‫از دو میلیون ترک‌زبان در آلمان نیز زندگی می‌کنند و جوامع بزرگ ترک‌زبانی در ایاالت متحده آمریکا‪ ،‬فرانسه‪ ،‬هلند‪

،‬اتریش‪ ،‬بلژیک‪  ،‬‬

‫سوئیس و انگلستان نیز وجود دارد‪ ]۱۸[.‬به دلیل‪ ‬همگون‌سازی فرهنگی‪ ‬مهاجرهای ترک‌زبان در کشورهای میزبان‪ ،‬همه آن‌ها نمی‌توانند‬
‫[ ‪]۱۹‬‬
‫به این زبان با تسلط بومی صحبت کنند‪.‬‬
‫از جمعیت ترکیه در سال ‪ ،۲۰۰۵‬برابر با حدود ‪ ۶۷‬میلیون نفر در آن زمان‪ ،‬گویشور بومی ترکی استانبولی بودند[ ‪۹۳٪‬‬
‫[ ‪]۲۱‬‬
‫‪ ]۲۰‬و‪ ‬کردی‪ ‬زبان بیشتر سایرین بود‪.‬‬

‫رسمی[ویرایش]‬ ‫وضعیت‬

‫نمودار دایره‌ای‪ ‬از‪ ‬زبان‌های مورد استفاده بر روی اینترنت‬

‫ترکی استانبولی زبان رسمی‪ ‬ترکیه‪ ‬و یکی از زبان‌های رسمی‪ ‬قبرس‪ ‬است‪ .‬این زبان همچنین در ‪ ۳۸‬شهرداری در‪ ‬کوزوو‪ ،‬دو تا‬
‫[‪]۲۳ []۲۲‬‬
‫در‪ ‬مقدونیه شمالی‪ ‬و‪ ‬استان کرکوک‪ ‬عراق رسمی است‪.‬‬
‫سازمان تنظیم‌کننده زبان در ترکیه است که در سال ‪ ۱۹۳۲‬تحت )‪ TDK‬یا‪ (Türk Dil Kurumu ‬انجمن زبان ترکی استانبولی‬
‫بنیان نهاده شد‪ .‬این سازمان تحت تأثیر )»انجمن پژوهشی زبان ترکی استانبولی«(‪ Türk Dili Tetkik Cemiyeti ‬عنوان‬
‫ایدئولوژی‪ ‬سره‌گرایی زبانی‪  ‬است و در واقع یکی از وظایف اصلی آن جایگزینی وام‌واژگان و ساختارهای دستوری خارجی با‬
‫برابرهای ترکی بود‪ ]۲۴[.‬این تغییرات در کنار پذیرش‪ ‬الفبای التین‪ ‬در سال ‪ ،۱۹۲۸‬زبان ترکی استانبولی گفتاری امروزی را شکل داد‪.‬‬
‫انجمن زبان ترکی استانبولی در سال ‪ ۱۹۵۱‬با لغو شرط ریاست آن توسط وزیر آموزش به صورت یک نهاد مستقل درآمد‪ .‬این‬
‫‪.‬سازمان در پی‪ ‬کودتای ‪ ۱۹۸۰‬و تغییرات‪ ‬قانون اساسی ‪ ،۱۹۸۲‬در اوت ‪ ۱۹۸۳‬دوباره به یک نهاد دولتی تبدیل شد‬

‫واج‌شناسی[ویرایش]‬

‫واکه‌ها[ویرایش]‬

‫واکه‌های ترکی استانبولی‬

‫هستند‪ ]۲۵[.‬تنها‪ ‬واکه مرکب‪ ‬در ‪ ⟨a⟩, ⟨e⟩, ⟨ı⟩، ⟨i⟩, ⟨o⟩, ⟨ö⟩، ⟨u⟩, ⟨ü⟩ ‬واکه‌های ترکی استانبولی به ترتیب الفبایشان به صورت‬

‫‪.‬است که تنها در‪ ‬وام‌واژگان‪ ‬یافت می‌شود ‪ /j/‬ترکی‬
‫در ترکی استانبولی‪ ‬هماهنگی واکه‌ای‪ ‬وجود دارد؛ به این معنا که واکه‌های کشیده (مثل آ‪-‬ای‪-‬او) و کوتاه (مثل َا‪-‬اِ‪ُ -‬ا) همزمان در یک‬
‫واژه نمی‌توانند بیایند‪ .‬این ویژگی محدودیت‌هایی در تلفظ و گویش واکه‌ها ایجاد می‌کند و به همین دلیل است که در این زبان صالِح به‬
 ‫صالیح‪ ،‬دانِش به دانیش یا َاهلل به آلاله تبدیل می‌شود‪ .‬هماهنگی واکه‌ای دارای استثناهایی‪ ،‬به خصوص در وام‌واژه‌هاست و قواعد آن‬
‫‪.‬بسته به منطقه تفاوت چشمگیری دارد‬

‫همخوان‌ها[ویرایش]‬
‫‪:‬در ترکی استانبولی ‪ ۲۴‬همخوان وجود دارد‪ .‬این همخوان‌ها به شرح زیرند‬

‫[‪]۲۶‬‬
‫همخوان‌های ترکی استانبولی معیار‬

‫‪/‬دندانی‬
‫لبی‬ ‫پسالثوی‬ ‫کامی‬ ‫نرم‌کامی‬ ‫چاکنایی‬
‫لثوی‬

‫خیشومی‬ ‫‪m‬‬ ‫̪‪n‬‬

‫بی‌واک‬ ‫‪p‬‬ ‫̪‪t‬‬ ‫‪t͡ʃ‬‬ ‫)‪(c‬‬ ‫‪k‬‬

‫انسدادی‬

‫واک‌دار‬ ‫‪b‬‬ ‫̪‪d‬‬ ‫‪d͡ʒ‬‬ ‫)‪(ɟ‬‬ ‫‪ɡ‬‬

‫بی‌واک‬ ‫‪f‬‬ ‫̪‪s‬‬ ‫‪ʃ‬‬ ‫‪h‬‬

‫سایشی‬

‫واک‌دار‬ ‫̪‪z‬‬ ‫‪ʒ‬‬

‫‪v‬‬

‫ناسوده‬ ‫) ̪‪(ɫ‬‬ ‫̠‪l‬‬ ‫‪j‬‬ ‫)‪(ɰ‬‬

‫زنشی‬ ‫‪ɾ‬‬

‫دستور[ویرایش]‬
‫مقال ٔه اصلی‪  :‬دستور زبان ترکی استانبولی‬
‫ترکی استانبولی‪ ‬زبانی پیوندی‪ ‬است و از‪ ‬وندها‪ ‬به ویژه پسوندها استفاده بسیاری می‌کند‪ ]۲۷[.‬در این زبان یک واژه می‌تواند وندهای‬
‫بسیاری بپذیرد و همراه با آنان به واژگان دیگری تبدیل شود؛ مانند ایجاد فعل از اسم‪ ،‬یا اسم از ریشه فعلی‪ .‬بیشتر وندها کارکرد‬
‫‪.‬دستوری واژه را نشان می‌دهند‬
‫استفاده گسترده از پسوندها می‌تواند باعث ایجاد واژگان بلند شود؛‬
‫به معنای «در چگونگی جزء کسانی بودن شما که ظاهر ًا ‪ Çekoslovakyalılaştıramadıklarımızdanmışsınızcasına ‬مثالً‬
‫نتوانستیم موفق به تبدیل آن‌ها به چکسلواکیایی شویم» است‪ .‬در حالی که این مورد ساختگی است‪ ،‬واژگان بلند غالب ًا در ترکی روزمره‬
‫در یک ستون روزنامه که به معنی «کسانی از ما که نمی‌توانیم درود فصل‪ Bayramlaşamadıklarımız ‬وجود دارند‪ ،‬مانند عنوان‬
‫است که به معنای «وحدت زبانی یک شرط الزم ‪ vazgeçilemezlerindendir‬را با آن‌ها عوض کنیم»‪ ]۲۸[.‬یک نمونه دیگر عبارت‬
‫[ ‪]۲۹‬‬
‫برای وحدت ملی است» می‌باشد‪.‬‬
 ‫در ترکی استانبولی زمان حال کامل (ماضی نقلی) وجود ندارد[‪ ]۳۰‬و برای این منظور واژگانی به گذشت ٔه ساده افزوده می‌شود تا معنی‬
‫‪:‬ماضی نقلی از آن برداشت بشود‪ .‬نمونه‬
‫‪. Bu‬به معنی «پیش‌تر‪/‬در گذشته» است "‪) "daha önce‬این فیلم را دیدی؟( ?‪Bu filmi daha önce/önceden izledin mi‬‬
‫همان «هیچ» فارسی که در این جمله معنی "‪) "hiç‬تاکنون این فیلم را دیده‌ای؟( ?‪filmi (daha önce) hiç izledin mi‬‬
‫‪«.‬تاکنون» می‌دهد‬
‫برخی[‪ ]۳۱‬حتی احتمال می‌دهند که صرف ماضی نقلی مانند « َگلمیشیم» یا « َگلمیشسین» (آمده‌ام‪ ،‬آمده‌ای) که در ترکی‪ ‬ترکیه‪ ‬موجود‬
‫‪.‬نیست‪ ،‬نتیج ٔه تأثیر فعل ماضی نقلی در زبان فارسی است‬

‫واژگان[ویرایش]‬
‫مقال ٔه اصلی‪  :‬واژگان ترکی استانبولی‬

‫ریشه واژگان ترکی استانبولی‪ ،‬از ‪ ۱۰۴٬۴۸۱‬واژه‪ ،‬حدود ‪ ٪۸۶‬ترکی و ‪ ٪۱۴‬خارجی بودند‬

‫واژه‌نامه رسمی زبان ترکی ا‬