MR. MARK PERE MADRONA, LPT. MA.

Assistant Professor,
University of the Philippines Open University
Faculty of Education
Maraming salik ang nagbigay daan sa paglakas ng
damdaming nasyonalismo ng mga Pilipino.

Kung wala ang mga ito, malamang ay mas tumagal pa ang

pagsisimula ng Kilusang Propaganda.
“Nationalism, ideology based on the idea that the
individual's loyalty and devotion to the nation-state surpass
other individual or group interests.” (emphasis supplied)

(Source: Britannica Encyclopedia)

Padre Pedro Pelaez
(1812-1863)
Ang pagsulong ng nasyonalismo sa Pilipinas noong
ikalawang bahagi ng 1800s ay isang mahabang proseso.

Gayunman, ito ay isang mahalagang hakbang upang

“maihanda” ang mga Pilipino sa panahong inilatag na ng
mga Propagandista ang kanilang mga layunin at kalaunan,
sa layuning maghimagsik ng Kilusang Katipunan.
 MR. MARK PERE MADRONA, LPT. MA.

Assistant Professor,
University of the Philippines Open University
Faculty of Education
Ano ang inyong masasabi sa oryentasyon ng
dalawang pahayagang ito?
Ang mga ILUSTRADO o “enlightened ones” ay produkto ng
mga pamilyang maykaya (middle class) na nagkaroon ng
pagkakataon na makapag-aral sa Europa kung saan sila
natuto ng mga ideyang liberal.

Kalaunan, marami sa kanila ang naging bahagi ng

Kilusang Propaganda.
Ito ay tumutukoy sa pagbabahagi ng impormasyon na may
layuning maka-impluwensya sa pag-iisip ng mga tao.
RIZAL – Dimas-alang / Laong Laan

DEL PILAR – Pupdoh / Plaridel

LOPEZ-JAENA – Diego Laura

ANTONIO LUNA – Taga-ilog

JOSE MARIA PANGANIBAN - Jomapa

MARIANO PONCE – Tikbalang

Aba ginoong Barya, nakapupuno ka ng alkansya, ang Prayle
ay sumasainyo.

Bukod ka niyang pinagpala't higit sa lahat, pinagpala naman

ang kaban mong mapasok.

Santa Barya, Ina ng Deretsos, ipanalangin mo kaming huwag

anitan ngayon at kami ipapatay. Siya nawa.
Hindi nagtagumpay ang Kilusang Propaganda sa layunin
nitong magkamit ng reporma para sa Pilipinas.

Sadyang walang kagustuhang makinig ang kolonyal na

pamahalaan, at may problema rin ang mga Propagandista sa
aspeto ng pagkakaisa at pagkakaroon ng salapi.
Gayunman, nagtagumpay pa rin ang Kilusang Propaganda
sa lalong pagpapa-alab ng damdaming nasyonalismo ng
mga Pilipino.

Dahil sa mga artikulong lumabas sa “La Solidaridad,”

nagkaroon ng mas malawak na kamalayan ang mga Pilipino
sa nangyayaring pang-aabuso ng mga Kastila.