Pagsusuring Pampanitikan

College of Computing Studies

Pampamahalaang Unibersidad ng Kanlurang Mindanao
Lungsod Zamboanga

Bilang bahagi ng Pangangailangan sa FIL 102: Ekokritisismo at

Pagpapahalaga sa Kalikasan

Ipinasa Kay
Bb. Leilani G. Manuel
Guro sa Ekokritisismo at Pagpapahalaga sa Kalikasan

Ipinasa ni
Bb. Leilani G. Manuel
BSEd – III B Filipino
 2023

Talaan ng Nilalaman

Asocena …………………………………………………………………………………………… 3
Balyan ……………………………………………………………………………………………… 8
Libat ………………………………………………………………………………………………… 13
Parang Sabil ……………………………………………………………………………………… 18
Debolbida ………………………………………………………………………………………… 23
 ANG
PAGLIKHA
(Alamat ng Ifugao)
ni
I. Panimula

A. May – Akda

Si Antonio Reyes Enriquez ang may-akda ng ilang mga libro ng

maikling kuwento at nobela. Isinilang siya sa Barangay Labuan,
Zamboanga city noong 1936. Siya ay nakapag-aral sa isang lokal na
paaralan ng Jesuitsu sa Zamboanga. Gusto ng kanyang mga
magulang na mag-aral siya ng gamot at isinugo siya sa isang
unibersidad sa Maynila, ngunit pagkaraan ng ilang taon, bumalik siya
sa Zamboanga City. Si Enriquez kalaunan ay gumawa ng iba't ibang
trabaho tulad ng pagsulat ng balita at iba pang mga tampok para sa
iba't ibang pahayagan at magasin. Sumali rin siya sa isang surveying
company sa Cotabato kung saan ang kanyang karanasan ay
nagbigay sa kanya ng mga lugar at karakter para sa kanyang
nobelang Surveys ng Liguasan Marsh. Napanalunan ni Antonio
Enriquez ang isang sulat na nagdala sa kanya sa Siliman University
kung saan nagtapos siya ng liberal degree sa creative.

B. Kabuuang Mensahe
Ang kwento ng Asocena ay umiikot sa tema ng buhay ni Chu at
ng kanyang Amang si Inigo tungkol sa pagkawala ng aso nilang si
Leal. Makikita rito kung paano pinapahalagahan ni Inigo ang
kanyang pamilya lalong-lalo na sa anak niyang si Chu.

II. Pagsusuring Pangnilalaman

A. Uring Pampanitikan
 Alamat - Ang alamat ay isang uri ng panitikan na nagkukuwento tungkol
sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagaysa daigdig. Karaniwang nagsasalaysay
ang mga ito ng mga pangyayari hinggil sa tunay na mga tao atpook, at mayroong
pinagbatayan sa kasaysayan.Ito ay mga kwento ng mga mahiwagang pangyayari
na nagpasalin-salin sa bibig ng mga taong-bayankaya't walang nagmamay-ari o
masasabing may akda ito.

Ang alamat ay karaniwang tumatalakay sa mga katutubong kultura,

kaugalian o kapaligiran. Eto aytumatalakay din sa mga katangiang maganda,
tulad ng pagiging matapat, matapang, matulungin, at samga katangiang hindi
maganda tulad ng pagiging mapaghiganti, masakim, o mapanumpa, Nguni't
sabandang huli ang kuwento ay kinapupulutan ng aral para sa ikabubuti ng iba.
Ito ay sumasalamin sakultura ng bayang pinagmulan nito.isang akdang
pampanitikan sa tuluyan na sa pamamagitan ng mga pangungusap at talata’y
binubuo ng may-akda upang sa kanyang kapangyarihan at kakayahan bilang
isang alagad ng panitikan, mailahad niya ang isang pangyayari sa buhay ng
pangunahing tauhan, makapagkintal ng isang bisa sa puso at diwa ng mga
mambabasa. Ito ay likha ng bungang-isip na hango sa isang bahagi ng buhay
na tunay na nangyari o maaaring mangyari.

B. Pananaw Pampanitikan
1. Tauhan
 Kabunian  Wigan
 Montalog  Lidum
(Lichum)
 Montinig
 Hinumbian
 Bugan
2. Tagpuan
 Langit  Bundok
 Lupa  Bahay
 Palayan
3. Paksa/Tema
 Ang paksa o tema ng alamat na ito ay pinapakita
kung paano nagsimula ang tradisyon ng mga
Ifugao
4. Banghay
Pamagat – Ang Paglikha (Alamat ng Ifugao)
Panimula – Ang panimula ng alamat na ito ay ipinapakilala
kung sino ang anak nina Montinig at Montalog – Bugan at
Wigan na simula ng mga Ifugao.
Tunggalian – Ang tunggalian sa alamat na ito ay nagsimula
noong nagtataka na si Wigan bakit siya pagod pagkatapos
magtanim ng palay, at sinabi sa kaniya na lagi siyang
nagtatanim subalit wala siyang inihahandog sa mga Diyos.
Saglit na Kasiglahan – Ang saglit na Kasiglahan dito ay
noong tinawag na ni Wigan ang kaniyang mga kasamahan
sa pagtatanim pagkatapos ng kanilang trabaho dahil
maghahandog sila sa kanilang diyos.
Kakalasan – Ang kakalasan sa alamat na ito ay isinagawa na
nila ang kauna-unahang Cañao na kung saan ay kinakatay at
sinusunog ang manok upang maging handog para sa Diyos.
Sinabi nila kay Wigan na kung hindi naging maganda o
nasira ang pananim, tawagin lang sila sa paraan ng Cañao
upang maging sagana ang kanilang ani.
Wakas – Naging tradisyon na ito ng mga Ifugao mula noon
hanggang ngayon na mag-alay sa kanilang Diyos upang
maging masagana ang kanilang palay o mga ani.
5. Pagsusuri –
 Kay Bai
and Bong
Bai
ni
III. Panimula

A. May – Akda

Si Antonio Reyes Enriquez ang may-akda ng ilang mga libro ng

maikling kuwento at nobela. Isinilang siya sa Barangay Labuan,
Zamboanga city noong 1936. Siya ay nakapag-aral sa isang lokal na
paaralan ng Jesuitsu sa Zamboanga. Gusto ng kanyang mga
magulang na mag-aral siya ng gamot at isinugo siya sa isang
unibersidad sa Maynila, ngunit pagkaraan ng ilang taon, bumalik siya
sa Zamboanga City. Si Enriquez kalaunan ay gumawa ng iba't ibang
trabaho tulad ng pagsulat ng balita at iba pang mga tampok para sa
iba't ibang pahayagan at magasin. Sumali rin siya sa isang surveying
company sa Cotabato kung saan ang kanyang karanasan ay
nagbigay sa kanya ng mga lugar at karakter para sa kanyang
nobelang Surveys ng Liguasan Marsh. Napanalunan ni Antonio
Enriquez ang isang sulat na nagdala sa kanya sa Siliman University
kung saan nagtapos siya ng liberal degree sa creative.

B. Kabuuang Mensahe
Ang kwento na ito ay tungkol sa dalawang babae na si Kay Bai
and Bong Bai na nakahanap ng kanilang mga mapapangasawa dahil
sa mga labahan nila at napipili nilang mga mapapangasawa ay dahil
sa mga mani na kanilang napipitas, bata man o matanda.

IV. Pagsusuring Pangnilalaman

A. Uring Pampanitikan
Maikling Kuwento - Ang maikling kuwento - binaybay ding maikling
kwento - ay isang maiksing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring
kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon
lamang. Isa itong masining na anyo ng panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin
itong paggagad ng realidad, kung ginagagad ang isang momento lamang o iyong
isang madulang pangyayaring naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. Si
Deogracias A. Rosario ang tinuturing na "Ama ng Maikling Kuwento". Tinawag rin
itong dagli noong panahon ng mga Amerikano at ginagawa itong libangan ng mga
sundalo.

B. Pananaw Pampanitikan

1. Tauhan

 Bai
 Bong Bai
 Lamsungfu
 Handsome man
 Old man

2. Tagpuan

 River
 Mountains
 Yard

3. Paksa / Tema
 Ang paksa o tema ng kwentong ito ay dapat maghintay sa
tamang panahon, maging maingat sa bawat desisyon, at huwag
maging inggitera sa mga bagay-bagay.

4. Banghay

Pamagat – Kay Bai and Bong Bai

Panimula – Kay Bai and Bong Bai ay magkapitbahay at
naglalaba si Kay Bai sa ilog. Nasama sa alon ang mga
nilalabhan ni Kay Bai.
Tunggalian - Noong nalaman na ni Bong Bai kung saan
nagmula ang gwapong asawa ni Kay Bai. Nangako siyang
makakausap niya si Lamsungfu ngunit hindi ito umalon ng
malakas kaya gumawa na lamang siya ng paraan para mapunta
ang kaniyang mga labahan sa bakod ni Lamsungfu.
Saglit na Kasiglahan – Napuntahan na ni Bong Bai ang bahay ni
Lamsungfu, ginusto niyang kumain ng inihaw na karne, pinakain
ito ni Lamsungfu subalit di man lang ito pinasalamatan ni Bong
Bai. Sinabihan niya si Lamsungfu na uuwi na siya’t kailangan
niya ng may susundo sa kaniya. Kaya’t sinabi ni Lamfungsu ay
may sasama lamang sa kaniya kung nasa kagubatan na siya’t
kukuha ng mga nuts sa puno.
Kakalasahan – Noong dumating na si Bong Bai sa kagubatan ay
may nakapagpitas na siya ng mani, at nagkaroon na siya ng
kasama kaya’t naman ay binagalan niya ang kanyang lakad.
Wakas – Lumingon siya at nakita niya na may matanda sa likod
at sinabihan siya na siya ang kanyang magiging asawa dahil ang
nakuha niyang mani ay matanda. Kaya’t nagpakasal sila at
namuhay si Bong Bai nang malungkot.
.
5. Paksa/Tema
6. Banghay
7. Pagsusuri
Mga Katangian
May boses ang sanaysay – ang boses ng akdang ito