NỘI DUNG ÔN TẬP LỊCH SỬ 10

KIỂM TRA GIỮA KỲ II

I. TRẮC NGHIỆM
- Trình bày những nét chính về bối cảnh lịch sử diễn ra các cuộc cách mạng
công nghiệp thời kỳ hiện đại.
- Nêu được ý nghĩa của những thành tựu cơ bản của các cuộc cách mạng công
nghiệp lần thứ ba và thứ tư
- Hiểu được những tác động của các cuộc cách mang thời cận đại đối với sự phát
triển kinh tế, văn hoá, xã hội.
-Trình bày được các thời kì phát triển của văn minh Đông Nam Á trên trục thời
gian.
- Nêu được một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á.
-Nêu được cơ sở hình thành các nền văn minh cổ trên đất nước Việt Nam.
- Trình bày được một số thành tựu tiêu biểu của các nền văn minh cổ trên đất
nước Việt Nam.
- Liên hệ để thấy được sức sống trường tồn và ý nghĩa, vai trò của những thành
tựu văn minh đó đối với việc phát triển của quốc gia Việt Nam hiện nay.
II. TỰ LUẬN

BÀI 8

Luyện tập 1 trang 75 Lịch Sử 10: Theo em, bối cảnh lịch sử của các cuộc
cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại có điểm gì khác biệt so với bối cảnh
diễn ra các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại?

Lời giải:

- Điểm khác biệt về bối cảnh của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện
đại so với các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại là:

+ Nhiều thành tựu về khoa học – công nghệ đã ra đời

+ Nhân loại đang đứng trước những thách thức về: vơi cạn tài nguyên hóa
thạch; bùng nổ và già hóa dân số; ô nhiễm môi trường – biến đổi khí hậu…

+ Mạng Internet xuất hiện

+ Mối quan hệ tác động qua lại, phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, khu vực
trên thế giới ngày càng được tăng cường

Luyện tập 2 trang 75 Lịch Sử 10: Lập bảng thống kê về những thành tựu cơ
bản của các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại theo gợi ý sau:
Lời giải:

* Một số thành tựu của các cuộc cách mạng công nghiệp hiện đại
Luyện tập 3 trang 75 Lịch Sử 10: Clau-xơ Sơ-goát, người sáng lập và là Chủ
tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế thế giới có nhận định: “Cách mạng công
nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ giới hóa sản xuất.
Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản
xuất hàng loạt. Cách mạng công nghiệp lần thứ ba sử dụng điện tử và công
nghệ thông tin để tự động hóa sản xuất. Bây giờ, Cách mạng công nghiệp thứ
tư đang nảy nở từ Cách mạng lần thứ ba, nó kết hợp với các công nghệ lại với
nhau, làm mờ ranh giới giữa Vật lí, kĩ thuật số và Sinh học.”

Em có đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

Lời giải:

* Phát biểu ý kiến: đồng ý với ý kiến của Clau-xơ Sơ-goát

* Chứng minh:

- Cách mạng công nghiệp đầu tiên sử dụng năng lượng nước và hơi nước để cơ
giới hóa sản xuất

+ Trước khi cách mạng công nghiệp lần thứ nhất diễn ra, con người chủ yếu lao
động dựa vào sức mạnh của cơ bắp (lao động thủ công); hoặc sử dụng một số
loại máy móc chạy bằng năng lượng gió (cối xay gió…) và nước. Tuy vậy, do
còn nhiều hạn chế, nên năng suất lao động của con người chưa cao; khối lượng
sản phẩm sản xuất ra chưa nhiều và các loại nặng lượng gió, nước ở thời điểm
này vẫn chưa thể tạo ra sự chuyển biến căn bản trong đời sống sản xuất.

+ Cuối thế kỉ XVIII, Giêm Oát phát minh ra máy hơi nước có thể hoạt động
trong mọi điều kiện thời tiết, mọi địa điểm… sau đó, máy hơi nước nhanh
chóng được ứng dụng trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khác nhau, như: sản
xuất công nghiệp, giao thông vận tải… Lúc này, các loại máy móc đã thay thế
sức lao động chân tay của con người, giúp nền sản xuất có sự chuyển biến
mạnh mẽ từ: sản xuất thủ công sang cơ khí hóa

- Cách mạng công nghiệp lần thứ hai diễn ra nhờ ứng dụng điện năng để sản
xuất hàng loạt

+ Những khám phá về điện là cơ sở cho sự ra đời và phát triển của động cơ
điện, điện thoại, vô tuyến điện và thúc đẩy việc ứng dụng nguồn năng lượng
điện vào cuộc sống.

+ Điện năng đã được ứng rộng rãi trong nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, đưa nền
của con người từ cơ giới hóa chuyển sang điện khí hóa.

- Cách mạng công nghiệp lần thứ ba sử dụng điện tử và công nghệ thông tin để
tự động hóa sản xuất

+ Năm 1946, máy tính điện tử ra đời đầu tiên ở Mỹ, chạy bằng điện tử chân
không, Sự ra đời của máy tính điện tử đã dẫn đến tự động hoá trong quá trình
sản xuất. Máy tự động và hệ thống máy tự động không chỉ làm việc” thay con
người, mà còn có thể “nghĩ” thay con người. Đển những năm 90 của thế kỉ XX,
nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề đã được điều khiển bằng máy tính.

+ Cùng với sự ra đời và phát triển của internet, công nghệ thông tin phát triển
mạnh mẽ như một sự bùng nổ trên phạm vi toàn cầu. Từ đây, máy vi tính được
sử dụng ở khắp mọi nơi và có khả năng liên kết với nhau bởi các mạng truyền
dữ liệu, hình thành mạng thông tin máy tính toàn cầu.

+ Các thiết bị điện tử (thiết bị có chứa linh kiện bán dẫn và mạch điện tử) được
chế tạo… đã trực tiếp làm tăng năng xuất lao động, nâng cao chất lượng sản
phẩm…

- Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang làm mờ ranh giới giữa vật lí, kĩ thuật
số và sinh học
+ Thành tựu cơ bản của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là: kĩ thuật số
(với 3 yếu tố cốt lõi là: trí tuệ nhân tạo; Internet kết nối vạn vật; dữ liệu lớn);
công nghệ sinh học và sự phát triển công nghệ liên ngành, đa ngành… Tuy vậy,
ranh giới giới giữa các lĩnh vực này ngày càng bị xóa mờ. Ví dụ:

+ Xe tự lái là thành tựu trên lĩnh vực vật lí nhưng cũng đồng thời được ứng
dụng trí tuệ thông minh (AI).

+ Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được ứng dụng trong việc giải mã gen (thuộc lĩnh
vực công nghệ sinh học).

Vận dụng trang 75 Lịch Sử 10: Trong kỉ nguyên số hiện nay, rất nhiều thông
tin được chia sẻ tràn lan trên mạng internet nhưng chưa được kiểm chứng. Nếu
là một trong những người nhận được thông tin ấy, em sẽ làm gì?

Lời giải:

- Nếu là một trong những người nhận được thông tin ấy, em sẽ:

+ Không chia sẻ những thông tin chưa được kiểm chứng

+ Cảnh báo cho bạn bè, người thân về tác hại của các tin giả

+ Khi tiếp nhận bất kì thông tin nào, cũng cần có sự thẩm định: Thông tin ấy
phục vụ ai? Phương thức thu thập và xử lý thông tin ấy như thế nào: có xác
minh độc lập, có công bằng khách quan, có trả tiền để được thông tin hay
không? Ai là người thực hiện thông tin ấy? Nguồn tin là ai, cơ quan tổ chức
nào? Tác động, kết quả của thông tin ấy ra sao?

BÀI 10
Câu hỏi 1 trang 92 Lịch Sử 10: Hãy nêu một số thành tựu tiêu biểu của văn
minh Đông Nam Á. Em ấn tượng nhất với thành tựu nào?

Lời giải:

* Một số thành tựu kiến trúc – điêu khắc tiêu biểu của văn minh Đông
Nam Á

- Cư dân Đông Nam Á đã tạo dựng hàng loạt công trình kiến trúc (đền, chùa,
tháp) mang phong cách Phật giáo và Hin-đu giáo
- Trước khi tiếp thu ảnh hưởng của các nền văn hoá lớn từ bên ngoài, cư dân ở
Đông Nam Á đã sáng tạo ra nghệ thuật tạo hình độc đáo và đa dạng với hai loại
hình chủ yếu là phù điêu và tượng.

- Kiến trúc và điêu khắc Đông Nam Á đạt đến đỉnh cao rực rỡ với nhiều công
trình đặc sắc.

* Em ấn tượng nhất với: Quần thể kiến trúc đền Bô-rô-bu-đua (In-đô-nê-xi-a).

Đền Bô-rô-bu-đua là kì quan Phật giáo lớn nhất thế giới, được tổ chức
UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1991.

Câu hỏi 2 trang 92 Lịch Sử 10: Em có nhận xét gì về giá trị trường tồn của
những thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại?

Lời giải:

- Sự trường tồn của những thành tựu văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung
đại cho thấy sức sống mãnh liệt, bền bỉ của nền văn minh bản địa, tính sáng tạo
và tinh thần dân tộc của cư dân Đông Nam Á.

Luyện tập 1 trang 92 Lịch Sử 10: Xây dựng trục thời gian về hành trình phát
triển của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại.

Lời giải:

(*) Sơ đồ trục thời gian tham khảo: về hành trình phát triển của văn minh
Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại
Luyện tập 2 trang 92 Lịch Sử 10: Lập bảng thống kê theo gợi ý dưới đây
(hoặc vẽ sơ đồ tư duy) về những thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á
thời kì cổ - trung đại.

Lời giải:

* Bảng thống kê: một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á

Tên thành tựu Lĩnh vực Niên đại Quốc gia Ý nghĩ
 Thờ thần Lúa Tín ngưỡng Đầu Lào - Thần Lúa
vị thần bảo
Công nguyên Inđônêxia xuất nông n
Thái Lan; => thờ thầ
Việt Nam… hiện của n
bản địa ở Đ

Đền Kiến trúc Thế kỉ IX Inđônêxia Là kì qua

lớn nhất thế
Bôrôbuađua

Chữ Chăm cổ Chữ viết Thế kỉ IV Chăm-pa (Nam Thể hiện t

Trung Bộ Việt sự sáng tạo
Nam hiện nay) Chăm-pa

Thánh địa Mỹ Sơn Kiến trúc Khoảng thế Chăm-pa (Nam Là trung t
Trung Bộ Việt của Vương
kỉ IV - XI Nam hiện nay) pa xưa

Truyện Kiều Văn học Thế kỉ XIX Việt Nam Là một t

kiệt tác v
Việt Nam t

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên mang tính tham
khảo

Vận dụng trang 92 Lịch Sử 10: Nếu được tham gia “Tàu Thanh niên Đông
Nam Á – Nhật Bản”, em sẽ lựa chọn thành tựu về văn minh Đông Nam Á để
chia sẻ với bạn bè quốc tế? Vì sao?

Lời giải:

- Nếu được tham gia “Tàu Thanh niên Đông Nam Á – Nhật Bản”, em sẽ lựa
chọn thành tựu: tín ngưỡng thờ cúng người đã mất của cư dân Đông Nam Á

- Vì:

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã mất là một trong những tín ngưỡng bản địa có
ảnh hưởng lớn đến đời sống tinh thần của cư dân Đông Nam Á, bởi với họ: thờ
cúng người đã mất là sợi dây nối liền quá khứ - hiện tại - tương lai, tạo nên một
truyền thống liên tục của dân tộc.
+ Tín ngưỡng này có sức sống bền bỉ, mãnh liệt (được hình thành từ rất sớm,
khoảng những thế kỉ trước Công nguyên, qua nhiều thời kì lịch sử, tín ngưỡng
thờ cúng người đã khuất không hề bị lãng quân hay phai nhạt mà vẫn được duy
trì cho đến hiện nay)

+ Tín ngưỡng thờ cúng người đã khuất mang tính phổ biến, rộng rãi ở hầu hết
các cộng đồng dân tộc trong khu vực Đông Nam Á.