Aralin 6 - MultiCulturalism
Likas na Yaman. - Napapailalim sa Seksyon 56
Ang Multiculturalism ay tumutukoy sa
pilosopiyang nagtuturo ng angkop na
pagtanggap at paggalang sa pagkakaiba-iba ng
mga tao.
Nakapaloob sa multiculturalism ang pagbibigay
ng mga karapatan sa mga indibidwal o sa mga
pangkat na kabilang sa minoryang populasyon.
Ang layunin ng multiculturalism ay magkaroon
ng pantay-pantay na karapatan at oportunidad
na pang-ekonomiya at pampolitika ang mga
pangkat minorya at iba pang mga mamamayan.
Mga Karapatan ng Minority Groups
● Religious Exemptions
● Paggamit ng multilingual na balota sa
halalan
● Pagpapakaloob ng pondo para sa mga
asosasyong pang-etniko
● Representasyon sa pamahalaan para
sa mga pangkat minorya
● Pagkilala sa mga tradisyonal na legal
code
● Pagkakaloob ng limitadong karapatan
para pamahalaan ang sarili (self-
government o political autonomy)
Ano ang ancestral domain?
Ancestral Domain - tumutukoy sa lupain,
teritoryo at likas na yaman na dapat kilalanin at
pangalagaan.
SEKSYON 7. Mga Karapatan sa Ancestral
Domains. - Ang mga karapatan ng pagmamay-
ari at pagmamay-ari ng mga ICC / IP sa
kanilang mga ninuno ay dapat kilalanin at
protektahan. Ang nasabing mga karapatan ay
dapat isama ang:
a) Karapatan ng Pagmamay-ari. - Ang
karapatang mag-angkin ng pagmamay-ari sa
mga lupa, mga katawan ng tubig ayon sa
kaugalian at aktwal na sinasakop ng mga ICC /
IP, mga banal na lugar, tradisyonal na
pangangaso at lugar ng pangingisda, at lahat ng
mga pagpapabuti na ginawa nila sa anumang
oras sa loob ng mga domain;
Antonio E., et. al Kayamanan: Mga Kontemporaryong Isyu (Binagong Edisyon), Rex Bookstore
Samson, MC. Siglo: Mga Kontemporaryong Isyu, Rex Bookstore
b) Karapatang Paunlarin ang Kalupaan at
dito, karapatang paunlarin, kontrolin at gamitin
ang mga lupain at teritoryo na ayon sa kaugalian
na sinakop, pagmamay-ari, o ginamit; upang
pamahalaan at pangalagaan ang likas na yaman
sa loob ng mga teritoryo at panatilihin ang mga
responsibilidad para sa hinaharap na
henerasyon; upang makinabang at ibahagi ang
mga kita mula sa paglalaan at paggamit ng likas
na yaman na matatagpuan dito; karapatang
makipag-ayos sa mga tuntunin at kundisyon
para sa paggalugad ng mga likas na yaman sa
mga lugar para sa layunin na matiyak ang
proteksyon ng ekolohiya, pangkapaligiran at ang
mga hakbang sa pag-iingat, alinsunod sa mga
batas pambansa at kaugalian; ang karapatan sa
isang may kaalaman at matalinong pakikilahok
sa pagbubuo at pagpapatupad ng anumang
proyekto, gobyerno o pribado, na makakaapekto
o makakaapekto sa mga domain ng mga ninuno
at upang makatanggap ng makatarungan at
patas na kabayaran para sa anumang pinsala
na maaari nilang panatilihin bilang isang resulta
ng proyekto ; at ang karapatan sa mabisang
hakbangin ng gobyerno upang maiwasan ang
anumang pagkagambala, paglayo at pagpasok
sa mga karapatang ito;
c) Karapatang Manatili sa mga Teritoryo. -
Ang karapatang manatili sa teritoryo at hindi
matanggal mula doon. Walang mga ICC / IP na
maililipat nang wala ang kanilang libre at
paunang may kaalamang pahintulot, o sa
anumang paraan maliban sa bantog na domain.
Kung saan ang relokasyon ay itinuturing na
kinakailangan bilang isang pambihirang
panukala, ang naturang paglilipat ay
magaganap lamang sa libre at paunang may
kaalamang pahintulot ng mga kinauukulang
ICC / IP at hangga't maaari, garantisado sila ng
karapatang makabalik sa kanilang mga domain
ng mga ninuno, sa sandaling ang mga batayan
para sa paglilipat ay tumigil na sa pag-iral.
Kapag hindi posible ang naturang pagbabalik,
na tinukoy ng kasunduan o sa pamamagitan ng
naaangkop na mga pamamaraan, ang mga
ICC / IP ay dapat ibigay sa lahat ng mga
posibleng kaso na may mga lupain na may
kalidad at ligal na katayuan na hindi bababa sa
katumbas ng lupa na dati nang sinakop nila, na
angkop na ibigay para sa ang kanilang
kasalukuyang mga pangangailangan at pag-
unlad sa hinaharap. Ang mga taong lumipat sa
gayon ay ganap ding mababayaran para sa
anumang nagresultang pagkawala o pinsala;
Ano ang Racismo?
Racismo - tumutukoy sa paniniwalang ang lahi
ng isang tao ang pangunahing batayan ng
kanyang katangian at kakayahan at may lahing
mas mahusay kaysa sa iba.
Ang maaaring mangyari ay magkaroon sa isang
bansa ng iba’t-ibang pangkat na nagtutungalian
upang makakuha ng mas malawak na
kapangyarihan at mas maraming karapatan.
White Man’s Burden - ang mga responsibilidad
ng mga lahing puti na tumutukoy sa Estados
Unidos para sa pagpapaunlad ng mga
nasasakupan nito gaya ng Pilipinas. Ito ay
nagpapatibay sa kaisipan na ang imperyalismo
ay nakakatulong umano sa pagpapalago ng
ekonomiya at pagpapaunlad sa mga bansang
sakop ng imperyo kasama na rito ang
pagbibigay babala sa maaaring kahihitnan nito
Feminismo - tumutukoy sa paniniwalang dapat
pantay ang mga kalalakihan at kababaihan na
mamuhay ng malaya.
Karaniwan na ang kababaihan ang inaaasahang
mangalaga sa pamilya sa tahanan dahil dito nila
ibinubuhos ang kanilang panahon at atensiyon,
Nakikita ang ganitong hindi pagkakapantay-
pantay ng kasarian sa mga kulturang
nagbabawal sa kababaihan na makapag-aral,
bumoto o mahalal sa posisyon sa pamahalaan.
Patriarchal - Pamamahala ng ama sa isang
angkan o tribu. Ang epekto ng patriarchal na
bansa ay ang mababang pagtingin at hindi
pantay na karapatan sa mga kababaihan.
Polygamy - ay tumutukoy sa pagpapakasal sa
maraming asawa.Kung ito ay tumutukoy sa
isang lalake na lumalahok sa poligamiya, ito ay
tinatawag na polygyny; kung ito ay tumutukoy sa
isang babaeng lumalahok sa poligamiya, ito ay
tinatawag na polyandry. Maaaring kumitil sa
karapatan ng kababaihang mamili at maging
malaya.

Manifest Destiny - isang malawak na kulturang

paniniwala noong ika-19 na siglo sa Estados
Unidos. Ayon sa paniniwalang ito, ang mga
mamamayang naninirahan sa bansang Amerika
ay nakatadhanang makapaglakbay hangang sa
bahagi ng norte.

Sinosentrismo ay isang konsepto ng ugnayang

internasyonal na inadopta ng mga dinastiya ng
Tsina sa kanilang mga ugnayan sa ibang mga
bansa, partikular na sa silangang Asya. Sa ilalim
ng konseptong ito, tanging ang Tsina lamang
ang karapat-dapat na matawag na “estado” at
tinatagurian ang mga iba’t-ibang mga
sambayanan bilang mga Barbaro.

Ano ang Feminismo?

Antonio E., et. al Kayamanan: Mga Kontemporaryong Isyu (Binagong Edisyon), Rex Bookstore
Samson, MC. Siglo: Mga Kontemporaryong Isyu, Rex Bookstore