Право на Европска

унија
Општо прашање за дискусија: Што е
ЕУ?
 Сојуз на држави
 Регионална организација
 Федерација (сојуз врз основа на устав)
 Конфедерација (сојуз врз основа на договор)
 Sui generis
Основање на Европската унија

 Европска заедница за јаглен и челик – Париз (1951 година)

 Европска економска заедница – Рим (1957 година)
 Евроатом – Рим (1957 година)
 Договор за Европска унија – Мастрихт (1991 година)
 Договор за измени на Европската унија – Амстердам (1997 година)
 Договор за измени на Европската унија – Ница (2001 година)
 Договор од Европската унија и Договор за функционирање на Европската
унија – Лисабон (2007 година, во сила)
Договор од Мастрихт: ЕУ на три столба
 Прв столб: ЕЗЈЧ, ЕЗ и Евроатом
 Економски политики – мнозинско одлучување
 Федерализација
 Втор столб: Заедничка надворешна и безбедносна политика
 Надворешна политика – едногласност
 Безбедносна политика – едногласност
 Конфедерација
 Трет столб: Правда и внатрешни работи
 Правосудство – едногласност
 Внатрешни работи – едногласност
 Меѓувладина соработка
Договор од Амстердам: реформи на
политиките
 Трансфер на политики од трет во прв столб
 Имиграција
 Азил
 Визи
 Судска соработка во граѓанска материја
 Трет столб останува на полициска и судска соработка во кривична
материја
Договор од Ница: реформи на
институциите
 Реформи на институциите заради проширување
 Институциите до Ница имаа надлежност да функционираат со 15 држави-членки
 Со договорот од Ница измени во:
 Составот на Европската комисија
 Бројот на гласови во Советот на министри
 Бројот на пратеници во Европскиот парламент
 Повелба за основните права на Европската унија
Договор од Лисабон: укинување на
столбови
 Надополнување на Договорот за ЕУ и Договорот за ЕЗ
 Договорот за ЕЗ е преименуван во Договор за функционирање на
Европската унија
 Двата договори се водат под едно име: Договор од Лисабон
 Структурата на ЕУ на три столба веќе не постои
 Надлежностите на ЕУ во ЗНБП („поранешен „втор столб“) и ПВР (поранешен
„трет столб“) се зголемени.
Измени со Договорот од Лисабон

 Правен субјективитет на Европската унија;

 Претседател на Европскиот совет за две и пол години;
 Висок претставник за надворешна и безбедносна политика, кој воедно е
Потпретседател на ЕК;
 Помала Европска комисија, односно 2/3 од вкупниот број држави-членки;
 Усвојување на одлуките со мнозинство во постапка на со-одлучување меѓу
Советот и ЕП;
 Намалување на бројот на пратеници од 785 на 751;
 Нови овластувања на ЕК, ЕП и СПЕУ;
 Воведување на нова судска структура;
 Можност од создавање на Европски јавен обвинител
Надлежности со Договорот од Лисабон

 Ексклузивна надлежност: Царинска унија; Воспоставување на правила за

конкуренција; Монетарна политика за државите-членки чија валута е
еврото; Заедничка трговска политика;
 Поделена надлежност: Внатрешен пазар; Социјална политика;
Земјоделство и риболов; Животна средина; Заштита на потрошувачите;
Сообраќај; Транс-европска мрежа; Енергија; Област на слобода,
безбедност и правда; хуманитарна помош;
 Поддржувачка надлежности: Заштита на човековото здравје; Индустрија;
Култура; Туризам; Образование, млади, спорт и стручно оспособување;
цивилна заштита; административна соработка.
Членство во ЕУ: бранови на
проширување
 Шест држави основачки на ЕЗЈЧ/ЕЗ/ЕУ
 Германија, Франција, Италија, Белгија, Холандија, Луксембург
 Прв бран – 1973 година
 Велика Британија, Ирска и Данска
 Втор бран – 1981 година
 Грција
 Трет бран – 1986 година
 Шпанија и Португалија
 Четврти бран – 1995 година
 Австрија, Финска и Шведска
Членство во ЕУ: бранови на
проширување
 Петти бран – 2004 година – најголемо проширување кон Исток
 Унгарија, Полска, Чешка, Словачка, Литванија, Летонија, Естонија, Словенија,
Кипар и Малта
 Шести бран – 2007 година
 Романија и Бугарија
 Седми бран – 2013 година
 Хрватска
 27 или 28 држави членки?
 Истапување на Велика Британија од ЕУ во јануари 2020 година
Институции на ЕУ

 Европски парламент
 Европска комисија
 Совет на министри
 Европски совет
 Суд на правдата на Европската унија
 Други институции, органи и тела на Европската унија