Chuong 7-Trang-1-97

CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH TÍCH
PHÂN
Nguyễn Lê Thi
Ngày 1 tháng 3 năm 2020
Nguyễn Lê Thi CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH TÍCH PHÂN Ngày 1 tháng 3 năm 2020 1 / 162
1 Ôn tập về phép đổi biến và bảng tích phân
2 Tích phân từng phần
3 Phương pháp lượng giác
4 Phương pháp phân tích hữu tỉ
5 Tổng hợp các kỹ thuật tính tích phân
6 Tích phân suy rộng
7 Phương trình vi phân bậc nhất
8 Hyperbolic and inverse hyperbolic
7.1 ÔN TẬP PHÉP ĐỔI BIẾN
BẢNG CÁC CÔNG THỨC TÍNH TÍCH PHÂN
Một số công thức tích phân cơ bản
x n+1 1
Z Z
x n dx = + C , n 6= −1 dx = ln |x| + C
n+1 Z x
ax
Z
e x dx = e x + C ax dx = +C
ln a
Các công thức tích phân
Z Z
sin xdx = − cos x + C , cos xdx = sin x + C
Z Z
sec2 xdx = tan x + C , csc2 xdx = − cot x + C
Z
sec x tan xdx = sec x + C ,
Z
csc x cot xdx = − csc x + C
Các công thức tích phân
Z Z
sinh xdx = cosh x + C , cosh xdx = sinh x + C
Z Z
tan xdx = ln | sec x| + C , cot xdx = ln |sinx| + C
1 1
Z
−1 x

2 2
dx = tan + C,
Z x +a a a
1 −1 x

√ dx = sin +C
a2 − x 2 a
Ôn tập về phép đổi biến và bảng tích phân
7.1.1 Phép đổi biến
Phương pháp đổi biến cho tích phân tương ứng với quy
tắc dây chuyền của đạo hàm.
7.1.1 Phép đổi biến
Ta đã được biết đến phương pháp quan trọng trong

tính tích phân, phương pháp đổi biến, trong phần
5.5 - toán 1.
Ta chọn u thích hợp, tính du khi thực hiện phép
đổi biến.
Sau đây, ta xét một số phép đổi biến thường dùng.
Ví dụ 1 (Tích phân bằng phép đổi biến)

Tính tích phân
x2
Z
dx (1)
(x 3 − 2)5
Hướng dẫn
Đặt u = x 3 − 2, khi đó du = 3x 2 dx,

Đổi
Z biến2 theo u
1
Z
x dx du
=
(x 3 − 2)5 3 u5
−4
u
= +C
3(−4)
−(x 3 − 2)−4
= +C
12
−1
= +C
12(x 3 − 2)4
Ví dụ 2 (Tính tích phân bằng phép đổi biến)

Tính tích phân
Z
tdt
√ (2)
1 − t4
Hướng dẫn
Đặt u = t 2 , khi đó du = 2tdt.

Công thức tích phân đưa về hàm ngược của sin xuất
hiện:
1 1
Z Z
tdt
√ = √ du
1 − t4 2 1 − u2
1
= arcsin u + C
2
1
= arcsin t 2 + C
2
Ví dụ 3 (Nhân với 1 để đưa về một công thức tích

phân đã biết)
Tính tích phân Z
sec xdx (3)
Hướng dẫn
Nhân tử và mẫu cho u = sec x + tan x, chú ý

du = (sec2 x + sec x tan x)dx:
Z
sec x(sec x + tan x)
Đổi biến: dx
sec x + tan x
(sec2 x + sec x tan x)dx
Z
=
Z sec x + tan x
du
= = ln |u| + c
u
=ln | sec x + tan x| + C
Ví dụ 4 (Đổi biến sau khi biến đổi đại số)

Tính tích phân
1
Z
dx (4)
1 + ex
Hướng dẫn
Nếu đặtZu = 1 + e x , suy x
Z ra du = e dx,
1 du
Khi đó dx = dx
1 + ex ue x
→ dạng không thích hợp vì chưa khử hết x.
−x
Nếu
Z đặt u = 1 + e Z thì −x
1 e
dx = dx
1 + ex Z 1 + e −x
du
= −
u
= − ln |u| + C
= − ln(1 + e −x ) + C
Tích phân chứa số hạng có lũy thừa phân

số
Phương pháp:
* Đặt x = u n với n là số nguyên dương bé nhất chia hết
cho tất cả mẫu số của các số mũ.
* Chẳng hạn, nếu mẫu của các số mũ là 4, 3, 6 ta chọn
n = (4, 3, 6) = 12
* Đổi biến: x = u 12
Ví dụ 5
Tính tích phân Z
dx
(5)
x 1/2 + x 1/3
Hướng dẫn
Đặt x = u 6 , khi đó dx = 6u 5 du
Ta
Z viết lại tích phân theo biến u:
6u 5
Z
dx
= 2 + u3
du
x 1/2 + x 1/3 u
6u 3
Z
= du
Z 1+u
2 −6
= 6u − 6u + 6 + du
1+u
= 2u 3 − 3u 2 + 6u − 6 ln |1 + u| + C
7.1.2 Sử dụng bảng tích phân
Ngoài ra, ta có thể sử dụng các công thức trong bảng tích
phân ở phụ lục D (Appendix D), trong đó bao gồm:
Dạng cơ bản (công thức 1-29).
Dạng bậc nhất và bậc hai (30-76).
Dạng căn (77-121).
Dạng lượng giác (122-167).
Lượng giác ngược (168-182).
Logarith và dạng mũ (183-200).
Ví dụ 6 (Sử dụng công thức trong bảng phụ lục)

Tính tích phân Z
xdx
√ (6)
8 − 5x 2
Hướng dẫn
√
Đặt u = 5x.
Đưa
Z tích phân về theoZbiến u:
xdx 1 udu
√ = √
8 − 5x 2 5 2
Z 8−u
u
Tích phân mới có dạng √ du
a2 − u 2
Áp dụng công thức 111-phụ lục D
−1 p
Z
xdx
Ta thu được: √ = 8 − 5x 2 + C .
8 − 5x 2 5
Ví dụ 7 (Sử dụng công thức trong bảng phụ lục)

Tính tích phân sau
Z p
2
5x 3x 2 + 1dx (7)
Hướng dẫn
√5
Z p
2
Đặt u = 3x, ta có u u 2 + 1dx.
3 Z
p
2
Tích phân mới có dạng u u 2 + 1
Áp dụng công thức 87 - phụ lục D, ta thu được kết

quả.
7.2 TÍCH PHÂN TỪNG PHẦN
Tích phân từng phần
7.2.1 Tích phân từng phần
Quy tắc tương ứng cho quy tắc tích của đạo hàm được
gọi là quy tắc tích phân từng phần.
Nếu u, v là các hàm khả tích, thì

d
[u(x)v (x)] = u(x)v 0 (x) + u 0 (x)v (x)
dx
Tích phân hai
Z vế phương trìnhZtrên
u(x)v (x) = u(x)v 0 (x)dx + v (x)u 0 (x)dx
Sắp
Z xếp lại thứ tự: Z
u(x)v (x)dx = u(x)v (x) − v (x)u 0 (x)dx
0
Công thức trên được gọi là công thức tích phân từng phần,
và có thể được viết gọn như sau
Công thức tích phân từng phần
Z Z
udv = uv − vdu (8)
Ví dụ 8
Z
Tính tích phân x sin xdx
Hướng dẫn giải

Chọn u = x, dv = sin xdx
khi đó du = dx, v = − cos x
Áp
Z dụng công thức tích phân
Z từng phần
x sin xdx = u.v − vdu
Z
= x(− cos x) − (− cos x)dx
Z
= −x cos x + (cos x)dx
= −x cos x + sin x + C

Nếu chọn u = sin x, dv = xdx
1
khi đó du = cos xdx, v = x 2
2
Và
Z sử dụng công thức tích
Z phân từng phần, thì
x sin xdx = u.v − vdu
1 2 1
Z
= x sin x − x 2 cos xdx
Z 2 2
Tích phân x 2 cos xdx phức tạp hơn tích phân cần
tính ban đầu.
Chú ý:
Khi chọn u và dv , ta chọn sao cho u = f (x) trở nên
đơn giản khi tính đạo hàm, hoặc ít nhất cũng không
phức tạp hơn.
Đảm bảo dv = g 0 (x)dx có thể lấy tích phân để tìm
v.
Ví dụ 9
Tính tích phân Z
xe x dx. (9)
Đặt u = x, dv = e x dx
Khi đó: du = dx, v = e x
Tích
Z phân từng phần, Zta có
xe x dx = xe x − e x dx
= xe x − e x + C
Ví dụ 10
Tính tích phân
Z
ln xdx, x > 0. (10)
Hướng dẫn:
Ta không có nhiều lựa chọn cho u và dv .

Đặt u = ln x, dv = dx
1
Khi đó: du = dx, v = x
x
Tích phân từng phần, ta có:
Z
ln xdx = x ln x − x + C (11)
7.2.2 Sử dụng nhiều lần công thức tích

phân từng phần
Ví dụ 11
Tính tích phân Z
t 2 e t dt (12)
7.2.2 Sử dụng nhiều lần công thức tích

phân từng phần
Ví dụ 11
Tính tích phân Z
t 2 e t dt (12)
Chú ý:
t 2 trở nên đơn giản hơn khi lấy đạo hàm.
e t không đổi khi lấy tích phân.

Ta chọn u = t 2 , dv = e t dt
Khi đó: du = 2tdt, v = e t
Tích
Z phân từng phần, ta Zcó
t 2 e t dx = t 2 e t − 2 te t dt

Ta chọn u = t 2 , dv = e t dt
Khi đó: du = 2tdt, v = e t
Tích
Z phân từng phần, ta Zcó
Tiếp tục chọn u = t, dv = e t dt
Ta có: du = dt, v = e t
Tích
Z phân từng phần lần Zhai, ta thu được
= t 2 e t − 2(te t − e t + C )
= t 2 e t − 2te t − 2e t + C1 )
Ví dụ 12
Tính tích phân Z
e x sin xdx. (13)
Ví dụ 12
Tính tích phân Z
e x sin xdx. (13)
Nhận xét:
e x không đơn giản hơn khi lấy đạo hàm.
Và sin x cũng tương tự.
Ta thử chọn u = e x , dv = sin xdx

Khi đó: du = e x dx, v = − cos x
Tích
Z phân từng phần, ta có Z
e x sin xdx = −e x cos x + e x cos xdx
Ta tiếp tục chọn u = e x , dv = cos xdx

Khi đó: du = e x dx, v = sin x
Tích
Z phân từng phần, ta có Z
x
e sin dx = −e cos x + e sin x − e x sin xdx
x x
Z
2 e x sin dx = −e x cos x + e x sin x + C
1 x
Z
e x sin dx = (e sin x − e x cos x) + C
2
Nhận xét
Z
Tích phân thu được, e x cos xdx cũng không đơn giản
hơn so với tích phân ban đầu, tuy nhiên:
Tích phân không trở nên phức tạp hơn.
Ở ví dụ trước, ta thử nghiệm thành công khi tính
tích phân từng phần 2 lần.
7.2.3 Tích phân từng phần cho tích phân

xác định
Tích phân từng phần cho tích phân xác định

Z b Z b
b
udv = uv |a − vdu (14)
a a
Ví dụ 13
Z 1
Tính tích phân xác định tan−1 xdx
0
Hướng dẫn
Đặt u = tan−1 x, dv = dx
dx
Khi đó du = , v =x
1 + x2
Hướng dẫn
Đặt u = tan−1 x, dv = dx
dx
Khi đó du = , v =x
1 + x2
Áp
Z 1dụng công thức TPTP: Z 1
1 x
tan−1 xdx = x tan−1 x 0 −

2
dx
0 0 1 + x
π 1 1 2x
Z
= − dx
4 2 Z0 1 + x 2
π 1 2 dt
= −
4 2 1 t
1
π 1
Z
2
tan−1 xdx = − ln |t|1
0 4 2
π ln 2
= − .
4 2
Bài tập 1 (Bài tập tự luyện)

Tính tích phân Z 1
xe 2x dx (15)
0

Tính tích phân Z 1
xe 2x dx (15)
0
Hướng dẫn
Đặt u = x, dv = e 2x dx
1 1
Đáp số: e 2 +
4 4
7.3 PHƯƠNG PHÁP LƯỢNG GIÁC
7.3.1 Lũy thừa của sin và cos
Để tính tích phân của hàm chứa lũy thừa của

cosine, ta cần có thành phần sin xdx.
Tương tự, với lũy thừa của sine, ta cần cos xdx
Phương pháp lượng giác
7.3.1 Lũy thừa của sin và cos
* Tích của lũy thừa sin và cos

Z
sinm x cosn xdx (16)
Trường hợp 1: m hoặc n lẻ (hoặc cả hai)
* Phương pháp: (giả sử m lẻ)

Tách một thừa số sin x từ tích phân;
Sử dụng sin2 x = 1 − cos2 x để biểu diễn các phần
còn lại theo cos x, trừ (sin xdx);
Đổi biến u = cos x
Ví dụ 14
Z
Tính tích phân sin3 xdx
Hướng dẫn
Z Z
3
sin xdx = sin2 x sin xdx
Z
= (1 − cos2 x) sin xdx
Z
= − (1 − u 2 )du
u3
= −u + +C
3

Z
Tính tích phân cos3 xdx
Ví dụ 15
Z
Tính sin4 x cos3 xdx
Hướng dẫn
Z Z
4 3
sin x cos xdx = sin4 x(1 − sin2 x) cos xdx
Z
= (sin4 x − sin6 x) cos xdx
Z
= (t 4 − t 6 )dt
t5 t7
= − +C
5 5 7
sin x sin7 x
= − +C
5 7
Ví dụ 16
Z
Tính sin5 x cos2 xdx
Hướng dẫn
Z Z
5 2
sin x cos xdx = (1 − cos2 x)2 cos2 x sin xdx
Z
= (1 − t 2 )2 t 2 dt
Z
= − (1 − 2t 2 + t 4 )t 2 dt
Z
= − (t 2 − 2t 4 + t 6 )dt
t 3 2t 5 t 7
= − + − +C
3 5 7
1 2 1
= − cos3 x + cos5 x − cos7 x + C
3 5 7
Trường hợp 2: Cả m và n chẵn
Phương pháp: Sử dụng các đẳng thức

1
sin2 x = (1 − cos 2x)
2
1
cos2 x = (1 + cos 2x)
2
Ví dụ 17
Z π
0
Hướng dẫn
π
1 π
Z Z
2
sin xdx = (1 − cos 2x)dx
0 2 0 π
1 sin 2x
= x−
2 2 0
π
=
2
Chú ý: Phép đổi biến u = 2x được sử dụng khi tính tích
phân của cos 2x.
Ví dụ 18
Z
Hướng dẫn
1
Z Z
2 2
(sin x) dx = (1 − cos 2x)2 dx
4Z
1 1 + cos 4x
= 1 − 2 cos 2x + dx
4Z 2
1 3 cos 4x
= − 2 cos 2x + dx
4 2 2
3 1 1
= x − sin 2x + sin 4x + C
8 4 32
Bài tập 3
Z
Tính tích phân I = sin2 x cos4 xdx
Bài tập 3
Z
Tính tích phân I = sin2 x cos4 xdx
Solution
1 1 1
x− sin 4x + sin3 2x + c (17)
16 64 48
TỔNG KẾT
Một cách tổng quát, ta tóm tắt phương pháp tính tích
phân dạng:
Z
sinm x cosn xdx
với mọi số nguyên m ≥ 0, n ≥ 0 như sau:
DẠNG 1: Nếu n = 2k + 1
Bước
Z 1: Z
2k+1
k
m
sin x cos xdx = sinm x cos2 x cos xdx
Z
k
= sinm x 1 − sin2 x cos xd
Bước 2: Đặt u = sin x
DẠNG 2: Nếu m = 2k + 1
Bước
Z 1: Z
2k+1
k
sin m
x cos xdx = sin2 x cosm x sin xdx
Z
k
= 1 − cos2 x cosm x sin x
Bước 2: Đặt u = cos x
DẠNG 3: Nếu cả m, n đều lẻ
Ta áp dụng DẠNG 1 hoặc DẠNG 2 đều được.
DẠNG 4: Nếu cả m, n đều chẵn
Phương pháp: Sử dụng các đẳng thức:

1 1
sin2 x = (1 − cos 2x); cos2 x = (1 + cos 2x).
2 2
Lưu ý: Trong một số trường hợp, ta có thể sử dụng
1
đẳng thức sin x cos x = sin 2x.
2
7.3.2 Lũy thừa của sec và tan

* Tích phân đơn giản nhất của dạng này là
Z
tan xdx = ln | sec x| + C (18)
Z
sec xdx = ln | sec x + tan x| + C (19)
* Trường hợp tổng quát hơn, ta có dạng

Z
tanm x secn xdx (20)
Trường hợp: n chẵn
Phương pháp:
Tách một thừa số sec2 x từ tích phân.
Sử dụng sec2 x = tan2 x + 1 để biểu diễn tích phân
theo tan x, trừ sec2 xdx;
Đổi biến u = tan x, khi đó du = sec2 xdx, ta sử
dụng quy tắc tích phân của lũy thừa.
Ví dụ 19 (Lũy thừa của sec là số chẵn)

Tính tích phân Z
tan2 x sec4 xdx (21)
Hướng dẫn
Z Z
tan2 x sec4 xdx = tan2 x sec2 x sec2 xdx
Z
= tan2 x(1 + tan2 x) sec2 xdx
Z
= (u 2 + u 4 )du
1 3 1 5
= u + u )+C
3 5
1 1
= tan3 x + tan5 x) + C
3 5
Trường hợp 2: m là số lẻ
Phương pháp:
Tách thừa số sec x tan x từ tích phân.
Sử dụng tan2 x = sec2 x − 1 để biểu diễn tích phân
theo lũy thừa của sec x, trừ (sec x tan x)dx;
Đổi biến u = sec x, khi đó du = sec x tan xdx.
Ví dụ 20 (Lũy thừa của tan là số lẻ)

Tính tích phân Z
tan x sec6 xdx (22)
Hướng dẫn
Z Z
tan x sec6 xdx = sec5 x(sec x tan x)dx
Z
= u 5 du
1 6
= u +C
6
1 6
= sec x + C
6
Trường hợp 3: m chẵn và n lẻ
Phương pháp:
Sử dụng tan2 x = sec2 x − 1 để biểu diễn tích phân
theo sec x
Sử
Z dụng công thức rút gọn 161 (phụ lục D:)
secn (au)du =
secn−2 (au) tan(au) n − 2
Z
+ secn−2 (au)du (*)
a(n − 1) n−1
Ví dụ 21
Tính tích phân Z
tan2 x sec3 xdx (23)
Hướng dẫn
Z
tan2 x sec3 xdx
Z
= (sec2 x − 1) sec3 xdx
sec3 x tan x 1
Z
= − sec3 xdx, áp dụng (*)
4 4
sec3 x tan x 1 sec x tan x 1 R

= − + sec xdx
4 4 2 2
1 6
= sec x + C
6 3
sec x tan x sec x tan x 1
= − − ln | sec x + tan x| + C
4 8 8

Tính Zcác tích phân sau
1 tan6 x sec4 xdx
Z
2 tan5 x sec7 xdx
Đáp án
1 1
1 tan7 x + tan9 x + C
7 9
1 2 1
2 sec11 x − sec9 x + sec7 x + C
11 9 7
TỔNG KẾT
Một cách tổng quát, ta tóm tắt phương pháp tính tích
phân dạng:
Z
tanm x secn xdx
với mọi số nguyên m ≥ 0, n ≥ 0 như sau:
DẠNG 1: Nếu n = 2k
Z
Bước 1: tanm x sec2k xdx
Z
k−1 2
= tanm x sec2 x sec xdx
Z
k−1 2
= tanm x 1 + tan2 x sec xdx
Bước 2: Đặt u = tan x
DẠNG 2: Nếu m = 2k + 1
Z
Bước 1: tan2k+1 x secn xdx
Z
= (tan2 )k x secn−1 x (sec x tan x) dx
Z
= (sec2 x − 1)k secn−1 x (sec x tan x) dx
Bước 2: Đặt u = sec x
CÁC DẠNG KHÁC
* Với những trường hợp khác, ta chưa có kết luận về

phương pháp cụ thể, tuy nhiên, ta có thể vận dụng các
yếu tố sau:
Các đẳng thức lượng giác (Identities);
Công thức tích phân từng phần (Integration by
parts);
Một chút khéo léo.

Tính Zcác tích phân
1 tan3 xdx
Z
2 sec3 xdx
Hướng dẫn - Đáp án
1 Sử dụng đẳng thức tan2 x = sec2 x − 1

tan2 x
Đáp án: − ln |sec x| + C
2
2 Z
Sử dụng tích phân từng phần, công thức tính
secn dx
Đưa về tính các

Z tích phân sau
Z
3
sec x tan x − sec xdx − sec x
Lũy thừa của cot x và csc x
Z
* Tích phân dạng cotm x cscn xdx được tính tương tự.
* Ta sử dụng đẳng thức 1 + cot2 x = csc2 x
CÁC TÍCH PHÂN KHÁC
Để tính tích phân, ta sử dụng các đẳng thức lượng giác

tương ứng
Ví dụ 22
Z
Tính tích phân sin 4x cos 5xdx
Hướng dẫn
1
Z Z
sin 4x cos 5xdx = [sin(−x) + sin 9x] dx
Z 2
1
= [− sin x + sin 9x] dx
2
1 1
= cos x − cos 9x + C
2 9

Chuong 7-Trang-1-97

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 7-Trang-1-97

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH TÍCH

Ngày 1 tháng 3 năm 2020

7.1.1 Phép đổi biến

7.1.1 Phép đổi biến

Ta đã được biết đến phương pháp quan trọng trong

Ví dụ 1 (Tích phân bằng phép đổi biến)

Đặt u = x 3 − 2, khi đó du = 3x 2 dx,

Ví dụ 2 (Tính tích phân bằng phép đổi biến)

Đặt u = t 2 , khi đó du = 2tdt.

Ví dụ 3 (Nhân với 1 để đưa về một công thức tích

Nhân tử và mẫu cho u = sec x + tan x, chú ý

Ví dụ 4 (Đổi biến sau khi biến đổi đại số)

Tích phân chứa số hạng có lũy thừa phân

7.1.2 Sử dụng bảng tích phân

Ví dụ 6 (Sử dụng công thức trong bảng phụ lục)

Ví dụ 7 (Sử dụng công thức trong bảng phụ lục)

Áp dụng công thức 87 - phụ lục D, ta thu được kết

7.2 TÍCH PHÂN TỪNG PHẦN

7.2.1 Tích phân từng phần

Nếu u, v là các hàm khả tích, thì

Hướng dẫn giải

Hướng dẫn giải

Hướng dẫn giải

Ta không có nhiều lựa chọn cho u và dv .

7.2.2 Sử dụng nhiều lần công thức tích

7.2.2 Sử dụng nhiều lần công thức tích

Hướng dẫn giải

Hướng dẫn giải

Hướng dẫn giải

Ta thử chọn u = e x , dv = sin xdx

Ta tiếp tục chọn u = e x , dv = cos xdx

7.2.3 Tích phân từng phần cho tích phân

Tích phân từng phần cho tích phân xác định

Bài tập 1 (Bài tập tự luyện)

Bài tập 1 (Bài tập tự luyện)

7.3 PHƯƠNG PHÁP LƯỢNG GIÁC

7.3.1 Lũy thừa của sin và cos

Để tính tích phân của hàm chứa lũy thừa của

7.3.1 Lũy thừa của sin và cos

* Tích của lũy thừa sin và cos

Trường hợp 1: m hoặc n lẻ (hoặc cả hai)

* Phương pháp: (giả sử m lẻ)

Bài tập 2 (Bài tập tự luyện)

Trường hợp 2: Cả m và n chẵn

Phương pháp: Sử dụng các đẳng thức

với mọi số nguyên m ≥ 0, n ≥ 0 như sau:

DẠNG 3: Nếu cả m, n đều lẻ

Ta áp dụng DẠNG 1 hoặc DẠNG 2 đều được.

DẠNG 4: Nếu cả m, n đều chẵn

Phương pháp: Sử dụng các đẳng thức:

7.3.2 Lũy thừa của sec và tan

* Trường hợp tổng quát hơn, ta có dạng

Trường hợp: n chẵn

Ví dụ 19 (Lũy thừa của sec là số chẵn)

Ví dụ 20 (Lũy thừa của tan là số lẻ)

Trường hợp 3: m chẵn và n lẻ

Bài tập 4 (Bài tập tự luyện)

với mọi số nguyên m ≥ 0, n ≥ 0 như sau:

CÁC DẠNG KHÁC

* Với những trường hợp khác, ta chưa có kết luận về

Bài tập 5 (Bài tập tự luyện)

Hướng dẫn - Đáp án

1 Sử dụng đẳng thức tan2 x = sec2 x − 1