Универзитет “Св.

Кирил и Методиј“ Скопје

Правен факултет “Јустинијан Први“
Политички студии

2022/2023

Семинарски труд по предметот Политички систем во земјите на Југоисточна Европа

на тема:
Компарација на политичките системи на Унгарија и Обединето Кралство

Професор Студент
Марко Кртолица Цветанка Тешева
 Унгарија и Обединето Кралство

Унгарија е држава во Средна Европа, што се граничи со Австрија, Украина, Романија, Србија,
Хрватска, Словенија и Словачка.Главен град на Унгарија е Будимпешта. Денешната територија
на Унгарија во стариот век била провинција Панонија, дел од Римското Царство. Во четврти век
на таа територија се населиле Хуните под водство на Атила. Подоцна таа територија ја
населиле и германски племиња. По Германците дошле и Аварите и Словените, што подоцна
резултирало со доаѓање на Угрите, односно денешните Унгарци.Претседателот на Унгарија
има церемонијална улога и е избран од парламентот на секои пет години. Премиерот е избран
од парламентот ан Унгарија и може да биде сменет само ако му се изгласа недоверба.
Премиерот го избира кабинетот на министри, но може истите да ги распушти. Националното
собрание на Унгарија е еднодомна институција и има триста осумдесет и шест пратенички
места и се избираат на парламентарни избори за мандат од четири години.Политиката во
Унгарија се одвива во рамките на парламентарна претставничка демократска
република.Премиерот е шеф на владата на плуриформниот повеќепартиски систем. Извршната
власт ја врши владата. Законодавната моќ е доделена и на владата и на парламентот. Во
партискиот систем од последните избори доминира конзервативната Фидес. Двете поголеми
опозиции се Унгарската социјалистичка партија и Јобик, има и опозициски партии без
формална фракција, туку застапеност во парламентот - на пример политиката може да биде
поинаква. Судството е теоретски независно од извршната и законодавната власт, но во пракса
е под силно влијание на владејачката партија Фидес. Унгарија е независна држава, која е
членка на Европската унија од 2004 година. Од 1989 година Унгарија е парламентарна
република. Законодавната власт ја врши еднодомното Национално собрание кое се
состои од сто деведесет и девет членови. Пратениците во Народното собрание се
избираат на четири години. Economist Intelligence Unit 1ја оцени Унгарија како
„неправилна демократија“ во 2020 година.Со демократска оцена од 3,96/7, Фридом
Хаус повеќе не ја смета Унгарија за демократија. Претседателот на републиката, кој го
избира Националното собрание на секои пет години, има главно церемонијална улога,
но номинално е врховен командант на вооружените сили и неговите овластувања
вклучуваат номинација на премиерот, кој треба да биде избран со мнозинство гласови
од пратениците, врз основа на препораката дадена од претседателот на републиката.
Ако претседателот умре, поднесе оставка или на друг начин не е во можност да ги
извршува своите должности, претседателот на Националното собрание станува
вршител на должноста.Во комунистичка Унгарија, извршната власт на Унгарската
Народна Република беше претставена од Советот на министри. Еднодомното
Национално собрание со сто деведест и девет члена е највисокиот орган на државната
власт и го иницира и одобрува законодавството спонзорирано од премиерот.
Нејзините членови се избираат со мандат од четири години. Изборниот праг е пет
отсто, но тој се однесува само за повеќепратеничките единици и за надоместоците, а
не за еднопратеничките единици. Петнаесетчлениот Уставен суд има овластување да
го оспорува законодавството врз основа на неуставност. Ова тело последен пат беше
пополнето во јули 2010 година. Членовите се избираат за мандат од дванаесет години.
1
Корпорација во глобалната деловна интелегенција
Претседателот на Врховниот суд на Унгарија - Курија и унгарскиот граѓански и казнено-
правен систем што тој го води е целосно независен од извршната власт. Јавниот
обвинител или главниот обвинител на Унгарија во моментов е целосно независен од
извршната власт, но за неговиот статус активно се дебатира. Во Унгарија постојат
неколку канцеларии на Народниот правобранител за заштита на граѓанските,
малцинските, образовните и еколошките права во вонсудски прашања. Тие имаат
овластување да издаваат правно обврзувачки одлуки од крајот на 2003 година.
Обединетото Кралство е унитарна држава со деволуција која се управува во рамките
на парламентарната демократија под уставна монархија во која монархот, моментално
кралицата Елизабета Втора, е шеф на државата додека премиерот на Обединетото
Кралство, моментално Борис Џонсон , е шефот на владата. Извршната власт ја врши
британската влада, во име и со согласност на монархот, и пренесените влади на
Шкотска, Велс и Северна Ирска. Законодавната моќ е доделена на двата дома на
Парламентот на Обединетото Кралство, Домот на комуните 2и Домот на лордовите3,
како и на шкотскиот и велшкиот парламент. Британскиот политички систем е
двопартиски систем. Од 1920-тите, двете доминантни партии се Конзервативната
партија и Лабуристичката партија.. Уставот на Обединетото Кралство е некодификуван,
составен од уставни конвенции, статути и други елементи. Овој систем на владеење,
познат како Вестминстерски систем, е усвоен од други земји, особено оние кои порано
биле дел од Британската империја. Обединетото Кралство е исто така одговорно за
неколку зависности, кои спаѓаат во две категории: Крунските зависници, во
непосредна близина на Ообединетото Кралство, се строго oдговорни за предмет на
круната односно Монархот, но не се дел од суверената територија на Обединетото
Кралство како британските колонии кои беа преименувани во 1983 година, и кои се
дел од суверената територија на Обединетото Кралство. Монархот назначува премиер
за шеф на Владата на Нејзиното Височество во Обединетото Кралство, водејќи се од
строгата конвенција дека премиерот треба да биде член на Долниот дом, најверојатно
за да може да формира влада со поддршка на тоа. Во пракса тоа значи дека за
премиер се избира лидерот на политичката партија со апсолутно мнозинство места во
Долниот дом. Доколку ниту една партија нема апсолутно мнозинство, на лидерот на
најголемата партија му се дава првата можност да коалицира. Премиерот потоа ги
избира другите министри кои ја сочинуваат Владата и дејствуваат како политички
раководители на различни владини сектори. Околу дваесет од највисоките владини
министри го сочинуваат Кабинетот и околу 100 министри вкупно ја сочинуваат владата.
Во согласност со уставната конвенција, сите министри во владата се или пратеници или
врсници во Домот на лордовите. Како и во некои други парламентарни системи на
владеење, особено оние што се засноваат на Вестминстерскиот систем, извршната
власт таканаречена „влада“ е извлечена од и одговара пред Парламентот - успешното
гласање за недоверба ќе ја принуди владата или да поднесе оставка или да бара
распуштање на парламентот и општи избори. Во пракса, пратениците на сите поголеми
партии се строго контролирани од камшици кои се обидуваат да обезбедат гласање
според партиската политика. Ако владата има големо мнозинство, тогаш е многу мала
2
Законодавен дом
3
Горен дом на парламентот
веројатноста да изгубат доволно гласови за да не можат да усвојат закон. Премиерот,
моментално Борис Џонсон, е највисокиот министер во Кабинетот. Тие се одговорни за
претседавање со состаноците на кабинетот, избирање министри во кабинетот и сите
други позиции во владата на Нејзиното Височество и формулирање на владината
политика.Теоретски, премиерот е primus inter pares 4. Додека премиерот е висок
министер во кабинетот, тие теоретски се обврзани да донесуваат извршни одлуки на
колективен начин со другите министри од кабинетот. Кабинетот, заедно со премиерот,
го сочинуваат државни секретари од различни владини оддели, лорд високиот
канцелар на Велика Британија, лордот приви печат, лордот претседател на Советот,
претседателот на одборот за трговија, канцеларот на Војводството Ланкастер и
министри без ресор. Состаноците на кабинетот обично се одржуваат неделно, додека
Парламентот заседава. Спроведувањето на одлуките на министерот го врши постојана
политички неутрална организација позната како Државна служба. Неговата уставна
улога е да ја поддржи тогашната влада без разлика која политичка партија е на власт.
За разлика од некои други демократии, високите државни службеници остануваат на
функции по промена на власта. Административното управување со Одделот го води
главен државен службеник познат во повеќето одделенија како постојан секретар.
Поголемиот дел од персоналот на државната служба всушност работи во извршни
агенции, кои се посебни оперативни организации кои известуваат до државните
департмани. Секоја изборна единица избира пратеник во Долниот дом на општите
избори и, доколку е потребно, на дополнителните избори. Од општите избори во 2010
година има шестотини и педесет изборни единици. Порано имаше пестотини
четриесет и шест пред општите избори таа година. На општите избори во 2017 година,
од шестотини и педесет пратеници, сите освен еден - Силвија Хермон - беа избрани за
претставници на политичка партија. Сепак, од општите избори во 2019 година, во
моментов има единаесет независни пратеници, кои или избраа да ја напуштат својата
политичка партија или им беше повлечен камшикот. Домот на лордовите во моментов
дејствува за да го ревидира законодавството иницирано од Долниот дом, со
овластување да предлага амандмани и може да употреби суспензивно вето. Сепак,
лордовите сè уште го задржуваат целосното вето во актите кои би го продолжиле
животниот век на парламентот над пет-годишниот мандат воведен со Законот за
парламентот од 1911 година. Законот за уставни реформи од 2005 година ги наведе
плановите за Врховен суд на Обединетото Кралство да ја замени улогата на лордовите
на законите. Врховниот суд на Обединетото Кралство го замени Домот на лордовите
како последен апелационен суд за граѓански случаи во Обединетото Кралство на први
октомври 2009 година. Сенатот е пренесено законодавно тело на Велс со овластување
да донесува закони и да менува даноци. Парламентот се состои од шеесет членови,
кои се познати како членови на Senedd.Членовите се избираат за четиригодишен
мандат според систем на дополнителни членови, каде што четриесет земји-членки
претставуваат географски изборни единици избрани со плуралистичкиот систем и
дваесет земји-членки од пет изборни региони користејќи го методот на
пропорционална застапеност d'Hondt.5
4
Латински за ,,прв меѓу еднаквите”
5
Метод за распределба на места во парламентите меѓу сојузните држави
Сиамбр 6
Велшкиот парламент беше создаден со Законот за Владата на Велс од 1998 година, кој
следеше по референдумот во 1997 година. По неговото создавање, повеќето од
овластувањата на Велшката канцеларија и државниот секретар за Велс беа префрлени
на него. Сенед немаше овластувања да иницира примарно законодавство сè додека не
се стекнаа ограничени овластувања за донесување закони преку Законот за Владата на
Велс од 2006 година.

Компарација помеѓу карактеристики на политичкиот систем на Унгарија и

Обединетото Кралство:

6
Дебатната комора на Сенатот
●Унгарија е парламентарна република додека обединетото Кралство е унитарна
држава која се оправува во рамките на парламемтарна демократија под уставна
монархија на чело со монарх.
●Законодавната моќ е доделена на двата дома на парламентот додека кај Унгарија
законодавната моќ доделена и на владата и на парламентот
●Еднопартиски наспроти двопартиски систем
●За премиер се избира лидерот на политичката партија со апсолутно мнозинство
места во Долниот дом додека во Унгарија премиерот е избран од парламентот

Користена литература:
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Parliamentary_republic
https://en.m.wikipedia.org/wiki/United_Kingdom