Chuong 4

CHÖÔNG 4- TRAÏNG THAÙI
ÖÙNG SUAÁT
TS. Trần Minh Thi

1. KHAÙI NIEÄM VEÀ TTÖÙS TAÏI
MOÄT ÑIEÅM
1.1.Ñònh nghóa TTÖÙS: y P1 P2

TTÖS taïi moät ñieåm laø  p
taäp hôïp taát caûû nhöõng C 
P4
öùng suaát treân caùc maët P3
z x
ñi qua ñieåm aáy.
MOÄT ÑIEÅM
1.2. Bieåu dieãn TTÖS taïi moät ñieåm y

y
+Ba öùng suaát phaùp: yz
yx
x , y , z xy
zy x
+Saùu öùng suaát tieáp:
xy, yx, xz, zx, yz, zy. z
zx 
xz x
z
MOÄT ÑIEÅM
1.3. Ñònh luaät ñoái öùng cuûa öùng suaát tieáp
Treân hai maët vuoâng goùc, neáu 
maët naày coù öùng suaát tieáp höôùng 
vaøo caïnh (höôùng ra khoûi caïnh)
thì maët kia cuõng coù öùng suaát
tieáp höôùng vaøo caïnh ( höôùng ra 
khoûi caïnh ), trò soá hai öùng suaát 

baèng nhau
xy=yx;xz=zx ;
yz=zy
MOÄT ÑIEÅM
1.4. Maët chính, phöông chính,
öùng suaát chính,phaân loaïi TTÖS II 2
Maët chính- Maët khoâng coù  1 1

Phöông chính- Phaùp tuyeán I
cuûa maët chính , I, II, III. 3
ÖÙng suaát chính- öù/s treân III
maët chính : 1> 2 > 3
MOÄT ÑIEÅM
 Phaân loaïi TTÖS

II 2 II 2 II
1 1 1 1 1 1
I I I
3
2 2
III III III
TTÖÙS KHOÁI TTÖÙS PHAÚNG TTÖÙS ÑÔN
2 . TTÖÙS TRONG BAØI TOAÙN PHAÚNG-
PHÖÔNG PHAÙP GIAÛI TÍCH
2.1. Caùch bieåu dieãn – Quy öôùc daáu

 Caùch bieåu dieån:
y
y yx y
y
yx
xy
x x xy
x
x x
xy
yx x
y
z y
2.1. Caùch bieåu dieãn – Quy öôùc daáu

y y
 Quy öôùc daáu: yx
+   0 khi gaây keùo x
xy
+   0 khi laøm cho phaân toá xy x
quay thuaän kim ñoàng hoà yx x
y
2.2.ÖÙng suaát treân maët caét nghieâng baát kyø:
Maët caét nghieâng phaùp tuyeán u, vôùi (x,u)=
 > 0 khi quay ngöôïc kim ñoàng hoà keå töø truc x
y 
y yx
y u
y
xy v yx
x xy
x x u

x x
xy uv
yx x
y
z y
2.2.ÖÙng suaát treân maët caét nghieâng baát kyø:

Tính u ,uv .
y u
v u y
u
 ds
y xy  x
uv
 x  uv
dy yx y
z dz yx
dx x
x
y y
v u u
u
ds xy  x

y
 uv
uv y
 x
dy yx yx
dz x
z
dx x
* U=0  udzds- xdzdy.cos+xydzdy.sin -
-ydzdx.sin+ yxdzdx.cos=0
* V=0 
x  y
 uv   sin 2   xy cos 2
2

y
u
Tính u ,uv .
xy  x
 uv
y
yx
x
 x   y  x  y
* U=0  u   cos2  xy sin 2
2 2
(1)
x  y
* V=0   uv   sin 2   xy cos 2
2
y
ÖÙng suaát treân maët caét u
phaùp tuyeán v: v xy  x
Xeùt maët nghieâng coù phaùp y
 uv
tuyeán v, vuoâng goùc maët yx
coù phaùp tuyeán u. Thay theá  x u
baèng ( + 90) vaøo (1) v u
 x
x  y x  y v
v   cos2   xy sin2 uv
2 2
vu
Vaø u  v   x   y v
2.3 ÖÙng suaát chính - Phöông chính -
ÖÙng suaát phaùp cöïc trò 0 +900
I
 Maët chính laø maët
coù öùng suaát tieáp = 0 III 1 x
3
 x  y 0
 uv  0  sin2  xy cos2  0
2
2 xy 1 3
tan 2o   (2)
 x  y
 Ñaây laø p/t xaùc ñònh phöông chính, maët chính.

 Coù 2 maët chính vuoâng goùc 0 +900

I
 ÖÙùng suaát chính
III 1 x
3
0
 x  y
  x   y   4 xy2
1
 max  1,3  (3)
2
min 2 2
1 3
 ÖÙùng suaát chính cuõng laø öùng suaát phaùp cöïc trò
d u 2 xy
vì 0  tan 2  
dz  x  y
III
2.3 ÖÙng suaát tieáp cöïc trò: 0
 Phaùp tuyeán maët coù max , min: max 

I
d uv
 ( x   y ) cos2  2 xy sin 2  0 
d
x  y
tan 2 
2 xy min
1
So saùnh vôùi (2) tan 2  
tan 2 o
  o  k45o
 Coù 2 maët coù max , min hôïp vôùi 2 maët chính
1 goùc 450.
III
0
2.3 ÖÙng suaát tieáp cöïc trò:
max 
I
 max    x  y 2  4 xy2
1
(4) 
min 2
min
2.4 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät:

1- TTÖÙS phaúng ñaëc bieät: 
Caùc öùng suaát chính :  

 1
 1, 3   max, min    2  4 2 ;  2  0 (5)
2 2

2- TTÖÙS tröôït thuaàn tuùy:   
Caùc öùng suaát chính : 
 1, 3   max, min    ;  2  0 (6)  

Hai phöông chính ñöôïc xaùc ñònh theo (2):
 
tan 2 o   o 
4
 k
2
Nhöõng phöông chính xieân goùc 450 vôùi truïc x vaø y.

1  3
 max,min  
2



3- Phaân toá chính:
 
ÖÙng tieáp cöïc trò :
1 3
13 max  (7) 
2
PHÖÔNG PHAÙP ÑOÀ THÒ
3.1 Cô sôû cuûa phöông phaùp: u
y y
Töø p/t tính u vaø uv v yx
 x   y  x  y u xy
u   cos2  xy sin 2 x 
2 2
xy x
x  y uv
 uv   sin 2   xy cos 2 yx x
2 y
Chuyeån (x+y)/2 sang phaûi, bình phöông 2 veá,
coâng laïi   x y 
2
 x  y 
2
  u  2
   uv      xy2
 2   2 
y y
x  y v yx
Vôùi: c ;
2 u xy
2 x 
2  x  y  x
R     2xy xy uv
 2  yx x
y
 u  c 2
  R
2
uv
2
Ñaây laø p/t ñöôøng troøn taâm C (c,0), baùn kính R

trong heä truïc (,): Voøng troøn Mohr öùng suaát
y y
 yx
v
R  u xy
x 
O C
xy x
uv
C yx x
y
3.2 Caùch veõ voøng Mohr:
Veõ heä truïc (,);

P .
Ñieåm E (x ,0), F (y ,0),
xy
O
.F R
C
.E 
Taâm C laø trung ñieåm cuûa E, F y

x
Veõ Cöïc P (y, xy )
Voøng troøn taâm C, qua P laø voøng Mohr.
max

max u
3.3 ÖÙng suaát treân uv  u
M uv
maët nghieâng- xy
P 
2
Tìm  ; uv :
u R
21 A
Töø cöïc P veõ Pu // u O B
F C G E

max
ñieåm M
min
Hoaønh ñoä M: OG= u min
min
Tung ñoä M: GM= uv u
y min
x
max = 1
max

max I u
3.4 ÖÙng suaát uv  u
M uv
max ; min: xy
P 
2
R
OA= max = 1 O B
21 A 
OB= min = 2 F C G E
3.5 ÖÙng suaát min

max ;  min: min
J
min
u
CI= max CJ= min y
x min
max = 1
3.5 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

1.TTÖS phaúng ñaëc bieät 
P
Coù hai öùng suaát chính  
1 vaø 3 B O A 
F C E
 max
  min
 
3
max = 1


2.TTÖS tröôït thuaàn tuùy P
Coù hai öùng suaát chính

1 =- 3 = 
B O A 
 C
3
1

3 =- 1=


3.Phaân toá chính max

max
  B O A 

P C
 min
ÖÙùng suaát tieáp cöïc trò
min
1  3
1,3  3 1
2
4 . SÔ LÖÔÏC VEÀ TTÖÙS KHOÁI
Toång quaùt taïi baát kyø II 2

ñieåm coù TTÖÙS khoái
ÖÙng suaát phaùp lôùn nhaát 1 1
1 , 2 , 3 I
3
 ÖÙng suaát tieáp lôùn nhaát
III
1 3
13 max  (7)
2
2
Thöïc vaäy
 1
Xeùt caùc maët song song  2
caùc phöông chính I, II, III 

3
 Caùc öùng suaát treân caùc 1
maët naày coù theå khaûo saùt 2
3
nhö trong baøi toùan phaúng
1

3

 1,3
2,3
 Caùc öùng suaát tieáp lôùn 1,2
nhaát treân caùc maët naày
bieåu dieån baèng caùc baùn 
O 1
kính cuûa caùc voøng Mohr 3

 Deã thaáy öùng suaát tieáp
 2
lôùn nhaát trong phaân toá 
1 3
13 max  (7)
2
5 . LIEÂN HEÄ GIÖÕA ÖÙNG SUAÁT VAØ
BIEÁN DAÏNG
5.1 Ñònh luaät Hooke toång quaùt
'
1- Lieân heä öùng suaát phaùp
vaø bieán daïng daøi
 
TTÖS ñôn:


 
E ''

'  "   
E
BIEÁN DAÏNG
1- Lieân heä öùng suaát phaùp II 2
TTÖS khoái: 1 1
I
 1   1 ( 1 )   1 ( 2 )   1 ( 3 ) 3
1 2 2
1      III
E E E
1
 1   1   ( 2   3 ) 
E
BIEÁN DAÏNG
1- Lieân heä öùng suaát phaùp II 2
TTÖS khoái: 1 1
1
 1   1   ( 2   3 )  3
I
E
1
 2   2   ( 3   1 )  III
E
1
 3   3   ( 1   2 ) 
E
BIEÁN DAÏNG
5.1 Ñònh luaät Hooke toång quaùt y
1- Lieân heä öùng suaát phaùp y
vaø bieán daïng daøi yz
yx
xy
TTÖÙS toång quaùt: zy x
1
 
 x   x   ( y   z ) zx 
E z xz x
1
 
 y   y   ( z   x )
E
z
1
 
 z   z   ( x   y )
E
BIEÁN DAÏNG
 
2- Lieân heä öùng suaát tieáp 
vaø bieán daïng goùc:

TTÖÙS tröôït thuaàn tuùy:  
G
 -Bieán daïng goùc (goùc tröôït) .
G - laø moâñun ñaøn hoài tröôït, vaø G
E
2(1   )
Thöù nguyeân cuûa G laø [löïc/(chieàu daøi)2]

vaø ñôn vò thöôøng duøng laø N/m2 hay MN/m2.
BIEÁN DAÏNG
5.2 Ñònh luaät Hooke khoái

V0 = da1. da2. da3
V1 =(da1+da1).(da2+da2). (da3+da3).
Bieán daïng theå tích töông ñoái  II 2
V1  V o
   1   2   3 1 1
Vo
1  2 I
 1   2   3  3
E
III
BIEÁN DAÏNG

Bieán daïng theå tích töông ñoái 
1  2
 1   2   3 
E II 2
Toång öùng suaát phaùp
 1 1
1  2 I
   3
E
III
BIEÁN DAÏNG
II 2
1  2 1 1
  
E I
Nhaän xeùt 1: 3
 Neáu vaät lieäu coù heä soá Poisson
III
 = 0,5 ( cao su), thì  luoân baèng
khoâng töùc laø theå tích khoâng ñoåi
döôùi taùc duïng cuûa ngoaïi löïc.
BIEÁN DAÏNG
II 2
1  2 1 1
  
E I
Nhaän xeùt 2: 3
 Thay caùc öùng suaát chính
III
baèng öùng suaát trung bình tb
 1   2   3
 tb  
3 3
1  2 1  2
Thì 1  tb  tb  tb     khoâng ñoåi
E E
BIEÁN DAÏNG
YÙ nghóa cuûa nhaän xeùt 2:

II 2-tb
II tb
II 2
tb 1-tb
1 tb
I  tb
I  I
3 III 3-tb
III III
Ñoåi theå tích  Ñoåi theå tích  Khoâng ñoåi theå tích
Ñoåi hình daùng Khoâng ñoåi hình daùng Ñoåi hình daùng
6. THEÁ NAÊNG BIEÁN DAÏNG ÑAØN HOÀI
 Thanh keùo hay neùn ( chöông 3):

TTÖÙS ñôn, chæ coù 
TNBDÑH rieâng : u   2  
 TTÖÙS khoái: Coù 1,2,3 II 2
TNBDÑH rieâng:
1 1
 1 1  2 2  3 3
u   I
2 2 2 3
III
II 2
thay 1,2,3 töø ñònh luaät HooKe
u
1 2
2E
 
 1   22   32  2   1 2   2 3   3 1  1 1
I
Phaân tích TNBDÑH u thaønh : 3
Theá naêng bieán ñoåi theå tích utt
III
Theá naêng bieán ñoåi hình daùng uhd
u = utt + uhd
II 2-tb
II tb
II 2
tb 1-tb
1 tb
I  tb
I  I
3 III 3-tb
III III
Ñoåi theå tích  Ñoåi theå tích  Khoâng ñoåi theå tích
Ñoåi hình daùng Khoâng ñoåi hình daùng Ñoåi hình daùng
u utt uhd
Theá naêng bieán ñoåi hình daùng

1  2
u hd 
3E

1  22  32  12  2 3  13 
Theá naêng bieán ñoåi hình daùng
cuûa TTÖÙS ñôn:
1  2
u  
hd 3E

Chuong 4

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 4

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHÖÔNG 4- TRAÏNG THAÙI

TS. Trần Minh Thi

1.1.Ñònh nghóa TTÖÙS: y P1 P2

1.2. Bieåu dieãn TTÖS taïi moät ñieåm y

khoûi caïnh ), trò soá hai öùng suaát 

Maët chính- Maët khoâng coù  1 1

 Phaân loaïi TTÖS

2.1. Caùch bieåu dieãn – Quy öôùc daáu

2.1. Caùch bieåu dieãn – Quy öôùc daáu

2.2.ÖÙng suaát treân maët caét nghieâng baát kyø:

2 . TTÖÙS TRONG BAØI TOAÙN PHAÚNG-

 Ñaây laø p/t xaùc ñònh phöông chính, maët chính.

 Coù 2 maët chính vuoâng goùc 0 +900

 Phaùp tuyeán maët coù max , min: max 

2.4 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät:

2.4 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät:

Caùc öùng suaát chính : 

 1, 3   max, min    ;  2  0 (6)  

Nhöõng phöông chính xieân goùc 450 vôùi truïc x vaø y.

2 . TTÖÙS TRONG BAØI TOAÙN PHAÚNG-

2.4 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät:

Ñaây laø p/t ñöôøng troøn taâm C (c,0), baùn kính R

Taâm C laø trung ñieåm cuûa E, F y

3.5 ÖÙng suaát min

3.5 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

3.5 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

3.5 Caùc tröôøng hôïp ñaëc bieät

Toång quaùt taïi baát kyø II 2

Thöù nguyeân cuûa G laø [löïc/(chieàu daøi)2]

5.2 Ñònh luaät Hooke khoái

5.2 Ñònh luaät Hooke khoái

YÙ nghóa cuûa nhaän xeùt 2:

 Thanh keùo hay neùn ( chöông 3):

 TTÖÙS khoái: Coù 1,2,3 II 2

Theá naêng bieán ñoåi hình daùng

You might also like