(ЕВРОПСКИ ПАРЛАМЕНТ)

Клучни факти:

1)Функција:Легислативен орган на ЕУ, директно избран од граѓаните на изборите.

2)Број на членови:Од изборите во 2008год ЕП има 736 пратеници но според Лисабонскиот договор бројот ќе биде фиксиран на 751.

3)Мандат: 5Год.

4)Седиште:Стразбур(пленарни месечни седници), Луксембург(администрација) и Брисел(повремени сесии).

Како демократско тело може да го издвоиме ЕП, тој претставува тело на граѓаните и во него е сконцентрирана законодавната власт.

ЕП бил присутен уште во основачкиот договор за ЕЗЈЧ, во 1962год дури го зима името Парламент кое предходно било Асамблеја, но
дури во 1986та називот Парламент станува официјален.

ЕП претставува уникатна институција бидејки претставниците се избираат од страна на народот на општи и непосредни избори. Со тоа
може да кажеме ЕП има најголем демократски легитимитет.

ЕП со тек на времето еволуирал немај одма значајни и големи овластувања но со тек на времето ЕС бил принуден да ги дели својте
овластувања и надлежности со ЕП.

Во оригиналниот институционален дизајн на Жан Моне беше замислено ЕП да има контролна функција а не како тело со законодавна
власт.

Во 1979год се воведени непосредни избори за ЕП но најголемите промени ЕП ги доживеа со договорите од Мастрихт и Амстердам кои
го подигнаа ЕП дури на рамноправен носител на законодавната власт.

(СОСТАВ И ПАРТИСКА КОМПОЗИЦИЈА НА ЕП)

Во првата Асамблеја(Парламент) на ЕЗЈЧ се состоеше од само 78 члена во 1973 год по првото проширување членството порасна на 198,
последниот состав на ЕП беше избран во јуни 2009год и брои 736. Согласност со Лисабонскиот договор ќе се намали на 751, максимум
за една земја ќе биде 99, а минумумот 5 седишта. Бројот ќе се определи според големината на државата еден парламентарец ќе
претставува поголем број на граѓани. Но во полза за помалите земји на пример кофициентот на влијание како соодност на големината на
популацијата и бројот на пратеници.

Избраните членови седат во политички групи, по изборот пратениците одлучуваат во која група ќе се приклучат. Парламентот е
единствена институција која остава простор за идеолошка дебата додека другите институции се занимават со прашања кој немаат голема
идеолошка позадина(прагматични проблеми).

Во Европа се уште не постојат политички партии, постојат политички коалиции и партии по идеолошка сродност.

Политичките партии на ниво на ЕУ се јавуваат во два вида на структури: како политички групи во ЕП и како екстра-парламентарни
организации. Овие вторите можат да се здружат како транснационални организации, што е случај со поголемите и традиционални
партиски фамилии(Демохристијаните, Социјалистите, Либерали)или како помали формални структури за меѓународна соработка како
Зелените.

Практиката покажува дека политичките групи во ЕП имаат поголема доминација да влијаат на политиката одколку федерациите.

Влијанието на политичките партии во политичкиот систем на ЕУ е ограничено од неколку причини : 1)Кандидирањето за член на ЕП се
врши на национално ниво на државите па така зависи од партиите кој се на власт во државата.

2)Партиите успеваат да го претстават ставот на граѓаните ама само на национално ниво.

3)Партиите не успеаа да израснат како вистински посредници помеѓу граѓаните и Брисел, така граѓаните повторно неможат да
одлучуват за прашана на ЕУ.

4)Често партиите пробуваат да ги спојат европските интереси на граѓаните но не секогаш партиската идеологија кореспондира со
погледите на евро-интеграцијата.

За формирање на политичка група потребни се минимум 25 пратеници, кои претставуваат најмалку една четвртина од сите членки на
ЕУ. Тие се и самите внатрешно организирани со претседавач, биро и секретаријат.

Секој граѓанин на ЕУ може да се кандидира за пратеник.

Во ЕУ доминираат две партии и тоа Европската народна партија(десни партии) и Социјалистите(леви партии).

(КАРАКТЕРИСТИКИ НА ИЗБОРИТЕ ЗА ЕП)

Првите непосредни избори на ЕП се одржаа во 1979год и оттогаш се одржуваат на секој 5 год. Право на глас имаат граѓаните на ЕУ кој
се заведени во избирачкиот список исто така постојат правила како на пример со наполнети 18год, тајност на гласање, еднаквост и др.
Денес доминираат пропорционалните модели за гласање, со исклучок на Ирска и Британија. Значаен фактор е дека граѓанинот може да
гласа тамо каде што има живеалиште не тамо каде што е роден.

Додека зборуваме за демократијата и избирањето на ЕП може да кажеме дека излезноста не доминира бидејки членовите за кандидати се
од националните партии во државите членки и тука народот одлучува дали ќе даде доверба на националната паритја или пак не.

Изборите за членови на ЕП се многу бледи и незаинтересирана е јавноста за нив и медиското внимание не е многу вперено во нив, па
така изборите на ЕП членови може да ги ставиме во втор ранг помал од изборите на национално ниво.
(ВНАТРЕШНА ОРГАНИЗАЦИЈА НА ЕП)

Внатрешни тела на ЕП:

1)Претседателот се избира од редот на пратениците со мандат од 2,5год ос право на повторен избор, во неговата раб му помагаат 14
подпретседатели. Главни функции на претседателот се: грижа за почитувањето на деловникот, ја надгледува работата на ЕП и работните
тела, го претставува ЕП во правните работи, насамитот на Советот тој го изложува ставот на ЕП.

2)Конференцијата на претседатели е тело составено од претседавачите на пратеничките групи и претседателот на ЕП, нивна функција
е да ја организират практичната работа на ЕП и планирање на распоредот за седници.

3)Бирото е составено од претседател на ЕП и 14-те подпретседатели и 5 квестови кои имаат улога во административните и
финансиските работи на ЕП сите овие имаат мандат од 2,5год.

4)Комитетите 20 на број со по 24-76 парламентарци го отсликуваат во себе составот на ЕП. Тие ја подготвуваат работата на пленарните
седмици, даваат мислење за предлогот на актите на ЕК, во нивна работа учествуват различни експерти од различни области. Комитетите
ги има во различни облици и тоа: постојани комитети(20области), подкомитети, привремени комитети, анкетни комисии, заеднички
парламентарни комитети. Комитетите се составуваат еднаш или двапати месечно во Брисел и нивните расправи се јавни, ги разгледуваат
предлозите на ЕК и Советот на ЕУ.

5)Генерален секретаријат е во Стразбур и Брисел, тој ја организира работата на ЕП, по пат на конкурс тој вработува 4600 службеници,
од коиу 1300 се предведувачи за сите 23 официјални јазици на ЕУ. Со нивната работа раководи Генералниот секретар.

(ФУНКЦИИ И НАДЛЕЖНОСТИ НА ЕП)

Ги имаме следните функции:

1)Легислативна функција(законодавна) – која ја дели со советот на министри, ЕП не е законодавен орган но има можност од
политичка иницијатив за носење на легслатива, така ЕП може да побара од ЕК да излезе со нацрт на законодавството пред Советот на
ЕУ, пократ тоа ЕП прави годишна анализа на ЕК и изнесува мислење за законодаството пред Советот на ЕУ. Покрај тоа ЕП дава
мислење за соодветни акти.

2)Политичко контролна функција се остварува преку потврдување на назначувањето на ЕК, вклучувајки го и правото да покаже не
согласување во однос на предложените комесари или претседател на Комисијата, како и преку поставување на писмени или усни
политички прашања до советот, претседателот на ЕК се именова од советот но ЕП има моќ да го прифати неговото назначување.

3)Буџетска функција која ЕП ја дели со советот при гласање за годишен буџет. ЕП има можност на отфрлување на предлогод за нацрт
за годишен буџет при што ќе се врати на почеток.

4)Други функции именување на европскиот Омбусман како и давање согласност за изборот на претседателот, подпретседателот и
членовите на Европската централна банка кои потоа ги именува советот.

(НАЧИНИ НА ОДЛУЧУВАЊЕ ВО ЕУ)

Во сферата на заедничка надворешна и безбедносна политика одлуките се донесуваат со инволвирање на Европскиот совет и Советот на
ЕУ.

Кога станува збор за законодавната власт ЕП ја дели со Советот на ЕУ каде ЕК предлога закони-акти а Советот и ЕП ги усвојуваат.

ЕП прави начелна поделба на обична и посебна легислативна постапка.

Обичната постапка- се донесуваат дури две третини од одлуките, во неа ЕП има рамноправна положба со Советот, тоа значи кога
предложениот акт од страна на ЕК стапува на сила дури кога ЕП и Советот ќе го прифатат.

Посебна постапка – значи Советот и Парламентот усвојуваат одлуки самостојно само со одредено инволвирање на другата институција,
тука спаѓаат постапката на консултации и постапката на согласност.

Постапката за консултации претставува кога ЕК ќе даде предлог мора Советот да се консултира со ЕП при донесување на актот. Советот
мора да го почека мислењето за донесување на акт од ЕП доколку тоа не го направи се смета за незаконски.

Постапката на согласност оваа постапка е иска како постапката за колсутации но во оваа постапка може да го прифати или одбие
предлогот за акт при што нема можност да предлага амандами за негова измена.

(УЛОГАТА НА НАЦИОНАЛНИТЕ ПАРЛАМЕНТИ ВО ЛЕГИСЛАТИВНИОТ ПРОЦЕС)

Придонесот во подобро функционирање на Унијата се лоцира во следните активности поврзани со националните парламенти:

1)Добивање редовни информации и предлог легислативни акти од страна на институциите на ЕУ

2)Надгледување на почитувањето на принципот на субсидијарноста

3)Учеството во оценувањето на имплементацијата на политиката на ЕУ во сферата на слободата, безбедноста и правдата

4)Учество во политичкиот мониторинг над Европол и евалуација на активностите на Евроџаст

5)Учество во постапката за евентуална ревизија на основачките договори.

Протоколот на ДЕУ за улогата на националните парламенти наложува ЕК да им доставува на парламентите следниве акти и документи:

1)Консултативните документи

2)Свои годишни легислативни програми и други плански документи

3)Нацрт-легислатива
Протоколот предвидува дека парламентите треба да ги добиваат и:

1)Предлози за донесување на легиславни акти кои потекнуваат од ЕП

2) Агендата за робота на Советот како и известување за исходот на неговите седници

3)Годишни извештаи на ревизорскиот суд

Улогата на националните парламенти се гледа преку надзорот над функционирањето на донесување на одлуките на ЕУ.

Парламентите располагаат со така наречено рано предупредување со жолт и протокалов картон кои се упатени кон ЕК.

Доколку третина од националните парламенти оцени дека се крши принципот на субсидијарност, се употребува жолт картон тоа значи
дека ЕК мора да ја преиспита мерката која ја предложува, доколку ЕК реши да го задржи своето мислење тогаш мора да даде разумно
мислење до законодавецот(ЕП/Советот) дека предложената мерка е во согласност со субсидијарност. Ако мнозинство од националните
парламенти се изјасни против тоа знаци дека ЕК морада се преиспита или одложи предлогот а тоа е т.н протокалов картон, доколку ЕК
продожи со предлогот тогаш законодавецот(Советот/ЕП) мора мнозински да го подржат предлогот.

Секоја држава членка може во свое име да побара од ЕСП да одлучи за тоа дали одредена легислатива го крши принципот на
субсидијарност.

Европска Комисија

Клучни факти

Функција: Извршен орган на ЕУ, носител на законодавна инцијатива и чувар на комунитарните договори

Број на членови: 27 комесари (по еден од секоја земја – членка)

Мандат: 5 години

Седиште: Брисел

Комисијата се смета за најуникатната компонента на иституционална архитектура на ЕУ. Сите тие имаат секретаријат, т.е, извршно –
административни тела во кои вработените, иако државјани на членките, имаат полна независност во вршењето на својата работа. Но во
ниту еден случај тие не смеат да се јават како носители на значајна политичка функција, како што е тоа случај со ЕК. Високата власт во
ЕЗЈЧ беа дизејнирани на начин и со цел да претставуваат мотор на европската интеграција. Тие требаше да бидат институцијата која ќе
го отелотворува автентичниот европски интерес, особено во процесот на носење на одлуки.

Меѓу бројните определби на природата на ЕК се издвојуваат неколку:

-динамична и просветителска бирократија

-еден вид на федерална влада која ги изршува одлуките донесени од двата дома

-административен секретеријат на Советот, односно администрација на техничари

-политички ангажиран посредник помеѓу различните национални интереси

Именување и состав на ЕК

За содржината на ЕК важно е да се има предвид дека е извонредно сложена, а се состои од 2 дела: политички и управен. Терминот
Комисија, во основа се однесува на целокупната структура, но во политичкиот жаргон, под Комисија се подразбира само потесното
политичко водство.

Колегиумот на комесари се состои од 27 комесари – или по еден од секоја држава – членка. Процесот на проширување на Унијата го
наметна прашањето за редуцирање на бројот на комесари. Па така оригинално Реформскиот договор предвидуваше транзиционо
решение, т.е, намалување на бројот на комесари, така што само 2/3 од нив би номинирали ској комесар. Секој комесар е одговорен за
раководењето со определен ресор. Значењето на секој сектор може да биде променлива категорија, зависно од низа фактори од
политичка и економска природа. Моќта на комесарите зависи од тоа колку нивниот ресор има приоритет во општата политика на ЕУ,
како и буџетот со кој располага. Комесарот може да ја јакне својата позиција зависно од способноста да воспостави добри односи со
соодветната парламентарна комисија, прецтавниците на Советот на министри па и со цивилното општество и пошироката јавност.
Најголемата институционална новина внесена со Лисабонскиот договор е функцијата потпрецедател на ЕК и комесар одговорен за
надворешните работи и безбедносна политила. Одлуките се донесувале едногласно што значи дека секоја држава располагајќи со
правото на вето можела да изпрати кој било по слободна желба. Но со Мастришкиот и Амстердамскиот договор оваа практика се измени
на начин кој му дава право на ЕП да го изкаже своето мислење најнапред за кандидатот за прецедател на ЕК, а потоа и за целата листа на
комесари. Пред именувањето на комесарите, државите-членки треба да дадат согласност за кандидатот за прецедател што е нужен чекор
кој потоа му дава можност на прецедателот да има влијание врз композицијата на неговиот тим. Со тек на времето улогата на
прецедателот во смисла на селекција на членовите на ЕК значително порасна. Со Амстердамскиот договор тој доби право да одбие
кандидат номиниран од некоја држава. Се смета дека ваквата еволуција го намалил реалното влијание на државите врз конституирањето
на ЕК но истовремено се зголеми улогата на ЕП.

Европската комисија прецтавува супранационална институција која не е конституирана по пат на избори, односно нејзините членови ја
немаат обврската да добијат директен легитимитет кај гласачите, а и ЕП само посредно одлучува за нивното назначување. Во сегашнава
ситуација се поставува прашањето дали при изборот на прецедателот и комесарите одредена улога има и идеолошката констелација во
ЕП. Изборот на Комисијата на Барсо покажа значително влијание на фактот што најногу седишта во ЕП има Европската народна партија
чиј член е и прецедателот на ЕК. Во составот на ЕК има и комесари кои и припаѓаат на левата опција но и незавини кандидати доколку
така одлучи матичната држава. Ова создава впечаток дека ЕК прецтавува голема коалиција и по национална и по политичка линија.
Практиката покажува дека во процесот на нормирање државите назначуваат лица кои биле носители на важни позиции во нивните
влади.
За прецедателот на ЕК долго време се смташе дека има позиција на “прв меѓу еднаквите”, меѓутоа со еволуцијата на институцијата и
јакнењето на нејзината улога, неговата позиција значително зајакна особено во однос на комесарите, тој денес има поголемо влијание
врз назначувањето на другите челнови на Комисијата како и врз поделбата на ресорите со кои тие раководат па дури и правото да
отстрани комесар.

Во вршењето на своите задачи комесарите не смеат да примаат инструкции од кој било надвор од ЕК, а најмалку од владата на земјата
од која доаѓаат. Комесарите не ги прецтавуваат или застапуваат своите влади ниту смеат да бидат нивни гласноговорници.

Внатрешна организација на ЕК

Комесарите имаат на располагање Политички секретеријат кој уште се нарекува и “ Приватен кабинет”. Тој е организацијаски одвоен од
администрацијата и е составен од лица во кои комесарот има посебна доверба и кои можат да бидат најмени или отпуштени според
неговото наоѓање. Со промената на комесарот и овие лица автоматски ја губат позицијата. Кабинетот обично се состои од 5 советника
како и одреден број на службеници. Нивната задача се состои од туркање на идеите на комесарот кај управните служби, како и да ги
филтрираат и проверуваат предлозите кои доаѓаат од службите, а пред истите да се достават до комесарот и колегиумот. Во вршењето
на оваа работа кабинетот често комуницира со кабинетите на другите комесари заради утврдување на можните контроверзи и колизии
кои можат да се јават од нивна страна. Согласно принципот на колегијалност секој кабинети ги покрива сите ресори застапени во ЕК.
Кабинетот е од витален интерес за информирање на секој комесар за случувањата надвор од неговиот ресор. На една седмица пред
одржувањето на седницата на колегиумот на комесари, шрефовите на кабинети се состануваат заради обезбедување координација и
конзистентност на работата на комесарите.

Покрај улогата што кабинетите ја имаат во однос на вертикалната и хоризолталната координација во рамки на ЕК тие имаат значајни
функции и во однос на ЕК со другите надворешни актери. Тие се посредникот меѓу службите и комесарот, а ја имаат и моќта да
игнориаат предлог на врвот на администрацијата. Тие исто така му помагаат на комесарот во комуникацијата со надворешниот свет
преку пишување говори, и негово прецтавување во дадени пригоди. На тој начин тие пренесуваат и добиваат информации за прашања за
кои ќе се одлучува на ниво на ЕК но се интересни и од аспект на националните држави.

Кабинетите обично се опшуваат како национални енклави што се потврдува и низ персоланиот состав кој особено во минатото ја
отсликуваше сосема националната припадност на комесарот. Комисијата на Проди ја смени оваа практика па сега кабинетите се
мучтинационални и редуцирани по број. Сега се бара членовите на кабинетот да доаѓаат од најмалку 3 различни држави, а шефот на
кабинетот да биде задолжително од држава различна од онаа од која потекнува комесарот. Третата промена се состои во налогод барем
пола од членовите на кабинетот да се регрутирани од внатрешните хумани ресурси на службите на Комисијата, т,е, од лица кои одамна
ги раскинале врските со своите национални држави.

Покрај политичкиот дел ЕК ја сочинува и еден сложен административен апарат наречен служби. Глевни компоненти на службите се
Генералните директори кои се еквиваленти на министерствата и другите органи на управа во националните системи. Секој комесар
раководи со посебен Генерален директорат, иако може да се случи комесарите да бидат задолжени со раководење на повеќе
директорати. На прецедателот во вршење на неговата работа му помага Постојан секретаријат т.е, Генерален секретаријат. Како
постојана служба на прецедателот тој игра важна улога во обликувањето на кохерентниот политички профил на ЕК како целина како и
во менаџирањето на суштинските односи меѓу ЕК и другите институции во и надвор од ЕУ. Други споецијализирани служби се: Служба
за печат и комуникации, Статистичка служба, Преведувачка служба и Правната служба. Освен директорати и специјализирани служби
во организацијата на ЕК се наоѓаат и канцелариите на прецтавништвата во државите членки и делегациите во странски држави и
меѓународни организации како еден вид амбасади на ЕУ. ЕК може да им и т.н, task forces кои формираат заради извршување на задачи
од повремен карактер.

Еден генерален директорат се состои од неколку директорати, секој раководен од директор. Секој директорат понатаму е поделен на
седници. Вкупниот број се движи помеѓу 150-500 луѓе. Постојат и сили за посебни задачи и меѓудепартменски работни групи кои ја
надминуваат крутата поделеност на директорати. Покрај пресоналот платен од ЕК, службите опгаќаат и 700-800 лица назначени од
националните влади на база на сецондмент. Тоа значи дека и нивната плата и матичното работно место се врзани за владата која ги
позајмила на Комисијата.

Комитатите во работата на ЕК

Комитетите се значаен фактор како во работата на Советот и ЕП, кои имаат сопствени системи на комитети, така и во работата на ЕК.
Таа располага со огромен број на комитети и групи кои извршуваат различни функции. Но во овој контектст не станува збор за т.н,
комитологија кои за разлика од комитетите при комисијата прецтавуваат добро регулирани ентитети со висок степен на јавна
пренозатливост и углед. Овде фокусут е ставен на т.н, експертски групи или колсултативни групи/комитети. Според самата Комисија
тие се активни во сите фази на процесот на формулирање на политиките.

Значајна одлука на овие тела е дека не се состојат нужно од прецтавници на нацоналните држави. Нивните членови можат да опфаќаат
прецтавници на разни интересни групи, цивичното општество, експертска заедница и сл. Тие можат да бидат и со мешовит состав, а во
нив можат да бидат застапени прецтавници на локални и регионални организации, лица од приватниот сектор или од националните
власти. Понекогаш ваквите комитети можат да бидат конституирани на од ЕК туку со одлука на Советот. Во кој Комисијата има
административна улога. Групите и комитетите воспоставен врз основа на основачките договори или со урдби, ЕК мора да ги воспостави
и не може да ги распушти по своја желба. Тие обично се нарекуваат комитети, а називот експертски групи се употребува за телата кои
ЕК смее самата да ги основа или распушта.

Од 2004 година ЕК официјално признава 3 широки категории на експертски групи: а) групи составен само од владини
експерти/прецтавници од државите-членки, б) групи составен од научници или прецтавници на интересни групи кои се засегнати во
дедената област, в) групи кои вклучуваати владини експерти и научници/членови од цивилното општество.

Во ставрноста експертската група може да добие изменети профил. Таа може да биде инклузивна или ексклузивна, да внасе поголем или
ограничен број лица од истата група, или ЕК може да одлучи да ги одели или поврзе луѓето од различни групи. Работатана ЕК во
процесот на подговтвување на легислативната и другите работи од нејзнина надлежност ја помагаат 300-400 привремени експертски
комитети и околу 150 постојани советодавни групи.

Со работата на експертските комитети и советодавните групи претседаваат прецтавници на ЕК. Прецтавниците на националните власти
се поканети од Комисијата, па затоа и трошоци поврзани со ова работно учество се покриени од неа. Во такот на работата од нив се
очекува да настапуваат како независни експерти, а не како официјални владини прецтавници што не ги спречува да ги изнесат
претпоставките за реакциите на нивната влада по прашањата за кои се расправа. Штом работата на ниво на комитет е завршена
предлогот се процесуира низ административните и политичките канали до ЕК, пред истиот да биде проследен до Советот и ЕП. Кога
одлуката ќе се донесе во Советот, прашањето повторно се враќа до ЕК која е сега надлежна за негово спроведување.

Одредени директиви донесени од страна на Советот и ЕП бараат дополнително прецизирање со норми од техничка природа. Тоа е
вообичајна појава во односите помеѓу легислативните и егзекутивните органи. Заради надгледување на оваа делегативна активност на
ЕК, Советот воспоставува, т.н, комитолошки комитет или комитети за имплементација. Во комитолошките комитети се застапени
прецтавници од националните влади. Некои од нив се овластени само да даваат совети, други имаат моќ да надгласуваат предлог на ЕК.
Членовите на комитетите во својство на национални експерти имаат значајна улога во овој процес и иако главно ги застапуваат
интересите на своите земји сепак најчесто кога ќе се најдат заедно на расправа настапуваа како експерти.

Сложената внатрешна организација, легитимитетот и чуствот на мисија кај ЕК покажуваат дека станува збор за вистинска институција
која го надминува значењето на формална организација. Нејзините главни карактеристики кои се истовремено и нејзини специфики се :
а) мултинационалноста на персоналниот состав, б) двојна структура која опфаќа политички и управен дел, и в) состав кој вклучува
постојано вработени службеници, наименувани функционери и привремени службеници.

Надлежности на ЕК

ЕК ги врши следните функции:

Внатрешен ментор и глас на Унијата – Станува збор за политичка ролја на ЕК која повремено јасно го манифестира својот потенцијал
да игра главна улога во рамките на ЕУ. Таа се манифестира низ 3 димензии. Првата димензија е формална и се состои во надлежноста
ЕК да иницира и формулира политички предлози, кои потоа се доставуваат до легислативните тела. Фунцкијата на законодавната
инцијатива е нејзина исклучива надлежност во комунитерната област. Тука спаѓа подготвувањето на нацарт- докунети, консултациите
со заинтересираните страни и субјекти, презентирање на нацртот пред Советот и ЕП. Втората димензија не е правно дефинирана и се
смета за мека функција. Низ своите активности и лобирање ЕК се јавува како актер која ја дефинира политичката агенда. Оваа функција
е екслузивна за ЕК само во она што се нарекува комунитарна област. Другите актери можат да покренат иницијатива но ЕК но
единствено од ЕК зависи дали истите ќе бидат земени предвид и дали ќе се процесуираат понатаму. Третата димензија на оваа функција
е интегративната и промоцијата на супранационалниот интерес.

Регулаторна фунцкија – ЕК чувар на Договорите. Таа ја надгледува примента на комунитарното право, односно води сметка за тоа
дали европските акти се преточени во националните правни системи и како истите се спроведуваат во практика. Ова воопшто не е лесна
задача имајќи го превид бројот на акти чие спроведување треба да се следи како и зголемениот број држави.

Менаџерско – административната функција – се смета за не многу експонирана и гламурозна но е од големо значење за напреченото
функционирање на ЕУ. Нејзината расте и заради потребата на легислативата да се прточи во административни правила, односно
делегирањето на дел од регулаторна функција од Советот доЕК.

Медијаторска фунцкија на ЕК – се одвива на повеќе релации, односно во посредување и наоѓање на заеднички прифатливи решенија
меѓу членките и другите институции на Унијата. Вакавата активна улога на ЕК помага во интергративните процеси во Унијата, као и во
изнаоѓање на заемно прифатливи решенија за спротиставените национални интереси.

Надворешно – политичката функција – значи дек ЕК има овластување да ја прецтавува Унијата во надворешните релации со трети
страни, а особено во преговорите за склучување на договори за соработка и за трговија. Улогата на ек ЕК е значајна и во текот на
преговорите со земјите кои аспирираат за членство и тоа во фазите на склучување на догвоорите за стабилизација и асоцијација како и
во преговорите за полноправно членство.

Начин на одлучување во ЕК

Комисијата функционира според принципот на колегијалност, односно според колективна одговорност заснована на еднаквото учество
на комесарите во институционалното донесување на одлуки. Тоа претпоставува дека секоја одлука се расправа заеднички, па затоа и
заедничката одговорност за донесените одлуки. Колегиумот на комесарите прецтавува колективно тело со еден глас.

Одлуките во Комисијата се донесуваат колективно, а врз база на предлог поднесен од еден или повеќе комесари. Обичното мнозинство е
принципот на донесување одлуки, а прецедателот располага со еднаков глас како и секој комесар, но во случај на изедначени гласови,
неговиот е рашавачки. Одлуките се донесуваат на 4 основни начини: а) на седници, а до формално гласање може да дојде по барање на
кој било член,б) по пат на писмена постапка – пишаниот се доставува во писмена форма до сите членови кој во определен период можат
да ги искажат своите резерви или амандмани. Кој било член на ЕК може да побара и дискусија ако смета за потребно. Ако за предлогот
не биле искажани резерви или барања за измена, истиот се смета за формално усвоен: в)со полномоштување – Комисијата може да
овласти еден или повеќе свои членови да ја донесат одлуката, но под услов истата да се прифати како колективна. Правото на
одлучување може понекогаш да биде пренесено и на генералните директори, г) со делегација – ЕК може да ги делегира правото да се
донесе одлука на генералните директори или шефови на служби кои тогаш се смета дека настапуваат во име на ЕК.

Европски совет

Клучни факти

Функција: Институција која ги дефинира главните политички насоки и приоритети за дејствување – политички центар на ЕУ

Членови: Шефовите на држави или влади на државите членки, Прецедателот на Европскиот совет, плус прецедателот на ЕК, како и
потпрецедателот на ЕК за надворешна и безбедносна политика.По потреба на членовите на Советот може да им се придружат по еден
минидитер, а на Прецедателот на ЕК и друг член на Комисијата

Седиште: Брисел

Број на средби: најмалку 2 пати на секои 6 месеци.

 Состав на Европскиот Совет

ЕС е систавен од шефовите на држави и влади на државите членки на ЕУ, односно од шефовите на егзекутивата. Согласно карактерот на
политичкиот систем секоја држава ја прецтавува или премиерот или прецедателот на државата. Всушност доминираат премиерите со
исклучок на Франција и Кипар кои се прецтавени на ниво на прецедател. Со измените од Лисабон сега без право на глас, со работата на
ЕС прецедава Прецедателот на ЕС. На самитите по правило присуствуваат и: прецедателот на ЕК, како и потпрецедателот на ЕК за
надворешна и безбедносна политика. По потреба на членовите на Советот може да им се придружат по еден министер, а Прецедателот
на ЕК и друг член на Комисијата. Прецедателот на ЕП може да биде поканет и слушан од страна на ЕС. Шефовите на држави и влади се
придружени и од бројни национални делегации кои во сенка помагаат во формирање на предлозите, оценката на прашањата за кои се
расправа меѓу нивните шефови. На ЕС во работата му помага Генералниот секретиријат на Советот.

Прецедателот на ЕС

Лисабонскиот договор воведе новина во смисла на постоење на посебна функција Прецедател на ЕС со мандат од 2.5 години. Неговиот
избор или разрешување се врши со кфалификувано мнозинство. Оваа функција е неспоива со вршење на каква било национална
функција. Но некои автори укажуваат дека не постои експлицитна забрана носителот на оваа функција истовремено да не биде носител
на некоја друга функција во рамките на ЕУ.

Критериумите за исбор на личноста која ќе врши оваа функција не се нормативно пропишани што значи дека шефовите на држави и
влади самостојно одлуќуваат согласно внатрешните констелации и распределбата на позициите на останатите функции и институции.
Некои експерти сметаат дека ЕС треба да се воде и од следните критериуми: националната припадност на кандидатот, геогравската
застапеност, големината на земјата и политичката ориентација на кандидатот.

Главните функции на прецедателот на ЕС се состојат во:

- Претседавање и водење на работата на ЕС

- Во соработка со прецедателот на ЕК тој го обезбедува подготвувањето и работата на ЕС
- Помага во постигнување на поголема кохезија и консензуз меѓу членовите на ЕС
- Поднесува извештај пред ЕП после секоја одржана седница
- Ја прецтавува ЕУ во надворешните односи во однос на прашањата поврзани со нејзината заедничка надворешна и безбедносна
политика, без при тоа да се намалат или попречат надлежностите на Високиот прецтавник на Унијата за надворешни работи и
безбедносна политика.

Функции на европскиот Совет

Врз оснава на практиката, а и на одредбите на Лисабонскиот договор можат да се издвојат неколку функции:

- Првата и основната функција на ЕС се состои во дефинирање на главните политички насоки и преоритети на ЕУ. Освен тоа
Лисабонскиот договор утврдува дека ова тело ќе го обезбеди потребниот стимул за развој на ЕУ. Овоа не е далеку од
оригиналната функција предвидена во т.н, Париско коминике по средбата во 1974 година. Во него се вели дека е утврдена
потребата од генерален пристап кон внатрешните проблеми поврзани со постигнување на европско единство во однос на
екстерните проблеми. ЕС треба да обезбеди напредок и општа конзистентност во активностите на заедниците како и во доменот
на политичката соработка, односно да ги утврди правците на развој и целите на организацијата.
- Функција на врховен арбитер се состои во разрешување на прашањата кои не можеле да се решат на пониско ниво, односно на
ниво на Совет на министри и ЕК. Станува збор за функција на одлучување во крајна инстанца за политички најкомплексините и
најчуствителните прашања. Таа за прв пат е утврдена со Лисабонскиот самит од 1977 година но се развила во текот на годините.
Лисабонскиот договор ги утврдува ситуациите во кои член на Советот може да излезе со негативен став кон некој предлог
легислативен акт и да побара од ЕС да го разгледа истиот. Во таков случај обичната законодавна постапка ќе биде суспендирана,
а по дискусија во рок од 4 месеци, ЕС има 2 опции: а) ќе го врати документот назад кај Советот на ЕУ и ќе ја прекине обичната
законодавна постапка, или б) нема да преземе никаква акција или ќе побара од ЕК да поднесе нов предлог.
- Функицја да прецтавува и учество на ЕУ во екстерните работи, односно во меѓународните односи до скоро ЕС ја
остваруваше како своевиден колективен шеф на држава. Со воведувањето на функцијата Прецедател на ЕС оваа функција се
редефинира но останува фактот дека Претседателот нема големи самостојни овластувања во оваа област, надвор од она што ќе го
добие како упатство од членовите на ЕС.
- Функција на оставрување на одредени егзекутивни овластувања, како именување на прецедателот на ЕС, прецедателот на
ЕК и Високиот прецтавник на Унијата за надворешна и безбедносна политика, како и поширокиот контекст на составот на
Коимисијата и прашањата поврзани со ротирачкото претседателствување на земјите-членки. ЕС го именува прецедателот на ЕЦБ
со квалифукувано мнозинствогласови.
- Лисабонскиот договор утврдува дека ЕС ја има функцијата на дефинирање на стратегиските насоки за легислативната и за
оперативното планирање во сферата на слободата, безбедноста и правдата.
- Функција на свечена ратификација на важни документи е релативно нова. Ако во почетокот ЕС беше замислен како форум
за донесување на одлуки од стратегиско значење, ама на неформален начин со тек на времето тој стана место за формална
ратификација на значајни документи.
- Функцијата на преговарање во врска со промената на основачките документи ,особено кога станува збор за промената на
односот на гласовите и седиштата во институциите е од извонредно значење. Без договор на највисоко не би била возможна
каква и да е реформа или конституционална еволуција на ЕУ.

Според Динан, во текот на изминатите децении во практиката се развиени неколку функции: а)меѓусебно запознавање на шефовите на
држави и влади, како и со посебните национални погледи за економските, социјалните и политичките прашања, б)разгледување на
најактуелните меѓународни случувања и донесување важни надворешно-политички одлуки и декларации,в)усогласување на разликите
меѓу надворешните економски врски на ЕУ со надворешната политика на државите-членки, г)разрешување на големите буџетски
несогласувања и одлучување во врска со повеќегодишната буџтска рамка на Унијата, д)утврдување на агендата на идните проширувања,
ѓ)договарање на клучните промени на основачките договори, е)наименување на кандидатот за Прецедател на ЕК и на прецедателот на
ЕЦБ.
 Начин на работа и одлучување на Европскиот совет

До 2002 година местата на одржување на смитите на ЕС ротираа зависно од тоа која земја-членка беше прецедавач. Уште во рамките на
договорот од Ница беше утврдено дека од моментот кога Унијата ќе биде составена од повеќе од 18 членки средбите ќе се одржуват во
Брисел. Состаноците на главните актери на ЕС се одвиваа во нетрасперентна атмосфера, која се смета дека обезбедува поголема
отвореност и слобода во дебатирањето.

Советот се среќава најмалку 2 пати годишно. Самитите траат најдолго 1-2 дена. Во работата на ЕС долго време се избегнуваше
воведувањето на процедура на формално гласање, а наместо тоа отскогаш се настојувало да се постигне консензус по сите прашања. Со
тек на времето и особено со измените од Лисабонскиот договор предвидени се и одредени одредби поврзани со начинот на одлучување
на ЕС, вклучувајки и постапка на гласање со квалификувано мнозиство. Така се утврдува дека во процесот на гласање, членка на ЕС
може да дејствува не само во свое име, туку и во име на уште само една друга членка. Кога ЕС одлучува по пат на гласање неговиот
прецедател и прецедателот на ЕК немаат право на глас. Воздржаниот став на членовите на ЕС кои се присутни не спречуваат
донесување на одлука за која се бара едногласност на ЕС. И конечно се утврдува дека за процедурални прашања и за усвојување на
деловникот за работа ЕС одлучува со просто мнозинство.

Се смета дека најважните одлуки се обезбедуваат за време на паузите или во неформалните средби меѓу шефовите на државите. И кога
за одредено прашање постои право на вето, тоа реткосе употребува. Одлуките на ЕС немаат формално-правно обврзувачка сила но
имаат пресудна тежина во морална, политичка и практична смисла. Генералните насоки изградени на ниво на ЕС потоа се преточуваат
во правни акти преку активностите на ЕК, Советот на ЕУ и ЕП. Заради својата специфична положба и улога, ЕС е вон контролна на било
која институција на ЕУ, но и вон контролна страна на јавноста која не е информирана за начинот и причините заради кои се донесуваат
одредени одлуки.

Суд на правдата

Клучни факти

Карактер: Гарантира почитување на европското право при неговата практична примена и толкување

Функција: Правосувна функција (изракување на правото) но понекогаш врши функција на уставен или стопански суд

Членови: По еден судија од секоја држава-членка (27) и осум генерални адвокати со мандат од 6 години, кој може да се обнови

Седиште: Луксембург

Кога станува збор за судска власт во рамките на ЕУ првата асоцијација долго време беше поврзана со институцијата позната како
Европски суд на правдата. Станува збор за развиен судски систем кој покрај ЕСП ги опфаќа и Првостепениот суд и Европскиот
трибунал за јавни служби или наречен Службенички трибунал. Според новата терминологија судскиот систем на ЕУ се нарекува Суд на
правдата на ЕУ, кој се состои од 3 посебни суда: Судот на правдата, Општиот суд, Службеничкиот трибнал. Во поширока смисла
европското правосудство ги вклучува и националните судови на државите-членки кои најчесто се во ситуација да пресудуваат и
одлучуваат во случаи поврзани со примена на европското право. Во рамките на ЕУ е можно конституирање на специјализирани судови
кои според Лисабонскиот договор ќе можат да се основаат со согласност со обична легислативна постапка, а не како правно со
едногласност.

Состав на СП

Судот на правдата го сочинуваат 27 судии и 8 независни генерални адвокати. Лисабонскоит договор остава, по барање на Судот, бројот
на генерални адвокати да се зголеми од 8 на 11. Нивниот мандат изнесува 6 години, но можат повторно да бидат именувани, односно
мандатот може да им биде продолжен. Долгиот мандат кој може и да се продолжи прецтавува фактор за незавсно вршење на функцијата
во ситуација кога судиите се сигурни во ралативно долгото и загарантирано вршење на својата функција. Тие се именуваат врз основа на
взаемен договор на владите на државите членки чија заедничка согласност би требала да биде уште една гаранција за моќта и
независноста на судот.

Кандидатите се селектираат според своите високи лични квалитети и компетенции, а треба со својата работа да пружат доволно
гаранции за својата независност во вршењето на функцијата. Условите за избор се од својна природа: морални и професионални.
Лисабонскиот договор не внесува позначајни измени во однос на композицијата на Судот, сепак новниа прецтавуа постапката на
консултација која ќе претходи на секое наименување на судија или генерален адвокат. Најнапред се составува панел од 7 члена избрани
од редот на поранешни членови на двата суда, членови на националните врховни судови и признати правници, од кој еден ќе биде
предложен од ЕП. По предлог на прецедателот на СП, советот ке ги усвои одлуките за воспоставување на деловникот за работа на
панелот и за именување на неговите членови. Задача на панелот е да даде мислење за подобноста на кандидатите за вршење на
функцијата судија или генерален адвокат.

При стапувањето на положба членовите на СП положуваат заклетва на јавна седница со што преземаат обврска да ја вршат својата
функција непристрасно и согласно својата совест како и да се воздржуваат од издавање на службени тајни. Функцијата на судјата или
ГА е неспоива со вршење на друга политичка, управна или професионална функција. Судиите го избираат прецедателот на Судот
помеѓу себе со мандат од 3 години, а со можност од повторен избор. Тој ја насочува работата и персоналот на Судот и прецедава со
сослушувањата и сесиите на Судот во полн состав или на Големата комора.

Генералните адвокати уште се нарекуваат општи правно застапници. Тоа се лица кои вршат извонредно значајна функција во СП. За
нив се вели дека му помагаат во работата на Судот, всушност низ практиката се покажува дека тие имаат подеднакво значење за исходот
на судењето како и судиите. Тие се одговорни за претставување на свое правно мислење во врска со доделениот предмет пред судскиот
совет пд услов на целосна непристрасност и независност. Имајки ја нивната влијателна функција но и фактот дека кандидатите за оваа
позиција треба да ги исполнуваат истите кфалификации како и кандидатите за судии, често се поставува прашањето дали можеби ГА е
еден вид судија. Откако ќе го образложи случајот и даде свој јасен предлог за негово решение тој ја напушта седницата и судиите се тие
што донесуваат образувачки одлуки. Се смета дека ГА е апсолутно независен во изложувањето на мислењето па дури и може да
искажува критики во осонос на претходните судски одлуки.
Мислењата на ГА не се обврзувачки но се значајни од следниве причини:

- ГА е лабораторија за нивните толкувања на правото на ЕУ

- ГА помага на СП да го реформира своето правно резонирање
- ГА пружи супститут за двостепеност во постапката пред ЕСП
- ГА дава аргументи кои се комплементарни со оние на самите судии, но и помага во донесувањето на одлуката на судот
- ГА создава внатрешна критичка преспектива за работата на Судот- и на тој начин неговото мислење ја има функцијата на
издвоено мислење кои постои во некои национални правни системи но не е дозволено во СП.

Надлежности на судот

Надлежноста на СП е утврдена со ДЕУ и измените од Лисабонскиот договор што значи дека таа не е изворна, туку се протега во рамките
за кои ќе се договорат државите-членки. Нормативно е уредено дека надлежноста на Судот може да биде зацртана и во уредбите кои во
постапка на соодлучување ги донесуваат Советот и ЕП и тоа во делот на санкциите. Трет инструмент за уредување на надлежноста на
СП е судската практика, односно процесот на толкување на основачките договори низ кој Судот често ги дефинирал и границите на
својата надлежност но и се јавувач како учесник во креирањето на комунитарниот правен систем.

Класификацијата на надлежноста на ЕСП може да се изврши според повеќе критериуми. Една класификација ги зема предвид видот на
предметите по кои постапува Судот, па зборува за директна и индиректна надлежност. Динан надлежноста на Судот ја утврдува според
видот на случаи за кои тој одлучува:а) барања упатени од страна на националните судови за прелиминарни одлуки по прашања од
европското право, б) акции кои се директно изнесени пред Судот од страна на други институции , државите членки, или физички и
правни лица, и в) желби против одлуките на Првостепениот суд кој се јавува како понизок суд на ЕСП.

Кај директната надлежност Судот има улога на прва и последна инстанца пред која се изнесува некој спор, односно неговите одлуки се
директно извршени. Индиректна надлежност подрезбира постапка која не започнува директно пред СП туку е иницирана на
национално ниво, пред националне суд кој потоа се обраќа до СП со барање за прелиминарно мислење, односно толкување на некоја
норма на комунитерно право, која националниот суд треба да ја примени во случај изнесен пред него.

Под категоријата на индиректните акции се подведуваат постапките поврзани со издавање на претходно мислење. При постапувањето
во одредени случаи националниот судија може да се најде соочен со потребата да примени комунитарна норма. Доколку не е сигурен во
нејзината смисла и начин на примена или не е волен да го разреши спорот врз основа на дотогашната судска пракса, тој има можност да
се обрати со СП со барање да добие толкување на истата. Ова е задолжителна постапка кога за предметот изнесен пред националниот
суд не е правен лек со внатрешното право, што е особено случај ако спореот е изнесе пред врховниот суд на земјата.

ДЕУ ја утврдува листата на претходни прашања по кои СП може да се изјсни: а)толкување на основачките договори,б)толкување на
актите донесени од ЕК, Советот на ЕЦБ, в)толкување на статутите на телата основани со акт на Советот, ако е тоа предвидено со
статутите.

Уште при своите први толкувања во значајни предмети, Судот го користел т.н, системски метод на толкување, според кој при давањето
на прелиминарното мислење судијата се повикува на општиот систем на основачките договори за да може попрецизно да ја утврди
смислата на поединечната норма за која треба да се произнесе. Истоа така Судот ги применува и методите на телеошкото толкување што
значи дека настојува да ја утврди оригиналната намера заради која една норма била донесена, односно што сакал да постигне
примарниот законодавец.

Во категоријата на директни акции влегуваат предмети пкренати од ЕК, држава членка или друг орган на ЕУ, а кои најчесто се
однесуваат на следните прашања:

- Тужби заради неизполнување на обрски која произлегува од комунитарното право од страна на државата членка најчесто како
иницијатор се јавува ЕК заради својата позиција на чувар на договорите, но не е изклучено да се јави и земја членка. Доколку
судот ја оцени инцијативата за основана најнапред ќе ја повика посочената земја да се искаже по наводите на изнесената тужба/
откако ќе го утврди непочитувањето на комунитарното право од соодветната држава ќе наложи итно исполнување на правната
оврска. Доколку до тоа не дојде на државата и се наложува парична казна. Можноста за исрекување на парична казна не
постоеше се до донесувањето на Мастришкиот договор.
- Тужби поради пропуштање да се преземе некоја акција или заради начинење, нив може да ги поднесе држава членк некоја
институција па дури под одредени случаи и компании или поединци, а заради пропустот на ЕК, Советот или ЕП да преземат
дејство за кое се задолжени со основачките акти. Во 1985 година ЕП инцираше ваква постапка против Советот, заради неговиот
пропуст да ги уреди основите на заедничката транспортна политика.
- Тужби заради надомест на штетата во делот на вондоговорна одговорност на ЕУ, тие се поднесуваат во случај на нанесување
на штета од страна на своите функции. Сепак практиката покажува дека Судот донесува пресуди во кои наложува штетата да се
надомести само вослучаи на груба грешка, односно кога комунитарната институција на очигледен и сериозен начин ги
пречекорила своите овластувања при што нанела штета.
- Постапката за поништување на акт донесен од комунитарен орган заради незаконитост, таа може да се покрене против ЕК,
ЕП, Советот или ЕЦБ, а во поглед на законитоста на некоја нивна одлука. Како иницијатор можат да се јават и поединци кога
сметаат дека некој акт ги погодува нивните права. Како основа за поништување на ваков акт може да се утврдат повеќе причини
како: немање надлежност за донесување таков акт, кршење на процедурата, спротивност со основачките акти или некој друг акт,
или злоупотреба на овластувањата. Еден од најпознатите случаи од оваа група е lsoglucose одлука на советот на министри беше
поништена затоа што била донесена пред ЕП да го даде своето мислење, односно заради тешка повреда на одредбите на
основачките догвори за подлеба на надлежностите меѓу властите.
- Жалбена постапка, ваква постапка може да се покрене само во однос на некое правно прашање поврзано со претходно донесена
или наредба на Судот на првата инстанца. Ако се утврди пропуст во постапувањето, СП ќе го врати случајот на неговото судење,
а во одредени случаи може и самиот да донесе мериторна одлука. Слично СП во исклучителни случаи може да се јави како
нависока инстанца во случаи за кои Општиот суд одлучувал во жалбена постапка по одлука донесена пред Службеничкиот
трибунал.
Според една друга класификација поделбата на надлежностите може да се направи зависно од улогата во која се јавува Судот – како
уставен суд и како правосуден орган за заштита на комунитарното право. димензијата на уставен суд се огледува низ фактот што СП
одлучува за следнива спорови:

- Заштитата на целите и правните норми утврдени во основачките договори

- Ја оценува законитоста на секундарната легислатива
- Се грижи за одржување на балансот помеѓу институциите
- Ја утврдува поделбата на надлежностите меѓу ЕУ и државите членки
- Со прелиминарните мислења обезбедува униформа примена и интерпретација на правото на ЕУ

Начин на работа и одлучување во СП

Зависно од значењето и сложеноста на случајот СП може да заседава во полн состав, пред т.н, Голем совет или пред совети од 3 или 5
судии. Заседавање во полн состав е реткост, односно е резервирано само за случаи пропишани со Статутот на Судот и тогаш кога Судот
ќе оцени дека случајот е од исклучително значење.

Во т.н, Голем совет составен од 13 судии се заседава кога државата членка или институција на ЕУ се јавуваат како странка во постапката
и бараат некаков состав на Судот но и во други посложени или значајни случаи. Во малите совети од 3 или 5 судии се суди за сите
останати случаи. Заради поефикасна работа Судот формира 6 совети. Со секој од нив заседава прецедател кој секоја година се избира на
пленарна седнаца на Судот.

Пресудата пред СП се одвива во 2 фази: писмена и усна. Како нејзина карактеристика се посочува контрадикторноста, односно
можноста на секоја страна во спорот да ги изнесе соите аргументи. Странките имаат свои застапници пред Судот. Државите членки и
институциите на Унијата ги застапуваат овластени лица кои се именуваат посебно за секој предмет. Кога како странки се јавуваат други
субјекти тогаш функцијата на застапување ја вршат адвокати, кои задолжително мораат да бидат членови на адвокатската комора на
една од државите членки.

Предметите се поднесуваат кај регистерот по што за секој случај се назначува судија и ГА. Во писмениот дел од постапката, странките
во писмена форма ги изложуваат своите позиции во предметот, а судијата одговорен за случајот на база на овие аргументи изготвува
извештај во кој ги сумира изјавите и правната основа на случајот. Втората фаза се состои во т.н, јавно сослушување при што
застапниците на странките јавно ги образложуваат своите позиции. Судскиот совет и ГА можат да им поставуваат дополнителни
прашања заради појаснување на случајот. На крајот ГА го презентира своето правно мислење по случајот, по што судиите се
повлекуваат за да ја донесат својата одлука.

Сите судски одлуки се донесуваат со мнозинство на гласови на судиите се изложуваат на јавна сесија и се објавуваат. Судиите кои не се
согласуваат со ставот во пресудата немаат право на јавно да го изложат т.н, издвоено мислење.

Општ суд

Денешниот општ суд беше оснван под името Првостепен суд или Суд на права инстанца, со едногласна одлука на Советот на ЕУ во
октомври 1988 годин. Со работа започна на 1 септамври 1989 година. Иницијатор за неговото воспоставување беше токму ЕСП кој
заради растеретување од преголемиот и растечкиот број предмети побара воспоставување на пониска судска инстанца.

Се до договорот од Ница тој не се сметаше за посебна судска институција со определена надлежност туку како тело прикачено за ЕСП.
Оваа инстутуционална новина според некои автори не беше од техничко значење затоа што практично значеше појава на хиерарархија
на судски институции на комуналното ниво. Договорот од Ница ја утврди неговата самостојна надлежност, а ЕСП почна да служи како
втора инстанца која одлучува по жалбите за пресудите и одлуките изречени од правата инстанца.

Во поглед на составот, Општиот суд ја следи логиката на СП па е составен од еден судија од секоја држава членка, така што во моментов
има 27 судии. Постапката за избор како и критериумите за избор на судиите е аналогна на онаа важечка за СП. И тој има прецедател,
избран од редот на судиите за период од 3 години. Општиот суд на располагање има сопствена писарница и персонал. Една поголема
разлика во овој контекст се состои во фактот што тој не располага со ГА. Во исклучителни ситуации судијата може да ја презеде улогата
на ГА во даден спор. Овој суд одлучува во совети составени од 3 или 5 судии, или дури во одредени случаи одлука може да донесе и
еден судија. Кога работи во вид на Голем совет во него седат 13 судии, а во полн состав работи само кога тоа го бара некој посебно
сложен и значаен случај.

Надлежноста на овој суд опфаќа:

- Директни акции иницирани од физички или правни лица против акти на институциите на ЕУ или заради пропуст да се преземе
дејствие од страна на овие институции
- Акции иницирани од државите челнки против ЕК
- Акции иницирани од државите-членки против Советот за акти усвоени во полето на државната помош, дампинг и извршни акти
- Акции во врска со барање на надомест на штета причинета од институциите на ЕУ или нивните службеници
- Акции базирани на договори склучени меѓу Заедниците во кои изречно е утврдена надлежноста на ПС
- Акции кои се однесуваат на комунитарните брендови.

Пресудите на Општиот суд можат да бидат обжалени пред СП во рок од 2 месеца но само по однос на правните аспекти.

Службенички трибунал

Европскиот трибунал за јавни служби или Службеничкот трибунал е воспоставен со одлука на Советот во ноември 2004 година, по
стапувањето во сила на Договорот од Ница. Со работа започна во 2005 година. Образложението за неговото воспоставување е во
потребата да се олесни работата, односно намали притисокот на растечкиот број предмети пред Општиот суд. Тој е специјализиран само
за работните спорови. Незадоволните странки можат да ја обжалат одлуката кај Општиот суд во рок од 2 месеца.

Се состои од 7 судии со мандат од 6 години кој можеда се продолжи за уште еден мандат. Работи во совети од 3 или 5 судии, а сосема
исклучително во полн состав или од само еден судија. Судиите меѓу себе одлучуваат кој ке ја врши функцијата на прецедател на
Трибуналот. Именувањето на судиите се врши по посебна постапка: поднесените апликации се разгледува од посебен комитет составен
од 7 поранешни судии на СП или на Општиот суд по што конечната одлука ја донесува Советот. Избраниот судија мора да е државјанин
на државата членка и да е познат правен експерт, а при изборот се води сметка и за правичната застапеност на геогравските региони и
правни системи.

Ревизорски суд

Улога – чувар на финансиска дисциплина

Функција - контрола на законитоста на приходите на европските институции

Членови - по еден судија од секоја држава членка

Седиште - Луксембург

Ревизорскиот суд е воспоставен во 1975, со седиште во Луксембург, на барање на ЕП. Се состои од 27 члена со мандат од 6 години, со
можност за реизбор. Членовите се избираат преку договор меѓу државите членки во Советот и со консултација на ЕП. Ревизорскиот суд
има управна и буџетска независност, бидејки главата функција е вршење контрола врз приходите и расходите на Унијата, дава мислење
и оценува дали средствата предвидени се трошат соодветно, домакински и за пропишната намера. Ги проверуваат илјадниците
трансакции на институциите на ЕУ. Тие поднесуваат извештај пред Советот и ЕП, а воедно даваат и мислења во врска со предлози за
буџет и финасии. Бидејќи Ревизорскиот суд нема право да ги суди прекршителите, тој извештајот го објавува во Службен весник на ЕУ.
Кога ќе се утврди незаконито работење, се информира Европската канцеларија за борба против проневери, корупција и слични
активности. Претседателот го избира ЕК, заедно со Советот и ЕП, со мандат од 5 години, без можност за реизбор. Низ годините,
утврдено е неправилно работење на политичките групи во ЕП и ЕК во врска со сметководството и пренаименување на средствата кои
што се веќе испланирани.

Европски Омбудсман

Клучни факти

Улога: откривање на случаи на лошо административно однесување и предлагање на решенија

Мандат: 5 години со право на реизбор

Избор: од страна на ЕП

Седиште:Стразбур

Изнституцијатаа Европски омбутсман е воведен за прв пат со Мастришкиот договор. Идејата зад неговото етаболирање беше создавање
на посредник помеѓу граѓаните и институциите на ЕУ. Омбуцманот се именува од страна на ЕП и дека мандатот може да му биде
обновен, функцијата е неспоива со било која друга функција или професија, Омбудсманот ужива целосна независност и дека ЕП ги
утврдува статусот и општите услови за изршување на должностите на Омбудсманот. Во однос на неговите надлежности, Договорот вели
дека тој е овластен да прима поплаки од кое било физичко или правно лице кое престојува или има регистрирано фирма на територијата
на ЕУ. Омбудсманот може да спроведува истраги за случаите за кои ќе утврди дека се основни, освен за оние кои се или биле предмет на
судска постапка пред европските судови.

Под лошо управување се подразбираат ситуации во кои една институција не дејствува во согласност со законот или не ги почитува
принципите на доброто управување, или ги крши човековите права. Како примери се посочуваат:

- Неправично однесување
- Дискриминација
- Злоупотреба на позицијата
- Отсуство или одбивање да се даде бараната информација
- Неоправдано одложување на постапката
- Прекршување на постапката

Улогата на Европскиот Омбудсман

Омбудсманот има двојна улога. Од една страна во текот на постапувањето по поплаките, тој има улога на контролор на комунитарните
управни постапки на тој начин откривајќи ги евентуалните спорни точки во кои се кршат слободите и правата на европските граѓани.
Втората улога пак се огледа низ фактот што тој низ вршењето на својата функција развива мерки на превенција кои фактички излегуваат
надвор од неговиот правно утврден мандат.

Освен овие 2 улоги на Европскиот Омбудсман му се препишува и квазисудска функција. Ова се аргументира со фактот што тој не само
што има важна улога во заштитата на основните права на граѓаните туку и затоа што неговите активности подлежат на некои
процедурални правила слични на оние кои важат за судските органи. Дополнителен аргумент е тоа што омбудсманот треба да има
непристрасна позиција спрема странките слична на онаа на судиите.

Во определување на сложената природа на функцијата на омбудсман, цетрална поената е онаа дека тој има мандат да го унапредува
европскиот интерес за воспоставување добро администрирање. Токму тој мандат го одлеува од другите јавни институции одговорни за
развивање и примена на управното право. За разлика од судовите или некои слични арбитражни тела, критичките наоди, извештаи и
препораки на Омбудсманот немаат обврзувачка сила. Од една страна овластувањата на Омбудсманот се поограничени од оние на
судовите затоа што тој не може да ги поттикне институциите да преземат одредени интитуционални реформи кои на оштетените
странки би им ги исполниле барањата, а и би превенирале слични повреди во иднина.

Начини на работа на Европскиот Омбудсман

Постапката пред Европскиот Омбудсман започнува со поднесување писмена поплака, но само доколку претходно се искоритени
вообичаените административни канали за обраќање директно до институцијата која го почнала актот на лошо управување. Во одредени
случаи постапката може да ја иницира и самиот омбудсман. Откако ќе утврди дека се исполнети сите правни услови за отпочнување на
постапката, Омбудсманот донесува одлука за отворање истрага по случајот. Копија од поплаката се доставува до засегнатата
институција со барање таа да одговори на наводите во рок од 3 месеци. Во барањето Омбудсманот може да специфицира за кои
поконкретни прашања треба да се одговори, а по потреба може да го подолжи рокот од 3 месеци. Одговорот од институцијата се
доставува и до странката која го покренала случајот на која повторно и се дава можност да ја допрецезира својата позиција. Оваа е
првата точка во постапката која посочената институција има можност да понуди начин за разрешување на спорот по што случајот се
затвора со назнака решено од институцијата. Можно е странката која ја поднесла поплаката да се откаже откако ги сослушала
аргументите на институцијата. Ако до решение не дојде во оваа фаза, Омбудсманот одлучува дали е потребна дополнителна истрага и за
тоа ги известува двете страни. Ако тој не утврди основи за лошо управување тој ги известува странките и го затвора случајот.

ЕУ – втор кол

(Европски економски и социјален комитет)

Клучни факти:

-Улога: консултативна, претставување на ораганизираното цивилно општество (мост меѓу ЕУ и граѓаните организирани во организации
на цивилното општество)

-Членови: 344 члена од 27-те држави членки

-Мандат: 5 години со право на повторен избор

-Избор: на предлог на националните влади, именувањето го врши Советот на ЕУ со квалификувано мнозинство

-Седиште: Брисел

ЕЕСК е присутен уште од 1957год под името на Економско – социјален комитет, а од 2003 го носи сегашното име.

Три основни причини за постоење на ЕЕСК:

-Во тогашното време постоеле тела со слична функција па улогата на ова тело да претставува форум за изразувањето на различните
интереси, како надополнување на општата (народна) волја рефлектирана преку постоењето на парламентот.

-Економската природа на Заедницата значеше дека секторските интереси ќе бидат деректно засегнати од политиките на европското
ниво, односно тие ќе бидат фактор од чеи однесување и мислење ќе зависи и успехот на евроинтеграцијата на економски план.

-Во тоа време биле сосема мали очекувањата дека Асамблејата (идниот ЕП) ќе претставува ефикасен форум за претставување на
различните социјални интереси.

ЕЕСК прави да се слушнат интересите на Различните економски и социјални компоненти на организираното општество. Ваквото
официјално толкување за функцијата на ЕЕСК се соочи со два проблема теориски и практичен: Од теориска гледна точка се поставува
прашањето за дефиницијата на тоа што е цивилно општество, имени цивилно општество претставува повеќе или помалку
формализирани институции кои формираат автономан сфера која е различна од државната, со договорот од Ница комитетот ги
претставува економските и социјалните сфери на цивилното општество, Практична гледна точка оваа институција не е толку многу
експонирана поради другите институции.

Внатрешна орагнизација на ЕЕСК –

Во моментот име 344 члена, највисок можен број е 350 члена, доколку дојде до проширување на ЕУ бројот на претставници е различен
според големината патака некој од поголемите земји имаат по 24 претставници додека најмалата(Малта) има 5 члена. Членовите не ја
преставуваат својата земја тие стрикто работат за ЕЕСК односно чел и е да ги доближат ставовите на повеќе сектори. Членовите се
предлагаат од националната власт а се избираат од страна на Советот на ЕУ со одлука која се донаса едногласно.

Внатрешната организација на ЕЕСК се состои во групирање на членовите во три поголеми групи:

-Работодавци: половината од нив се од индустриските гранки, а останатите од јавни претпријатија, комерцијални организации банки,
осигурителни компании и сл.

-Вработени: Најчесто тоа се претставници на синдикатите, односно синдикалните конфедерации или секторски федерации на
синдикални организации.

-Различни интереси: половина членови се претставници од земјоделската струка, малите и средни претпријатиаја или професионални
здруженија, додека останатите се од јавни агенции, здруженија на потрошувачи на хендикешираните, еколошките друштва, непрофитни
и невладини организации, универзитети и сл.

На секои две год членовите на ЕЕСК од своите редови избираат претседател, два подпреседатели и Биро.

Како административна подршка му стои на располагање сопствен Генерален секретаријат. Во 2004 бројот на секретаријатот изнесуваше
594 постојани и 24 привремени вработени.

Улога на ЕЕСК

ЕЕСК има 3 функции:

-Служи како советодавно тело за ЕК, Советот на ЕУ и ЕП, на тој начин земајки учество во процесот на донесување на одлуки.

-Овозможува на организациите на цивилното општество да учествуваат во остварувањето на европскиот проект, и на национално и на

европско ниво, помагајки Европа да им стане поблиску до граѓаните.
-Јакнење на улогата на цивилното општество во земјите кои не се членки на Унијата.

Во остварување на овие функции ЕЕСК може да дава три вида на мислења:

- Мислења дадени како одговор на обраќањето на ЕК, Советот или ЕП, членовите во комитетот учествуваат во формулирање и
подготвување на одлуките на ЕУ, односно надлежните институции задолжително мораат да прибават консултативно мислење од ЕЕСК.

-Мислења по сопствена иницијатива преку кои тој ги искажува своите погледи за која било материја, Комитетот има право да ги
елаборира сопствените погледи по прашања за кои институциите не покажале доволен интерес.

-Експланаторни мислења во кои на барање на ЕК, ЕП или председателството на ЕУ, Комитетот изнесува свои сугестии, кои подоцна
можат да послужат како предлог од страната на институциите.

-ЕЕСК може на своја иницијатива да подготви информација по повод некој проблем истражен од своја страна, а кој релевантен за
остварувањето на некоја од политиките на ЕУ.

-По барање на една од неговите секции, една група или третина од членството, Комитетот може да донесува резолуции по актуелни
прашања.

Идејата зад функционирањето на ЕЕСК да се обезбеди демократска компонента.

ЕЕСК сеуште се бори за своја релевантност, затоа што мислењата на ЕЕСК не се важни односно институциите можат а и неморат да ги
прифатат во некој случаеви мислењата на ЕЕСК не се ни земени предвид ниту пак прочитани. Исто така е тешко да зборуваме за
демократија во ЕЕСК додека државната власт ги предлага кандидатите па така народот е исклучен од процесот.

Три фактори влијаат на ограничувањето на неговата улога како реален претставник на цивилното општество: 1)поради
претставништвото на огромен број различни групи и категории на мислења на Комитетот, 2)заради начинот на избор на неговите
членови, инвенцијата на различните алтернативни методи на лобирање и застапување на интересите на цивилните групи.

Начин на работа на ЕЕСК

Внатрешната структура на ЕЕСК опфаќа повеќе секции на чие чело стои по еден член од избраното биро на Комитетот, а чие членство е
од мешовит карактер.

Секции постојат во следните одбласти: Земјоделство и рибарство, Индустрија и трговија, Економски-финасиски прашања, социјални –
семејни – образовни – културни прашања, транспорт и комуникации, надворешни односи трговија, енергија, регионален развој и
планирање, заштита на животна средина.

Дебатата и изработката на мисењата и извештаите на ЕЕСК се одвиваат во рамиките на секциите, тие се донесуваат со обично
мнозинство на пленарни седници.

Вообичаена постапка за усвојување на мислењата на ЕЕСК се одвива низ следните фази: 1) Барање за советодавно мислење од страна на
институциите. 2)Бирото одлучува која секција е надлежна по конкретно прашање, 3)Секцијата воспоставува група во просек од 9 члена
и назначува известувач на кој во работата ќе му помагат експерти, 4)Врз основа на изготвениот извештај секцијата го усвојува со обично
мнозинство, 5)По разгледување на извештајот комитетот усвојува свое мислење со обично мнозинство, 6)Усвоеното мислење се
доставува до интитуцијата која го барала.

(Комитет на регионите)

Клучни факти:

-Улога: консултативна, претставување на локалните и регионалните власти.

-Членови: 344 члена од 27-те држави.

-Мандат: 5год.

-Избор: на предлог на националните влади, именувањето го врши Советот на ЕУ со квалификувано мнозинство.

Комитетот на регионите е воспоставен со Матришкиот договор 1992год, како второ консултативно тело. Комитетот како тело има
консултативна улога кое им помага на Советот на ЕУ и ЕК во донесувањето на одлуки.

Состав, внатрешна организација и начин на работа на комитетот на регионите

Бројот на членови на Комитетот на региони се менува зависно од бројот на држави членки, моментално тој изнесува 344 члена. Со
лисабонскиот договор е утврдено дека 350 члена максимално овој Комитет може да изенесува. Секоја држава си предлага свои
претставници а Советот на ЕУ ги именува со двотретинско мнозинство.

Членовите во Комитетот се групираат во 4 групи според својата идеологија: Европска народна партија, Партија на европските
социјалисти, Група на Алијансата на либералите и демократите за Европа, Унија за Европа на народи.

Како внатрешни тела на Комитетот експлицитно се споменуваат: Пленарната асамблеја, Претседателот, Биро и комисии. Од редот на
Комитетот се избира Претседател, еден прв подпретседател и по еден потпретседател од секоја земја, со мандат од 2 год. Бирото е
составено од 60 члена, а во него влегуваат: претседателот, првиот потпретседател, потпретседателите од државите членки, четвворица
претседавачи на политичките групи како и 27 други членови на Комитетот. Бирото подготвува прелиминарна агенда која содржи листа
на нацрт – мислења и резолуции кои треба да бидат предмет на дебата, покрај административната улога, ова тело има и значајна
политичка функција затоа што е овластено да ги одобрува предметите за кои Комитетот ќе излезе со мислења по сопствена иницијатива,
а и одлучува за тоа која посебна комисија треба да расправа за одредени прашања.

Пленарната асамблеја е сочинета од сите членови и претставува еден вид легислативен орган на Комитетот. Во негова надлежност
спаѓаат: 1)Усвојување на мислења - извешатаи и резолуции,2)Усвојување на нацрт – буџетот на Комитетот, 3)Ги избира претседателот,
првиот претседател и другите членови на Бирото, 4)Ги воспоставува комисиите, 5)Го донесува и менува Деловникот за работа на
Комитетот.

Работата на Комитетот се одвива преку комисиите кои ги проучуват предлозите за кои институциите на ЕУ бараат советодавно мислење.

Комисиите се воспоставуват на почетокот на секој мандат, нивната композиција го покажува националниот состав на Комитетот, а секој
член може да учествува најмногу во работата на 2 комисии. Моментално постојат 6 комисии: 1)Комисија за граѓанство, управување,
институционални и екстерни работи, 2)Комисија за територијална кохезија, 3)Комисија за економска и социјална политика, 4)Комисија
за образование, младина, култура, истраживања, 5)Комисија за животна средина, климатски промени и енергија, 6)Комисија за природни
ресурси.

Кога во комисијата ќе се дефинира мислењето по некое прашање, истото се доставува за расправа на пленарната асамблеја, која се
состанува 5 пати годишно. Ако мнозинството го усвои предложеното мислење тоа се испраќа до надлежната институција односно таа
што го побарала мислењето.

Комитетот на региони може да донесува неколку мислења и тоа:

-Мислења во постапка на задолжителна консултација во точно определени прашања, Советот на министри и ЕК се обврзани да го
косултираат за мислење Комитетот на региони. Прашања во кои се задолжителни за консутација се: економска и социјална кохезија,
трансевропски инфраструктурни мрежи, јавното здравство, образовнието младината икултурата. Со Амстердамскиот договор се додават
уште 5 тоа се: вработување, социјална политика, животна околина, професионално усовршување и транспорт. А со Лисабонскиот
договор и цивилна заштита.

-Самоповикување во ситуација кога е консултиран ЕЕСК, Советот или ЕК истовремено го известуваат и Комитетот на региони за
нивното барње на мислење упатено до ова друго советодавно тело.

-Мислење по сопствена иницијатива комитетот има право да изгради и објави свое мислење по сопствена иницијатива за секое прашање
кое го смета за важно.

Советот и ЕК можат да наметнат рок од еден месец во кој Комитетот мора да го соопшти своето мислење.

Улога на Комитетот на регионите

Главна улога на Комитетот е поврзана со процесот на одлучување, како во својство на советодавен орган. Поради тоа што членовите
остануваат на функција на локално ниво тие ја остваруваат и функција на поврзување помеѓу локалното ниво и европското ниво,
односно Комитетот служи како мост помеѓу европското ниво и локалното ниво и граѓаните. Исто така има функција во која ги запознава
локалните заедници со ЕУ преку процесот на градење на европско општество.

Со основањето на Комитетот се сметаше дека Комитетот на региони ке добие улога како Комитетот на министри, односно една од
главните институции на ЕУ но тоа не успеа поради неколку причини а главни од тие се: 1)Комитетот има нејасно дефинирана цел и е
предмет на различни очекувања, 2)Комитетот за регионалните доби ограничена советодавна функција, без овластување да ги наметне
своите мислења, кои остануваат необврзувачки, 3) Хетерогеното членство кое го сочинува Комитетот не овозможува донесување на
секогаш добро аргументирани мислења за кои немаат поголемо влијание кај другите институции.

Европска централна банка

Клучни факти

Функција – управување со еврото и монетарната политика на ЕУ

Карактер - институција на ЕУ во формална смисла од донесувањето на Лисабонскиот договор

Членови - Управувачки совет, Генерален совет и Извршен брод

Седиште – Франкфрут на Мајна

Воведувањето на единствената валута и на европската монетарна унија значеше отстапување на националниот монетарен суверенитет
на наднацинално ниво. На институционален план тоа значеше воспоставување на нов централен банкарски систем наречен Европски
систем на централни банки, и Европска централна банка како носечка институција во сверата на монетарната политика. Мастришкиот
договор ја воспостави нејзината институционална, функционална, објективна и кадровска независност.

ЕЦБ го замени Европскиот монетарен институт во 1998 година но стана целосно функционална дури по воведувањето на еврото во 1999
година. Како модел за ЕЦБ послужи националната банка на Германија, а во неговата основа лежи уверувањето дека само сосема
независна банка може да одолее на притисоци и да избегне манипулациии во макроекономската политика за политички цели.

Монетарната политика има големо влијание врз општествата, било да се работи за вработувања или за стабилноста на цените, па како
таква има голема важност за животите на луѓето. Со други зборови, монетарната политика нужно содржи значајни политички димензии.
Од една страна монетарната политика може да биде предмет на злоупотреба од страна на кратководи политички лидери, кои би ја
ставиле во функција остварување на свои политички цели.

ЕЦБ во остварувањето на својата функција работи со националните централни банки од сите држави – членки на Е. Само оние кои го
прифатија или ги исполнуваат условите за воведување на еврото ја сочинуваат т.н, еврозона, а нивните банки заедно со ЕЦБ го
сочинуваат т.н, евросистем. Независноста на ЕЦБ е утврдена со Мастришкиот договор на сосема експлицитен начин.
 Улога и надлежноста на ЕЦБ

ЕЦБ е овластен да ги остварува централните банкарски фунцкии поврзани со еврото. Сепак ЕЦБ нема статус на првано лице. ДЕУ ја
воспостави ЕЦБ како специјализирана независна организација за остварување на монетарната политика и изведување на поврзаните
функции. Како правен субјект во меѓународното право, ЕЦБ е во позиција да склучува меѓународни договори во прашања поврзани со
нејзината основна надлежност, како и да учествува во работата на меѓународни организации.

Основна фунцкија на ЕЦБ е одржувањето на стабилноста на цените, истовремено имајќи го ексклузивното право да толкува што е во
даден момент стабилност на цените, а со цел еврото да се заштити од евентуална инфлација. ЕЦБ има исклучива надлежност да
одобрува емисија на евра, но издавањето на парите е во надлежност и на ЕЦБ и на националните банки. ЕЦБ гарантира дека цените на
малопотрошувачката нема да растат повеќе од 2% годишно. Тоа се постгнува на 2 начина:

- Преку контрола на количината на пари во оптек

- Преку мониторинг на тенденциите на движење на цените и утврдување на евентуалните ризици што можат да произлезат од нив

Функциите на ЕЦБ се од определен карактер што значи дека нема општа надлежност да ги утврдува целите на економската и
монетарната политика. Тоа е надлежност на Советот на ЕУ, кој обезбедува усогласување на општите економски политики на државите
членки и на Европскиот совет.

Контрола над правните аспекти на работењето на ЕЦБ има Европскиот суд на правдата кој е овластен да:

- Ја оценува законитоста на актите на ЕЦБ

- Одлучува за постапките кои ги покренува ЕЦБ во областите од нејзина надлежнност
- За тужби во врска со надлежноста на ЕЦБ
- Овлучува за оправданоста и толкувањето на актите на ЕЦБ
- Суди во спорови кои се однесуваат на обврските на националните централни банки, а кои произлегуваат од ДЕУ и Статутот на
ЕСЦБ

Организација на ЕЦБ

Евросистемот и ЕСЦБ се управувани од две тела – Управувачкиот совет и Изврпниот борд, а овде се јавува и Генералниот совет. Нивни
фукнции се управување со Банката и со евросистемот и со ЕСЦБ.

Управувачкиот совет – се состои од 6 члена на Извршниот борд како и од гувернерите на националните централни банки во земјите.
Членството е само лично, и не смее да биде преносливо, освен за случаи на болест или напуштање на функцијата на гувернерот.
Управувачкиот совет ги носи сите главни одлуки во ЕЦБ, вклучувајки и стретегиски одлуки, т.е формирање на монетарна политика во
еврозоната, а таа донесена политика мора да биде следена од националните централни банки кои се дел од еврозоната. Гувернерите не
смеат да ги претставуваат интересите на нивните држави, туку треба да работат во интерес на еврозоната. Кога се работи за гласањето,
важи правилото еден член- еден глас, што значи дека гласовите на сите гувернери имаат иста тежина. На чело стои претседател, кој што
има својство на решавачки глас во случај на нерешен резултат. Двотретнинско мнозинство се бара тогаш кога некоја национална
централна банка не постапува според начинот утврден односно во спротивност со задачите на евросистемот и кога се стремат кон
воспоставување на нови оперативни методи за монетарна контрола кои се спротивни на Статутот на ЕЦБ.

Извршнот борд- е оперативно тело на ЕЦБ. Извршниот борд е активно тело кое е во можност да реагира во моментот, бидејки се
работи за институција од диманичен карактер, па затоа извршниот борд е одговорен за одлуките кои се донесени во редовна основа. Се
состои од 6 члена- претседател, потпретседател и 4 члена- лица со висок престиж и искуство во банкарските дејности. Се именуваат по
договор помеѓу шефовите на државите, Советот на министри, консултација и совет од ЕП и Управувачкиот совет на ЕЦБ.

Генералниот совет- се состои од претседател и потпретседателот на ЕЦБ како и од гувернерите на националните банки на сите држави
членки. Работа на генералниот совет е да претставува мост меѓу евросистемот и националните централни банки на земјите кои не се дел
од еврозоната. Се смета дека овој Генерален совет нема да постои кога кај сите членки на ЕУ ке се прифати еврото. На седниците, можат
да улествуваат и присуствуваат членови на Извршниот борд, Претседателот на Советот на ЕУ како и член на ЕК, но без право на глас.