You are on page 1of 26

Hàm nhiều biến

Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

BÀI GIẢNG GIẢI TÍCH 2


CHƯƠNG 1-BÀI 1. HÀM NHIỀU BIẾN

TS. NGUYỄN ĐÌNH DƯƠNG


BỘ MÔN TOÁN ỨNG DỤNG - KHOA KHOA HỌC ỨNG DỤNG

Email: duongnd@hcmut.edu.vn

Ngày 15/02/2021

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 1 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1.1 Bài 1.1: Hàm nhiều biến


1.2 Bài 1.2: Đạo hàm riêng
1.3 Bài 1.3: Đạo hàm theo hướng và Gradient
1.4 Bài 1.4: Đạo hàm hàm hợp, hàm ẩn
1.5 Bài 1.5: Công thức Taylor
1.6 Bài 1.6: Cực trị hàm nhiều biến
1.7 Bài 1.7: Giá trị bé nhất, lớn nhất trên miền đóng, bị chặn

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 2 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

Nội dung

Hàm nhiều biến

Đồ thị mức

Trao đổi

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 3 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

Nội dung

Hàm nhiều biến

Đồ thị mức

Trao đổi

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 4 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến


y Hàm một biến chính là ánh xạ f : D → R
trong đó miền xác định D ⊂ R

x
Ví dụ: f ( x ) = 1 + x, D = [−1, ∞)
Đồ thị của f là tập hợp các điểm ( x, f ( x ))
trong (Oxy), trong đó x ∈ D
Hàm 2 biến là ánh xạ f : D → R trong đó

x−1+
p
y−2
miền xác định D ⊂ R2 .
√ p
Ví dụ: f ( x, y) = x − 1 + y − 2,

2 U = {( x, y) : x ≥ 1, y ≥ 2}
0 4
1
2
3 y
Đồ thị của f là tập hợp các điểm
4 2
x
( x, y, f ( x, z)) trong mặt phẳng (Oxyz),
trong đó ( x, y) ∈ D
TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 5 / 17
Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến


Tìm hàm số tương ứng với đồ thị có miền xác định bởi các hình dưới đây trong (Oxy).

(I) f ( x, y) =
p
9 − x 2 − y2 ln(2 − x )
(III) f ( x, y) =
4 − x 2 − y2
x−y √ √
(II) f ( x, y) = (IV) f ( x, y) = x + y
x+y
y
y

x x

y y

x
x

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 6 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến

Hàm số có dạng f ( x, y) = ax + by + c với các hệ số a, b và c được gọi là


hàm tuyến tính. Đồ thị của nó là mặt phẳng:
z = ax + by + c ⇒ ax + by − z = c
Bạn đã biết cách vẽ đồ thị này!

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 7 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến

Hàm số có dạng f ( x, y) = ax + by + c với các hệ số a, b và c được gọi là


hàm tuyến tính. Đồ thị của nó là mặt phẳng:
z = ax + by + c ⇒ ax + by − z = c
Bạn đã biết cách vẽ đồ thị này!

z
Vẽ đồ thị của f ( x, y) = 2 − x − y

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 7 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến

Hàm số có dạng f ( x, y) = ax + by + c với các hệ số a, b và c được gọi là


hàm tuyến tính. Đồ thị của nó là mặt phẳng:
z = ax + by + c ⇒ ax + by − z = c
Bạn đã biết cách vẽ đồ thị này!

z
Vẽ đồ thị của f ( x, y) = 2 − x − y
x+y+z = 2
(2, 0, 0), (0, 2, 0) và (0, 0, 2) nằm trên
y mặt phẳng này

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 7 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến

Hàm số có dạng f ( x, y) = ax + by + c với các hệ số a, b và c được gọi là


hàm tuyến tính. Đồ thị của nó là mặt phẳng:
z = ax + by + c ⇒ ax + by − z = c
Bạn đã biết cách vẽ đồ thị này!

z
Vẽ đồ thị của f ( x, y) = 2 − x − y
x+y+z = 2
(2, 0, 0), (0, 2, 0) và (0, 0, 2) nằm trên
y mặt phẳng này

x
Véc tơ pháp tuyến ~n = (1; 1; 1)

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 7 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến

Tìm hàm số tương ứng với các đồ thị dưới đây.

p
I f ( x, y) = y2 III f ( x, y) = 4 − x 2 − y2
II f ( x, y) = x2 − y2 IV f ( x, y) = x2 + y2

4
2
5
0
−2
2 2
0 −4
−2 0 −2 0
−1 0 −1 0
1 y 1 2 −2 y
2 −2
x x

4 2

2 1.5 1
0
−2 0 −1 −0.5 0
−1 0 0
1 y 0.5 1 −1 y
2 −2
x x

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 8 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

1. Hàm nhiều biến


Tìm hàm số tương ứng với các đồ thị dưới đây.
2 + y2 )
I f ( x, y) = sin( x ) cos(y) III f ( x, y) = ( x2 + y2 )e−(x
2 + y2 ) 2 + y2 )
II f ( x, y) = e−(x IV f ( x, y) = ( x2 + 3y2 )e−(x

1 0.4

0 0.2

4
−1 5 0 2
0 −4 0
−5 0 −2 0
5 −5 2 −2
y 4 −4 y
x x

1
1

0.5 0.5
4 2
0 2 0
−4 0 −2 0
−2 0 −2 −1 0
2 4 −4 y 1 y
2 −2
x x
TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 9 / 17
Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

Nội dung

Hàm nhiều biến

Đồ thị mức

Trao đổi

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 10 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức

Định nghĩa 2.1 (Đồ thị mức)


Đường mức (hay đường đẳng trị)
của hàm 2 biến z = f ( x, y) là các
đường cong có phương trình
f ( x, y) = k,
k = const thuộc miền giá trị của f .
Đồ thị mức là tập hợp các đường
mức của f .

⊕ Nhận xét :
• Các đường mức sẽ không cắt nhau
• Bề mặt cong sẽ dốc ở nơi các đường mức gần nhau và phẳng hơn
khi các đường mức cách xa nhau.
TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 11 / 17
Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
Đường mức của z = f ( x, y) là các đường cong có phương trình
f ( x, y) = k.
Đồ thị mức tập hợp các đường mức của f .

60

40

20

0
0 2
−2 0 2 −2
x y
Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
Đường mức của z = f ( x, y) là các đường cong có phương trình
f ( x, y) = k.
Đồ thị mức tập hợp các đường mức của f .

60

40

20

0
0 2
−2 0 2 −2
x y
Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
Đường mức của z = f ( x, y) là các đường cong có phương trình
f ( x, y) = k.
Đồ thị mức tập hợp các đường mức của f .

60

40

20

0
0 2
−2
x
0 2 −2
y • Miền xác định của
y f ( x, y) = x2 + y2 ? (Paraboloid
Elliptic)
• Mô tả đồ thị mức của f
x

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 12 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức

Ví dụ 2.1
Cho đồ thị mức của hàm f ( x, y) như
hình vẽ bên. Ước lượng giá trị f (1, 3),
f (4, 5).
Giải

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 13 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức

Ví dụ 2.1
Cho đồ thị mức của hàm f ( x, y) như
hình vẽ bên. Ước lượng giá trị f (1, 3),
f (4, 5).
Giải
f (1, 3) ≈ 73;

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 13 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức

Ví dụ 2.1
Cho đồ thị mức của hàm f ( x, y) như
hình vẽ bên. Ước lượng giá trị f (1, 3),
f (4, 5).
Giải
f (1, 3) ≈ 73; f (4, 5) ≈ 56.

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 13 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
z

Ví dụ 2.2
Vẽ đồ thị mức cho hàm

y f ( x, y) = 6 − 3x − 2y
với k = −6, 0, 6, 12.
x

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 14 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
z

Ví dụ 2.2
Vẽ đồ thị mức cho hàm

y f ( x, y) = 6 − 3x − 2y
với k = −6, 0, 6, 12.
x Giải
Các đường mức có phương trình là
6 − 3x − 2y = k
⇔ 3x + 2y + (k − 6) = 0

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 14 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
z

Ví dụ 2.2
Vẽ đồ thị mức cho hàm

y f ( x, y) = 6 − 3x − 2y
với k = −6, 0, 6, 12.
x Giải
Các đường mức có phương trình là
6 − 3x − 2y = k
⇔ 3x + 2y + (k − 6) = 0

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 14 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

2. Đồ thị mức
Đường mức của z = f ( x, y) là các đường cong có phương trình
f ( x, y) = k.
Đồ thị mức tập hợp các đường mức của f .

Tìm đồ thị mức tương ứng với các hàm dưới đây.
f ( x, y) = sin( xy) f ( x, y) = (1 − x2 )(1 − y2 ) f ( x, y) = sin( x − y)

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 15 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

Nội dung

Hàm nhiều biến

Đồ thị mức

Trao đổi

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 16 / 17


Hàm nhiều biến
Đồ thị mức
Trao đổi
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA - ĐHQG

TRAO ĐỔI

TS. Nguyễn Đình Dương Ngày 15/02/2021 BG-GT2 17 / 17

You might also like