Professional Documents
Culture Documents
Môn Tư Tư NG HCM - 2
Môn Tư Tư NG HCM - 2
● TS mại bản
c. Tiến hành chủ động, có khả năng giành thắng lợi
trước CM chính quốc
- Trong phong trào CM công nhân quốc tế đầu TK
XX: các thuộc địa chỉ làm CM ruộng đất, khi CM ở
chính quốc thắng lợi thì CM thuộc địa tự thắng lợi
=> mất tính chủ động tích cực của CM thuộc địa
- Quan điểm HCM: CM thuộc địa có vai trò khăng
khít với CM VS chính quốc, có thể nổ ra trước và
góp phần vào CM chính quốc
- Cơ sở:
● Vai trò của thuộc địa:
▪ Là nguồn cung cấp nguyên nhiên vật liệu,
khoáng sản
▪ Nhân công rẻ
▪ Đi lính cho chính quốc
▪ Thị trường tiêu thụ
⇨ Nguồn sống của chính quốc
⇨ Là khâu yếu trong CN ĐQ với danh nghĩa khai
hóa mà thực chất là bóc lột => mâu thuẫn sâu
sắc
⇨ Không tránh đc cuộc đấu tranh của nhân dân
thuộc địa
Bổ sung cho CN Mác – Lênin về vấn đề dân
tộc thuộc địa
III. Chương III: TTHCM về CNXH và con đường quá độ
lên CNXH ở VN
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
1. TTHCM về CNXH
a. Cách tiếp cận của HCM về CNXH
- Mác – Lênin: tiếp cận chủ yếu ở hình thái kinh tế -
xã hội
- HCM bổ sung những cách tiếp cận mới => CNXH
trở nên gần gũi, hiện thực, dễ thích ứng với các
nước châu Á phương Đông.
- Lý luận CNXH từ yêu cầu của công cuộc giải
phóng dân tộc VN: 3 mục tiêu giải phóng: giải
phóng dân tộc-giaicấp-nhân loại
- Tiếp cận ở phương diện đạo đức, hướng đến các giá
trị nhân văn: đối lập CNXH với CN cá nhân: căn
bệnh trong XHCN
- Tiếp cận ở góc độ văn hóa, lịch sử, con người VN:
yêu nước, khoan dung, hòa đồng, đoàn kết...
b. Đặc trưng bản chất tổng quát của CNXH
- Chính trị: CNXH là chế độ do nhân dân làm chủ
- Kinh tế: CNXH có nền kinh tế phát triển cao gắn
liền với sự phát triển của khoa học kỹ thuật
- Xã hội: chế độ không còn có áp bức bóc lột, thực
hiện chế độ sở hữu xã hội về TLSX chủ yếu và
nguyên tắc phân phối theo lao động
- Văn hóa – đạo đức: phát triển cao về văn hóa, đạo
đức, không có quan hệ thống trị - bị trị, con người
đc giải phóng được tạo điều kiện phát triển mọi khả
năng sẵn có
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
+) Nội dung
- Chính trị: giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của
Đảng; củng cố và phát huy vai trò quản lý của Nhà
nước; củng cố khối đại đoàn kết qua việc xây dựng
và mở rộng Mặt trận DTTN.
- Kinh tế:
● Tăng năng suất lao động – tiến hành CNH HĐH
nền kinh tế
● Cơ cấu kinh tế: cơ cấu ngành, cơ cấu thành phần
kinh tế, cơ cấu kinh tế vùng, lãnh thổ
● Quan hệ phân phối và quản lý: nguyên tắc phân
phối theo lao động, quản lý bằng hạch toán
- Văn hóa – xã hội: xây dựng con người mới, đặc biệt
là văn hóa, giáo dục, khoa học – kỹ thuật.
c. Bài học vận dụng xây dựng CNXH trong sự nghiệp
đổi mới hiện nay
- Xây dựng CNXH là hiện tượng phổ biến mang tính
quốc tế, cần quán triệt các nguyên lý cơ bản của CN
Mác Lênin , có thể tham khảo việc xây dựng của
các nước anh em nhưng không sao chép, máy móc,
giáo điều phải chú ý điều kiện đặc điểm cụ thể của
VN
- Xác định bước đi và biện pháp xây dựng chủ nghĩa
xã hội chủ yếu xuất phát từ điều kiện thực tế, đặc
điểm dân tộc, nhu cầu và khả năng thực tế của nhân
dân.
- Những vấn đề tiên quyết luôn phải chú trọng:
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
● Kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội: độc lập dân tộc là đk tiên quyết để thực
hiện CNXH và CNXH là cơ sở đảm bảo vững
chắc độc lập dân tộc. Khi chấp nhận kinh tế thị
trường, chủ động hội nhập kinh tế: phải tận dụng
những mặt tích cực đồng thời phải ngăn chặn,
phòng tránh các mặt tiêu cực, không vì phát triển
kinh tế mà phương hại đến các mặt khác của cuộc
sống con người. Cần ứng dụng KHKT vào phát
triển kinh tế làm tăng trưởng kinh tế đi liền với sự
tiến bộ, công bằng xã hội, sự trong sạch, lành
mạnh về đạo đức, tinh thần.
● Phát triển quyền làm chủ của nhân dân, khơi
dậy mọi nguồn lực, trước hết là nội lực để đẩy
mạnh CNH-HĐH đất nước gắn liền với phát
triển kinh tế tri thức:
▪ tin vào dân, dựa vào dân xác lập quyền làm
chủ của nhân dân trên thực tế, làm cho chế
độ dân chủ đc thực hiện ở mọi lĩnh vực, thật
sự trở thành động lực cho sự phát triển xã
hội
▪ chăm lo đời sống mọi mặt nhân dân
▪ thực hiện đại đoàn kết dân tộc
● Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại: tranh thủ tối đa các cơ hội do toàn cầu hóa
tạo ra để thúc đẩy hợp tác quốc tế; có đường lối
tự chủ độc lập, khơi dậy tình yêu nước, tinh thần
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
dân tộc chân chính, góp phần gia tăng tiềm lực
quốc gia. Tiếp thu văn hóa nhân loại đồng thời ko
xa rời cốt cách dân tộc
● Chăm lo xây dựng Đảng trong sạch, vững
mạnh, làm trong sạch bộ máy nhà nước, đẩy
mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng,
lãng phí, thực hiện cần kiệm liêm chính chí
công vô tư:
▪ Đảng cầm quyền phải gương mẫu và hết
lòng phụng sự nhân dân
▪ Nhà nước pháp quyền phải của dân, do dân
và vì dân, cải cách nền hành chính quốc gia
đồng bộ để phục vụ đời sống nhân dân
▪ Hình thành đội ngũ cán bộ liêm khiết, tận
trung với nước, tận hiếu với dân, phát huy
vai trò nhân dân trong đấu tranh chống quan
liêu, tham nhũng, lãng phí
▪ Giáo dục cho mọi tầng lớp nhân dân ý thức
biết cách làm giàu cho đất nước, hăng hái
đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, gắn với tiết
kiệm để xây dựng nước nhà.
IV. Chương IV: TTHCM VỀ ĐCS VN
1. Quan niệm của HCM về quy luật đặc thù hình thành
ĐCSVN:
- Phong trào yêu nước có vị trí, vai trò cực kỳ to lớn
trong quá trình phát triển của dân tộc VN
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
- Phong trào công nhân kết hợp với phong trào yêu
nước bởi vì hai phong trào đó đều có mục đích
chung
- Phong trào nông dân kết hợp với phong trào công
nhân
- Phong trào yêu nước của trí thức VN là nhân tố
quan trọng thúc đẩy cho sự ra đời của ĐCSVN
⇨ Ý nghĩa của luận điểm này trong thực tiễn CM
VN từ 1930 đến nay:
● Trước 1930, hầu hết các phong trào yêu nước đấu
tranh đều đi vào ngõ cụt, đều bị thực dân Pháp
thảm sát đẫm máu. Bởi chưa hình thành được
một tập thể lãnh đạo có đường lối sách lược đúng
đắn, bởi chưa tập hợp đc toàn bộ quần chúng
nhân dân vào cuộc kháng chiến => CM muốn
thắng lợi trước hết phải có Đảng. Các đảng trước
ĐCS như các Đảng:VN Quốc dân Đảng của
Nguyễn Thái Học, Nguyễn Tuấn Tài, Tân Việt
Cách mạng Đảng, ...tuy có những điểm tiến bộ
nhưng chưa quy củ, còn lỏng lẻo, chưa có cơ sở
trong dân.
● HCM khi đó đang hoạt động ở châu Âu, bắt đầu
tham gia vào những hoạt động chính trị vô sản
như tán thành QTCS III, thành lập ĐCS Pháp,
tham gia Hội nghị nông dân, sáng lập Hội liên
hiệp thuộc địa, sau đó về Trung Quốc thành lập
VNThanh niên CM đồng chí hội. Sau đó 3 tổ
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
- Quyền lực trong N.N là quyền lực thuộc về nhân dân, bởi
các cán bộ, Đ viên là người được nhân dân tín nhiệm bầu
cử, đại diện cho dân.
- Quyền đó là do dân giao phó nên không được phép lộng
quyền, đứng trên dân. Cán bộ, Đ viên phải thực hiện những
lợi ích phù hợp với nhân dân, có lợi cho dân – phải là người
công bộc cần mẫn của dân.
- Dân chủ có trực tiếp(trực tiếp qua kênh tin tức, thông tin)
và gián tiếp(thông qua bộ máy cán bộ như cử tri QH, cán
bộ mặt trận,...)
b. Làm chủ - quyền và nghĩa vụ
- Nhân dân có rất nhiều quyền khi là công dân của một nhà
nước XHCN: tự do thân thể, tự do ngôn luận, tự do sáng
tác và cảm thụ nghệ thuật lành mạnh, tự do sinh hoạt cư
trú...
- Vừa có các quyền, nhân dân cũng có các nghĩa vụ trách
nhiệm với đất nước để xứng đáng là người làm chủ: tham
gia nghĩa vụ quân sự, đóng thuế,...
- Cán bộ, Đ viên là người hướng dẫn nhân dân thực hiện
quyền làm chủ và nghĩa vụ của mình
3. Quan điểm xây dựng nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh
mẽ
a. Xây dựng N.N hợp pháp hợp hiến
- Thành lập mọi cơ quan hành chính bộ máy N.N thông qua
các hình thức của một N.N pháp quyền hiện đại: tổng tuyển
cử.
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
+ Trong đó, chính trị, xã hội có được giải phóng thì văn hoá
mới được giải phóng. Ngược lại, chính trị giải phóng sẽ mở
đường cho văn hoá phát triển. Người nói: “Xã hội thế nào thì
văn hoá thế ấy. Văn nghệ của ta rất phong phú, nhưng dưới
chế độ thực dân và phong kiến nhân dân ta bị nô lệ, thì văn
nghệ cũng bị nô lệ, bị tồi tàn, không thể phát triển được”.
Phải tiến hành cách mạng chính trị trước, cụ thể là cách mạng
giải phóng dân tộc để giành chính quyền, từ đó giải phóng
văn hoá, mở đường cho văn hoá phát triển.
+ Trong quan hệ với kinh tế thì, kinh tế thuộc về cơ sở hạ
tầng, là nền tảng của việc xây dựng văn hoá. Cho nên, phải
chú trọng xây dựng kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng để có điều
kiện cho việc xây dựng và phát triển văn hoá. Kinh tế phải đi
trước một bước.
- Hai là, văn hoá không thể đứng ngoài mà phải ở trong kinh
tế và chính trị, phải phục vụ nhiệm vụ chính trị và thúc
đẩy sự phát triển của kinh tế.
Hồ Chí Minh cho rằng, văn hoá có tính tích cực, chủ động, nó
đóng vai trò như một động lực to lớn thúc đẩy kinh tế và
chính trị phát triển. Người khẳng định: “Trình độ văn hoá của
nhân dân lên cao sẽ giúp cho chúng ta đẩy mạnh công cuộc
khôi phục kinh tế, phát triển dân chủ, cần thiết để xây dựng
nước ta thành một nước hoà bình, thống nhất, độc lập, dân
chủ và giàu mạnh”2.
+ “Văn hoá ở trong chính trị” tức là văn hoá phải tham gia
nhiệm vụ chính trị, tham gia cách mạng, kháng chiến và
xây dựng CNXH.
+ “Văn hoá ở trong kinh tế” tức là văn hoá phải phục vụ,
thúc đẩy xây dựng và phát triển kinh tế.
+ “Văn hoá ở trong kinh tế và chính trị” cũng có nghĩa là
chính trị và kinh tế phải có tính văn hoá.
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
Trong kháng chiến chống Pháp, quan điểm “Văn hoá cũng là
một mặt trận”; “Kháng chiến hoá văn hoá, văn hoá hoá kháng
chiến” mà Người đưa ra đã tao nên một phong trào văn hoá,
văn nghệ sôi động, đem lại sức mạnh vượt trội cho nhân dân
Việt Nam đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân
Pháp và sau này là đế quốc Mỹ.
d) Quan niệm về văn nghệ:
Văn nghệ là biểu hiện tập trung nhất của nền văn hoá, là
đỉnh cao của đời sống tinh thần, là hình ảnh của tâm hồn dân
tộc. Trong quá trình chỉ đạo xây dựng nền văn nghệ cách mạng,
Hồ Chí Minh đã đưa ra 3 quan điểm lớn sau đây:
- Một là, văn hoá - văn nghệ là một mặt trận, nghệ sĩ là
chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là vũ khí sắc bén trong đấu tranh
cách mạng.
+ Hồ Chí Minh coi mặt trận văn hoá cũng có tầm quan trọng
như mặt trận quân sự, chính trị, văn hoá. Đó là một cuộc chiến
khổng lồ giữa chính và tà, giữa cách mạng và phản cách mạng.
Cuộc chiến đó sẽ rất quyết liệt, lâu dài nhưng cũng rất vẻ vang.
+ Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ vẻ vang đó, Hồ Chủ tịch
yêu cầu “chiến sĩ nghệ thuật cần có lập trường vững vàng, tư
tưởng đúng... đặt lợi ích của kháng chiến, của Tổ quốc, của nhân
dân lên trên hết, trước hết”.
Quan điểm của Người đã tạo nên một nền văn nghệ cách
mạng và đội ngũ các nghệ sĩ cách mạng. Nó đặt văn nghệ của ta
vào vị trí tiên phong chống đế quốc thực dân của thế kỷ XX.
- Hai là, văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống của
nhân dân.
+ Thực tiễn đời sống của nhân dân rất phong phú, bao gồm
thực tiễn lao động sản xuất, chiến đấu, sinh hoạt và xây dựng
đời sống mới. Đây là nguồn nhựa sống, là sinh khí và chất liệu
vô tận cho văn nghệ sáng tác.Văn nghệ vừa phải phản ánh thực
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH
tiễn ấy, vừa hướng cho nhân dân thúc đẩy sự phát triển của
thực tiễn ấy theo quy luật của cái đẹp.
+ Hồ Chí Minh yêu cầu các văn nghệ sĩ phải “thật hoà mình
vào quần chúng”, phải “từ trong quần chúng ra, trở về nơi quần
chúng”, phải “liên hệ và đi sâu vào đời sống của nhân dân”, để
hiểu thấu tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của nhân dân, học tập
nhân dân và “miêu tả cho hay, cho chân thật và cho hùng hồn”.
Quan điểm trên của Hồ Chí Minh đã mang lại cho nền văn
nghệ cách mạng ở ta tính dân tộc, tính nhân dân và tính hiện
thực sâu sắc.
- Ba là, phải có những tác phẩm văn nghệ xứng đáng với
thời đại mới của đất nước, của dân tộc.
+ Một tác phẩm hay là tác phẩm diễn đạt đầy đủ những điều
đáng nói , ai đọc cũng hiểu được và khi đọc xong phải suy
ngẫm. Tác phẩm đó phải kế thừa những tinh hoa văn hoá dân
tộc, mang được hơi thở của thời đại, phản ánh chân thật những
gì có trong đời sống, vừa phê phán cái dở, cái xấu, cái sai,
hướng nhân dân tới cái chân, cái thiện, cái mỹ, vươn tới cái lý
tưởng. Đó chính là sự phản ánh có tính hướng đíchcủa văn nghệ.
Chính điều đó mở đường cho sáng tạo không giới hạn của văn
nghệ sĩ.
+ Để thực hiện tính hướng đích đó thì các tác phẩm văn nghệ
phải chân thực về nội dung, đa dạng, phong phú về hình thức và
thể loại. Người nói: “Quần chúng mong muốn những tác phẩm
có nội dung chân thật và phong phú, có hình thức trong sáng và
vui tươi. Khi chưa xem thì muốn xem, xem rồi thì có bổ
ích”.“Cần làm cho món ăn tinh thần được phong phú, không nên
bắt mọi người chỉ được ăn một món thôi. Cũng như vào vườn
hoa, cần cho mọi người thấy nhiều loại hoa đẹp”.
Tạo lớp người đủ Vì lợi ích Thể hiện Xây dựng con Nhiều biện pháp
đức và tài để kế mỗi người tấm lòng người phát trong đó giáo dục
tục và đưa sự đều hướng nhân ái, triển toàn diện là quan trọng nhất
nghiệp CM to tới chân, yêu
lớn lâu dài khó thiện, mỹ thương,
khăn của dân tộc tin tưởng
đi đến thắng lợi con người Kết hợp giá trị Chống CN
hoàn toàn truyền thống và cá nhân
hiện đại
Đề cương Tư tưởng Hồ Chí Minh – Hổ Phách_PTH