DSTT (TDT) Chuong1 Bai2

Chương 1.
HỆ PHƯƠNG TRÌNH TUYẾN TÍNH
ThS. Phạm Quốc Duy
Ngày 21 tháng 2 năm 2023
ThS.Phạm Quốc Duy 501032–ĐSTT CHO CNTT Ngày 21 tháng 2 năm 2023 1 / 14
Nội dung bài giảng 2
Nội dung bài giảng 2 bao gồm

Ma trận dạng bậc thang.
Phương pháp khử Gauss.
1.2. Phương pháp khử Gauss
Hệ phương trình tuyến tính nào sau đây dễ tính nghiệm hơn?
Ma trận bậc thang

Trước khi đi vào khái niệm ma trận bậc thang chúng ta cần tìm hiểu một số
khái niệm liên quan.
Dòng không: Một dòng của ma trận có tất cả các phần tử đều bằng
không được gọi là dòng không.
Phần tử cơ sở của dòng: Phần tử khác không đầu tiên của dòng tính từ
trái sang được gọi là phần tử cơ sở của dòng.
Ma trận bậc thang: Ma trận bậc thang là một ma trận khác không thỏa
hai điều kiện sau:
. Dòng không nằm dưới dòng khác không.
. Phần tử cơ sở của dòng dưới nằm bên phải phần tử cơ sở của dòng trên.
Nhận xét
KháiThS.Phạm
niệm ma Quốc trận
Duy bậc thang 501032–ĐSTT
có thể được áp dụng với Ngày
CHO CNTT ma21trận
tháng nói
2 năm chung
2023 4 / 14
Ví dụ 1:
Các ma trận bậc thang:
 
  1 8 −1 3  
−1 2 9   0 2 1 1
0 1 2 7
A =  0 2 3 ; B =  ;C = 
0 0 −2 3 
  
0 0 0 −1
0 0 4 0 0 0 −9
 
0 0 0 0
Các ma trận không là ma trận bậc thang:

 
    1 2 −9 8
−1 2 3 −1 0 3  
0 2 4 −6
A= 2 8 9 ;B =  0 0 0 ;C = 
     
0 −9 8 2 
0 0 −1 0 0 −1
 
0 0 0 0
Ví dụ 2:
Hãy biến đổi các ma trận ở ví dụ 1 về ma trận bậc thang.
 
    1 2 −9 8
−1 2 3 −1 0 3  
0 2 4 −6
A= 2 8 9 ;B =  0 0 0 ;C = 
     
0 −9 8 2 
0 0 −1 0 0 −1
 
0 0 0 0
Phương pháp khử Gauss

Xét lại hệ phương trình tuyến tính tổng quát:


 a11 x1 + a12 x2 + ... + a1n xn = b1

 a21 x1 + a22 x2 + ... + a2n xn = b2

.. (1)


 .


am1 x1 + am2 x2 + ... + amn xn = bm
Phương pháp khử Gauss (Gaussian Elimination) được xây dựng dựa vào
nhận xét sau:
Nếu thực hiện trên ma trận hệ số mở rộng của hệ (1) các phép biến đổi sơ
cấp dòng thì ta sẽ được một hệ phương trình mới tương đương với hệ (1).
Về mặt thực hành:

Bước 1: Xác định ma trận hệ số mở rộng.
Bước 2: Sử dụng các phép biến đổi sơ cấp trên dòng để biến đổi sao cho ma
trận hệ số chuyện thành dạng bậc thang.
Bước 3: Giải hệ phương trình bằng quá trình ngược.
Ví dụ 3: Giải hệ phương trình


 2x1 + x2 − 3x3 = 4

x1 − 2x2 + x3 = 0

3x1 − 2x3 = −1

Giải
Bước 1: Lập ma trận hệ số mở rộng A
 
−3 4
2 1
A = (A|b ) =  1 −2 1 0 
 

3 0 −2 −1
Bước 2: Biến đổi A để đưa ma trận A về dạng ma trận bậc thang:

   
−3 4
2 1 1 −2 1 0
 d ↔d2 
A = (A|b ) =  1 −2 1 0  −−1−−→  2 1 −3 4 
 

3 0 −2 −1 3 0 −2 −1
   
1 −2 1 0 6
1 −2 1 0
 d3 →d3 − 5 d2 

d →d2 −2d1 
−−2−−− −−→  0 5 −5 4  −−−−−−−→  0 5 −5 4 

d3 →d3 −3d1
0 6 −5 −1 0 0 1 − 29
5
Bước 3: Khôi phục lại hệ phương trình


 x1 − 2x2 + x3 = 0

5x2 − 5x3 = 4

x3 = − 29

5
Hệ có nghiệm duy nhất là:x1 = − 21 29

5 ; x2 = −5; x3 = − 5
Ví dụ 4: Giải hệ phương trình


 x
 +2y −3z +5t = 1
x +3y −z +t = −2

2x +5y −4z +6t = −1

Ví dụ 5: Biện luận theo m số nghiệm của hệ phương trình


 mx + y + z = 3

x + my + z = 3

x + y + mz = 3

Ví dụ 6: Tìm m để hệ phương trình sau có vô số nghiệm


 x + 2y + z = 1

2x + 5y + 3z = 5

3x + 7y + m2 z = 6

Ví dụ 7: Tìm để hệ phương trình vô nghiệm


 x + 3y + z = −1

−2x − 6y + (m − 1) z = 4

4x + 12y + 3 + m2 z = m − 3


DSTT (TDT) Chuong1 Bai2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DSTT (TDT) Chuong1 Bai2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chương 1.

HỆ PHƯƠNG TRÌNH TUYẾN TÍNH

ThS. Phạm Quốc Duy

Ngày 21 tháng 2 năm 2023

Nội dung bài giảng 2 bao gồm

Ma trận bậc thang

Các ma trận không là ma trận bậc thang:

Phương pháp khử Gauss

Về mặt thực hành:

Ví dụ 3: Giải hệ phương trình

Bước 2: Biến đổi A để đưa ma trận A về dạng ma trận bậc thang:

Bước 3: Khôi phục lại hệ phương trình

Hệ có nghiệm duy nhất là:x1 = − 21 29

Ví dụ 4: Giải hệ phương trình

Ví dụ 5: Biện luận theo m số nghiệm của hệ phương trình

Ví dụ 6: Tìm m để hệ phương trình sau có vô số nghiệm

Ví dụ 7: Tìm để hệ phương trình vô nghiệm

You might also like