Kabanata II: Mga Kaugnay na Pag-aaral at Literatura

Mga Lokal na Pag-aaral

Ayon kay Sandra Franke (2017), ang average ng higit sa 4 na oras sa isang araw

sa kanilang pag-aaral at humigit-kumulang 7 hanggang 8 oras ng libangan ay

nakakahanap ng mga kabataan na ang pangunahing aktibidad ay ang pag-aaral sa high

school na deboto. Ang mga lalaki ay gumugugol ng higit sa kalahating oras kaysa sa

mga babae sa pahinga at humigit-kumulang kalahating oras pa sa walang bayad na

trabaho. Kung ihahambing sa mga pangkat na may ibang edad, ang mga mag-aaral na

nasa mataas na paaralan ay may oras pa rin para sa personal na pangangalaga at

maaaring matulog ng 9 na oras sa isang araw. May malaking epekto sa oras ng isang

mag-aaral sa pamamagitan ng pagdaragdag ng bayad na trabaho sa mga mag-aaral sa

high school. Sa gitna ng mga may bayad na trabaho, ang mga babaeng estudyante ay

gumugugol ng average na isang oras araw-araw na mas mababa kaysa sa mga lalaking

estudyante sa kanilang mga trabaho (0.7 oras kumpara sa 1.9 oras bawat araw). Dahil

sa kanilang pagpasok sa labor market, binabawasan ng mga lalaking estudyante sa high

school ang kanilang libreng oras ng 1.5 oras. Sa kabilang banda, ang mga babaeng

estudyante ay natutulog ng halos isang oras na mas mababa. Gayunpaman, ang

parehong mga lalaki at babae ay halos nagbibigay ng parehong dami ng oras sa mga

kapaki-pakinabang na aktibidad (bayad na trabaho, walang bayad na trabaho, at pag-

aaral), dahil ang mga babaeng estudyante sa high school ay gumagawa ng halos
kalahating oras na mas maraming hindi bayad na trabaho para sa kabuuang 1.4 na oras

bawat araw kaysa sa mga lalaki.

Ayon sa Commission on Higher Education (CHED), nasa 216,000 estudyante sa

bansa ang kasalukuyang nagkakamali sa paaralan at trabaho at ang bilang na ito ay

humigit-kumulang 8% ng kabuuang bilang ng mga mag-aaral sa kolehiyo sa bansa.

Sinabi ng CHED na ang mga working students ngayon ay karamihan sa food service,

entertainment at sales, bukod pa sa kanilang mga nakagawiang gawain bilang librarians

at research assistants. “Isa sa mga dahilan kung bakit kailangan ng mga estudyante ng

dagdag na kita ay dahil sa krisis sa pananalapi,” ayon sa officer-in-charge sa tanggapan

ng executive director ng CHED na si Atty. Julito Vitriolo. Idinagdag din niya na dahil sa

mas mataas na presyo ng mga bilihin at matrikula, ang mga estudyanteng ito ay

napipilitang magtrabaho nang nakapag-iisa. Sinabi ng CHED na kalahati lamang ng mga

working students ang nakakatapos ng kolehiyo, dahil marami ang hindi nakaka-adjust

at hindi makapag-concentrate sa kanilang pag-aaral, habang ang iba ay mahina ang

kalusugan, habang ang iba ay hindi natuloy dahil sa problema sa pananalapi.

Inirerekomenda ng CHED ang mga working students na magkaroon ng mga trabahong

hindi masyadong demanding at mas may kinalaman sa kanilang mga kurso para

komportable silang magtrabaho.

Kasunod nito, batay sa National Center for Education Statistics sa America noong

2015, halos kalahati (45 porsiyento) ng "tradisyonal" undergraduate na mga mag-aaral

sa pagitan ng edad na labing-anim at dalawampu't apat na nag-aaral sa kolehiyo ay

nagtatrabaho nang full-time habang naka-enroll. Gayunpaman, humigit-kumulang 80

porsiyento ng mga tradisyunal na edad na undergraduate na pumapasok sa kolehiyo ay

nagtatrabaho ng part-time habang naka-enroll. Ang dami ng oras na ginugugol ng mga

mag-aaral sa pagtatrabaho ay nagdudulot ng pagkabalisa para sa mga tagapagturo na

nagsilbi sa kanila at sa ilang mga pagkakataon, ang mga mag-aaral mismo. Ang

kamakailang data ay tiyak na ipahiwatig na 80% ng mga Amerikanong undergraduates

ay nagtrabaho habang nag-aaral sa kolehiyo noong 1999-2000 (King, 2015).

Nagpapakita ito ng 8% na pagtaas sa klase na wala pang isang dekada dati, kung saan

72% ang nagtrabaho (Cuccaro-Alamin & Choy, 1998). Dagdag pa, tila mayroong isang

malakas na katawan ng panitikan na tumuturo sa mga positibong epekto ng hindi

pagtatrabaho laban sa pagtatrabaho habang nag-aaral sa kolehiyo (King, 2019;

Pascarella& Terenzini, 2016).

Sa pag-aaral nila Marcia Devlin, Richard James, Gabrielle Grigg (2018), ang

pagbabago ng kalikasan ng mga kaayusan sa pagpopondo sa mas mataas na

edukasyon at ang paglipat patungo sa "pambayad ng gumagamit" ang pangunahing

determinant ng bagong relasyon sa pagitan ng mga mag-aaral at unibersidad sa

Australia. Noong 2007, natapos ng Center for the Study of Higher Education (CSHE)

ang isang kinomisyong pambansang pag-aaral, Australian University Student Finances

2006: Final Report of a National Survey of Students in Public Universities. Sa paglalahad

ng ulat ng proyekto, tinatalakay ng artikulong ito ang mga piling natuklasan na may
kaugnayan sa mga inaasahan ng mag-aaral, pakikipag-ugnayan upang ipakita ang isang

nakababahala na larawan ng banta sa pananalapi, pakikilahok sa bayad na trabaho at

sinusuri ang mga posibleng epekto sa kalidad ng mas mataas na edukasyon.

Mayroong malawak na pagkakaiba-iba ng mga pag-aaral na nagsuri sa mga

epekto ng part-time na trabaho sa mga full-time na estudyante. Batay sa pananaliksik

nina Manthei at Gilmore (2017), halimbawa, isinasaalang-alang na ang pagtatrabaho ng

part-time ay nag-iiwan ng mas kaunting oras upang mag-aral. Gayundin, tinukoy ni

Jogaratnam at Buchanan (2015), na ang mga bagong mag-aaral na pipili na gumawa

ng part-time na trabaho habang may full-time na akademikong load ay malamang na

magdusa mula sa stress at kawalan ng tulog. Gaya ng iminungkahi ng maraming pag-

aaral, sa katunayan ang kumbinasyon ng full-time na pag-aaral at part-time na

pagtatrabaho ay maaaring magdulot ng nakapipinsalang epekto sa pisikal at mental na

kalusugan ng mga mag-aaral. Maaari itong lumikha ng negatibong epekto sa

akademikong pagganap (Hovdhaugen, 2015; Creed, French & Hood, 2015; Darolia,

2014). Sa pag-aaral nina Curtis at Shani (2017), naniniwala sila na ang mga mag-aaral

na nagtatrabaho ng part-time ay malamang na makaligtaan ang mga lektor na may

maraming mga aralin na mahuhuli at maramdaman na makakamit nila ang mas mataas

na mga marka kung hindi sila nagtatrabaho. . Para sa kadahilanang iyon, ang mga

unibersidad ay dapat magkaroon ng kamalayan sa mga kontemporaryong buhay ng

mga mag-aaral. Dapat nilang ipakilala ang isang elemento ng flexibility bilang isang

paraan ng pagbubuo ng mga takdang-aralin at mga kinakailangan sa kurso upang

suportahan ito (Curtis, 2017). Positibo, marahil ang mga mag-aaral ay maaaring

makakuha ng mga personal na kasanayang naililipat, mapahusay ang kakayahang

magtrabaho at mapataas ang kumpiyansa sa mundo ng trabaho (Watts & Pickering,

2014). Gayunpaman, negatibo, ang mga mag-aaral na nagtatrabaho ng part-time ay

may posibilidad na makakuha ng mas mahihirap na marka kumpara sa kanilang mga

kaklase na nag-aaral ng full-time. Sa partikular, ang isang part-timer working student

ay isang pangkaraniwang pangyayari. Iminungkahi nina Jogaratnam at Buchanan

(2020) na ang mga unibersidad ay may moral na pangangailangan upang mas

epektibong maunawaan at pamahalaan ang mga stressor na nararanasan ng mga mag-

aaral na nag-aaral ng full-time at nagtatrabaho ng part-time. . Marahil, ang pagbibigay

ng angkop na pagsasanay para sa mga mag-aaral ay isang alternatibo. Ang mga

unibersidad na nahihirapan sa mga debate tungkol sa gastos o bisa ng praktikal na

pagsasanay sa kasanayan ay maaaring samantalahin ang synergy na umiiral bilang

isang paraan ng paglutas ng mga tensyon na ito.

Iminumungkahi ng ebidensya na ang mga epekto ng pagtatrabaho

habang nasa kolehiyo ay nag-iiba ayon sa uri ng trabahong hawak: full-time kumpara

sa part-time, at on-campus laban sa labas ng campus. Ang mga nakakapinsalang

epekto ay karaniwang lumalabas dahil ang mga oras na ginugol sa trabaho ay

tumatagal ng oras sa pag-aaral na maaaring humantong sa mas mababang mga marka

at hindi gaanong kaakit-akit na mga pagkakataon pagkatapos ng kolehiyo. Ang

pagtatrabaho ay maaaring mag-ambag sa mga mag-aaral na huminto sa kolehiyo o

maglaan ng kaunting oras upang makapagtapos. Ngunit ang pagtatrabaho ng

estudyante ay maaari ding maging positibong karanasan. Halimbawa, maaaring

magkaroon ng karanasan ang ilang manggagawa mula sa kanilang trabaho na

tumutulong sa kanila sa silid-aralan o sa kapaligiran ng labor market pagkatapos ng

kolehiyo. Ang mga trabaho sa oncampus ay maaari ding bumuo ng mga koneksyon sa

mga departamentong pang-akademiko o sa komunidad sa kabuuan, na maaaring

maging mas malamang na manatili sa paaralan ang mga mag-aaral (Orszag et al.,

2015).

Dayuhang mga Pag-aaral

Sa iniulat ni Steinberg et al. (2014), ang pagsali sa mga mag-aaral sa part-time

at ilang full-time na trabaho ay unti-unting nagiging pangkaraniwang pangyayari sa

lahat ng dako. Gaya rin ng sinabi sa isang pag-aaral, ang pagtatrabaho habang nag-

aaral ay nagbibigay sa mga mag-aaral ng natural na sa mga kakailanganin upang

gumana nang epektibo sa kanilang kurso (Schill, McCartin, & Meyer, 2013). Sa mga

nakalipas na taon, natuklasan ng mga karagdagang pag-aaral na ang mga mag-aaral

na nagtatrabaho ng part-time ay madaling bumuo ng kooperasyon sa pangkat,

pangangalaga sa customer, komunikasyon, at praktikal na mga kasanayan (Lucas &

Lammont, 2018; Curtis & Lucas, 2014). Ang mga mag-aaral ay maaaring magkaroon ng

pag-asa na direktang maiugnay ang mga karanasan ng pagtatrabaho ng part-time

upang mapahusay at pinuhin ang kanilang kaalaman sa akademiko, pagganyak at mga

prospect sa trabaho (Curtis & Shani, 2013; Curtis & Williams, 2019). Kaya, ang ilang

mga pananaliksik ay napagpasyahan na ang isang kumbinasyon ng mga

pangangailangan sa pananalapi at ang pagkakataong makakuha ng mga karanasan ay

sa huli ay magpapahusay sa mga pagkakataon sa karera sa hinaharap (Harvey, 2020;

Devlin, James & Grigg, 2014; Nonis & Hudson, 2019). Ayon sa pananaliksik na

isinagawa nina Watts at Pickering (2013), habang ang pagtatrabaho ng part-time at

pag-aaral ng full-time ay may iba't ibang positibong resulta, ang mga respondente ay

karaniwang tinitingnan ang part-time na trabaho bilang isang pangangailangan upang

mabuhay sa kontemporaryong mas mataas na larangan ng edukasyon. Sa pag-aaral

nina Manthei at Gilmore (2020), mauunawaan na ang perang kinikita mula sa part-time

na trabaho ay karaniwang ginugugol sa mahahalagang gastusin sa pamumuhay at sa

klase. Mula sa pananaw ng mga mag-aaral mismo, ang part-time na trabaho ay

madalas na isang pagpapakilala sa totoong mundo na tutulong sa kanila kapwa sa

personal at pag-unlad ng karera lalo na sa sektor ng mas mataas na edukasyon

(Tymon, 2013; Tomlinson, 2019). Ang mga institusyong mas mataas na edukasyon ay

dapat na tukuyin ang mga pagkakataon upang mapataas ang lawak kung saan ang

mga mag-aaral ay maaaring maging mas pamilyar sa trabaho at ilantad sila sa mga

karanasang pang-edukasyon, part-time na bokasyonal na kurso (Yorke, 2014; Glover,

Law & Youngman, 2015).

 Ang pag-aaral ni Elisabeth Hovdhaugen (2018), ay binibigyang-diin na maraming

posibleng salik kung bakit umalis ang mga mag-aaral sa isang partikular na unibersidad

bago magkaroon ng antas ng pagkumpleto, at isa sa mga karaniwang binabanggit ay

ang pakikipagtrabaho habang nag-aaral. Sa paggamit ng pagsusuri sa kaligtasan ng

buhay, sinusuri ng papel na ito ang epekto ng katayuan sa pagtatrabaho sa mga rate

ng dropout. Tinutukoy nito na ang katayuan sa pagtatrabaho ay may impluwensya sa

mga rate ng dropout sa mga mag-aaral na mas malamang na makatapos ng kanilang

programa dahil sa buong oras na pagtatrabaho kasabay ng pag-aaral ng buong oras

kaysa sa mga mag-aaral na nagtatrabaho ng maikling part-time o hindi man lang

nagtatrabaho. Gayunpaman, tila ang pagtatrabaho ng higit sa 20 oras sa isang linggo

ay nagpapataas ng panganib ng pag-drop out na kasing dami ng full-time na trabaho

na parang may limitasyon sa kung gaano karaming mga mag-aaral ang maaaring

magtrabaho. Ang pagsasama ng katayuan sa pagtatrabaho sa pagsusuri ay hindi

nagbabago sa epekto ng mga variable na kilala na nakakaimpluwensya sa mga dropout

tulad ng kasarian, grado, at background sa lipunan, ngunit ito ay nagdaragdag upang

higit pang ipaliwanag kung sino ang mga posibleng mag-aaral na maaaring mag-

dropout. Isinasaad nito na ang mga modelo para sa pagpapanatili at pag-drop out ay

dapat ding bigyang katwiran ang mga panlabas na salik, hindi lamang isaalang-alang

kung ano ang nangyayari sa unibersidad, tulad ng sa modelo ng pag-alis ng mag-aaral.

 Batay sa pag-aaral ni Rajeev Darolia (2018), dumarami ang bilang ng mga mag-

aaral sa kolehiyo na nagtatrabaho at sa mas malaking lawak. Gamit ang data ng

kinatawan ng bansa mula sa 1997 National Longitudinal Survey of Youth, sinusuri niya

ang iba't ibang epekto ng pagtatrabaho sa mga marka at pagkumpleto ng kredito para

sa mga undergraduate na estudyante sa United States. May mga diskarte upang

matukoy ang sanhi ng kaugnayan sa pagitan ng pagtatrabaho at akademikong

pagganap kabilang ang mga nakapirming epekto sa antas ng mag-aaral upang

makontrol ang mga permanenteng, hindi naobserbahang mga katangian na maaaring

makaapekto sa parehong intensity ng trabaho at pag-aaral, at ang mga modelo ng

system ng GMM upang isaalang-alang ang mga potensyal na endogenous na relasyon

sa pagitan ng parehong aspeto na nag-iiba-iba. sa paglipas ng panahon. Sinusuri niya

na may partikular na pagtuon sa mga pagkakaiba sa pagitan ng full-time at parttime na

mga mag-aaral, ang mga kahihinatnan ng pagtatrabaho para sa magkakaibang mga

subgroup ay haharapin ito. Higit pa rito, wala siyang nakitang katibayan sa pagsira sa

mga marka ng mga mag-aaral sa mga marginal na oras ng trabaho, ngunit ang mga

full-time na mag-aaral ay kumukumpleto ng mas kaunting mga kredito bawat termino

kapag tumataas ang trabaho.

Sa pag-aaral ni Fjorto (2014), iniulat na "ang mag-aaral na naglalaan ng mas

maraming oras sa trabaho, mas kakaunti ang mayroon siya para sa alinman sa

akademiko o panlipunang mga aktibidad." Tinitingnan ng ilang pag-aaral ang mga

epekto ng pagtatrabaho sa panlipunan at akademikong integrasyon o pakikipag-

ugnayan ng mag-aaral.Ang konseptong ito ay isang mahalagang bahagi sa teorya ng

pag-uugali ng mag-aaral (Bean, 2013; Pascarella & Staver, 2018; Tinto, 2018) na

matagal nang naiugnay sa tiyaga (Kuh, 2017; Pascarella & Terrenzini, 2020).

Sinuri ng Lundberg (2015), ang isang pambansang sample ng 3,774 na tugon sa

College Student Experiences Questionnaire (CSEQ) at natuklasan na ang mga mag-aaral

ay makabuluhang nagkakaroon ng mas kaunting pakikipag-ugnayan sa mga guro at

mas mababang kalidad ng mga relasyon ng mag-aaral sa mga kapantay dahil sa

pagtatrabaho ng higit sa 20 oras bawat linggo. Sinuri ni Cheng (2013), kung paano

nakakaapekto ang trabaho sa akademiko at panlipunang karanasan ng mga mag-aaral

sa kolehiyo. Gamit ang isang pinaghalong disenyo ng pamamaraan, napag-alaman na

"walang makabuluhang pagkakaiba sa pagitan ng mga nagtatrabaho at hindi

nagtatrabaho na mga mag-aaral sa kanilang akademiko at panlipunang karanasan,

kahit na ang mga nagtatrabaho na mga mag-aaral ay mas mababa kaysa sa mga hindi

nagtatrabaho"

Sina Pascarella at Padgett (sa Lederman 2020), ay naghangad na suriin ang mga

epekto ng trabaho sa akademikong pagganap at naobserbahan kung paano ang mga

mag-aaral na naglaan ng kanilang oras sa trabaho sa loob at labas ng campus ay nag-

ambag sa mga mag-aaral ng kritikal na pag-iisip, moral na pangangatwiran,

responsableng pamumuno sa lipunan, at mental na kagalingan. Ang mga resulta ay

nagsiwalat na ang pagtatrabaho ng 20 oras at higit pa ay may positibong epekto sa

sikolohikal na kagalingan ng mga mag-aaral, at ang mga mag-aaral na nagtrabaho sa

labas ng campus ay nag-trend din ng positibo sa mga kasanayan sa pamumuno. Ang

trabaho ay walang masyadong masamang epekto sa mga resulta ng cognitivetype tulad

ng moral na pangangatwiran at kritikal na pag-iisip, ngunit ang trabaho ay may

positibong resulta sa mga bagay tulad ng sikolohikal na kagalingan at pamumuno kahit

na ang isang tao ay nagtatrabaho ng isang toneladang oras. Ipinakita pa ng mga

natuklasan na may mga makabuluhang pagkakaiba sa epekto sa mga mag-aaral na

pumasok sa kolehiyo na may iba't ibang kakayahan sa akademya, na higit pa ang

maaaring magdulot ng pinsala sa mga mag-aaral na nakakuha ng mas mababang

marka sa mga pagsusulit sa pasukan sa kolehiyo. Ang pagtatrabaho sa campus sa

pagitan ng 1-10 oras sa isang linggo ay may positibong epekto sa kritikal na pag-iisip

para sa mga mag-aaral na may mataas na kakayahan ngunit isang malakas na

negatibong epekto para sa mga mag-aaral na mababa ang kakayahan.

Natuklasan ng Kavarana (2013), na nagkaroon ng pagtaas sa bilang ng mga

nagtatrabahong mag-aaral, ay maaaring maiugnay sa isang pagnanais na mabawasan

ang mga pautang at utang. Nadama ng mga mag-aaral ang pangangailangan na

limitahan ang kanilang paghiram at samakatuwid ay kumita ng higit sa matrikula. Ang

isa pang benepisyo ay nakasalalay sa pakiramdam ng self-achievement at self-

satisfaction na nakakamit sa pamamagitan ng paghamon sa sarili na may dobleng

workload at dalawang magkaibang pamumuhay. Ito ay tungkol sa pagtulak sa sarili sa

limitasyon at pagpapatunay sa mundo na ang isang tao ay maaaring pamahalaan ang

kanilang oras sa pinakamahusay na posibleng paraan at sulitin ito sa pamamagitan ng

pagtatrabaho at pag-aaral nang sabay. Naniniwala rin ito na ang gayong saloobin ay

sumasalamin sa mga kakayahan ng pagsusumikap at determinasyon sa mga tao, na

mga katangian na karaniwang hinahanap ng bawat kumpanya. Maging ito ay tungkol sa

pinansiyal na pagsasaalang-alang o sa hinaharap na mga prospect sa pagkakaroon ng

trabaho, Alli (2017), idiniin na ang kumbinasyon ng pagtatrabaho at pag-aaral nang

magkasama ay ang susi sa tagumpay at ang pundasyon kung saan nakasalalay ang

hinaharap at karera ng isang tao.

Tinukoy ni Watanabe (2014), ang mga epekto ng pagtatrabaho ng mag-aaral sa

kolehiyo sa mga akademikong pagganap. Ang mga natuklasan ay nagsiwalat na ang

trabaho ng mag-aaral sa kolehiyo ay hindi nakakaapekto sa akademikong tagumpay.

Nakakagulat ang paghahanap na ito kung isasaalang-alang ang dami ng pananaliksik na

nakakita ng maraming positibo at negatibong makabuluhang salik na nakakaapekto sa

akademikong tagumpay habang nagtatrabaho. Ang pag-aaral ay hindi nag-ambag sa

parehong positibo o negatibong relasyon sa pagitan ng pagtatrabaho at ang sunod-

sunod na aspeto ng akademiko.

Bilang karagdagan, napatunayan ni Furr at Elling (2017) na ang mga mag-aaral

na nagtatrabaho sa pagitan ng 30-39 oras bawat linggo at ang mga nagtatrabaho ng

higit sa 40 oras bawat linggo ay nadama na ang kanilang trabaho ay nasugatan sa

kanilang akademikong tagumpay. Natuklasan din ng iba na ang mga mag-aaral na

nagtatrabaho sa pagitan ng 1 at 15 na oras bawat linggo ay nagpakita ng bahagyang

mas mataas na GPA kaysa sa mga may mas mabigat na workload.

Napag-alaman ni Pike sa Lederman (2016), na mayroong ilang dami ng trabaho

sa loob at labas ng campus na direktang nakaimpluwensya sa mga naiulat na marka ng

mga mag-aaral at hindi direktang nakaapekto sa kanilang mga antas ng pakikipag-

ugnayan sa mga aktibidad sa akademiko. Ang pagtatrabaho ng higit sa 20 oras sa isang

linggo ay nakakasama sa mga marka ng mga mag-aaral, sa loob man ng campus o sa

labas ang trabaho. Tulad ng iniulat, ang mga mag-aaral na nagtatrabaho ng 20 oras o

mas kaunti, sa loob at labas ng campus ay may katulad na mga marka tulad ng mga

mag-aaral na walang trabaho. Ang mga hindi direktang ugnayan sa pagitan ng trabaho

at mga marka, gaya ng ipinahiwatig ng mga antas ng pakikipag-ugnayan ng mga mag-

aaral sa "mga aktibidad na may layuning pang-edukasyon," ay mas kumplikado. Ang

mga mag-aaral na nagtatrabaho ng 20 oras o mas mababa sa isang linggo sa campus

ay nag-uulat ng mas mataas na antas sa lahat ng limang antas ng pakikipag-ugnayan

na ginamit. Bukod dito, ang pagtatrabaho ng 20 oras o mas kaunti sa labas ng campus

ay nagpapalakas ng pagganap ng mga mag-aaral sa dalawa sa limang antas ng

pakikipag-ugnayan, samantalang ang mga mag-aaral na nagtatrabaho ng 20 oras o

higit pa, sa loob o labas ng campus ay malamang na maging mas nakatuon kaysa sa

mga mag-aaral na hindi nagtrabaho.

Creed, P. A., French, J., & Hood, M. (2015). Working while studying at university: The

relationship between work benefits and demands and engagement and well-being. Retrieved

from https://psycnet.apa.org/record/2014-57465-007

Darolia, R. (2014). Working (and studying) day and night: Heterogeneous effects of

working on the academic performance of full-time and part-time students. Retrieved from

https://econpapers.repec.org/article/eeeecoedu/v_3a38_3ay_3a2014_3ai_3ac_3ap_3a3850.ht

ml

Endsleigh. (2015). 77% of students now work to fund studies. Retrieved from

https://www.endsleigh.co.uk/press-releases/10-august-2015
 Hovdhaugen, E. (2015). Working while studying: The impact of term-time employment

on dropout rates. Retrieved from

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13639080.2013.869311

Alipio, M. (2020). Predicting Academic Performance of College Freshmen in the

Philippines using Psychological Variables and Expectancy-Value Beliefs to Outcomes-Based

Education: A Path Analysis. https://doi.org/10.35542/osf.io/pra6z

Alipio, M. (2020). Academic Adjustment and Performance among Filipino Freshmen

College Students in the Health Sciences: Does Senior High School Strand Matter?.

https://doi.org/10.35542/osf.io/xq4pk

Matthew, W. (2014). Working while studying. Retrieved from https://

www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.employmentstudies.co.uk/

news/

workingwhilestudying&ved=2ahUKEwi0weqrxIDhAhXb7GEKHQN_AJYQFjAAegQIARAC&usg=AO

vVaw1LN2tyX7t3VUmvdxlGsGLc

Steffen, E. (2016). Ethical considerations in qualitative research. In E. Lyons and A. Coyle

(Eds.), Analysing qualitative data in psychology (2nd ed., pp. 31- 44). London: Sage. Retrieved

from https://www.researchgate. net/publication/301293109_Ethical_considerations_in

qualitative_research
 https://www.academia.edu/9465571/filipino_research_paper

https://www.google.com/search?

q=bahagi+ng+pananaliksik+kabanata+4&oq=bahagi+ng+kabanata+4&aqs=chrome.2.69i57j0j0i2

2i30l3j0i10i22i30j0i22i30.10611j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8