и хиперемична. Окото солзи затоа што долниот лакримален
пукнтум се излива надвор од езерцето. Постојат четири форми на
ектропиум: а) спстичен, б) паралитичен, в) старечки и г) цикатрицилен. Терапијата кај
ектропиум е воглавно каузална се третира причината која довела до ектропиум.
4.Ptosis Palpebrae superioris aquisita
Птоза на горниот капак кој се јавува во текот на животот настанува од повеќе причини и глобално
може да ги поделиме во четири групи: а) неврогени, б) мускулни, в) травматски и г)
механички.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 16


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

5.Blepharospasmus
-Блефароспазам е состојба кога очните капаци во
грч ја затвораат рима палпебраум, грчот трае
кратко време околу 1мен и често се повторува.
Заедно со грчот на капаците се грчат и веѓите па
болниот не може да ги отвори очите. Проблемот е
во тоа што состојбата трае со денови или месеци а
понекогаш и со години. Причината е прекумерна
стимулација на фацијалис која доаѓа од
инервационо подрачје на н.тригеминус. болеста се
лечи со апликација на новокаин или алкохол директно во m.orbicularis oculi, но ефектот е
привремен. Модерната терапија се состои од апликација на бутулинум токсин а или Doxorubicin,
со подолготраен ефект.

Заболувања на рабовите на капакот

1.Blepharitis
-Претставува воспаление на рабовите на очните капаци. Блефаритот се се манифестира во три
облика и тоа:
1.1 Blepharitis squamosa – претставува скавамозен
блефарит на рабовите на очните капаци. Обично се
јавува кај младите луѓе. Раовите на капаците се
хиперемични, едематозни, просторот помеѓу
клепките е покриен со жолтеникаво белкасти наслаги
кои перманентно се лупат а на нивно место се
создаваат нови. Болните чуствуваат интезивно
печење и јадеж и тоа ги тера постојано да ги тријат.
Со триењето настанува масовно опаѓање на клепките
и се создаваат места без клепки. Ова воспаление може да настане од повеќе етиолошки
фактори како што се надворешни иритантни фактори или инфективни агенси. Терапијата е
локална со делување на причинителот.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 17


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

1.2 Blepharitis ulcerosa – поретко воспаление и тоа


се јавува кај луѓе кои имаат ослабен имунитет и кај
хронично болни лица и лица кои живеет во лоши
хигиенски услови. Улцерозниот блефарит
претставува инфективно заболување. Инфламирани
се фоликулите на клепките каде се создаваат ситни,
мали апцеси со улцерации на работ на капакот.
Кл.слика: рабовите се црвени задебелени, на места
се гледааат поголеми јазлести задебелување кои во
центарот се покриени со жолтеникави лушпи. Кога
овие лушпи се отстранат под нив се јавуваат улкуси
во вид на кратери, а бидејќи се разорани фолукулите на нивно место повеќе не растат клепки.
Заболувањето е предизвикано од пиогени бактерии најчесто тоа е S.aureus. Терапијата е со
примена на антибиотици како локални и ситемски.

1.3 Blepharitis angularis - состојба кога се инфламирани


рабовите на капакот во аглите на палпебрите се мисли на
надворешните и внатрешните. Воглавно се јавува кај
стари лица. Рабовите на капакот се двострано црвени со
кожа измацерирана. Заболувањето трае со месеци па и
години. Денес ова заболување е предизвикано од
S.aureus. Кога причинителот е s.aureus се оди со
антибиотска терапија.

Заболувања на жлездите на капакот

1.Hordeolum
-Хордеолум или меѓу народот познат како јачмечок, е често
заболување на очните капаци кое се јавува во два облика како
надворешен и внатрешен хордеолум. Надворешниот
хордеоулум претставува акутно гнојно воспаление на Цајсовите
и на Моловите жлезди. Додека пак внатрешниот хордеолум е
воспаление на Мајбомовите жлезди.
Кл.слика: болеста почнува со дифузна болка цо пределот на
капакот. Подоцна болката продолжува на местото каде ке се
појави воспаленскиот јазол. Околу јазолот ткивото е потечено, кожата станува потечена и тврда.
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 18
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Во центарот на јазолот се создава гноен секрет, кој на местото каде што е отокот се наѕира
жолто белкаста точка.
Стафилококите се најчести причинители на ова заболување. Терапија: на болниот капак се
ставаат болни компресии за да се локализира инфекцијата и се применуваат локално
антибиотици, кај тешки инфек се даваат парентерално терапија.
2.Chalazion – е хронично, грануломатозно вoспаление
на мајбовите жлезди и зеисовите во капакот.
Заболувањето е чести и бенигно. Се јавува почесто кај
возрасни а помалку кај деца.
Кл.слика – се прикажува како ограничена најлесто
безболана тумефекација која полека расте за да
достигне големина колку зрно на бибер или грашок. Во
некои случаеви јазолчето расте во големина на
лешник. Кожата над халационот е мирна и слободна
додека конјуктивата на тарзусот под халационот е
нешто хиперемична, лесно издигната и обично низ неа, во центарот на халационот просјајува
жолтеникава мада.
Причина за појава на ова заболување е затнување на каналот на жлездата. При што настанува
ретенција на секретот, а како последица се јавува хронично воспаление.
Терапија: се отстранува со инцизија на коњуктивата на тарзусот од внатрешната страна на
очниот капак. Резот на ицизијата секогаш е вертикален. Ако халационот е многу мал може да се
проба да се аплицира топлина и масажа на капакот. Кога се препорачува топлина се
препорачува топла ѓерамида завиткана газа.

3.Meibomianitis – претставува посебна форма на


хронично воспаление на мајбомовите жлезди.
Инфламацијата е локализирана во задните делови на
капакот, а главно се манифестира со засилено лачење на
белкаст секрет. Секретот се собира во аглите на
капачниот отвор. Заболувањето се јавува најлесто кај
средновечните луѓе. Понекогаш во така воспалените
жлезди се наталожува калциум.
Терапијата: се состои од масирање на капакот и истиснување на прекумерната содржина на
лојните материи кои се насобрани во каналите на жлездата. Секретоте се промиваат со 2% сода
бикарбона. Депозитите на калциум се отстрануваат по пат на инцизија на жлездата.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 19


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Заболување на кожата на очните капаци

Сите заболувања кои се јавуват на кожата на лицето можат да ја зафатат и кожата на


очните капаци.
Васкуларни пореметувања
1.Edema palpebrarum – во разреденото сврзно
ткиво кое се наоѓа помеѓу кожата на капакот и мускулниот
слој може да се насобере голема количина на течност,
состојба позната како едем на капакот. Едемот се јавува
како последица на стаза на венската или лимфната
циркулација заради пореметување во составот на крвта,
кај воспаленија на капакот или неговата околина или како
еден од почетните занаци на ендокрината
офталмопатија. Се разликуваат два типа на едем и тоа:
edema palpebrarum frigidum или т.н ладен едем и edema
palpebrarum calidum или топол едем. Кај ладниот едем кожата е бледа и нема болки. Овој вид
на едем се јавува кај срцеви и бурежни инсуфициенции. Како и во случаии на хидриемија. Кај
топлите едеми кожата е хиперемична и и болна. Овој едем настанува во текот на инфламација
на очните капаци или окото. Терапијата на едемот на очните капаци се сведува на третурање
на причинителот кој довел до формирање на ови едеми, кои најлесто се од бубрежно и кариално
потекло.

2.Hematoma palpebrarum – се подразбира крвав


подлив на кожата и субкутаното ткиво на капаците. Тие се
едематозни си црвено сина боја, палпебралната рима е
стесната или затворена. Најчеста причина за орбиталните
хематоми се трауматски повреди на главата а ретко крвни
дискразии. Поминуваат за 15-20 дена и не бараат посебен
третман. Посебен вид на крвен подлив е видот на хематом во
вид на очила кој се јавува кај пациенти со фрактура на базата
на краниумот и претставуваат важен дијагностички
критериум. Специфично за овај хмеатом е тоа што се јавува за 24 до 48 после повредата. Бојата
му е сино-црвена и секогаш е билатерален.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 20


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Бактериски воспаленија на кожата на очните капаци

1.Furunculus,Phlegmona,Abcessus palpebrae
- Furunculus претставува длабока инфекција на кожата на
капакот кој го зафаќа коренот на влакнотои околното ткиво. Се
јавува хиперемија на кожата, јак едем во околината на
афецираниот фоликул и интезивна болка заради притисокот
што го прави едемот на ткивата врз нервните влакна. Ако
процесот се прошири преминува во Phlegmona palpebrae а
кога ке настане гнојна колекција настанува Abscessus
palpebrae. Терапијата се оснава на давање антибиотици затоа што компликациите од
бактериското воспаление може да бидат опасни по живот. Превенција од овие инфекци
претставува соодветена хигиена на лицето и очите како и на рацете кои се едни од најчестите
причини за инфицирање на кожата на капакот.

Вирусни воспаленија на очните капаци


1.Molluscum contagiosum – претставува вирусно
заболување на о.капаци кое се манифестира со појава
на жолтеникаво-бели јазли со карактеристична
вдлабнатина во центарот. Јазлите се наошаат на
кожата на капакот или помеѓу клепките. Обично имаат
големина на зрно просо но може и да варираат да бидат
и поголеми. Молуските на о.капаци не причинуваат
некои посебни проблеми но најчесто предизвикуваат
естетско нарушување на очниот капак. Терапија се
состои со патпалување со термо каутер или се прави инцизија сокиретажа на нивната содржина,
после овие процедури тие исчезнуваат.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 21


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

2.Verrucae vulgares – брадавици


- Брадавиците на о.капаци претставуваат асимптоматски
израстоци на слободната кожа или на работ на палпебрата
и обично се со големина од 0,5цм. Нив ги предизвикуваат
вируси со многу долга инкубација. Ако се сместени на работ
на капаците на нив им се приклучува хроничен коњуктивит
како секундарна појава. Се пренесуватт контактно или со
допир на контамирани предмети најчесто кај жени со
контамирана козметика кај козметичари. Терапија се сотои
од инцизија на брадавицата или со каутер. Некои брадавици
со самото време исчезнува.
3.Herpes simplex palpebrarum
Херпес симплекс на очните капаци се јавува после
вирусни или бактериски заболувањапроследени
со висока температура, после травма, стрес итн.
Причинител на болеста е херпес симплекс тип 1,
многу ретко тип 2, кој обично вегетира во ганглиите
на нервус тригенимус и кога ќе се создаде услови
по сензитивни нерви на тригенимус се симнува на
местото каде предизвикува воспаление. Прв
симптом на херпесот на палпебрата е дифузна
болка која може да ја зафати целата половина на
лицето. Потоа на капацитете се појавува
еритем со чуство на печење и жарење. На
еритематозната подлога се создаваат ситни
везикули кои набргу прскаат и се покриваат со круста. Регионалните жлезди обично се натечени.
Заболувањето исто така може да се карактеризира и со пиодермија затоа што локалните
механизми на одбрана се ослабени. Терапија е локална со апликација на вирусостатици
(ацикловир и итерферон и сл). Солуции кои ја сушат површината на кожата како етер и алкохол.
После нив се аплицира антибиотска маст со цел да се превенира секундарна инфекција.
Заболувањето исчезнува за 1 до 2 недели меѓутоа често рецидивира зато што создадените
антитела не можат да обезбедат заштита од активација на вирусот.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 22


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

3.Herpes zoster ophthalmicus – овој тип на


офталмичен херпес е предизвукан од varicela-zoster.
По неговата латетна форма кој егзитира во главата
на ганглион гассери. И кога ќе се создадат услови т.е
пад на имиунитето почнува да се манифестира.
Заболувањето се манифестира како везикуларен
дерматит на подрачјето на кое се простира првата
гранка на тригеминус. Поретко вирусот ја напаѓа
втората гранка. Пред да се појави каква било ерупција
на кожата болниот осеќа интезивна болка и потоа се
јавува регионален дерматит и по него се создава
везикула. По неколку дена везикулите се сушат и
преминуваат во сцна круста. Терапијата се состои од локална употреба на цинкова маст и
вирустатска маст. Модерната терапија вклучува системско давање на ацикловир.

Алергиски заболувања
1.Blepharitis alergica - алергискиот блефарит
најчесто се јавува кај лица кои даваат податок во
својата лична анамнеза и на други алергиски
рекции. Постојат голем број на алергени кои може
да ја предизвикаат оваа состојба. Во акутните
случааеви алергиска реакција кожата е едематозна
влажна хиперемична и може да биде препокриена
со пликови. Во хроничните случаеви та е сува
црвена и перутава. Освен симптомите на о.капаци
овие болни имаат и некои други системски манифестации. Терапијата се состои од елиминација
на елергенот кој предизикал ваква состојба. Локално се аплицира кортизонка маст пратерално
се дава антихистаминици. Посебен облик алергиски блефарит е контактниот кој се јавува по
контакт со некој алерген.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 23


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

2.Phthiriasis palpebrarum – Pediculosis


-Сејавува кај луѓе кои живеаат во сиромашни
нехигиенски средини, на трепките на капакот и на веѓите
може да се населат вошки. Најлесто е тоа вошката
Pediculus pubis. Самите вошки предизвикуваат јадеж на
очниот капак кој предизвикува иритација, од
паризитарна етиологија. Терапијата се состои од
апликација на 1%жолта живина маст 3 пати на ден. Од
живината маст паразитите изумираат.

Тумори на очници капаци


Бенигни тумори

1.Papilloma
-Со овој поим се означуваат бенигните лезии на кожата и
рабовите на очните капаци кои израснуваат над површината,
кои различно се васкуларизирани, често пати расцветани и
пигментирани. Патохистолошки спаѓаат во групата на бенигни
тумори. Терапијата опфача екцизија или каутеризација.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 24


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

2.Milia – заедничко име за округли, белузлави творби на


очните капаци или околната кожа, кои личат на зрна од
просо исполнети со лојна материја, кератин и сл. Ако во
нивниот состав имаат повеќе холестерол добиваат
жолтеникава пигментација. Настануваат најчесто ако рез
на затварање на изводните канали на лојните жлезди.
Терапија дијатермија или елктролиза и екцизија.

3.Xanthelasma – Кстелазмата се јавува во вид на


плоснати наслаги од липоиден материјал и зато има
жолтеникава боја. Најчесто ги зафаќа внатрешните агли
на горниот капак. Ксантеплазмата не предизвикува
функционално нарушување. Терапијата се состои од
комплетна екцизија на кожата. Често се јавуваат
рецидиви.

4.Hemangioma – претставува конгинентална малформација на крвните садови и се јавува во


три форми:
4.1 Naevus flammeus – претставува кожна ангиоматоза
составена од сплет на телангиектични крвни садови.
Површината на кожата е зафатена од невусот која е нерамна,
издигната, нејасно ограничена со црвено-синкаста боја. Овој
невус е присутен уште од раѓање на бебето. Невусот ја зафаќа
кожата на лицето од една страна следејќи го разгранувањето на
првата или втора гранка на н.тригеминус. овој невус се јавува
често во склоп на Sturge-weber-овиот синдром.
4.2 Hemangioma capillaris – капиларниот хемангиом се
среќава кај новоредените деца кој изгледа како купче од
издолжени, тенки тесни каналчина кои наликуваат на капилари.
Исполнети се со крв од каде и ја добива бојата тумурот. Кога
детето плаче или се напрега туморска формација се зголемува.
Во поголем број на случаеви со созревање на околното ткиво се
затвораат крвните садови кои тумурот го снабдуваат со крв и
настанува негоца асификација, при што почнува да се намалува
и исчезнува. Терапија треба да се почека тумурот спонтано сам
да исчезне доколку не исчезне се применува техника на
смрзнување која дава добри резултати.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 25


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

4.3 Hemangioma cavernosum – ретко се јавува на очните капаци. Составен е од широки


канали, внатре обложени со ендотел и исполнети со крв. На пресек туморот личи на пчелино
саќе. Составен од шуплини кои имитираат крвни садови. Терапија се состои од комплетна
екцизија.

Mалигни тумори
-Кожата на капакот од очите е постојано изложена на иритантни фактори како и на сончевите
зраци особено на УВ зраците. Кои зраци се канцерогени и може да предизвикаат малигни тумори
на о.капаци. почесто заболуваат русокосите плавите луже кои живееат во места со ветровита
клима.
1.Carcinoma basocellulare – карцином кој се јавува во
90% од сите случаеви со малигна неоплазма во очниот
капак. Почесто заболуваат мажите во однос на жените.
Предилекционо место за заболување е долниот капак и
внатрешниот агол на римата. Туморот почнува како
малечок безболен израсток на кожата на капакот со една
плитка вдлабнатина во центарот. Со години неоплазмата
почнува да се раширува во околното ткиво.
Карактеристично за базоцелуларниот карцином е тоа што
НЕ дава метастази, потешка прогноза имаат неоплазмите
во медијалниот агол на окото зато што ова подрачје е богато васкуларизирано. Терапија
навремено откривање и третирано со екцизија на неоплазмата дава многу добри резултати.
Проблемот кај овај тумор е тоа што настанува безболно и не предизвикува некои функционални
нарушувања и најчесто се занемарува.
2.Carcinoma squmocellulare – сквамоцелуларниот карцином на
о.капаци се јавува многу ретко, обично кај постарите лица,
најчесто настанува на места каде се менува епителот а тоа се
ивиците на капаците. Клинички е сличен на баз.целуларниот
карцином, разликата е во тоа што наликува на брадавица
проследен со јак јадеж, брзо напредува и на површината се
јавува фисура со гранулирана црвена база. Овој тип на
карцином дава метастази по лимфен пат. Терапијата се состои
од длабока широка ексцизија до 0,5цм во здравото ткиво и радиотерапја после операцијата.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 26


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

3.Adenocarcinoma sebaceum – редок тумор


кој настанува од лојните жлезди најчесто од
мајбомовите. Наликува на халацион, многу
поретко на базоцелуларен карцином.
Клинички личи на тврд туморозен изразсток
без инфламација. Често ексулцерира рано
дава метастази во лимфните жлезди како и
во другите органи. Терапијата се сотои од
радикална екцизија и радиотерапија.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 27


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Солзен апарат (apparatus lacrimalis)


Голем број на пациенти со пореметувања на солзниот апарат. Голем број на пациенти кои што
имаат заболување на коњуктивата, една од причините е и проблеми со секрецијата и
екскрецијата на солзи. Солзниот апарат е составен од 3 дела: секреторен протективен и
екскреторен.
Секреторен дел
Го сочинуваат жлезните кои лачат солзи, но и жлездите кои лачат масни материи и муцин.
Секрецијата се дели на основна и рефлексна. Основна- Krause и Wolfring жлезди. Manz-ови
клетки се клетките кои што лачат муцин и се сместени во конјкуктивата. Муцинот од овие клетки
се меша со солзите со што се оневозможува испарување на солзите. Исто така масната
секреција помага и за омрсување на очните капаци и не им дозволува на солзите да се прелеат
преку нив. Основната секреција на солзите е под контрола на симпатичниот нервен систем. Во
текот на спиењето секрецијата се редуцира. Рефлексна- резултат на лачењето на орбиталниот
и палпебралниот дел на лакрималната жлезда. Оваа жлезда лачи голема количина на солзи за
разлика од претходната. Солзната жлезда е сместена во фронталната коска ( fossa glandulae
lacrimalis). N. Trigeminus е главен рефлексен аферентен пат на солзницата на окото. Ако истиот
се надразни ќе се јави обилна секреција на солзи, додека пак n.facialis претставува еферентен
пат од лакрималниот нуклеус. Јаки мириси исто така по пат на олфакторните нерви можат да
активираат секреција на солзи. Ретинална секреција се јавува кога ретината е надразнета од
многу јака светлост што воедно претставува и одбрана на окото од светлина. Психогена- во
состојби на тага, радост, возбудувања.Крокодилски солзи -обилна секреција на солзи кога
пациентот џвака на страната на која претходно била парализа на n.facialis. Ова настанува во
фазата на заздравување на нервот.
Протективен дел
Протективната улога на сонзите се остварува на два начина: со постојано влажнење на
роговицата и со бактерицидното дејство на солзите. Солзите на роговицата формираат филм
кој што ја обложува роговицата и се состои од три слоја. Првиот обезбедува стабилност на
солзниот филм, надворежниот маслен слој оневозможува испарување на солзите и средниот
слој овозможува роговицата да биде секогаш мазна сјајна и од неа ги измива сите туѓи тела.
Солзите содржат и антибактериски ензим наречен LYSOZYME.
Екскреторен дел
Екскреторниот или дренажен дел се излева во солзното езерце, но бидејчи се нурнати во него
практично и не се гледаат. Истите се гледаат доколку се заврти капакот кон надвор. Во солзното
езерце се собираат солзи пред да го напиштат окото.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 28


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

ЗАБОЛУВАЊА НА ЛАКРИМАЛНИОТ АПАРАТ


Се манифестираат со два симптома: суво око-намалена продукција на солзи и солзно око –
пореметено истекување на солзи.

Суво око
Настанува како резултат на заболувања на
коњуктивата, но само на тие заболувања кои
завршуваат со цикатрикси во сврзницата со што
доваѓа до затварање на каналите на лакрималните
жлезди. Феноменот на суво око е важен кај
системските заблувања како Sjogren I Mikulicz
синдром. Најчесто се јавува чувцтво на гребење по
коњуктивата и роговицата. Бидејќи недостасува
солзи се јавуваат ерозии и улкуси кои завршуваат со
создавање на леукоми и нарушување на видот.
Терапија: лечење на основната болест и вештачки
солзи.ж

Солзно око (Еpiphora)

Зголемена секреција на лакрималните жлезди и


многу почест заради пореметено одлевање на
солзите или пак поради јака рефлексна
стимулација. Пореметено одлевање на солзите
е најчеста прифина за појава на епифора (
отворите на солзните канали не се адекватно
постевениво солзното езерце туку се
евертирани кон надвор). Најдобра метода со
која се испитува дали дренирањето на
жлездите е во ред се следните:
Schimer-ов тест со лакмусова или специјална
хартија со должива од 35мм и ширина 5мм. Едниот крај се става во долниот форникс на капакот
и се чека 5 мин. Кај нормална лакримација за 5 мин филтерот се навлажнува 10-25мм, ако
филтерот се намокри помалце од 10мм се работи за хипосекреција односно над 2мм
хиперсекреција.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 29


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Заболувања на лакрималните жлезди


Вродени аномалии се многу ретки. Алакримија или недостаток на солзи како резултат на
отсуство на солзни жлезди или нивна хипоплазија. Почеста вродена аномалија на лакрималните
жлезди е нивната дислокација од лежиштето в кое се нормално наоѓа.

Dacryoadenitis acuta
Акутен дакриоаденит е ретко запаление на лакрималната
жлезда кое се јавува кај деца и млади. Се манифестира
со болка и оток во горниот темпорале дел на орбитата.
Кожата на капакот е хиперемична и болна на притисок.
Етиологија: по прележани заушки , мали сипаници и
мононуклеоза. Терапија: насочена кој причинителот и
инфламацијата најчесто со антибиотици.

Dacryoadenitis chronic
Се јавува кај возрасни како безболен оток во надворешен
и горен дел на орбитата. Отечениот дел на капакот виси
над надворешниот очен агол. Терапијата е етиолошка.
Неопходно е да се направи биопсија на лакримална
жлезда.

Syndroma Sjogren
Заболување кое ги зафаќа лакрималните и
саливаторните жлезди, мукозните жлезди во ГРТ,
помалце во устата желудникот вулвата. Се
карактеризира со хопосекреција на солзи, плунка
бронхијален секрет, а може да биде намален и
секретот на другите лигавици во организамот. Се
јавува чувство на јадеж и туѓо тело во окото.
Конјуктивата е сува, Шимеровиот тест покажува
хипосекрециј, видот е пореметен исто така поради
промени во придноста на корнеата, се јавува
фотофобија. Болеста е автоимуна. Терапија: се даваат кортикостероиди, вит. А Ц и Д,
имуносупресори, циклоспорини вештачки солзи. Болните со овој синдром се многу подложни на
инфекции.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 30


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Здобиени заболувања
Dacryocystitis naonatorum
Воспаление на солзната ќесичка на новородените деца како
резултат на конгенитална пречка во проодноста на
одводните канали, при што има застој на солзи во солзната
ќеса со што лесно може да се накалеми инфекција која може
да дадегнојна секреција. Основна карактеристика е солзење.
Окото почнува да солзи неколку недели после раѓањето а
најчесто епифората се појавува околку 6тата недела од
раѓањето. Терапија: при ова заболување на треба да се
прави паника. Во најголем дел сам се отвора до 6тиот месец
или најдоцна до 12 месец. Лекарот им кажува на родителите еднаш дневно да ја масираат
ќесичката за да ја истиснат евентуално гнојната содржина. Од лекови се даваат антибиотски
капки.
Dacryocystitis acuta
Акутно флегмонознмо воспаление на солзната ќесичка и околното ткиво. Се јавува како епизода
во текот на хроничниот дакриоцистит. Се јавува оток во медијалниот предел на окото. Кожата е
хиперемична, затегната, очните капаци се потечени, болката се шири ко забите и челото . Во
внатрешниот агол на окото се собира бело жолт секрет. Терапија: Топли компресии локално за
ограничување на воспаленето, парентерално се даваат антибиотици (сулфонамиди). Инцизија
и дренажа се иницирани доколку дојде до пормирање на апсцес.
Dacryocystitis chronic
Се јавува кај постари луѓе. Може да се јави во 3 форми: катарална, цистоидна и пурулентна.
Катаралната нема други симптоми освен солзење, нема хиперемија и не е болна. Исто така нема
исцедок. Цистоидниот настанува после долго траење на болеста. Постепено доаѓа до атрофија
на лигавицата, секрецијата постепено исчезнува а сакусот се дилатира. Настанува болна
кукокела која ја подига кожата под долниот палпебрален лигамент. Супуративниот се
карактеризира со обилна гнојна секреција. Привремено тече гној од лакрималните отвори, а ако
се притисне сакусот се исполнува палпебралната рима. Причината е јасна. Се работи за
секундарна инфекција која во сакусот се шири и преку неговите природни комуникации со носот,
коњуктивата и близината на синусите. Терапија: Сондирање на солзните патишта со подевела
Bowman ова сонда, повлекување на полиетиленска сонда низ каналот но не дава добри
резултати. Оперативно dacryocystorhinostomia со што се пробива дел од лакрималната и дел од
носната коска, а слузницата на сакусот се спојува со слузницата на носот.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 31


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Коњуктива – сврзница Conjuctiva


Коњуктивата претставува тенка прозирна мембрана која ги обложува капаците од внатрешната
страна.Префрлувајќи се од очниот капак на очното јаболко таа ги поврзува овие два органа и за
тоа се вика сврзница.
Се дели на три дела и тоа: палпебрален дел, булбарен дел и форникс.
Главно коњуктивата е изградена од епител и коњуктивно ткиво ( некератинизирачки
епител).Помеѓу епителните клетки има пехарести клетки кои што лачат муцин кој пак ја дава
вискозноста.Има голем број на крвни садови и нервни завршетоци. Во субепителното ткиво се
наоѓаат солзни жлезди.

Воспалението на коњуктивата се нарекува коњуктивитис


Бактериски коњуктивити
• Ophtalmia neonatorum- неонателна
офталмија заедичко име за коњуктиви кај
новородени деца до еден месец после
раѓање.Ако во минатото на прво место била
гонороичната инфекција сега тоа место го
зазема стафилококната инфекција после неа
а хламидија а на крај гонореа.. Терапија
според бактериолошка анализа.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 32


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

• Conjuctivitis gonorrhoica- акутна


гнојна инфламација на коњуктивата која
се јавува кај новородените како
conjunctivitis gonorrhoica и кај
возрасните како conjuctivtis gonorrhoica
adultorum. Заболувањето кај
новородените започнува после 24-48
часа по раѓање, со лесен почеток
инфламација црвенило и оток на
коњуктива. Коњуктивитот брзо
прогресира и за неколку денови очните
капаци натекуваат, коњуктивата
отекува а секрецијата станува гнојна..
Симптомите кај возрасните се слични
или уште по нагласени.
Причинител е Neisseria gonorrhoeae. Кај коњуктивитисот имаме тријас на симптоми и тоа:
епифора, фотофобија, блефароспазам. Преносот оди со нечисти раце, полов однос,
постелнина.Се јавува фимоза на коњуктивата, почува да страда рожницата од
неисхранетост, тоа доведува до појава на трофични улкуси. Бактериските инфекции може
да доведат до губиток на окото. Секогаш се зема брис за докажување. Терапијата кај
гонореичен коњуктивит е орално и интравенски пеницилин.
Ддг секогаш треба да се помисли на коњуктивит кај бебиња предизвикан од chlamydia.
Истиот многу брзо се шири и контаминира, се докажува микробиолошки а реагира на
тетрациклин. Разликата меѓу гонококниот и хламидиозниот е во тоа што хламидиозниот
оди после 7 дена нагло и акутно со папиларна хиперплазија.

Коњуктивитисот може да го поделиме на :


Бактериски пациентите се будат наутро со залепени очи, присуство на скрамички во
очите, бактериите се присутни меѓу трепките.
Вирусен се јавува при грип морбили варичела. Имаме црвени очи следено со серозна
секреција , со зголемени преаурикуларни и субмандибуларни лимфни јазли.
Алергиски се јавува во склоп на пролет, есен следен со црвени очи, чешање.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 33


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Трахом Trachoma

Претставува хронична форма на


коњуктивитис, се јавува во
неразвиени средини и сиромашни
истиот води до слепило.Трахомната
хламидија се пренесува со директен
контакт преку крпа перница
постелнина .Хронично воспалена
коњуктива како последица на ветер
и прашина претставува погодна
подлога за размножување на
хламидија.Исто така топла и влажна
клима му влијаат погодно. Во
својата кл слика трахомот минува
низ 4 стадиуми.
• Trachoma INCIPIENS трае 1 до 2 месеци без карактеристични симптоми
• Тrachoma FLORIDUM во овој стадиум коњуктивитот е поизразен секреција по обилна
мукопурулента , очните капаци едематозни, лесно спуштени и на лицето му даваат
специфичен изглед ( Ptosis trachomatosa)
• Trachoma GRANULACICATRICEUM на местото на фоликулите кои прскаат се создава
гранулационо ткиво кое постепено цикатризира.Паралелно со цикатрикси се создаваат и
нови фоликули на условно речено здравите места и се шират по сите делови на
коњуктивата.
• Тrachoma CICATRICEUM заболувањето после долго траење престанува. Фоликулите
после прскање се заменуваат со сврзно ткиво или се ресорбираат.Коњуктивата цела е во
лузни очните капаци деформирани, видната острина многу редуцинара, завршува со
слепило.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 34


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Vernal conjuctivit
се јавува во пролет трае преку лето и рана есен,
а потоа се смирува и исчезнува за повторно да се
јави во следна година со први сончеви денови.
Може да се јави во три форми палпебрална,
булбарна, мешовита. Сите три форми се
карактеризираат со јадеж, фотофобија, обилна
лакримација.Секреција мукозна со висок процент
еозинофили. Многу почесто заболуваат машките
деца. Лекување со кортико препарати.

DRY EYE- синдром на суво око, се јавува во склоп на сите коњуктивити.Окото е суво нема
лакримална секреција а лекувањето оди со аплицирање на артефициелни солзи .
CHEMOSA / ХЕМОЗА едем на коњуктивата , црвенило и неможност да се затвори
окото.Причините може да се следните. Механичко дразнење на окото со рака триење, алергиска
реакција, бактериска, вирусна исл.

PIENGUECULA
Пингвекула е ограничено дегенеративно
заболување на коњуктивата, се јавува на назалната
страна на окото. Потребен е подолг временски
период за нејзина манифестација, болниот
понекогаш има чувство на страно тело во
окото.Претставува бенигна творба која што не е
животозагрозувачка но дава воспалените. Имаме
дегенерација на еластичното коњуктивално ткиво,
кое се заменува со хијално. Третманот е хируршки.
Понекогаш пингвекулата му претходи на
птеригиумот затоа што има иста етиологија.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 35


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

PTERYGIUM
Преставува еден вид на опна која од
коњуктивата се шири на
рожницата.Птеригиумот може долго време
да не дава никакви симптоми да мирува,
меѓутоа васкуларизиран меснат птеригиум
расте и може да достигне до центарот на
мрежницата и да ја компромитира видната
острина. Таков птеригеум се инфламира и
тогаш болниот се жали на исто симптоми
како кај хроничен коњуктивит.
Причините се нејасни, траума ув зраци и фамилијарна предиспизиција. Колагеното ткиво на
коњуктивата е заменето со фиброваскуларно.
Терапија оперативна.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 36


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

РОГОВИЦА (CORNEA)
Роговицата заедно со белката на очното јаболко му даваат изглед на топка. Роговицата е
составена од колагени фибрили, специфични клетки наречени кератоцити, мукополисахаридни
киселини и вода. Не поседува свои крвни садови туку се исхранува по пат на дифузија на
хранливи продукти од крвните садови на лимбусот на роговицата. Богдато е оживчена со нервни
влакна.
Роговицата е составена од 5 дела: 1) епител, 2) Бовманова мембрана, 3) строма или паренхим,
4) десцеметова мембрана, 5) ендотел.
Рожницата има две важни функции: заштитна и оптичка. Со заштитната ги штити внатрешните
делови на окото. Оптичката функција се остварува со пропуштање и прекршување на
светлосните зраци. Не само што ги пропушта зраците туку и ги прекршува, па тие паѓаат на
макулата на ретината.
Семиологија: Болката е еден од основните симптоми при промени на роговицата, епифора,
фотофобија, блефароспазам при воспаление и повреди на роговицата, едем кога се насобира
поголема течност, ерозија на епителот каде имаме десквамација на епителот најчесто од
гребнатина од туѓо тело или друг предмет, инфилтрат со натрупување на воспалителни клетки
во субепителијалното ткиво на роговицата, улкус на роговицата кој што претставув дефект кој
не е ограничен само на епителот, туку навлегува длабоко во ткивото на стромата,
васкуларизација на роговицата( панус корнеа ) кога се зголемува метаболизмот во нејзиното
ткиво, лузни на роговицата доколку се оштети Бовмановата мембрана и стромата на
роговицата, видна острина.
Вродени аномалии на роговицата:
Микрокорнеа: дијаметарот на роговицата после првата година е помал од 10мм.
Мегалокорнеа: дијаметар поголем од 12мм.
Корнеа плана: кога површината на корнеата е зарамнета, па ја нема вообичаената кривина.
Кератоконус: ако роговицата е повеќе закривена, неправилно ги прекршува зраците, па видната
острина е многу редуцирана и се јавува централно заматување. Терапија: контактни леќи или
кератопластика.
Кератоглобус: вродена аномалија каде целата роговица е испакната нанапред, видната острина
е многу редуцирана, стромата на периферијата е заматена. Може да се јави сублуксација на
леќа, аблација на ретина, зголемен интраокуларен притисок.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 37


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Кератитис ( ВОСПАЛЕНИЕ НА РОГОВИЦАТА): Воспаление на роговицата со разновидна


етиологија и различен третман. Се делат на бактериски кератити, Вирусни, Микотични,
Алергиски, Трофички кератити.
Бактериски кератит – Ulcus serpens corneae: Започнува со траума или микротраума на
корнеата која пациентот не ја почуствувал. На повредата се населуваат бактерии од
коњуктивата и по кратка инкубација ерозијата на рогоиата се претвара во улкус. Во почетокот
има округла форма. Карактеристично е создавањето на гној во предната комора (hypopyon).
Пациентите имаат интензивна болка, цилијарна инјекција, епифора, фотофобија,
блефароспазам, пад на видната острина. Причинители се: пневмококи, стафилококи,
псевдомонас... Терапија: локално и парентерално антибиотик, антибиограм, капки атропин за да
се шири зеницата и да се смири иридоциклитот.
Вирусни кератит – Херпес симплекс кератитис: Започнува со дендритична шара на корнеата
која интензивно се бои флуоресцин, истата подоцна еволуира, еродира и создава голема
улцерозна површина. Намаленае чувствителноста на корнеата, имаме интензивна болка,
херпетичен коњуктивит, цилијарна инјекција. Терапија: виростатици(ацикловир), суви и топли
облози се ставаат на затворено око за да се ублажи болката.
Кератитис Disciformis- Интензивен едем кој го зафаќа централниот дел на корнеата и има
тркалеста форма па личи на диск. Видната острина овде е многу редуцирана, остава лузни во
стромата. Најчесто е секвела на HSV кератитот.
Кератитиси предизвикани од микози во поново време се се почести, каде скоро секогаш
претходи траума со некоја билка, сламка, дрво, предмет. Клиничката слика најчесто се
манифестира со појава на улкус, кој има поткопани ивици а средината е исполнета со купче на
туѓа маса( габичката која со своите токсини го разорува ткивото на роговицата).
Алергиски кератитиси – после хронични коњуктивити или блефарити со појава на инфрилтрати
или уклуси на корнеата покрај лимбусот.
Трофички кератити – Keratomalacia: претставува процес на размекнување на роговицата. Се
јавува кај деца поради недостаток на витамин А. На почетокот на заболувањето роговицата е
сува, потоа се размекнува и заматува, се создава уклус а може да дојде и до губење на окото.
Дефицит на вит. А кај возрасни се манифестира со ноќно слепило бидејки витаминот учевствува
во создавањето на видниот пигмент.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 38


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Белка (Sclera)
Белката или склерата е цврста, фиброзна обвивка која зафаќа 5/6 тини од обвивката на оката.
Покриена е со Теновата капсула, а над капсулата во предниот дел е обиколена со појас на
коњуктива. За склерата се припојуваат мускулните двигатели на очното јаболко. На предната
страна во белката како стаклото на часовникот е вградена роговицата која ја прави 1/6 тина, од
цврстата обвивка на окото. На ѕидот на на белката одејќи од надвор кон внатре разликуваме три
слоја:
1. Еписклера која ја сочинува тенок слој на сврзно ткиво кое лабаво поврзано со ТЕНОВАТА
капсула и многу јако васкуларизирано. Поради добрата васкуларизација овој дел од
склерата е подложен на когестија и воспалителни реакции.
2. Чисто склералниот слој – или строма на белката е релативно аваскуларизиран,
составен е од цврсти колаген влакна кои се испреплетени меѓу себе, а сместени во една
мукополисахаридна основа. Белката е богата со нервни влакна и зато повредите и
болестите се многу болни.
3. Ламина фуска (fuscus) – ја претставуваат внатрешната површина на белката, на која е
зголемен бројот на еластични влакна и бројот на меланоцити и таа добива темна боја. На
места каде на склерата лежи хороидеата постои мрежа од ендотелијални клетки така што
овој слој станува вистинска мембрана.

EPISCLERITIS
Еписклеритисот претставува рецидивантна, транзиторна временски ограничена инфламација,
која се јавува на еписклерата помеѓу лимбусот на роговицата и припоите на екстраокуларните
мускули. Заболувањето најчесто е помеѓу 20 и 50 год.
Клиничка слика: воспалението се манифестира во два клинички облика и тоа :
- Како обичен (episcleritis simplex)
- Јазлест (episcleritis nodularis)
Обичниот еписклеритис се манифестира како ограничено воспаление во 70% од случаите и како
дифузно воспаление, коое зафаќа поголем дел или ја зафаќа целата еписклера. На
инфламаторната површина доминираат проширените еписклерални крвни садови, кои течат
радијално и имаат портокалова боја.тие се подвижни во однос на подлабоките слоеви на
белката.
Јазлестиот, нодуларниот облик на еписклеритис се каратеризира со ограничено воспаление под
кое се гледа јазлестата формација, која е подвижна во однос на склерата, може да се видат еден
или повеќе такви нодули т.е јази.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 39


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

И обичниот и јазлестиот еписклеритис се одликуваат


со болка, секреција која е воденеста или мукозна, но
никогаш пурулентна, постои одредена лакримација и
фотофобија. Симптомите трајаат неколку дена обично
од 7 до 10 и поминува спонтано. Околу 2/3 од болните
имаат рецидив. Етиологијата за ова заболување не е
познта се смета дека постојат повеќе етиолошки
фактори како на пример недворешна прашина, светен
прав, се јавуваа кај некои системски заболувања и
друго.
Терапија: еписклеритот поминува и ако не се лекува. Поголем процент на болни се задоволуваат
со еден локален вазоконстриктор и вербално објаснување за природата на воспалението. Во
потешки случаии се даваат локално кортикостероиди а и орално се ординираат нестероидни
антиинфламаторни лекови. Симптомите бргу исчезнуваат.

Склеритис Scleritis
Восплаението на склерата шесто претставува знак на
некоја системска болест. Најчесто се јавува меѓу 20 и 60
години, при што почесто ги зафаќа жените. Над 50% од
сличаевите се јавува билатерално. Ако на време се
дијагностицира и правилно се лекива, последиците не мора
да бидат инфаустни по окото. Иако се работи за тешка и
деструктивна болест, постојат случаи кај кои болеста се
одвива благо и бенигно.
Класификација
- Склеритите генерално се делат на предни и задни.
Додека предните склеритиси се диференцирани како:
1. Дифузен – е најбенигна форма од сите воспаленија на белката и најмалку асоцира со некоја
тешка системска болест. Инфламацијата може да зафаќа само еден дел но може да се протега
и низ целиот преден дел сегмент на склерата. Постои едем кој го попречува прегледот на
склерата.
2. Јазлести – нодуларен - се карактеризира со појава на јазол, кој е сместен длабоко во
склерата, по боја црвен, сосема имобилен, одлепен од еписклерата. Често постојат повеќе
сепартирани нодули.
3. Некротичен – претставува најдеструктивната форма од сите видови на болеста. На местото
на воспаление белката е едематозна, аваскулирана. Инфламацијата може да остане
локализирана или да се шири во сите правци зафаќајќи поголема површина или го зафаќа
целиот преден сегмент на окото. Аваскулизираната зона некротизира и склерата исчезнува.
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 40
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Значитечен број од болните со некротичен склерит умираат од основната системска болест во


рок од неколку години.

Задниот склеритис многу по ретко се јавува за разлика на предниот склеритис, тешко се


дијагностицира и во многу случаи само може да се претпостави. Клинички окото станува
чуствитечно, пациентот се жали на болка во длабочината на орбитата и видната острина паѓа.
Може да се јави и назначен егзофталмус. Ако при воспалението се зафатени и припоите на
мускулите на очното јаболко настанува рестрикција на моталитетот на очното јаболко. Од
системските заболувања задниот склерит често се јавува во склуп на неко од ревматолошките
заболивања или некои специфични инфекции како на пример туберкулоза. Во дијагнозата на
заден склерит покрај откривајне на некое системско заболување често допринесува и дијгнозата
со ултазвук. .

*** Во деференцијална дијагноза помеѓу еписклеритот и склеритот важно е да се нагласи дека


кај еписклеритот бојата на белката е црвена, додека кај склеритот е црвено-синкаста.
Терапија: системски се даваат нестероидни антиинфламаторни лекови како супресори на
ситезата на простагландините. Истот ака се даваат и кортикостероиди но доколку и тие не го
запрат напредувањето на скеритот се применува некортизонска имуносупресивна терапија.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 41


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

ВТОР КОЛОКВИУМ

1.Corpus vitreum – Стаклесто тело


- Го означува просторот од леќата и
цилијарните зонули па се до ретината,
стаклестото тело е најволуменозниот
орган на очното јаболко.
Макроскопски претставува проѕирна
желатозна маса која ја држи ретината
прилепена за хоидеата. Стаклестото
тело е составено од 99% вода и 1%
останува за неговата фина мрежа од
колагени фибрили, хијалуронска
киселина малку билковини и
електролит. Стакловидното тело нема
свои крвни садови па се исхранува по пат на дифузија на енергетскити материјал од соседните
ткива, пред се од ресичките на цилијарното тело. Улогата на стаклесто тело е да ја одржува
формата и цврстината на очното јаболко и да ги пропушта светлосните зраци. Кога доаѓа до
преметување на функцијата на стаклестото тело во најголем број од случаите основен наод е
појавата на опацитет. Субјективно пациентото се жали дека гледа мушички односно разни
фигурички пред окото. Објективно во стаклестото тело со помош на оптички инструмент може
да се видат матнини во вид на прав, крпички или мембрани.
Конгенитални аномалии на стаклестото тело
1. Arteria hyaloidea persistens – за време на интраутериниот живот леќата се исхранува
од оваа артерија, која како гранка на а.centralis retine, поминува низ стаклестото тело
и се разгранува по задната површина на леќата. Пред крајот на 8-миот месец таа
облетира и исчезнува од стаклестото тело. Меѓутаа некоѓаш тој процес на
облитерација и исчезнување не е целосен и може да се најдат остатоци од оваа
аретерија кои најчесто се асимптоматски и се случаен наод. Многу ретко таа може да
ја здржи својата функција и да предизвикува спонтано крварење кое на време треба
да се лекува со фотокоагулација, или да се отстрани по пат на витректомија.
Заболувања на стаклестото тело
1. Mouches volantes – состојба која се опишува како мушички пред окото, кој е феномен
кој се јавува во секоја возраст, а најчесто кај средновечни луѓе и нервозни луѓе.
Пациентите овие мушички ги опишуваат како тичкасти, кончина или фигурички со
различен облик на пр.пајажина кои летаат пред окото. Особено доаѓаат до израс кога
гледаат во бела површина, кога изморен или кога е нервозен. Овие горе наведени
симптоми може да бидат предвесник на дегенеративни промени на стаклестото тело
во поодминати години. Наодот се комплетира со ултразвучна дијагностика.
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 42
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Дегенеративни промени на стаклестото тело


1. Synchysis scintillans – се јавува кај очите кои преболеле увеитис, кај пациенти со
висока миопатија, сртериосклероза или после излив на крв, при што доаѓа до
дегенерација на стаклестите фибрили. Стаклестото тело станува потечено од
негпвата воебичана конзистенција каде во него се депонираат кристали главно од
холестерол. При преглед кристалите даваат рефлексија т.е феномен на светкање.
Обично при ова дегенеративно заболување се зафатени и двете очи. Наодот во
најголем дел е асимптоматски. Нема ефикасна терапија, освен превентива во
однос на понатамошно влошување.
2. Synchysis nivea – (Benson-ova болест)

- се карактеризира со фасцинантен наод кога во стаклестото тело лета густо јато


на бели мали топчиња, кои личат на снегулки уште се викаат и asteroid hyalitis
(asteroidna hijaloza). Најчесто овој наод се јавува унилатерално, не смета на
видната острина, и ги зафаќа постарите луѓе. Терапија не е потребна, освен ако
астероидите го испонат целото стаклесто тело.

3. Ablatio corporis vitrei posterioris – претставува одлепување на задната


стакловина од ретината, се јавува во средновечна старост и нејзината инциденца
расте со староста. Празниот простор на одлепената стакловина се испонува со
течност. Преносот на светлосните зраци но и метаболичкаа функција е пореметена.
Од тоа произлегуваат и симптомите >>>> болните имаат мушички пред окото,
фотопсија, метаморфопсија и нејасен вид. Фотопсијата е интересен феномен кога
болните гледаат крукчина кои летаа во дел од видното поле. Метаморфопсија е
појава кога болните гледааат смалени исправени, зголемени или искривени
предмети. Видот станува замаглен заради едем во макулата и заради нееднакво
пропуштање на зраци низ стаклестото тело. Задната аблација може да предизвика
компликации како руптура на мрежницата и аблација на ретината. Терапија:
виктеректомија се прави ако субјективните симптоми и објективниот наод
покажуваат влошување на болеста.

Воспалителни заболувања на стаклестото тело


- Воспалителните промени на стаклесто тело настануваат како резултат на инвазија на
микроорганизми, стакловината реагира пасивно, со ликбефакција на гелот и појава на
опацитет. Клинички при оваа состојба се јавува фин опацитет кој во светлосниот сноп на
процепната ламба се гледа како вид на мали светлечки бели точки. Со време овој бел
опацитет станува жолтеникав или кафеав. Ако воспалениео исчезне опацитето полека се
губи и структурата на витреусот станува нормална. Меѓуто ако воспалението продолжи
или се интензивира се јавува мембранозен опацитет кој ја смалува видната острина.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 43


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Хемораргии во стаклестото тело


- Хемораргијата во стаклестото тело претставува чест и голем проблем во современата
офталмологија. Крвта во стакловината се јавува ненадејно и неочекувано. Ако
крварењето е абудантно пациентот во истито момент ослепува, ако тоа е помало
крварење пациенто гледа парталчиња. Причините кои може да доведат до хемораргија
во стаклесто тело се: ретинопатија, руптура на ретина без аблација, аблација на заден
витерус, регматогена аблација на ретина и неоваскуларизација на ретината. Кај децата
на прво место како причина за хемораргија е трауматска повреда во пределот на окото.
Дијагнозата се поставува со ултразвук. Терапијата опфаќа строго мирување со затварање
на двете очи подигање на главата со цел да крвта слегне. Потоа повторно се прави очен
преглед и ултразвук. Прогнозата на крварењето е непредвидлива. Ресорпцијата на крвта
ке зафиси од количината на излеана крв. Освен промени во стакловината хемораргијата
може да доведе до појава на секундарен глауком т.е glaucoma hemolyticum. Терапија е
витректомија со евакуација на крвта од стаклестоо тело но зависи од степенот на
хемораргија.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 44


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Глауком

Класичната офталмологија глаукомот го сведува на три основни симптоми? Зголемен


очен притисок, екскавација на дискот на очниот нерв и скотоми во видното поле.
Зголемениот очен притисок се мсета за главен симптом. Меѓу тоа се повеќе се таложат
доказите дека глаукомот не е само една болест тука група на болести. Еден од фактито
кој оди во прилог е глаукомот со нормален очен притисок. За окото да може да ја врши
нормалната функција, во неговата внатрешност мора да постои одреден притисок. Тој се
одржува со перманентно создавање на и одлевање на интраокуларната водичка. Очната
водичка се создава со секреција на непигментираниот слој на епителните клетки кои од
внатрешната страна ја обложува површината на цилијарното тело.
- Постојат три основни методи за мерење на интраокуларен притисок и тоа:
1. Дигиталнапалпација која е само апроксимативна и бара извесна пракса.
2. Метода на импресија на роговицата
3. Метода на апланација на роговицата која се остварува главно со голдманов
апланциорен тнометар.
Нормалниот интраокуларен притисок, кој се одржува со создавање и одлевање на очната
водичка варира од една до друга индивидуа, но најчесто е во граници од 1.3kPa do 2.9
kPa односно од 10mmHg do 22mmHg. Очниот притисок варира т.е се менува со строста
а на него има влијание и склерозата на ткивата во окото.

Класификација на глаукомот
1. Примарен глауком
***Глауком заради затварање на аголот
А) Glaucoma acutum
Б) Glaucoma angulare chronicum
В) Plato iris glaucoma
****Глауком со отворен агол
А) Glaucoma simplex
Б) Glaucoma sine tension
В) glaucoma capsulare
Г) Glaucoma Pigmentosum
2. Секундарен
3. Конгенитален
4. Апсолутен глауком

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 45


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

А) Glaucoma acutum
Почесто се јавува кај жени во поодминати години. Почнува ненадејно обично после подолго
задржување во темна просторија кога доажа до ширење на зеницата или после емоционален
потрес. Како последица на дилатацијата коренот на ирисот налегнува на иридокорнеалниот агол
и го затвора патот за одливање на очната водичка. Болниот чуствува многу јака болка која се
шири околу окото и во слепоочницата на истрата страна на главата и се протега се до темето.
Пациентот е вознемирен има наузеа или повраќа, постои општа слабост проследена со
брадикардија. Ако болниот погледно кон извор на светлина на светилката гледа бои од
виножито, зафатеното око непрекинато солзи и е намалена видната острина. За сите симптоми
и карактеристики види во табелата. ИОП кај акутниот глауком е многу висок од 60 – 75 mmHg.

Етиопатогенеза: акутниот глауком се јавува кај луѓе кои од раѓање имаат плитка предна комора.
Во сушност целата иридолентална бариера е поместена напред. Во ваквислучаи доволно е еден
провикативен момент што ќе доведе до ширење на зеницата и да се развие кл.слика на акутен
глауком. Луѓето кои наследуваат плитка предна коморо обично имаат смалени димензии на
роговицата.
Терапија: терапијата на акутен глауком е конзервативна која се состои со итна апликација на
средства кои ја стеснуваат зеницата како што се pilocarpine 1-4%, eserin 0,5%. Миотиците на
почетокот се капат на секој 5 мин од кога ќе се подигне миозата на секој половина час.
Паралелно заедно со миотониците се даваат и инхибитори на карбонска анхидраза. Во
терапијата на глаукомот се вклучува и еден кортикостероид. Покрај конзервативната терапија
постои и хирушки третман на глаукомот при што се прави иридектомија како алтернативен пат
за поминување на очната водичка од задната во предната комора. Иридектомијата се работи
или со ласер или со скалпел.
КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 46
OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Б) Glaucoma angulare chronicum


- овој вид на глауком се јавува кога аголот на комората постепено се затвара или ако не се
лекува акутната криза. Се карактеризира со малку зголемен интраокуларен притисок, а другите
симптоми се повеќе слични на глауком со отворен агол: прогресивна екскавација на главата на
очниот нерв и глаукоматозни скотоми. Терапијата е по хирушки пат со користење на ласер
техника.
Глауком со отворен агол
1. Glaucoma simplex
- Во офталмологијата познат како хроничен примарен глауком воедно кој е и начест тип Од
глаукоматозните заболувања. Еднакво се јавува и кај мажите и кај жените главно после
40-та година.
- Клиничка слика: хроничниот примарен глауком ги зафаќа и двете очи со изразита
асиметрија, обично едното око е многу порано афицирано. Основен симптом кај
хроничниот глауком е зголемен очен притисок, обично малку над нормалниот, некогаш
може и повеќе да биде. Притисокот варира и воглавно е повисок наутро после спиење а
понизок во поладневните часови. Централната видна острина е зачувана и практично
нема други симптоми. Болниот може да чуствува болка во главата како кај акутниот
глауком доколку дојде до големо зголемување на ИОП. Со прогресија на болеста доаѓа
до пореметување на акомодалниот систем на окото и адаптација на темно. Друг симптом
кој се однесува на очното дно е на папилата на очниот нерв се јавува екскавација.
Паралелно со промените на главата на очниот нерв има и промени во видното поле.
- Терапија: терапијата на глаукомот со затворен агол беше оперативна кај глаукомот со
отворен агол воглавно е конзервативно освен ако медикаметите кои се користат не даваат
резултат се преминува на оперативен третман. Медикаметозната терапија ја сочинуваат:
1. Бета- адренергилни антагонисти, 2. Парасимпатомиметични средства, 3. Инхибитори
на карбоничната анхидраза, 4. Адренергилни агонисти.
- Превенција: треба навремено реагирање кај деца со страбизам за да не дојде до
амблиопија, така и кај возрасните после 20 год треба да се фати кога глаукомот почнува.

Б) Glaucoma sine tension


- претставува глауком со нормален очен притисок, при ова заболување сите пропратни
симптоми објективни и субјективни го следат но ИОП е нормален. Лекувањето оди во соработка
со интернист.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 47


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

В) glaucoma capsulare
- капсуларниот глауком се јавува како резултат на акумулација на депозити на лушпест или
филаментозен материјал по предната капсула на леќата, но исто така и по работ на пупилатам
по пигментираниот епител на ирисот и по епителот на цилјарното тело. Овде депозитите се
нарекуваат псевдоексфолијации. Лекувањето е исто како кај примарниот хроничен глауком но
успехот е многу помал.
Г) Glaucoma Pigmentosum
- пигментниот глауком многу ретко се јавува и тоа кај пациенти со есенцијална атрофија на
пигментниот епител на ирисот. Кај нив пигментните клетки во голем број се откинуваат од своето
лежиште на задната страна ан шареницата и носени од очната водичка го затнуваат
иридокорнеалниот трабекулум и го отежнуваат нормалното одлевање на водичката.
Пигментираниот глауком обично се јавува кај миопија. Лекувањето оди различно од кај
хроничниот глауком поради тоа што миопиите не може да ги поднесат миотиците.
2. Секундарен
- секундарниот глауком се јавува во текот или како последица на некое друго заболување. И кај
овој тип на глауком зголемувањето на ИОП е предизвикано поради тоа е оневозможено
излевањето на очната водичка. Болести од кои може да се јаве секундарен глауком се:
зголемена или дислоцирана леќа предизвикано од интраокуларни тумори, создавање на пречки
во трабекулумот, опстукција со инфламаторни клетки, трауматски повреди при што настанува
контусија на трабекулумот. Секундарниот глауком настанува исто така и при: atrophia iridis
progressive, iridocyclitis hypertensive и други.
3. Конгенитален
- се манифестира при раѓање на бебето или наргу
после тоа. Се јавува како резултат на слабо развиен
одливен систем во корниот агол или целосно отсуство
на шлемов канал.
Клиничка слика: доста карактеристична каде детето
има големи очи, на кои доминираат големи роговици,
очите се солзни на детето му смета светлина, има
изразен блефароспазам. Првични симптоми се едем
на роговицата. ИОП е зголемен но не многу зато што
тврдите обвивки на окото се сеуште се растегливи па самите се шират. Подоцна се јавува и
намалување на видната острина. Заболувањето е наследно кое се наследува автосомно
рецесивно.
Терапијата на вродениот глауком воглавно е хирушка.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 48


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

4. Апсолутен глауком
- Со поимот апсолутен глауком го означуваме секое око кај кое видната острина е целосно
изгасната. Сите видови на глауком вклучувајќи го и вродениот може да завршат со
апсолутен глауком. При ова заболување освен присуството на многу зголемен очен
притисок присутни се и дегенеративни промени на роговицата со улцерации по пвршината
и со стафилом на склерата. Бидејќи функцијата на видот е дефинитивно изгубена и ако
болниот има болки трепија за апсолутен глауком е енуклеација на очното јаболко.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 49


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Ретина
Ретината или мрежницата на окото е
тенка транспарентна мембрана
сместена во највнатрешно од обвивките
на очното јаболко. Предметот кој го
гледаме на ретината се отсликува многу
мал, според некои мислења дури 1000
пати помал завртен наопаку. Според
функцијата која ја врши ретината е
составена од 2 дела: оптички и слеп
дел. Оптичкиот дел се протега од
оптичкиот нерв до парс плана. Тука
завршува сензорниот дел на ретината.
На ова место внатрешната гранична
мембрана се спушта на површината на парс плана од цилијарното тело.

Ретината е составена од 10 слоја и тоа:


• Внатрешна гранична мембрана
• Слој на нервни влакна
• Слој на ганглиски клетки
• Внатрешен мрежест
• Гранулационен слој
• Надворешен мрежест
• Надворешен зрнест слој
• Надворешна гранична мембрана
• Тела на фоторецепторите
• Пигментиран епител на ретината

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 50


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Заболувањата на ретината настануваат и еволуираат без болки бидејќи нема сензитивни нервни
влакна.
Retinopathia praematurorum кај прематорни бебиња
со мала ТТ или кај бебиша кои биле во инкбатор.
Болеста почнува да се развува од 12 недела се до 36
недела. Ако бебето се роди порано од 36 недела и се
стави во инкубатор со висок процент на О2, незрелата
крвна мрежа на бебето реагира со вазоконстрикција и
инхибиција на натамошната циркулација. Првите
знаци се јавуваат после првиот месец од раѓањето.
Афицирани се двете очи, најчесто симетрично.
Симптомите се потешки колку детето е порано родено.
Терапија: Високи дози на Вит А, фотокоагулација и
криопексија.

Occlusio Arteriae centralis retinae централната


артерија на ретината ги снабдува со крв
внатрешните слоеви на ретината. Ако дојде до
прекин на циркулацијата, ганглиските клетки во
ретината изумираат и пациентот ослепува. Се
манифестира еднострано, доаѓа до еднострано
губење на видот, нема болка. Ретината станува
непрозирна и едематозна поради некроза на
ганглиските клетки и нивните аксони. Центарот на
макулата има црвена боја а околината сивкаста,
очниот диск атрофира, видната острина е сведена
на чувство на светлина, доколку е без неа
(амауроза) значи емболијата е на ниво на
офталмичка артерија во орбитата или повисоко. Терапија: Веднаш треба да се направи
хипотонија на окото со парацентеза, масажа на очното јаболко, ретробулбарна анестезија која
се постигнува со 2-4 % новокаин во доза од 2-3мл. Покрај оваа терапија се препорачуваа О2,
аспирин I pilocarpine капки.

Occlusio venae centralis retinae

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 51


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Губењето на вид за разлика од оклузијата на


артеријата не е нагло и не е целосно. Има блага
(неисхемична ) и тешка или исхемична форма.
Неисхемичната форма има блага дилатација и
тротруоза на сите гранки на централната вена.
Помеѓу проширените венули се гледаат точкести
и пламенести хеморагии , а едем на макула со
пад на видната оштрина и еден на дискот на
очниот нерв можат но и не мора да бидат
присутни. Исхемичната се карактеризира со
многу интензивни хеморагии по целата ретина.
Венулите се силно дилатирани, ретината е
едематозна, меѓу хеморагичните плажи се гледаат памук-волна ексудати. Оптичкиот ндиск е
нејасно ограничен, едематозен, делимично покриен со хеморагии. Макулата е едематозна,
видната оштрина е силно редуцирана. Неоваскуларизација на предниот сефмент се јавува
многу често. Терапија: единствена терапија е ласерската коагулација за да се спречи раната
неоваскуларизација на оптичкиот нерв, ретината и ирисот.

Retinopatia hipertensiva
Доаѓа до задебелување на ѕидот и стеснување на
луменот на артериолите, понатаму затнување на
капиларите, појава на ексудат.
Прв степен нема промени.
Втор степен-Лесно стеснување.
Трет степен изразено стеснување и Четврт
стадуиум промени на фундусот и едем на дискот на
очниот нерв.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 52


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Дијабетична ретинопатија – 3 форми на ретинопатија


и тоа: непролиферативна ретинопатија,
предпролиферативна и пролиферативна или малигна
ретинопатија.
- Непролиферативна: се карактеризира по тоа
што промените се огранилени на ретината и не
ја поминуваат внатрешната гранична мембрана.
Венулите се динатирани, се гледаат
микроаневризми, фокални ексудати, макулата на
ретината не е едематозна.
- Предпролиферативна: напредната форма на
непролиферативната ретинопатија и се
карактеризира со голем број на памук-волна
ексудати, широки хеморагии, проширени венули
и гроздови на аневризми. Приближно 50 посто од
вакви очи за 15 месеци преминуваат во пролиферативна фаза.
- Пролиферативна: се дели на две фази и тоа: пролиферативна и контрактивна.
*Пролиферативна: се карактеризира со новоформирани крвни садови кои во почетокот се
шират во ткивото на ретината а подоцна ја пробиваат внатрешната гранична мембрана и
се протегаат во стакловината. Имаме растење и на сврзно ткиво па се создаваат
фиброзни ленти. Аневризмите лесно прскаат и доваѓа до крварење во окото. Во следната
фаза имаме стадиум на создавање на цикатрикси, се создаваат фиброваскуларни
мембрани и ленти создавајки тракциона аблација на ретинта.

Аblatio retinae – одлепување на ретината, настанува кога сензорниот дел на ретината се


одвојува од нејзиниот пигментен епител. Еитологија: идиопатска, ексудативна, тракциона и
секундарна аблација. Терапија: хируршка.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 53


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Retinoblastoma – најчест
интраокуларен тумор во детската
возраст. Детето на болното око не
гледа добро, не ги фиксира ликовите и
предметите, почнува да страбира и на
очното дно има величаста творба во
форма на плочка или топче која
проминира во стакловината. Се јавува
белкаст рефлекс од зеницата ( leucoria
), пупилата се проширува и не реагира
на светлина, со растот на туморската
маса се зголемува интра окуларниот
притисок, болки, фотофобија, многу
брзо расте и може да метастазира во ендокраниумот. Терапија: енуклеација ако се двете очи
зафатени се прави енуклеација на едното кое е прво нападнато а потоа второто се третира на
повеќе начини и тоа најчесто со зрачење. Малите тумори ограничени на ретина се третираат со
ласер. Хемотерапија се дава по енуклеацијата.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 54


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

УВЕА ( Iris, corpus cilliare I chorioidea )


Coloboma iridis –настанува како
резултат на делумно
незатворање на феталната
пукнатина и дефектот обично се
јавува на двете очи. Може да се
прошири од шареницата да
пролонгира на цилијарното тело
и понатаму на хориоидеата и
тогаш зборуваме за колобом на
увеата.

Воспаленија: преден увеит – иридоциклитис / заден увеит – хориоидитис


Iridocyclitis acuta – дифузно, акутно воспаление на ирисот и цилијарното тело. Ненадејно се
јавува акутна болка, епифора, фотофобија, блефароспазам, цилијарна инјекција. Се создава
ексудат кој се излева во предната комора( серозен, фибринозен, пурулентен, хеморагичен)
Iridocyclitis chronica – ова воспаление започнува подмолно со цилијарна инјекција,
нелагодност, фотофобија, подолго од 6 недели. Терапија: симптоматска и каузална.
Симптоматската се состои во давање мидријатици, кортико, аналгетици, топли облози, додека
пак етиолошката се применува кога ни е познат причинителот на воспалението.
Chorioiditis – претставува грануломатозно воспаление на едно место или во вид на расфрлани,
обли жаришта со различна величина. Често пати воспалението се шири на околната ретина и
се создава слика која ја означуваме како хориоретинит, со опацитети на стакловината(
создавање матнини во стакловината). Етиологија: ТБЦ, токоплазмоза итн. Терапија: етиолошка
• Компликации од увеит: Endophtalmitis – кога воспалението на увеата се шири на
стакловината, настанува мембранозен опацитет или апсцес во стаклестото тело. Имаме
болки, фотофобија, капаците и коњуктивата едематозни и хиперемични, често во
предната комора се јавува хипопион и имаме редуцирана видна острина. Терапија:
антибиотици и витректомија. Како други компликации кои се јавуват од увеитот се
ГЛАУКОМОТ, ХИПОТОНИЈАТА и ЦИСТОИДЕН ЕДЕМ Н МАКУЛА.
• Тумори на увеата: МЕЛАНОМА МАЛИГНУМ – најчест малиген тумор на очното јаболко.
Може да се јави на сите делови на увеата, но најчесто е на хориоидеата. ММ на ирисот
се гледа како кафено-црна пигментација која полека расте, на цилијарното тело на
почетокот не се забележува, а на хориоидеата кога ке ја пробие BURCH-овата мембрана
се шири под ретината како пеперутка при што настанува секундарна аблација. Етиологија:
УВ зраци. Терапија: енуклеација на окото и зрачење.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 55


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

ПОВРЕДИ
Contusio orbitae – се манифестира со ретробулбарен хематом, егзофталмус, потребна е
декомпресија.
Contusio bulbi- со тап предмет, окото е интактно, интензивна болка, цилијарна инјекција,
хифема и зголемен ИОП.
Corpus alienum conjuctivae- силна болка,окото е иритирано , солзно, фотофобија,
блефароспазам, симптомите се појачуваат при треперење.
Corpus alienum corneae- блага до интензивна болка под горниот капак која се засилува при
трепкање цилијарна инјекција, епифора, фотофобија, блефароспазам.
Терапија-површните тела најдобро е да се отстранат со иригација , доколку не успее механички
со локална анестезија.
ПЕНЕТРАНТНИ ПОВРЕДИ без пролапс и со пролапс на увеа, леќа или стаклесто тело, имаат
само влезна рана.
ПЕРФОРИРАНИ ПОВРЕДИ имаат влезна и излезна рана најчесто како резултат на повреди со
игла нож проектил кои со голема брзина влегуваат во очното јаболко.
OPHTALMIA SYMPHATICA-се јавува како тежок грануломатозен увеит на двете очи, како
резултат на пенетрантна повреда на окото без разлика дали е видлива или не .Симптомите се
слични на акутниот иридоциклит цилијарна инјекција, преципитати, ексудација во предна
комора, со задни синехии и опацитет во стакловината на повреденото око.. На симпатизираното
здраво око , фотофобија, пореметена акомодација, цилијарна инјекција, ексудација во предна
комора, задни синехии и опацитет на стакловината.Увеит на здравото око перзистира и после
лекување на здравото. ТЕРАПИЈА атропин, кортико, топли облози, аб од широк спектар,
навремена енуклеација на повреденото ткиво.
ХЕМИСКИ ИЗГОРЕНИЦИ
АЛКАЛИИ-гасена вар, детергенти доведува до коликвациона некроза со тенденција за ширење
и продирање.
КИСЕЛИНИ- денатурација и коагулопатија на протеини и коагулациона некроза која продира
помалку во длабочина за разлика од алкалиите.
Терапија- отстранување на штетниот агенс локална анестезија измивање со физиолошки,
атропин и фенилефрин за ширење на зеница .АБ од широк спекар , вазодилататорни капки,
следење на ИОП и терапија на секундарен глауком доколку се појави.
ТЕРМИЧКИ ПОВРЕДИ – од пламен топло масло, пареа, воздух
Ist.хиперемија на коњуктива, и едем на корнеа
IIst.хемоза на коњуктива и длабоки слоеви на корнеа.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 56


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

IIIst.некроза на коњуктива и длабоки слоеви на корнеа.


ТЕРАПИЈА-промивање со ладна вода АБ маст атропин локално,кортико
KERATOCONJUCTIVITISACTINICA-по изложување на УВ зраци.интензивна болка
коњуктивална хиперемија, едем на корнеа, со површна ерозија десквцамација на
епителот.Сиптомите се јавуваат после 6-8 часа од зрачењето.
ТЕРАПИЈА- анестетик локално вазоконтрикторни капки, АБ маст.
ПОВРЕДИ
Contusio bulbi- со тап предмет, окото е интактно, интензивна болка, цилијарна инјекција,
хифема и зголемен ИОП.
Corpus alienum conjuctivae- силна болка,окото е иритирано , солзно, фотофобија,
блефароспазам, симптомите се појачуваат при треперење.
Corpus alienum corneae- блага до интензивна болка под горниот капак која се засилува при
трепкање цилијарна инјекција, епифора, фотофобија, блефароспазам.
Терапија-површните тела најдобро е да се отстранат со иригација , доколку не успее механички
со локална анестезија.
ПЕНЕТРАНТНИ ПОВРЕДИ без пролапс и со пролапс на увеа, леќа или стаклесто тело, имаат
само влезна рана.
ПЕРФОРИРАНИ ПОВРЕДИ имаат влезна и излезна рана најчесто како резултат на повреди со
игла нож проектил кои со голема брзина влегуваат во очното јаболко.
OPHTALMIA SYMPHATICA-се јавува како тежок грануломатозен увеит на двете очи, како
резултат на пенетрантна повреда на окото без разлика дали е видлива или не .Симптомите се
слични на акутниот иридоциклит цилијарна инјекција, преципитати, ексудација во предна
комора, со задни синехии и опацитет во стакловината на повреденото око.. На симпатизираното
здраво око , фотофобија, пореметена акомодација, цилијарна инјекција, ексудација во предна
комора, задни синехии и опацитет на стакловината.Увеит на здравото око перзистира и после
лекување на здравото. ТЕРАПИЈА атропин, кортико, топли облози, аб од широк спектар,
навремена енуклеација на повреденото ткиво.
ХЕМИСКИ ИЗГОРЕНИЦИ
АЛКАЛИИ-гасена вар, детергенти доведува до коликвациона некроза со тенденција за ширење
и продирање.
КИСЕЛИНИ- денатурација и коагулопатија на протеини и коагулациона некроза која продира
помалку во длабочина за разлика од алкалиите.
Терапија- отстранување на штетниот агенс локална анестезија измивање со физиолошки,
атропин и фенилефрин за ширење на зеница .АБ од широк спекар , вазодилататорни капки,
следење на ИОП и терапија на секундарен глауком доколку се појави.
ТЕРМИЧКИ ПОВРЕДИ – од пламен топло масло, пареа, воздух

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 57


OПШТА ОФТАЛМОЛОГИЈА КОСТА ЗАМАНОВСКИ

Ist.хиперемија на коњуктива, и едем на корнеа


IIst.хемоза на коњуктива и длабоки слоеви на корнеа.
IIIst.некроза на коњуктива и длабоки слоеви на корнеа.
ТЕРАПИЈА-промивање со ладна вода АБ маст атропин локално,кортико
KERATOCONJUCTIVITISACTINICA-по изложување на УВ зраци.интензивна болка
коњуктивална хиперемија, едем на корнеа, со површна ерозија десквцамација на
епителот.Сиптомите се јавуваат после 6-8 часа од зрачењето.
ТЕРАПИЈА- анестетик локално вазоконтрикторни капки, АБ маст.

КОСТА ЗАМАНОВСКИ АЛЕКСАНДАР ЛОНГУРОВ ИЛИЈА ВАЉАКОВ ХРИСТИЈАН ЈОВИЧИНАЦ 58

You might also like