9/11/2021

LÒ HƠI CÔNG NGHIỆP

TS. NGUYỄN XUÂN QUANG
VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ NHIỆT LẠNH
ĐIỆN THOẠI: 0916127468
email:quang.nguyenxuan@hust.edu.vn ; nguyenserious@gmail.com

CHƯƠNG 1. HƠI NƯỚC VÀ HỆ THỐNG CUNG CẤP HƠI

CÔNG NGHIỆP
Hơi nước là gì
Hơi nước bão hòa hoặc hơi nước quá nhiệt

Khi nước được đun nóng đến nhiệt độ sôi nó sẽ tạo ra hơi

Nước lỏng

Hơi nước

Section _1_2

1
 9/11/2021

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

Trạng thái của hơi ở dạng nguyên chất
 Lỏng quá lạnh
 Lỏng (nước)
 2 thông số nhiệt độ, áp suất độc lập
 Năng lượng tồn trữ phụ thuộc Nhiệt độ
 Trạng thái này là nước đưa vào bao hơi của lò hoặc ở bộ hâm nước.

 Bão hòa
 Lỏng / 2 Pha / Hơi
 2 thông số nhiệt độ, áp suất phụ thuộc nhau
 0  Độ khô  1
 Đây là trạng thái diễn ra trong hệ thống dàn ống sinh hơi và bao hơi

 Hơi quá nhiệt

 Hơi
 2 thông số nhiệt độ, áp suất độc lập
 Năng lượng tồn trữ phụ thuộc Nhiệt độ và Áp suất.
 Trạng thái này diễn ra ở bộ quá nhiệt

Section _1_3

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

 Thông số trạng thái của hơi
 P – áp suất (bar, at, kPa, MPa)

 T – Nhiệt độ (°C)
 Nhiệt độ tuyệt đối (K)

 X – Độ khô

  - Khối lượng riêng (kg/m3)

 V – Thể tích riêng(m3/kg)

 H - Entanpy (kJ, kcal)

 h – Entanpy riêng (kJ/kg, kcal/kg)

 S - Entropy (kJ/K, kcal/K)

 s – Entropy riêng (kJ/kg-K, kcal/kg-K)

Section _1_4

2
 9/11/2021

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

 Thông số trạng thái, tính chất nhiệt vật lý của hơi

 Cp – Nhiệt dung riêng đẳng áp

(kJ/kg-K, kcal/kg-K)

 Cv – Nhiệt dung riêng đẳng tích

(kJ/kg-K, kcal/kg-K)

 Vs – Vận tốc âm (m/s)

  - Độ nhớt (Pa.s)

 K – Hệ số dẫn nhiệt (W/m-K)

Section _1_5

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

 Quan hệ áp suất - nhiệt độ sôi
 Khi áp suất  - Nhiệt độ sôi 
350

300

250
Temperature [°C]

200

150

100

50
0 20 40 60 80 100
P res sure [ba rs ]

Section _1_6 Day 1_6

6

3
 9/11/2021

 Đồ thị entanpy – entropy (h-s) (Đồ thị Mollier)

Section _1_7 Day 1_7

7

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

 Bảng hơi nước

Section _1_8 Day 1_8

8

4
 9/11/2021

TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỘNG CỦA HƠI

 Thông số của hơi

 Bảng hơi nước
 Đồ thị Mollier
 Sổ tay Cơ sở của ASHRAE
 Bảng
 Đồ thị áp suất -entanpy
 Phần mềm
 Phương trình trạng thái của môi chất
 Phần mềm Giải phương trình kỹ thuật (EES)
 Các phần mềm khác
 REFPROP – Viện tiêu chuẩn và thử nghiệm Mỹ (NIST)
 Điểm mốc
 Phụ thuộc nguồn tài liệu!!

Section _1_9

TẠI SAO SỬ DỤNG HƠI?

• Là một nguồn cấp nhiệt đặc biệt hiệu quả – nhiệt độ không thay đổi, hệ
số truyền nhiệt cao nhất (ngưng tụ)

• Cực kỳ hiệu quả kinh tế trong phân phối đến điểm sử dụng

• Có thể được điều khiển rất chính xác

• Môi trường truyền năng lượng rất linh hoạt – có thể sử dụng cấp nhiệt
cho quá trình cũng như phát điện

• Công nghệ và những ứng dụng đã được thử thách và kiểm chứng ở
quy mô lớn cũng như quy mô nhỏ

• Hệ thống này có nhiều lợi ích!

10

5
 9/11/2021

NHU CẦU HƠI NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Các hộ sử dụng hơi cường độ cao

• Hóa dầu
• Lọc dầu
• Lâm sản phẩm (Giấy & bột giấy)
• Thực phẩm & đồ uống
• Sản phẩm nhựa
• Cao su
• Dệt may
• Dược phẩm
• Chế tạo lắp ráp

11

NHU CẦU HƠI NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Các hộ sử dụng hơi trung bình

• Sưởi ấm trung tâm thương mại lớn
• Đồ uống & bia
• Giặt là
• Làm bánh
• Nấu nướng
• Luyện kim
• Hệ thống làm lạnh lớn

Các hộ sử dụng hơi nhỏ

• Điện tử
• Các cơ sở sơn nhỏ
• Hệ thống làm ẩm

12

6
 9/11/2021

TỔNG QUAN HỆ THỐNG HƠI

Phân phối

Sử dụng

Thu hồi

Sản xuất

Source: US DOE ITP Steam BestPractices Program

13

CÁC THÀNH PHẦN CỦA HỆ THỐNG HƠI

 Sản xuất hơi  Hộ tiêu thụ

• Lò hơi • Tuabin hơi
• Thiết bị phụ của lò hơi • Thiết bị sử dụng nhiệt
• Thiết bị xử lý nước • Đầu phun hơi nước
• Bộ khử khí • Cột Chưng cất
• Bơm nước cấp • Thiết bị bay hơi,…
• Kho nhiên liệu và thiết bị vận
chuyển nhiên liệu  Thu hồi
• Bẫy hơi
 Phân phối hơi • Hệ thống thu hồi nước
• Đường ống hơi ngưng
• Trạm giảm áp suất • Bơm nước ngưng

14

7
 9/11/2021

YÊU CẦU CỦA MỘT HỆ THỐNG CUNG CẤP HƠI CÔNG NGHIỆP

• Cung cấp hơi theo đúng áp suất yêu cầu cho quá trình công nghệ do tính liên quan giữa áp
suất và Nhiệt độ của hơi bão hòa.
• Hơi cung cấp phải đảm bảo là hơi bão hòa khô.
• Lưu lượng hơi phải đảm bảo đáp ứng nhu cầu của sản xuất theo sự biến đổi của nhu cầu
phụ tải.
• Hệ thống cần được bảo ôn, cách nhiệt tốt để đảm bảo không tổn thất nhiệt đồng thời
không gây ra các điểm nóng có nhiệt độ cao gây mất an toàn cho người lao động.
• Đảm bảo tránh rò rỉ
• Hệ thống được kết nối hợp lý để đảm bảo tận dụng nhiệt tối đa giữa các nhu cầu với các
mức nhiệt độ và áp suất khác nhau.
• Hệ thống phải đảm bảo độ bền, tránh cáu cặn,

15

LÒ HƠI

LÒ HƠI ỐNG LỬA

• Giới hạn áp suất hơi
• Thông thường lớn nhất là 20 bar
• Giới hạn dòng hơi
• Thường lớn nhất là 1,200 BHp
• 20 tấn/ giờ
• Hơi ra ở trạng thái bão hòa
Combustion zone • Ưu điểm so với loại lò ống nước
là giảm tổn thất qua bao che
• Chế tạo tại nhà máy
• Có nhiều mẫu mã

16

8
 9/11/2021

CÁC LOẠI LÒ ỐNG LỬA

17

LÒ HƠI ỐNG NƯỚC

• Áp suất hơi đạt từ áp suất môi

trường đến lớn hơn 250 bar
• Sản lượng hơi đạt từ 2 tấn đến
5000 tấn 1 giờ
• Hơi sản xuất là hơi bão hòa hoặc
hơi quá nhiệt
• Lắp ráp tại nhà máy hoặc xây
dựng tại chỗ
• Có rất nhiều mẫu
• Đã có dạng Trọn bộ trên thị
trường

18

9
 9/11/2021

LÒ HƠI
Lò hơi ống nước

19

PHỤ KIỆN LÒ HƠI

• 2 loại lò hơi chính
• Ống lửa
• Ống nước
• Quạt – hệ thống cấp không khí
• Cấp gió tạo áp dương nhờ quạt
• Cấp gió nhờ áp âm
• Cấp gió cân bằng áp suất
• Bộ sấy không khí
• Bộ hâm nước cấp/nước ngưng
• Van nhiên liệu và điều khiển quá trình cháy
• Điều khiển hệ số không khí thừa
• Các đầu đo
• Thổi muội – hơi hoặc khí nén
• Hệ thống Kiểm soát ô nhiễm môi trường

20

10
 9/11/2021

HỆ THỐNG PHỤ TRỢ LÒ HƠI

• Kho nhiên liệu & Thiết bị vận

chuyển
• Chủ yếu cho nhiên liệu rắn,
lỏng
• Lắp đặt tại Cơ sở
• Thu hồi / Dự phòng

21

PHỤ KIỆN HỆ THỐNG HƠI

Thoát khí không ngưng
• Khử khí
• Khử lượng oxy hòa tan trong
Nước vào khử khí
nước cấp và nước ngưng
• Bảo vệ lò hơi
• Có một số dạng
• Dạng phun Hơi cấp
• Dạng ngăn
• Có thể được tích hợp với gia Nước cấp vào lò
nhiệt nước cấp và bình chứa
• Luôn có 1 lỗ thoát khí không
ngưng

22

11
 9/11/2021

PHỤ KIỆN LÒ HƠI

• Bơm
• Bơm nước cấp vào lò
• Bơm nước ngưng
• Bơm nước vào khử khí
• Các chức năng phụ khác

23

PHỤ KIỆN HỆ THỐNG HƠI

• Thiết bị xử lý nước
• Đặc biệt quan trọng đối với
nước nhiễm hóa chất
• Bảo vệ lò hơi
• Phụ thuộc vào áp suất hơi và
chất lượng nước
• Các loại, chức năng
• Làm mềm
• Khử kiềm
• Khử khoáng
• Thẩm thấu ngược
• Khử sạch nước ngưng
• Xử lý hóa chất

24

12
 9/11/2021

PHỤ KIỆN HỆ THỐNG HƠI

• Ống dẫn hơi
• Vận chuyển hơi đến hộ tiêu thụ
• Giá đỡ ống
• Ống góp
• Van chặn
• Van xả
• Điểm xả nước ngưng,…

25

PHỤ KIỆN HỆ THỐNG HƠI

• Trạm giảm áp
• Thường được biết như là van giảm
áp
• Điều kiển cung cấp hơi
• Cân bằng áp suất tại ống góp
• Hoạt động trên 1 hệ thống có phản
hồi
• Cần có 1 van nhánh cho trường hợp
khẩn cấp hoặc sửa chữa

26

13
 9/11/2021

SỬ DỤNG HƠI

Tua bin hơi

• Thiết bị chuyển đổi từ nhiệt năng sang
cơ năng
• Có thể phát điện nếu gắn với 1 máy phát
• Có thể dẫn động cho các thiết bị cơ khí –
quạt, bơm, máy nén, …
• Một số loại
• Đối áp
• Trích hơi
• Ngưng hơi
• Loại kết hợp

27

SỬ DỤNG HƠI

Thiết bị Trao đổi nhiệt

• Các loại
• Ống vỏ
• Tấm
• Ống lồng ống
• Xoắn ốc, …
• Theo yêu cầu sử dụng
• Hơi truyền nhiệt cho dòng
lưu chất công nghệ và
ngưng lại dưới dạng lỏng
• Thiết kế và sử dụng theo
tiêu chuẩn công nghiệp

28

14
 9/11/2021

SỬ DỤNG HƠI

Các hộ tiêu thụ

Gia nhiệt Nồi nấu
Sản xuất nước nóng
Sấy

29

SỬ DỤNG HƠI

Các hộ tiêu thụ

Thiết bị bay hơi

Nồi đun lại
• Tháp chưng cất
• Cột chưng • Ống phun hơi

• Chế biến • Mũi phun

• Phân tách • Máy nén nhiệt động

30

15
 9/11/2021

PHÂN TÁCH VÀ THU HỒI NƯỚC NGƯNG

• Bẫy hơi
• Ngăn ngừa hơi thoát ra mà
không có trao đổi nhiệt
• Một số dạng bẫy
• Tĩnh nhiệt
• Cơ khí
• Nhiệt động
• Tiết lưu
• Ứng dụng – rất quan trọng
• Quản lý bẫy hơi

31

PHÂN TÁCH VÀ THU HỒI NƯỚC NGƯNG

• Bình tách hơi

• Thu hồi hơi từ nước ngưng
• Loại trừ các nguy cơ về phần thu hồi nước
• Nước nhiễm bẫn
• Áp suất hồi
• Dòng 2 pha
• Hơi xả của lò hơi qua bình tách hơi sẽ làm
giảm nhiệt độ nước ngưng trước khi vào
cống

32

16
 9/11/2021

PHÂN TÁCH VÀ THU HỒI NƯỚC NGƯNG

• Hệ thống thu hồi nước ngưng

• Sơ cấp/thứ cấp
• Bơm – Dẫn động bằng chênh áp
• Bơm – Dẫn động bằng động cơ điện
hay hơi
• Thu hồi nước ngưng với nhiệt năng
cao nhất trở lại lò hơi

33

PHÂN TÁCH VÀ THU HỒI NƯỚC NGƯNG

Bình chứa nước ngưng

• Cung cấp 1 bình chứa thu
hồi
• Thông thường, được bố trí
trên độ cao yêu cầu của
chiều cao hút của hơm
• Có thể được kết hợp với
bình khử khí hay bình chứa
nước cấp cho lò

34

17
 9/11/2021

KẾT NỐI HỆ Nước cấp vào lò

THỐNG Nhiên liệu

Nhiên liệu
Lò hơi Thiết bị trao đổi nhiệt

Lò hơi Bẫy hơi

Bể nước ngưng Hệ thống xử lý nước

Bình khử khí

Bơm nước ngưng Nước nguồn

Bơm cấp nước

vào lò

35

KẾT NỐI HỆ THỐNG

Nước cấp vào lò

Nhiên liệu

Tua bin đối áp Hơi cao áp

Van giảm áp Tua bin

đối áp

Hơi hạ áp Bình tách

hơi

Nước mới

36

18
 9/11/2021

KẾT NỐI HỆ THỐNG

Nước cấp cho lò

Nhiên liệu

Hơi cao áp

Hơi trung
áp

Hơi thấp áp

Nước mới

37

KẾT NỐI HỆ THỐNG

Nước cấp cho lò

Nhiên liệu

Tua bin ngưng hơi

Bình ngưng

Nước cấp mới

38

19